«Η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ» - Αθανάσιος Κοτταδάκης

«Η  ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ  ΤΗΣ  ΜΕΓΑΛΗΣ  ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ  ΤΟΥ  ΧΡΙΣΤΟΥ»*

ΑΘ.  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

Αγαπητέ κ. Κωστόπουλε

     

     Σας ευχαριστώ που διακινδυνεύσατε ανάρτηση γραπτού ενός … οικουμενιστή ! Ευχαριστώ και όσους ανάρτησαν τα 81 σχόλια-ανώνυμα έστω-. Επιτρέψτε μου μετά από κάποιες επισημάνσεις για τα αρνητικά, να θέσω στη διάθεσή σας κείμενο με την ανωτέρω επιγραφή, πιο προωθημένα … οικουμενιστικό !

1.  Φοιτητής της Θεολογίας-!953/57-κατηχώ, καθηγητής, διδάσκω σε σχολεία, συνάμα, με ευλογία τριών αλληλοδιάδοχα Μητροπολιτών-Μυτιλήνης Ιάκωβος Κλεόμβροτος, Ύδρας, Σπετσών… Ιερόθεος Τσαντίλης, Πειραιώς Καλλίνικος Καρούσος-ανεβαίνω στον άμβωνα. Γράφω σαράντα παρά μία βιογραφικές δοκιμές «μορφών αγωνιστικής αγιότητας της Εκκλησίας των χρόνων μας», ανάμεσά τους, Άγιος Νικόλαος Πλανάς, Φιλόθεος Ζερβάκος, Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης, Αθανάσιος  Χαμακιώτης … Εκδίδω σε νεοελληνικό λόγο Μ. Βασίλειο, Γρηγόριο Θεολόγο, Ιωάννη το Χρυσόστομο … Έχω στο γραφείο και στην καρδιά τον Πορφύριο, νέο άγιο… Και, ω του θαύματος, … οικουμενιστής ! Καθόλου πρωτότυπο, πρόλαβαν άλλοι. Με στάμπαραν «θεομάχο και αγιομάχο», προσέξτε, «ου μετά πολλάς ταύτας ημέρας», αφ’ ης με προσφωνούσαν «τη ιδία χειρί»-ιδιόγραφα, με μελάνι-«πολυτίμητο αδελφό», ή «ελλογιμώτατο και πεφιλημένο αδελφό» ! Λίγη σύνεση, δεν ξέρω αν λίγη ντροπή, πάντως λίγη σοβαρότητα δε βλάπτει !  

2. Απορώ πώς, χριστιανοί ορθόδοξοι δεν ανέχονται άλλο λόγο ! Γράφεις «εν αφελότητι καρδίας νηπίου του Θεού», κι ανοίγουν … index librorum prohibitorum-πίνακα απαγορευμένων βιβλίων. Μικρό-σκοπούν, εντοπίζουν … κακοδοξία, σφραγίζουν, ρίχνουν στην πυρά. Ως «πούρα» ορθόδοξοι αυτοί, είναι αλάθητοι, σαν άλλοι πάπες ! Τι απόνοια, Θεέ μου !

3. Τα «παρεπόμενα», ήταν ξεκάθαρα. Αλλά ! Προσπέρασαν το 1^ο, αυτοί, βλέπετε, είναι πάνω από τις Παν-ορθόδοξες Συνόδους, ευδιάκριτο σαν ποιον ! Το αυτό και τα, 2^ο – 4^ο, και ιδιαίτερα τα 5^ο, και 6^ο, που λένε τα πράγματα με το όνομά τους. Είναι βλέπετε οι τέλειοι χριστιανοί αυτοί, διό και στο 7^ο, δεν τους είπε τίποτα που η Χριστιανοσύνη είναι πια τελευταίο χαρτί στην ιστορία, όχι πρώτο όπως παλιά. Η Ορθοδοξία γι αυτούς δεν είναι η Εκκλησία, είναι η ανατολική της περιχαράκωση !

Όλοι οι έξω από αυτήν έχουν διαγραφεί από το Χριστό ! Στο 8^ο, βρήκαν έξοδο διαφυγής στο να ειρωνευτούν το ρώσο εμιγκρέ, αλλά, δεν τόλμησαν να πουν λέξη για τις κρυστάλλινα ορθόδοξες προϋποθέσεις του. Στο 9^ο, ούτε που πρόσεξαν την αδελφική τρυφερότητα κορυφαίων αγίων Πατέρων της Εκκλησίας, και αυτού του Μ. Αθανασίου στον Ωριγένη, πολύ περισσότερο την κατάθεση των Πανεπιστημιακών Καθηγητών. Προτιμούν, φαίνεται, το του εκκλησιαστικού ιστορικού: «Επειδή δε οι φιλολοίδωροι τους πολλούς συνήρπασαν, ως βλασφήμω μη προσέχειν τω Ωριγένη, μικρά διελθείν περί τούτων ουκ άκαιρον ηγούμαι. Οι ευτελείς και αφ’ εαυτών μη δυνάμενοι φαίνεσθαι, εκ του ψέγειν τους εαυτών κρείττονας δείκνυσθαι βούλονται. Τέλος στο 10^ο, δεν αναρωτήθηκαν, ποια σχέση έχει ο αντί-δυτικός αφοριστικός διονυσιασμός τους με το Χριστό που, έπλυνε τα πόδια και του προδότη του, συγχώρεσε τον αρνητή μαθητή του… και, όντας πάνω στο Σταυρό παρακάλεσε τον Πατέρα να συγχωρέσει και τους σταυρωτές του… ! Τα έβαλαν τώρα με το Ντοστογιέφσκυ, αλλά δεν είπαν τίποτα για την «ταμπακιέρα» ! Ότι, δηλαδή: Ο Χριστός απαντάει με ένα φιλί σε όποιον κάθε εποχή θέλει να τον κάψει ! Ο Χριστός σηκώνει Σταυρό, και αυτόν των αθλιοτήτων όλων των δικών του, όχι σταυρικά υποκατάστατα ή βυζαντινές γραφικότητες ! Και, η Αλήθεια Του, η πίστη, δεν είναι μια γυμναστική του νου, κοινώς ιδεολογία, είναι άθλημα σάρκωσης στη ζωή του χριστιανού της αγάπης του Θεού από την αγάπη του όποιου ανθρώπου ! «Εν ταύταις ταις δυσίν εντολαίς, άπας ο νόμος και οι προφήται κρέμανται» !  

