ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΥ ΘΕΙΟΤΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΕΠΙ Τῌ ΕΟΡΤῌ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2016

† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ

ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

   Ἀ­δελ­φοί καί τέ­κνα ἐν Κυ­ρί­ῳ ἀ­γα­πη­τά,

   Πα­ρα­κο­λου­θοῦ­σα ἀ­πό πολ­λῶν ἐ­τῶν τάς εἰς τόν πε­ρι­βαλ­λον­τι­κόν το­μέ­α κα­τα­στρο­φι­κάς ἐν τῷ κό­σμῳ ἐ­ξε­λί­ξεις, ἡ Μή­τηρ Ἁ­γί­α τοῦ Χρι­στοῦ Με­γά­λη Ἐκ­κλη­σί­α, γρη­γο­ροῦ­σα, πρω­το­βού­λως ὥ­ρι­σε τήν ἀρ­χήν ἑ­κά­στου ἐκ­κλη­σι­α­στι­κοῦ ἔ­τους ὡς ἡ­μέ­ραν ἀ­φι­ε­ρω­μέ­νην εἰς τήν Δη­μι­ουρ­γί­αν, εἰς τό πε­ρι­βάλ­λον, κα­λοῦ­σα κατ᾽ αὐ­τήν σύμ­παν­τα τόν Ὀρ­θό­δο­ξον καί τόν Χρι­στι­α­νι­κόν κό­σμον, νά ἀ­να­πέμ­πῃ δε­ή­σεις καί ἱ­κε­σί­ας πρός τόν Κτί­στην τῶν ἁ­πάν­των, εὐ­χα­ρι­στη­ρί­ους μέν δι­ά τό μέ­γα δῶ­ρον τῆς Δη­μι­ουρ­γί­ας, ἱ­κε­τη­ρί­ους δέ δι­ά τήν προ­στα­σί­αν καί σω­τη­ρί­αν αὐ­τῆς ἀ­πό πά­σης προ­σβο­λῆς ὁ­ρα­τῆς ὑ­πό τῶν ἀν­θρώ­πων καί ἀ­ο­ρά­του. Οὕ­τω, λοι­πόν, καί ἐ­φέ­τος, κα­τά τήν εὔ­ση­μον ταύ­την ἡ­μέ­ραν, ἀ­πό τοῦ Οἰ­κου­με­νι­κοῦ Θρό­νου, ὑ­πο­μι­μνῄ­σκο­μεν τήν ἀ­ναγ­και­ό­τη­τα εὐ­αι­σθη­το­ποι­ή­σε­ως ὅ­λων ἐ­νώ­πι­ον τῶν οἰ­κο­λο­γι­κῶν προ­βλη­μά­των τά ὁ­ποῖ­α ἀν­τι­με­τω­πί­ζει σή­με­ρον ὁ πλα­νή­της μας.

   Ἡ ση­με­ρι­νή ρα­γδαί­α τε­χνο­λο­γι­κή πρό­ο­δος καί αἱ δυ­να­τό­τη­τες καί εὐ­κο­λί­αι, τάς ὁ­ποί­ας πα­ρέ­χει αὕ­τη εἰς τόν σύγ­χρο­νον ἄν­θρω­πον, δέν πρέ­πει νά μᾶς ἀ­πο­προ­σα­να­το­λί­ζουν, ὥ­στε νά μή ἀ­να­λο­γι­ζώ­με­θα σο­βα­ρῶς, πρό ἑ­κά­στου τε­χνο­λο­γι­κοῦ ἐγ­χει­ρή­μα­τος, τάς ἐ­πι­βα­ρύν­σεις τάς ὁ­ποί­ας αὐ­τό προ­κα­λεῖ εἰς τό φυ­σι­κόν πε­ρι­βάλ­λον καί εἰς τόν πο­λι­τι­σμόν,  καί ἐν γέ­νει πά­σας τάς συ­να­φεῖς δυ­σμε­νεῖς ἐ­πι­πτώ­σεις, αἱ ὁ­ποῖ­αι δύ­ναν­ται νά εἶ­ναι –καί ἀ­πο­δει­κνύ­ε­ται ὅ­τι εἶ­ναι– λί­αν ἐ­πι­κίν­δυ­νοι καί κα­τα­στρο­φι­καί δι­ά τήν κτί­σιν καί δι­ά τήν ζω­ήν τῶν ἐμ­βί­ων ἐ­πί τῆς γῆς ὄν­των.

