Οδοιπορικό στην κοινότητα Γενιμαχαλέ - Ειρήνη Κεχριώτη

Φωτογραφίες- Κείμενο:Ειρήνη Κεχριώτη

Μία μέρα πρίν από τις εκλογές στην Τουρκία και στη γειτονιά του Γενιμαχαλέ επικρατεί πυρετός προετοιμασιών. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου είναι ανοιχτή και προετοιμάζεται για την λετουργία που θα γίνει στις 24 Ιουνίου προς τιμήν του Αγίου. Εκείνη την ημέρα διαλέξαμε με τον κ. Κωσταντινίδη για να συναντηθούμε στην εκκλησία και να μιλήσουμε απο κοντά για την κοινότητα του Γενιμαχαλέ.

             Γεννημένος και μεγαλωμένος στην περιοχή του Γενιμαχαλέ, ο κ. Κωσταντινίδης είναι πρόεδρος της επιτροπής της κοινότητας και είναι ο άνθρωπος που φροντίζει την εκκλησία επί είκοσι περίπου χρόνια, περισσότερο και από το δικό του σπίτι όπως και ο ίδιος παραδέχεται.
 Το σπίτι του είναι το μοναδικό ρωμέικο σπίτι που έχει μείνει πια στην περιοχή. Οταν του ζητώ να μου περιγράψει το Γενιμαχαλέ, τότε αρχίζει να μου διηγείται με νοσταλγία τις παιδικές του αναμνήσεις. Πριν απο 50 χρόνια το Γενιμαχαλέ αποτελούσε προορισμό καλοκαιρινών διακοπών για ανθρώπους των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων όλων των εθνοτήτων. ‘Τα καλοκαίρια στο Γενιμαχαλέ ήταν ένα μεγάλο πανηγύρι. Ρωμιοί, Αρμένιοι, Εβραίοι, Τούρκοι γλεντούσαμε όλοι μαζί και κολυμπούσαμε στα καθαρά τότε νερά του Βοσπόρου’, μου περιγράφει χαρακτηριστικά. ‘Κάθε βράδυ ήμασταν όλοι έξω στη γειτονιά,ένας θα έφτιαχνε τσάι , άλλος καφέ...οι πόρτες των σπιτιών ήταν ανοιχτές...29 Αυγούστου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη ανάβαμε φωτιές..μαζί γιορτάζαμε το κουρμπάνι μαζί και το Πάσχα..μαζί γλεντούσαμε και στις απόκριες...κάθε βράδυ μια γιορτή’θυμάται. Αυτή η εικόνα ωστόσο σταδιακά άλλαξε καθώς με την αποχώρηση των Ρωμιών η περιοχή γέμισε με πληθυσμό απο την Ανατολή, γεγονός που αλλοίωσε την ζωή της περιοχής με αποτέλεσμα να χάσει τη γοητεία της . Στην ερώτησή μου αν θυμάται πόσοι Ρωμιοί ζούσαν τότε στην περιοχή, μου απαντά περιγραφικά: ‘Χριστούγεννα και Πάσχα η εκκλησία ξεχείλιζε απο κόσμο, ούτε στον αυλόγηρο δεν χωρούσαμε, στα κελιά έμεναν Ρωμιοί που τα είχαν νοικιάσει είτε για εξοχική είτε για μόνιμη κατοικία’.