4.  Όντως, «γέρασα και μυαλό δεν έβαλα» ! Συγχωρέστε με που δεν συμφιλιώνομαι με την προκατάληψη, τη φοβία, τη θολούρα … Ξέρω να διαβάζω Πατέρες της Εκκλησίας, όχι μόνο τους παλιούς και μεγάλους… Και πάλι, «Ειρήνη ημίν» και υμίν, ορθόδοξοι αδελφοί. Αναστάσιμος ο χαιρετισμός του Χριστού. Η Ορθοδοξία είναι «η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία». Πλην, μην ξεχνάτε ούτε λεπτό, σε «πορεία εις τα έθνη»-Παύλος-Σταυρικά Οικουμενική ! Και. «Μη ταρασσέσθω υμών η καρδία, μηδέ δειλιάτω» ! Η Ορθοδοξία, δεν υποτάχτηκε στη Δύση, ούτε όταν ήταν με το μαχαίρι στο λαιμό, ούτε στα τετρακόσια χρόνια της φρικτής δουλείας, και θα υποταχτεί τώρα;

********

     Προσκυνητής στην περίφημη Βασιλική του Αγίου Μάρκου-Βενετία-θαύμαζα την αποτύπωση της ευσέβειας στην εκπληκτική ψηφιδωτή αγιογραφία βυζαντινού καλλιτέχνη που καλύπτει όλο το ναό. Όταν, κάποιοι προχώρησαν διακριτικά στο μπρος αριστερά εσωτερικό παρεκκλήσι, όπου έφτασε ο ρωμαιοκαθολικός ιερέας κρατώντας ευλαβικά το Άγιο Ποτήρι με τον αιώνια Ερχόμενο σε καρδιές που «ανοίγουν τη θύρα στο χτύπημά του». Έκανα ορθόδοξα το σημείο του Σταυρού, και η σκέψη πέταξε στους τρεις Σταυρούς που έχω στο σπίτι μου, τον Ορθόδοξο, με τη βυζαντινή αποτύπωση της Σταύρωσης, το Ρωμαιοκαθολικό, με το Χριστό ολόσωμο σε στάση «τετέλεσται», και έναν όμοιό του σε υπαίθριο προσκυνητάρι, που τον λογαριάζω για Προτεσταντικό, γιατί μου τον έφεραν από χώρα αντίστοιχου δόγματος. Αυτοί οι Σταυροί μου θυμίζουν καθημερινά το τριχοτομημένο «Σώμα του Χριστού των αιώνων», το νέο μαρτύριο της Αγάπης του, αυτό που προκάλεσαν με «κοινή ενοχή»-κατά Π. Ευδοκίμοφ-ατυχείς χειρισμοί δικών του ηγετικών προσώπων, και συνεχίζεται κοντά χίλια χρόνια, «χωρίς αιδώ, χωρίς ντροπή»…

     Ο κρεμάμενος στους τρεις Σταυρούς είναι το ίδιο Πρόσωπο, το Δεύτερο της Αγίας Τριάδος, «Χριστός ο αληθινός Θεός ημών», που ως άνθρωπος επιτέλεσε στο Γολγοθά «το πιο μεγάλο γεγονός», το μέγα θαύμα, αποκάλυψε την άβυσσο της Αγάπης του Θεού. Οι όποιες πολιτισμικές ζωγραφικές εκδοχές της Σταύρωσης, είναι σταλαματιές προσδιορισμού του αβυσσαλέου μυστηρίου του Προσώπου του σε χαώδη απόσταση από την ουσία του ! Εικονίζουν τη μικροψυχία των δικών του, την αδυναμία τους να ανοιχτούν στην Αγάπη, τον πυρήνα της Αλήθειας του. Και τούτο, παρά το λεγόμενο  «αποφατισμό της γνώσης», που θέλει την Αλήθεια πέρα από λογικές, λεκτικές ή άλλες οριοθετήσεις, και παρά το ρητό «μη γένοιτο» του Παύλου στο αμείλικτο ερώτημα, «μεμέρισται ο Χριστός;».(1)