   Τήν ἀ­ναγ­και­ό­τη­τα ταύ­την, ἄλ­λω­στε, δι­ε­κη­ρύ­ξα­μεν καί οἱ ἀ­δελ­φοί Προ­κα­θή­με­νοι καί Ἱ­ε­ράρ­χαι τῶν κα­τά τό­πους Ἁ­γί­ων Ὀρ­θο­δό­ξων Ἐκ­κλη­σι­ῶν καί κα­τά τήν ἐν εὐ­λο­γί­αις συ­νελ­θοῦ­σαν κα­τά τόν πα­ρελ­θόν­τα Ἰ­ού­νι­ον ἐν τῇ με­γα­λο­νή­σῳ Κρή­τῃ ὑ­πό τήν προ­ε­δρεί­αν τοῦ Οἰ­κου­με­νι­κοῦ Πα­τρι­άρ­χου Ἁ­γί­αν καί Με­γά­λην Σύ­νο­δον, ἐ­πι­ση­μά­ναν­τες ἐν τῇ Ἐγ­κυ­κλί­ῳ αὐ­τῆς ὅ­τι «δι­ά τῆς συγ­χρο­́­νου ἀ­να­πτυ­́­ξε­ως τῶν ἐ­πι­στη­μῶν καί τῆς τε­χνο­λο­γι­́­ας, ἡ ζω­ή μας ἀλ­λα­́­ζει ρι­ζι­κῶς. Καί ὅ,τι ἐ­πι­φε­́­ρει ἀλ­λα­γη­́ν εἰς το­́ν τρο­́­πον ζω­ῆς τοῦ ἀν­θρω­́­που, ἀ­παι­τεῖ ἀ­πό με­́­ρους του δι­α­́­κρι­σιν, ἐφ᾽ ὁ­́­σον, ἐ­κτο­́ς τῶν ση­μαν­τι­κῶν εὐ­ερ­γε­σι­ῶν... εἰ­́­με­θα ἐ­πι­́­σης ἀν­τι­με­́­τω­ποι καί μέ τα­́ς ἀρ­νη­τι­κα­́ς ἐ­πι­πτω­́­σεις τῆς ἐ­πι­στη­μο­νι­κῆς προ­ο­́­δου», με­τα­ξύ τῶν ὁ­ποί­ων καί ἡ ἀ­πει­λή ἤ καί ἡ κα­τα­στρο­φή τοῦ φυ­σι­κοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος.

   Ἀ­παι­τεῖ­ται συ­νε­χής ἐ­γρή­γορ­σις, κα­τάρ­τι­σις καί δι­δα­σκα­λί­α, ὥ­στε νά γί­νε­ται σα­φής ἡ σχέ­σις τῆς ση­με­ρι­νῆς οἰ­κο­λο­γι­κῆς κρί­σε­ως μέ τά ἀν­θρω­́­πι­να πα­́­θη τῆς πλε­ο­νε­ξι­́­ας, τῆς ἀ­πλη­στι­́­ας, τοῦ ἐ­γω­ϊ­σμοῦ, τῆς ἁρ­πα­κτι­κῆς δι­α­θέ­σε­ως, τῶν ὁ­ποί­ων πα­θῶν ἀ­πο­τέ­λε­σμα καί καρ­πός εἶ­ναι ἡ βι­ου­μέ­νη πε­ρι­βαλ­λον­τι­κή κρί­σις. Ἀ­πο­τε­λεῖ, ὡς ἐκ τού­του, μο­νό­δρο­μον ἡ ἐ­πι­στρο­φή εἰς τό ἀρ­χι­κόν κάλ­λος τῆς τά­ξε­ως καί τῆς οἰ­κο­νο­μί­ας, τῆς ἐγ­κρα­τεί­ας καί τῆς ἀ­σκή­σε­ως, τά ὁ­ποῖ­α καί δύ­ναν­ται νά ὁ­δη­γή­σουν εἰς τήν σώ­φρο­να δι­α­χεί­ρι­σιν τοῦ φυ­σι­κοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος. Ἰ­δι­αι­τέ­ρως, ἡ ἀ­πλη­στί­α δι­ά τήν ἱ­κα­νο­ποί­η­σιν τῶν ὑ­λι­κῶν ἀ­ναγ­κῶν ὁ­δη­γεῖ με­τά βε­βαι­ό­τη­τος εἰς τήν πνευ­μα­τι­κήν πτώ­χευ­σιν τοῦ ἀν­θρώ­που, ἡ ὁ­ποί­α συ­νε­πά­γε­ται τήν κα­τα­στρο­φήν τοῦ πε­ρι­βάλλον­τος: «Αἱ ρι­́­ζαι τῆς οἰ­κο­λο­γι­κῆς κρι­́­σε­ως εἶ­ναι πνευ­μα­τι­καί καί ἠ­θι­καί, ἐν­δι­α­́­θε­τοι εἰς τήν καρ­δι­́­αν ἑ­κα­́­στου ἀνθρω­́­που», ἐ­πε­σή­μα­νεν ἡ εἰ­ρη­μέ­νη Ἁ­γί­α καί Με­γά­λη Σύ­νο­δος τῆς Ὀρ­θο­δό­ξου Ἐκ­κλη­σί­ας, ἀ­πευ­θυ­νο­μέ­νη εἰς τόν σύγ­χρο­νον κό­σμον, «ὁ δέ πό­θος τῆς συ­νε­χοῦς αὐ­ξή­σε­ως τῆς εὐ­η­με­ρί­ας καί ἡ ἄ­με­τρος κα­τα­νά­λω­σις ἀ­να­πο­φεύ­κτως ὁ­δη­γοῦν εἰς τήν δυ­σα­νά­λο­γον χρῆ­σιν καί τήν ἐ­ξάν­τλη­σιν τῶν φυ­σι­κῶν πό­ρων» (Βλ. ἀ­πό­φα­σιν ἐ­πί τοῦ κει­μέ­νου «Ἀ­πο­στο­λή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας»).