Στην κοινότητα του Γενιμαχαλέ υπήρχε ένα μικτό δημοτικό σχολείο το οποίο έκλεισε το 1933.Το κτίριο κάηκε και για το κτήμα που απέμεινε , η κοινότητα βρίσκεται σε δικαστική διαμάχη διεκδικώντας την ιδιοκτησία του. Αυτή την στιγμή στην ιδιοκτησία της κοινότητας βρίσκονται μόνο τα εφτά κελιά της εκκλησίας που βρίσκονται στον αυλόγηρο και με των οποίων τα ενοίκια, που είναι και το μοναδικό εισόδημα της εκκλησίας, πέρα απο τις δωρεές που γίνονται κατά καιρούς, έχει καταφέρει να αναστηλώσει την εκκλησία τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, όπως επίσης τα ίδια τα κελιά και την αίθουσα που βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία και που κάποτε λειτουργούσε ως χώρος αναψυχής για την νεολαία. ‘Εσείς βλέπετε μια εκκλησία όμορφη’μου είπε, ‘ελάτε ρωτήστε και μενα πως ήταν εδώ πριν απο μερικά χρόνια’. Πράγματι, αρχίζει να μου περιγράφει όλα όσα έχει φτιάξει μέχρι τώρα με προσωπική δουλειά ως επί το πλείστον και το πρόσωπό του λάμπει απο περηφάνια. ‘όλα εχουν περάσει απο τα χέρια μου, το ταβάνι, οι μπογιές, οι πολυέλαιοι κτλ.’. ¨Οπως αναφέρει και ο ιστορικός Βασίλειος Σταυρίδης, πριν ο ναός πάρει τη σημερινή του μορφή στα 1833, προϋπήρχε στη θέση του ένας ναϊσκος προς τιμήν του αγίου ως μετόχι ή εξάρτημα της σταυροπηγιακής μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου παρά τον Μαύρον Μώλον.Ο ναός υπέστη σοβαρές ζημιές στα γεγονότα του 1955 και χρειάστηκε να γίνουν σημαντικές επισκευές. Για ένα διάστημα μάλιστα λειτούργησε και παιδικός σταθμός. Κάτω από τον ναό υπάρχει και το αγίασμα του Ιωάννη του Προδρόμου. Η εκκλησία λειτουργεί μόνο στις 7 Ιανουαρίου, στις 24 Ιουνίου, στις 29 Αυγούστου και το Μεγάλο Σάββατο. Κατά καιρούς μπορεί να ανοίξει τις πόρτες και άλλες φορές μέσα στο χρόνο, λιγοστές ωστόσο.

 Ο κ Κωσταντινίδης εκτιμά ότι οι μόνιμοι Ρωμιοί κάτοικοι του Γενιμαχαλέ, πριν από περίπου πενήντα χρόνια, ήταν περίπου 40 , ενώ τα υπόλοιπα σπίτια γέμιζαν το καλοκαίρι. Τότε μπορεί να έφταναν ή και να ξεπερνούσαν τα 150 άτομα. Οι περισσότεροι ήταν τεχνίτες και έμποροι . Παλιότερα στην περιοχή υπήρχε και βαπορόσκαλα. Ο κ Κωσταντινίδης θυμάται τα καραβάκια που έφταναν το απόγευμα απο το Εμίνονου γεμάτα κόσμο που κατέκλυε την περιοχή και που φυσικά συνέβαλε και στην οικονομικής της ανάπτυξη.

Στο Γενιμαχαλέ δεν μένουν πια Ρωμιοί. Ρωτώ τον κ. Κωσταντινίδη τί σκέφτεται για την σημερινή κατάσταση την οποία βιώνει η ομογένεια και μου απαντά με αισιοδοξία. ‘Τώρα τα πράγματα είναι καλύτερα, μακάρι να γυρίσει και ο κόσμος πίσω...βέβαια εκείνες οι εποχές δεν θα ξαναγυρίσουν..όσος κόσμος και να έρθει το Γενιμαχαλέ δεν θα ξαναγίνει όπως τότε...’. Εκείνη η μέρα έκλεισε με μια βόλτα στην παλιά γειτονιά του κ. Κωσταντινίδη. Ανεβήκαμε τα σκαλιά που οδηγούν στο πατρικό του και μου έδειχνε ένα ένα τα σπίτια που μου είχε περιγράψει προηγουμένως. ‘Εδω έμενε Ρωμαίικη οικογένεια, εδώ αρμένικη, εδώ οθωμανοί, εδώ παίζαμε, εδώ οι πόρτες ήταν πάντα ανοιχτές..’

Μέλη της επιτροπής:

1. Γιώργος Κωσταντινίδης
2. Αναστασία Κωσταντινίδη
3. Γιώργος Κατσικόπουλος
4. Θωμάς Τσαλίδης

5.   Ιωάννα Φωτιάδης

Διεύθυνση : İbni Sina sk No 10 Sarıyer Yenimahalle İstanbul

 Πηγή: Rumvader