     Δεν ξέρω αν υπάρχει προσευχή που ν’ αρχίζει: «Ορθόδοξε Χριστέ, Ρωμαιοκαθολικέ, Προτεστάντη» ! Ξέρω ότι έχω προσευχηθεί και στους τρεις Σταυρούς. Δεν ξέρω, αν έτσι αναιρώ για λίγο την τριχοτομημένη πραγματικότητα ή αν τη διεμβολίζω … Ξέρω ότι ζω σε όνειρο, σε γοητευτικό «νόστο», ότι δραπετεύω στην ατμόσφαιρα της αδιαίρετης, «Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας». Τότε που οι ηγέτες της δε λογάριαζαν τη διαφορά ως αμάρτημα, ούτε την εξωθούσαν σε αναίρεση της παρακλητικής προσδοκίας του Χριστού, «ίνα πάντες εν ώσιν» ! Και όχι μόνο, αλλά παραχωρούσαν την τιμή της Λειτουργικής Ευχαριστίας στο διαφωνούντα αδελφό, και τον προέπεμπαν με ασπασμό αγάπης, «πάσης της Εκκλησίας ειρήνην εχόντων, των τηρούντων και μη τηρούντων» ! Διαφορά στο θέμα του χρόνου εορτασμού του Πάσχα Πάπα της Ρώμης Ανίκητου και Επίσκοπου Σμύρνης Πολύκαρπου, Μαρτύρων της Εκκλησίας αμφοτέρων !

     Όνειρο χαμένο αιώνες τώρα αυτό … Όνειρο που τελειώνει γρήγορα το δικό μου ! Ο Σταυρός του δωματίου επιβάλλει νόστο από το «νόστο» ... Ζούμε στην εποχή της αντιστροφής της μεγάλης αντιστροφής του Χριστού ! Στην εποχή που, η απαίτηση των δυο Ζεβεδαίων και η αγανάκτηση «των δέκα … περί Ιωάννου και Ιακώβου», είναι το «βασικό ένστικτο» πορείας στην Εκκλησίας ! Ενώ το αυστηρό: «Ουκ οίδατε τι αιτείσθε» του Χριστού στους δυο, και ακόλουθα σε όλους, το πήρε ο άνεμος, πήγε χαμένο ! Η Εκκλησιαστική Ηγεσία Δύσης θετικά-και Ανατολής αρνητικά;-υπέκυψε στον πειρασμό, προτίμησε την παλιά συνταγή: «Οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών, και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών»(2). Λες και δεν ξεκαθάρισε ο Χριστός ότι: «Ουχ ούτως έσται εν υμίν» ! Ή δεν προσδιόρισε: «Ος αν θέλει μέγας γενέσθαι εν υμίν, έσται υμών διάκονος, και ος εάν θέλει εν υμίν είναι πρώτος, έσται πάντων δούλος». Το πιο σπουδαίο, λες και δε σφράγισε με την αιμάτινη αυτό-προσφορά του, «λύτρον αντί πολλών», ότι στη δική του ιστορία-κοινωνία-Εκκλησία πρώτος είναι το θύμα !

     Δέκα αιώνες τώρα το «βασικό ένστικτο», αναιρεί το πυρηνικό κέντρο ζωής της Εκκλησίας, την Αλήθεια της μεταστοιχειούμενη σε Αγάπη. Οι ηγέτες της αρνούνται το πρωτείο της διακονίας, το «μανικό έρωτα» του Γολγοθά και του Σταυρού ! Προτιμούν τα σταυρικά υποκατάστατα. Κάποτε και τον εμπαιγμό τους: «Δούλος των δούλων του Θεού», και … εκφραστής του πιο μονοδιάστατου εξουσιαστικού υποδείγματος. Να παρακαλεί άραγε πάλι ο Χριστός: «Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι, τι ποιούσιν»; Ή μήπως αυτή η «αντιστροφή της μεγάλης αντιστροφής του» αγγίζει τα όρια της βλασφημίας κατά του Αγίου Πνεύματος; Κι αν επαναλαμβάναμε «εβδομηκοντάκις επτά» της ημέρας την καρδιακή προσευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησε μας τους αμαρτωλούς», θα συγχωρούσε η Αγάπη του την «κοινή ενοχή» μας, χωρίς κάποιον άλλο βηματισμό από μέρους μας;

********

     Αφορμή για τις σκέψεις αυτές έδωσε, η συνάντηση Πάπα Ιωάννη Παύλου Β. και Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου-Ιούνιος 1995-και, κάποιες θεωρήσεις της στον Τύπο από έγκυρες υπογραφές, με κοινό γνώρισμα και στόχο να τελειώσει το όνειρο ! Να κλείσει η μετρημένων ωρών αίσθηση «νόστου» σε εποχή αδιαίρετης Εκκλησίας ! «Μάχαιρες δίστομες» σε ψυχές «αφελότητας καρδίας νηπίων του Θεού», που δεν πρόλαβαν να χαρούν το χειροκρότημά τους…  