   Συ­να­φῶς, τε­λοῦν­τες σή­με­ρον, ἀ­δελ­φοί καί τέ­κνα ἐν Κυ­ρί­ῳ ἀ­γα­πη­τά, τήν μνή­μην τοῦ Ὁ­σί­ου Συ­με­ών τοῦ Στυ­λί­του, τοῦ με­γά­λου τού­του στύ­λου τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας, τό μνη­μεῖ­ον τοῦ ὁ­ποί­ου, ὅ­πως καί ἕ­τε­ροι θαυ­μα­στοί ἀρ­χαι­ο­λο­γι­κοί χῶ­ροι ἐν Συ­ρί­ᾳ καί ἐν τῷ κό­σμῳ παν­τί, ὡς ὁ πε­ρί­φη­μος τῆς ἀρ­χαί­ας Παλ­μύ­ρας, συγ­κα­τα­λε­γό­με­νοι με­τα­ξύ τῶν κο­ρυ­φαί­ων παγ­κο­σμί­ως μνη­μεί­ων πο­λι­τι­σμι­κῆς κλη­ρο­νο­μί­ας, ὑ­πέ­στη­σαν τήν βαρ­βα­ρό­τη­τα καί τά δει­νά τοῦ πο­λέ­μου, ἐ­πι­ση­μαί­νο­μεν καί ἕν ἐξ ἴ­σου ση­μαν­τι­κόν πρό­βλη­μα: τήν κρί­σιν πο­λι­τι­σμοῦ, ἡ ὁ­ποί­α κα­τά τά τε­λευ­ταῖ­α ἔ­τη ἀ­πο­βαί­νει παγ­κό­σμι­ος. Ἄλ­λω­στε, Πε­ρι­βάλ­λον καί Πο­λι­τι­σμός εἶ­ναι ἔν­νοι­αι καί ἀ­ξί­αι πα­ράλ­λη­λοι καί ἀλ­λη­λο­πε­ρι­χω­ρού­με­ναι. Ὁ πε­ρι­βάλ­λων τήν ἀν­θρω­πό­τη­τα κό­σμος ἐ­δη­μι­ουρ­γή­θη δι­ά τοῦ μο­νο­λε­κτι­κοῦ προ­στα­κτι­κοῦ λό­γου τοῦ Θε­οῦ «Γε­νη­θή­τω» (πρβλ. Γεν. α΄, 3,6,14). Ὁ πο­λι­τι­σμός ἐ­δη­μι­ουρ­γή­θη ὑ­πό τοῦ προι­κι­σθέν­τος δι­ά λο­γι­κοῦ νο­ός ἀν­θρώ­που, ὡς ἐκ τού­του δέ, καί ὁ πρός αὐ­τό σε­βα­σμός εἶ­ναι αὐ­το­νό­η­τος καί ἐ­πι­βε­βλη­μέ­νος, ἐφ᾽ ὅ­σον μά­λι­στα ὁ ἄν­θρω­πος εἶ­ναι καί τι­μᾶ­ται ὡς ἡ κο­ρω­νίς τῆς Θεί­ας Δη­μι­ουρ­γί­ας.