     Αιώνες τώρα τα βήματα προσέγγισης ήταν από αρνητικά μέχρι μηδενικά, γιατί η Δύση εκμεταλλευόταν τον εξ Ανατολών μέγα κίνδυνο της Κωνσταντινούπολης και το συνακόλουθο αίτημα βοήθειας για να πετύχει την αποδοχή του πρωτείου εξουσίας του Πάπα. Όμως τα τελευταία εξήντα χρόνια έχουν γίνει μικρά βήματα, αλλά γενναία. Σαν κάτι να αλλάζει ! Σήμα κατατεθέν τα υψωμένα σε ανοιχτή αγκαλιά χέρια του λυγερόκορμου κατάλευκου Γέροντα της Ορθοδοξίας, μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα, και η ανταπόκριση του τότε Πάπα Παύλου του Στ-Δεκαετία 1960 ! Δυναμική του, η κοινή προσευχή στα Ιεροσόλυμα: «Πάτερ ημών» ! Με το «ημών» να ηχεί ως, «των δούλων σου των αναξίων», των παιδιών της «κοινής ενοχής» για την αναίρεση της παρακλητικής προσδοκίας του Χριστού σου, «ίνα πάντες εν ώσιν». Ακολούθησε το 1965 η άρση των επονείδιστων λιβέλων του 1054 Ρώμης-Κωνσταντινούπολης. Το «τείχος του αίσχους» της έχθρας ράγισε, πλην ο «ογκόλιθος» του χωρισμού, έμεινε ….

     Δεν ξέρω πόσο κατανοούν οι Ρωμαιοκαθολικοί αδελφοί του Χριστού αυτή τη δυναμική. Σε πολλούς Ορθόδοξους ‘όμως ο Σταυρός της πέφτει βαρύς, τους βρίσκει ανέτοιμους να τον δεχτούν. Κρίνει όμως αν έχει απομείνει μέσα μας κάτι από ουσία Εκκλησίας, από Αγάπη. Κρίνει αν η Ορθοδοξία είναι η άγρυπνη συνείδηση της Αλήθειας της Εκκλησίας, ή απλώς η ανατολική της περιχαράκωση !

     Ανοίγοντας τη μεγάλη αγκαλιά του ο μακαριστός Αθηναγόρας, θέλησε να υπομνήσει προς κάθε κατεύθυνση στο όνομα της Ορθοδοξίας ότι, Εκκλησία θα πει Αγάπη χωρίς όρους και όρια, Αγάπη που τα αλλάζει όλα ! Ότι, είναι η ώρα, που Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί, και οι άλλοι χριστιανοί οφείλουν να ανηφορίσουν στο Γολγοθά του λόγου του Παύλου: «Σε ένα πράγμα συγκεντρώνω την προσοχή μου: Ξεχνώ αυτά που είναι πίσω μου, και κάνω ό, τι μπορώ για να φτάσω αυτά που βρίσκονται μπροστά μου. Αγωνίζομαι να τερματίσω και προσβλέπω στο βραβείο της ουράνιας πρόσκλησης του Θεού δια Ιησού Χριστού»-Φιλιπ.3,13-14. Να δείξουν ότι από δω κι εμπρός επιθυμούν τουλάχιστον ατμόσφαιρα Αδελφοσύνης !

     Εξήντα χρόνια από τότε δοκιμάζεται, τι αντίκρισμα έχει αυτός ο πολύτιμος θησαυρός στη μια ή στην άλλη όχθη. Και το καίριο πρόβλημα είναι, αν υπάρχουν σε όλες τις όχθες μορφές με ταπείνωση, διορατικότητα, αγία διάκριση, πλησμονή αγάπης, ρωμαλεότητα στην απόφαση να υπερβούν «το βασικό ένστικτο», να παραμερίσουν τον ογκόλιθο της έχθρας, να ανατρέψουν την αντιστροφή της μεγάλης αντιστροφής του Χριστού, αρχίζοντας από την περίπτωσή τους !

********

     Αλλά ας έρθουμε στη συνάντηση των δυο Πρώτων Ρωμαιοκαθολικής Δύσης και Ορθόδοξης Ανατολής, και ας δούμε κάποια στιγμιότυπα και κάποια λειτουργικά «εφέ που έβγαλε η Τηλεόραση στον αέρα». Όπως, τον Πάπα να υποδέχεται τον Οικουμενικό Πατριάρχη, και τους δύο να ασπάζονται αλλήλους «φιλήματι αγίω». Εικόνες που αποτυπώνονται θετικά μέσα μας, καθώς η Τηλεόραση δεν μπορεί να δείξει τα ατυχή υποστρώματά τους. Κλείνει έτσι έξω τον πικρό σκεπτικισμό, και αφήνει να λειτουργήσει το όνειρο ! Τους έδειξε να συμβαδίζουν ο ένας πλάι στον άλλο, ως «ισότιμοι και ισόκυροι» αδελφοί του Χριστού, κατά το σχετικό Κανόνα της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, που απονέμει στον Κωνσταντινουπόλεως ίσα πρεσβεία τιμής με το Ρώμης, «δια το είναι αυτόν Επίσκοπον Νέας Ρώμης». Τους έδειξε και στο γνωστό Παπικό εξώστη να διαμηνύουν στους πιστούς την ευλογία της Αγάπης του Θεού. Έδειξε όμως και το «Αμήν» των πιστών, δοσμένο σε ένα από καρδίας θερμό χειροκρότημα, εύγλωττο της προσδοκίας τους ! Και, όσοι παρακολούθησαν αυτά σε παγκόσμια μετάδοση, έκαναν μεγάλη χαρά, ένιωσαν να χαράζει η αυγή της αδελφοσύνης !

     Αλλά η Τηλεόραση «έβγαλε στον αέρα» και το πιο σημαντικό, την «ημιτελή Λειτουργία». Επεκτείνοντας την κοινή προσευχή στα Ιεροσόλυμα, Πάπας και Οικουμενικός Πατριάρχης προέστησαν ως τα μισά της Λειτουργίας και κάτι ! Ανοίχτηκαν σε μια Λειτουργική «ατέλεστη τελειότητα», ενδεικτική του ως πού μπορεί να ευλογήσει η Αγάπη του Θεού να φτάσουν κάποτε. Μεγάλο βήμα για την ώρα ! Από τις οργιαστικές αθλιότητες αθλίων του 1204 εις βάρος της Ορθοδοξίας, στην «ημιτελή Λειτουργία» !  «Είη το Όνομα Κυρίου ευλογημένον» !   

     Το ημιτελές αυτό συλλείτουργο τελέστηκε παρά τον «ογκόλιθο», και σε μέρα συμβολική, 29 Ιουνίου, Πέτρου και Παύλου με Λειτουργό τον αιώνια Ερχόμενο ! Αφήνω στον καθένα να κρίνει τι δείχνει ο χαρακτηρισμός του από κάποιους επώνυμους κληρικούς,  «χολυγουντιανή θρησκευτική παράσταση», ή ο υποβιβασμός: «Ε, και τι έγινε; Πάπας και Οικουμενικός Πατριάρχης τέλεσαν μαζί τη Λειτουργία των Κατηχουμένων» ! Θαρρώ ότι, αν δούμε εδώ με ευρύτητα τις ορθόδοξες θεολογικές και εκκλησιολογικές προϋποθέσεις, το συγκεκριμένο συλλείτουργο θα μπορούσε να ολοκληρωθεί με από κοινού τέλεση της Θείας Ευχαριστίας από τους δυο Πρώτους ! Και, τούτο θα αποτελούσε μια προωθημένη Λειτουργική στρατηγική Αγάπης από πλευράς Ορθοδοξίας. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα προκαλούσε τεκτονικό σεισμό αμφοτέρωθεν ! Και γι αυτό ακριβώς συνετά και διακριτικά αποφεύχθηκε. ===

     Γίνομαι πιο συγκεκριμένος. Η ορθόδοξη Λειτουργική Ερμηνευτική θέλει στη Λειτουργία να ιερουργούμε-ζωντανεύουμε μυστικά και ζούμε άμεσα-την όλη ζωή του Χριστού. Στο πρώτο μέρος της, τη «Λειτουργία του Λόγου ή του Ευαγγελίου» ιερουργούμε τη ζωή του Χριστού από τη Γέννηση ως το κήρυγμα της Βασιλείας. Άρα, στο συγκεκριμένο συλλείτουργο, με τις ευχές των δύο Πρώτων και το λαό να, «επευφημεί λέγων το Αμήν»-Ιουστίνος-ο Χριστός ήρθε ανάμεσά μας, όπως τότε στους Εβραίους, και μας δίδαξε το ίδιο εκείνο Ευαγγέλιο. Αφού, λοιπόν, αυτό είναι το ορθόδοξο βιωματικό γεγονός, μπορεί ο καθένας να κρίνει πόσο σημαντικό είναι το συλλείτουργο των Δυο Πρώτων ως «τα μισά της Λειτουργίας», λαμβανομένου υπόψη ότι, το σημείο αιχμής του Ευαγγελίου της Βασιλείας είναι η Αγάπη χωρίς όρους και όρια ! Η Αγάπη με κεφαλαίο Α ως Σταυρός, και όχι ως υποκατάστατο σταυρικό-«Κύριε … ελέησόν με τον αμαρτωλόν»-ή συνακόλουθη γραφικότητα και τελειώσαμε ! Πράγμα το οποίο δεν παύει να ισχύει και τώρα που: «Είμαστε όλοι ενωμένοι γύρω από την ίδια Βίβλο, όσο είναι κλειστή. Μόλις όμως την ανοίγουμε, ακολουθούμε ο καθείς τις παραδόσεις μας, και καταλήγουμε σε διαφορετικές αναγνώσεις»-Π. Ευδοκίμοφ.

     Υπάρχει όμως κι εκείνο το, «και κάτι», ως τα μισά της Λειτουργίας και κάτι-που δεν είναι πιο λίγο σημαντικό, ούτε μπορούμε να το προσπεράσουμε, γιατί ανήκει στο δεύτερο μέρος της Λειτουργίας, τη «Λειτουργία της Ευχαριστίας», τουτέστιν το βίωμα της πορείας με το Χριστό στο Πάθος και την Ανάστασή Του. Πορεία που οι δυο Πρώτοι και ο λαός, ξεκινούν ως «οι τα Χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες», και, φτάνουν να απαγγέλλουν στα Ελληνικά από κοινού το Σύμβολο της Πίστεως απαραχάρακτο. Όπως γράφτηκε και ψηφίστηκε στις Οικουμενικές Συνόδους Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως, όπως το ομολογεί η Ορθόδοξη Εκκλησία, δηλαδή, χωρίς το περιλάλητο Filioque-«και εκ του Υιού» ! Και, ανταλλάσσουν αδελφικό ασπασμό αγάπης. Τολμώ να διατυπώσω την άποψη ότι: Εκείνη τη στιγμή, ήτοι, στη συγκεκριμένη Λειτουργία, καλύφτηκε το θέμα της ενότητας της πίστεως, που είναι η θεμελιώδης θεολογική προϋπόθεση λειτουργικής κοινωνίας ! Αφού, όλα τα άλλα συστατικά του «Ογκόλιθου της έχθρας»-Πρωτείο, Αλάθητο, Κοσμική Εξουσία-είναι για την Ορθοδοξία de facto  ανύπαρκτα, ως άγνωστα στην Ενωμένη Εκκλησία των εννιά πρώτων αιώνων, των επτά Αγίων Οικουμενικών Συνόδων ! Ο Οικουμενικός Πατριάρχης όμως ενεργώντας με τη δέουσα σύνεση και αγία διάκριση αποσύρθηκε στη διακεκριμένη θέση του, δεν έμεινε να τελέσουν μαζί το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας !

     Και το ερώτημα είναι: Η ομολογία της πίστης της αδιαίρετης, «Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας» εις επήκοον όλων, δεν είναι αρκετή να οδηγήσει στην Κοινωνία του Αγίου Πνεύματος; Γιατί φυσικά δεν έχουν πέραση τα ευρηματικά: «Ο Πάπας δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, αφού απάγγειλε το «Πιστεύω» στα Ελληνικά, όπου το «Filioque» δεν υπάρχει ! Με τέτοια επινοήματα δε γυρίζει πίσω αυτό που άκουσε όλος ο κόσμος, την απαγγελία του Συμβόλου της Πίστεως απαραχάρακτου ! Άλλωστε, ο Πάπας όταν συνέχισε μόνος του, δεν το επανέλαβε στα Λατινικά με το Filioque, θεώρησε δεδομένη την απαγγελία του στα Ελληνικά, θεωρητικά και συνεκδοχικά την ομολογία της πίστης της αδιαίρετης Εκκλησίας, και προχώρησε μόνος στην τέλεση του Μεγάλου Μυστήριου.

     Έτσι όμως φάνηκε ότι, για τους Δυο Πρώτους δεν άρκεσε η ενότητα της πίστης να οδηγήσει στην Κοινωνία του Αγίου Πνεύματος. Και δεν άρκεσε, γιατί διέκριναν ότι δεν είχε στρωθεί το χαλί της χωρίς όρους και όρια Αγάπης για να περάσει. Φάνηκε έτσι ότι, «η επιθυμία-απαίτηση των δυο Ζεβεδαίων και η αγανάκτηση των δέκα περί Ιωάννου και Ιακώβου» είναι πιο δυνατή ! Τελικά ότι, στην ανθρώπινη, «πολύ ανθρώπινη» περιοχή και της Εκκλησίας, η ανατροπή της αντιστροφής της μεγάλης αντιστροφής του Χριστού είναι, δεν ξέρω αν πιο δυνατή, πάντως πιο ελκυστική, από την Αγάπη που «πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει, ουδέποτε εκπίπτει» ! Και, που φτάνει να θέλει να γίνει και «ανάθεμα αυτός εγώ από του Χριστού υπέρ των αδελφών μου, των συγγενών μου κατά σάρκα, οίτινες εισίν Ισραηλίται»-Ρωμ.9,3. Ήγουν, χωρίς την οποία, «ουδέν εστί γενέσθαι των δεόντων», ως θα έλεγε ο Δημοσθένης !   

*******

     Με άλλα λόγια, αυτός είναι «ο γόρδιος δεσμός», όλα τα άλλα, όπως θα έλεγε ένας μαρξιστής, είναι το «εποικοδόμημα», κοινώς το παραγέμισμα. Αυτόν οφείλουμε να λύσουμε ή να κόψουμε σήμερα, αντιλαμβανόμενοι πια ότι αυτός ως «βασικό ένστικτο» μας γυρίζει πίσω, και δε βγάζει πουθενά. Ο 21^ος αιώνας έχει εισβάλει ορμητικά με κοσμογονικές αλλαγές. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με την Εκκλησία γυμνή από τη λαμπρή, πλην, αιμάτινη πορφύρα της πίστης που μεταστοιχειώνεται σε Αγάπη. Τελεία και παύλα. Επείγει να ανοιχτούμε σε  ατμόσφαιρα αδελφοσύνης σαν εκείνη της αδιαίρετης Εκκλησίας, σαν εκείνη των Πάπα Ανίκητου και Επίσκοπου Σμύρνης Πολύκαρπου, Μαρτύρων της Εκκλησίας αμφοτέρων !

     Όσο κι αν σε μέρος του Ελλαδικού εκκλησιαστικού χώρου κυριαρχεί ο μανιχαϊσμός του, «η Ανατολή το φως, η Δύση το σκότος», όσο αν διαχέονται κι απλώνονται νέφη θολά και φοβικά θεωρώντας τα τοιαύτα σχεδόν αιρετικά, αυτό το συλλείτουργο «ως τα μισά της Λειτουργίας και κάτι», που τελέστηκε υπάρχοντος του «ογκόλιθου»-Πρωτείο, Αλάθητο, Κοσμική Εξουσία, ανύπαρκτα ουσιαστικά και τυπικά για την Ορθοδοξία ως άγνωστα στην ενωμένη Εκκλησία-είναι μια προωθημένη ορθόδοξη λειτουργική στρατηγική Αγάπης. Άλλωστε οι μέχρι τώρα συναντήσεις Οικουμενικού Πατριάρχη ή άλλων Ορθόδοξων Εκκλησιαστικών ηγετών με τον Πάπα, γίνονται ως συναντήσεις αδελφών Επισκόπων της Εκκλησίας με τον primum inter pares, τίποτε παραπάνω, όσα αξιώματα ή τίτλους κι αν έχει αποδώσει στον εαυτό του !

     Και ήταν, βέβαια, άκομψο, όχι όμως πρωτότυπο-«έρις της περιβολής»-που ο Πάπας διάλεξε αυτή τη μέρα για να επιδώσει το «παλλίον»-ωμοφόριο-σε τρεις Επισκόπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, συστήνοντας έμμεσα πλην ευδιάκριτα εαυτόν ως υπέρ-επίσκοπο και πηγή της επισκοπικής εξουσίας. Είναι de facto φυσικό και δεκτό αυτό όπου το έχει επιβάλλει. Εμείς ο Ορθόδοξοι, τι είχαμε, τι χάσαμε ! Κι ας μην πούμε ότι το «παλλίον» στην Ελλαδική Εκκλησία … απονέμει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αφού χωρίς τη γνωστή «Διαβεβαίωση» ενώπιον του, κανένας Επίσκοπος δεν μπορεί να ασκήσει καθήκοντα στη Μητρόπολη που του κληρώθηκε Συνοδικά ! Ας επιμείνουμε όμως ότι, οφείλουμε να καταλάβουμε πως τα αξιώματα στην Εκκλησία δεν είναι θεσμοί εξουσιαστικοί, αλλά δίαυλοι και δυνατότητες σταυρικής διακονίας-«ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων»-και μόνο από τούτο δικαιώνονται.

     Τώρα, επειδή τα πράγματα δεν ξαναγυρίζουν στην εποχή της αδιαίρετης Εκκλησίας, μάλιστα, στην υπέρ-απλουστευτική εκδοχή που παίρνει υποσυνείδητα στην ψυχή πολλών, τα σημερινά δεδομένα και αυτά των ερχόμενων χρόνων ωθούν σε ένα ρεαλισμό, αν δεν τον επιβάλλουν ως κατεπείγοντα. Οι αιώνες που κύλησαν άφησαν, βέβαια, πίσω τους πικρές γεύσεις, αλλά ο χρόνος κοντεύει να τις σβήσει. Το άσχημο είναι ότι παγίωσαν και καταστάσεις που δεν αλλάζουν. Επομένως δεν ωφελούν οι περιχαρακώσεις, και πιο πολύ τα ατυχή πυροτεχνήματα τύπου, «αιρετικοί παπικοί», «λατίνοι», «θεολογικόν έκτρωμα του Βατικανού» και άλλα. Η Ορθοδοξία ή είναι απλώς η Ανατολική περιχαράκωση της Εκκλησίας, ή είναι-και είναι-όντως η ζωντανή συνείδησή της, οπότε οφείλει να ακολουθεί άφοβα και αδιάκοπα μια στρατηγική σταυρικής αγάπης !

     Έτσι, εδώ μπορεί να αποτελέσει οδηγό εκείνο το «επάναγκες»(4) που βρίσκουμε στη Σύνοδο των Αποστόλων. Μπορούμε να θεωρήσουμε τον «ογκόλιθο» ως το «επάναγκες» για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ! Ως το άθραυστο κέλυφός της, που όπως στη χελώνα, αν της το αφαιρέσεις, τη σκοτώνεις. Και να ήθελε ο Πάπας, δεν μπορεί να το βγάλει από τη μέση. Αιώνες τώρα έγινε βίωμα στη Δύση, και ίσως δεν αντέχουν οι εκεί πιστοί να φανταστούν τον Αρχηγό της Εκκλησίας τους, να λέει: «Αυτά που σας έλεγα ως τώρα, ξεχάστε τα» ! Συνεπώς ως «επάναγκες» χάρισμά του, και χάρισμά τους, και ο «ογκόλιθος», και το «παλλίον» και κάθε τι που κρίνουν ότι χωράει σ’ αυτό, αν πιστεύουν ότι αυτά κατεβάζουν θεία Χάρη και Αγάπη στο χώρο τους, πράγμα που είναι το καίριο !

     Από κει και πέρα, στην όλη Εκκλησία ο Πάπας, Επίσκοπος αδελφός αγαπητός, primus inter pares κατά την αρχαία εκκλησιαστική τάξη. Ανώτατη εξουσία στην  Εκκλησία μόνο η Οικουμενική Σύνοδος, και ο .λαός του Θεού η άγρυπνη συνείδηση της Αλήθειας της. Συνισταμένη της Πίστης, το απαραχάρακτο Σύμβολο Νικαίας- Κωνσταντινουπόλεως και οι επτά άγιες Οικουμενικές Σύνοδοι. Τα μετά ταύτα, εντάσσονται στο «επάναγκες», την αγαπητική ετερότητα κάθε Εκκλησίας, ένα ιδίωμα «κατ’ οικονομίαν» σεβαστό εκεί που φτάσαμε, πλην μη επιβαλλόμενο στους άλλους, εναρμονιζόμενο όμως δυναμικά με την Αλήθεια της Ενωμένης αρχαίας Εκκλησίας. Όλα αυτά πατούν στο καλά στρωμένο χαλί της Αγάπης, που «πάντα στέγει», και τις τραγικές αδυναμίες μας, αυτές που κατάντησαν στα μάτια του κόσμου την Εκκλησία «πουκάμισο αδειανό», από τα, «βαρύτερα το νόμου, την κρίσιν και το έλεος», γεμάτο με «τον άνηθο, το κύμινο, και το δυόσμο» !