   Δι­ό καί ὀ­φει­λε­τι­κῶς ἀ­πό τοῦ Ἱ­ε­ροῦ τού­του Κέν­τρου τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας, τοῦ θη­σαυ­ρί­ζον­τος μο­να­δι­κήν πα­ρά­δο­σιν καί δι­α­τη­ροῦν­τος τάς εὐ­ρυ­τέ­ρων πα­ρα­μέ­τρων ἀ­ξί­ας τῆς πο­λι­τι­σμι­κῆς κλη­ρο­νο­μί­ας, ἐ­φι­στῶ­μεν τήν προ­σο­χήν πάν­των τῶν ὑ­πευ­θύ­νων καί παν­τός ἀν­θρώ­που εἰς τήν ἀ­ναγ­και­ό­τη­τα τῆς προ­στα­σί­ας, πα­ραλ­λή­λως πρός τό φυ­σι­κόν πε­ρι­βάλ­λον, καί τῆς παγ­κο­σμί­ου πο­λι­τι­σμι­κῆς κλη­ρο­νο­μί­ας, ἡ ὁ­ποί­α εὑ­ρί­σκε­ται ἐν κιν­δύ­νῳ, ἐξ αἰ­τί­ας τῆς κλι­μα­τι­κῆς ἀλ­λα­γῆς, τῶν πο­λε­μι­κῶν συρ­ρά­ξε­ων ἀ­νά τήν ὑ­φή­λι­ον ἀλ­λά καί ἄλ­λων αἰ­τί­ων.

   Οἱ πο­λι­τι­σμι­κοί θη­σαυ­ροί, οἱ ὁ­ποῖ­οι ὡς μνη­μεῖ­α θρη­σκευ­τι­κά καί πνευ­μα­τι­κά, ἀλ­λά καί, ὡς δι­α­χρο­νι­κή ἔκ­φρα­σις τοῦ ἀν­θρω­πί­νου νο­ός, ἀ­νή­κουν εἰς ἅ­πα­σαν τήν ἀν­θρω­πό­τη­τα καί ὄ­χι ἀ­πο­κλει­στι­κῶς εἰς τά κρά­τη ἐν­τός τῶν συ­νό­ρων τῶν ὁ­ποί­ων εὑ­ρί­σκον­ται, δι­α­τρέ­χουν τούς αὐ­τούς κιν­δύ­νους πρός τό πε­ρι­βάλ­λον καί, ὡς ἐκ τού­του, ἡ μέ­ρι­μνα δι­ά τήν προ­στα­σί­αν τοῦ τε πε­ρι­βάλ­λον­τος καί τῶν ἀ­τι­μή­των ἀ­ξι­ῶν τοῦ πο­λι­τι­σμοῦ κρί­νε­ται ἐ­πι­βε­βλη­μέ­νη, δι­ά τό εὖ ζῆν τῆς ἀν­θρω­πό­τη­τος ὁ­λο­κλή­ρου.

   Ἡ φθο­ρά καί κα­τα­στρο­φή ἑ­νός πο­λι­τι­σμι­κοῦ μνη­μεί­ου μι­ᾶς χώ­ρας πλη­γώ­νει τήν οἰ­κου­με­νι­κήν κλη­ρο­νο­μί­αν τῆς ἀν­θρω­πό­τη­τος∙ ὡς ἐκ τού­του, εἶ­ναι χρέ­ος καί κα­θῆ­κον παν­τός ἀν­θρώ­που, ἰ­δι­αι­τέ­ρως ὅ­μως ἑ­κά­στου πε­πο­λι­τι­σμέ­νου κρά­τους, νά ἐ­νι­σχύ­σῃ τά μέ­τρα προ­στα­σί­ας καί δι­α­τη­ρή­σε­ως εἰς τό δι­η­νε­κές τῶν μνη­μεί­ων αὐ­τοῦ. Ὅ­θεν, εἶ­ναι ἀ­πα­ραί­τη­τον πᾶ­σα συν­τε­ταγ­μέ­νη Πο­λι­τεί­α δι­καί­ου καί νο­μι­μό­τη­τος νά ἀ­πο­φεύ­γῃ ἐ­νερ­γεί­ας, αἱ ὁ­ποῖ­αι προ­σβάλ­λουν τήν ἀ­κε­ραι­ό­τη­τα τῶν «παγ­κο­σμί­ων μνη­μεί­ων» αὐ­τῆς καί ἀλ­λοι­ώ­νουν τάς ἀ­ΰ­λους ἀ­ξί­ας τάς ὁ­ποί­ας ἕ­κα­στον τού­των ἐκ­προ­σω­πεῖ.