     Ας μην ξεχνάμε ότι, οι Οικουμενικές Σύνοδοι αντιμετώπισαν και έλυσαν σοβαρά ζητήματα ευκαιριακά. Έκλεισαν τρύπες ή θεράπευσαν πληγές που άνοιξαν χριστιανοί, οι οποίοι έβαζαν τον ανθρώπινο λόγο πάνω από το θείο, αλλά, δεν εγκλώβισαν την άβυσσο της Αλήθειας του Θεού σε κάποιες λέξεις. Ήγουν, αν δεν παρεμβάλλονταν οι αιρετικοί, δε θα υπήρχε η ανάγκη τους. Στο θέμα αυτό μοιάζουμε με τα παιδιά, που φαντάζονται πως μεταφέρουν με τη χούφτα τους τον ωκεανό σε μια γουβίτσα-Αυγουστίνος. Οι Μάρτυρες ομολογούσαν την πίστη τους με δυο μόνο λέξεις: «Είμαι Χριστιανός». Και ήταν υπέρ-αρκετό. Και η Εκκλησία δεν είπε ποτέ ότι κατέχει όλη την Αλήθεια για το Θεό, αλλά όση Αλήθεια της αποκάλυψε και της παραχώρησε ο Θεός ως επαρκές όλο της για τη σωτηρία !! Στην Αγία Γραφή διαβάζουμε: «Ταύτα δε γέγραπται ίνα πιστεύσητε, ότι Ιησούς εστίν ο Χριστός, ο Υιός του Θεού» και ίνα πιστεύοντες ζωήν έχητε εν αυτώ… Έστι και άλλα πολλά, άτινα εάν γράφηται καθ’ εν, ουδ’ αυτόν τον κόσμον χωρήσειν τα γραφόμενα βιβλία»(5)

     Αν δεν είχαν παρεμβληθεί οι τρύπες ή οι πληγές των αιρετικών στην υπόθεση του Θεού, θα ακουγόταν ο παφλασμός του ωκεανού της Αγάπης του, σαν «ήχος ως υδάτων, υδάτων πολλών»(6). Ακριβώς αυτό καλείται να περάσει η Εκκλησία, και πιο ειδικά η Ορθοδοξία ως αίτημα στο Χριστό και συνάμα ως σταυρική πορεία της στον 21^ο αιώνα. Αφήνοντας στο πλάι όσους επιλέγουν, τους φανφαρονισμούς, τη δονκιχωτική σκιαμαχία, τις αφελείς αντί-αιρετικές κορώνες, και σταμπάρουν όλους τους άλλους «οικουμενιστές», «νεοεποχίτες», και άλλα τινά … λίαν εύηχα και … λίαν ευγενή ! Επί τέλους ! Με μια πίστη, όχι στεγνή θεωρία, απλή γυμναστική του νου ή ιδεολογία, αλλά μεταστοιχειωμένη ουσιαστικά σε ζωής Αγάπης του Θεού και από την αγάπη του όποιου ανθρώπου, «δι’ ον Χριστός απέθανεν», και, κατά τη δίδυμη εντολή Του, στην οποία, «άπας ο νόμος και οι προφήται κρέμανται», μόνο με μια τέτοια στάση ζωής μπορεί να γίνει η καίρια διαφορά !

******

     «Ορθόδοξοι, Καθολικοί, και Προτεστάντες, αν πορευθούν το δρόμο της αγιότητας ίσαμε το τέρμα του που είναι ο Χριστός, μπορούν να ξαναβρούν τους εαυτούς των  ως ζώσες εικόνες, συγκεντρωμένες στο Ναό του Θεού, που η Ωραία Πύλη του ανοίγεται στην άβυσσο του Πατρός, κλείνει το βιβλίο του ο … εμιγκρέ ορθόδοξος ρώσος θεολόγος Π. Ευδοκίμοφ-«Ορθοδοξία», σ. 466. Επείγει να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Επείγει να κάνουμε ατυχές παρελθόν το «βασικό ένστικτο», να ανατρέψουμε την αντιστροφή της μεγάλης αντιστροφής του Χριστού. «Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα», για τη Δύση πρώτα-«ο τρώσας και ιάσεται», αλλά και για την Ανατολή ! Η Αγάπη μπορεί να ξεκινήσει και την ενδέκατη, ακόμη και τη δωδέκατη ώρα, και να ευλογηθεί από το Χριστό !   

--------------------------------------------

1. 1Κορ.1,13
2. Μαρκ.10,42 κε
3. Αισχύλου Προμηθεύς στ. 1025 κε
4. Πραξ.15,28
5. Ιωαν.20,31 και 21,25
6. Αποκ.1,15   
7. 1Κορ.8,10   

*«ΣΥΝΑΞΗ» τ. 57, Ιαν.-Μαρτ. 1996