   Συ­νει­δη­το­ποι­οῦν­τες τη­́ν πα­νορ­θο­δό­ξως δι­α­κη­ρυ­χθεῖ­σαν «με­γι­́­στην εὐ­θυ­́­νην ἡ­μῶν νά πα­ρα­δω­́­σω­μεν εἰς τα­́ς ἐ­περ­χο­με­́­νας γε­νε­α­́ς βι­ω­́­σι­μον φυ­σι­κο­́ν πε­ρι­βα­́λ­λον καί τη­́ν χρῆ­σιν αὐ­τοῦ κα­τά θει­́­αν βου­́­λη­σιν καί εὐ­λο­γι­́­αν» (Ἐγ­κύ­κλι­ος Ἁ­γί­ας καί Με­γά­λης Συ­νό­δου) καί ὅ­τι «ὄ­χι μό­νον αἱ ση­με­ρι­ναί, ἀλ­λά καί αἱ μελ­λον­τι­καί γε­νε­αί ἔ­χουν δι­καί­ω­μα ἐ­πί τῶν φυ­σι­κῶν ἀ­γα­θῶν, τά ὁ­ποῖ­α μᾶς ἐ­χά­ρι­σεν ὁ Δη­μι­ουρ­γός» (ἀ­πό­φα­σις Ἁ­γί­ας καί Με­γά­λης Συ­νό­δου «Ἀ­πο­στο­λή τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας»), προ­σκα­λοῦ­μεν πάν­τας εἰς ἐ­πι­στρά­τευ­σιν δυ­νά­με­ων, καί ἰ­δι­αι­τέ­ρως τῆς προ­σευ­χῆς, εἰς τόν ἀ­γῶ­να δι­ά τήν προ­στα­σί­αν τοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος ὑ­πό τήν εὐ­ρυ­τέ­ραν ἔν­νοι­αν αὐ­τοῦ, ἤ­τοι ὡς ἁρ­μο­νι­κήν σύ­ζευ­ξιν φυ­σι­κοῦ καί ἀν­θρω­πο­γε­νοῦς πο­λι­τι­στι­κοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος, καί ἱ­κε­τεύ­ο­μεν τόν Κύ­ρι­ον ἡ­μῶν Ἰ­η­σοῦν Χρι­στόν, ὥ­στε μέ τάς πρε­σβεί­ας τῆς Ὑ­πε­ρα­γί­ας Θε­ο­τό­κου τῆς Παμ­μα­κα­ρί­στου, τήν φω­νήν τοῦ βο­ῶν­τος ἐν τῇ ἐ­ρή­μῳ Ἰ­ω­άν­νου τοῦ Προ­δρό­μου καί τήν με­σι­τεί­αν Συ­με­ών τοῦ Στυ­λί­του καί πάν­των τῶν Ἁ­γί­ων, νά φυ­λάτ­τῃ τόν κοι­νόν φυ­σι­κόν καί πο­λι­τι­σμι­κόν οἶ­κον ἡ­μῶν ἀ­πό πά­σης ἐ­περ­χο­μέ­νης ἀ­πει­λῆς καί κα­τα­στρο­φῆς καί νά πα­ρέ­χῃ ἀ­δι­α­λεί­πτως πλου­σί­ως ἐκ­χε­ο­μέ­νην τήν εὐ­λο­γί­αν Αὐ­τοῦ εἰς αὐ­τόν.

   Ἐν κα­τα­νύ­ξει ψυ­χῆς καί ἐν προ­σευ­χῇ καρ­δί­ας, με­τά πάν­των τῶν πι­στῶν, δε­ό­με­νοι τοῦ Δη­μι­ουρ­γοῦ τῆς Κτί­σε­ως, τῆς ὁ­ρα­τῆς καί τῆς ἀ­ο­ρά­του, τῆς νο­η­τῆς καί τῆς νο­ου­μέ­νης, νά χα­ρί­ζῃ «εὐ­κρά­τους καί ἐ­πω­φε­λεῖς τούς ἀ­έ­ρας, εὔ­με­τρα δέ καί γα­λη­νά τά ὑ­έ­τι­α ὕ­δα­τα, πρός δα­ψι­λῆ καρ­πο­φο­ρί­αν τῆς γῆς» καί νά πα­ρέ­χῃ εἰς τόν κό­σμον ἅ­παν­τα «εἰ­ρή­νην βα­θεῖ­αν, εἰ­ρή­νην τήν πάν­τα νοῦν ὑ­πε­ρέ­χου­σαν», ἐ­πι­κα­λού­με­θα ἐ­πί πάν­τας ἀν­θρώ­πους καί ἐ­πί τόν Οἶ­κον τῆς γῆς τήν Χά­ριν καί τό ἄ­πει­ρον Ἔ­λε­ος τοῦ Θε­οῦ.

,βις’ Σεπτεμβρίου α’

Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος

διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν