Μήνυμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου κατά τάς ὑπό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Ὀργανωθείσας ἑορταστικάς ἐκδηλώσεις μέ θέμα «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη»

  Μήνυμα

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου

κατά τάς ὑπό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης

Ὀργανωθείσας ἑορταστικάς ἐκδηλώσεις

μέ θέμα «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη»

(4 – 6 Νοεμβρίου 2016)

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης, ὑπέρτιμε καὶ ἔξαρχε πάσης Θετταλίας, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργὲ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἄνθιμε, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Ἱερότητι καὶ εἰρήνη παρὰ Θεοῦ.

Ἡ Θεσσαλονίκη στενότατα συνδεομένη πρὸς τὴν Κωνσταντίνου Πόλιν, ὡς Συμβασιλεύουσα κατὰ τὴν περίοδον τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, ἔχει νὰ ἐπιδείξῃ πολυτίμους περγαμηνὰς εἰς τὸ παγκόσμιον ἱστορικὸν γίγνεσθαι εἰς ὅλα τὰ ἐπίπεδα τῆς ἐκκλησιαστικῆς, τῆς κοινωνικῆς, τῆς πολιτισμικῆς καὶ ἐν γένει ζωῆς, συμβαλοῦσα ἰδιαιτέρως εἰς τὴν ἀνάπτυξιν τῶν Γραμμάτων καὶ τῶν Τεχνῶν, ἅτινα ἀποτελοῦν οὐ μόνον τοῦ ἡμετέρου εὐσεβοῦς Γένους ἀλλὰ καὶ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ καὶ τῆς παγκοσμίου κοινότητος πολιτισμοῦ πολύτιμον κτῆμα.

Ἡ Βυζαντινὴ Θεσσαλονίκη διαπρέψασα ἰδιαιτέρως εἰς τὸν τομέα τοῦ πολιτισμοῦ, κατέλιπε μίαν ἀξιοθαύμαστον κληρονομίαν, ὡς μαρτυρεῖ τὸ πλῆθος τῶν περικαλλῶν βυζαντινῶν ἀρχιτεκτονικῶν μνημείων αὐτῆς, καὶ κυρίως τὰ κτήρια τῶν Ἱερῶν Ναῶν αὐτῆς, ὡς οἱ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τῆς Παναγίας Ἀχειροποιήτου, τῆς Παναγίας τῶν Χαλκέων, τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος καὶ τῶν λοιπῶν, ἕκαστος τῶν ὁποίων ἀποπνέει τὸ ἄρωμα τῆς εὐλαβείας τῶν δημιουργῶν αὐτοῦ, μυσταγωγεῖ ἡμᾶς εἰς τὸ θεῖον καὶ ἄρρητον κάλλος τοῦ μεγάλου Δημιουργοῦ καὶ τῶν ἀρετῶν τοῦ ἀνθρωπίνου νοός, τοῦ ἐμπνεομένου ὑπὸ τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. Οἱ Ναοὶ οὗτοι καὶ τὰ ἱερὰ ἐν γένει μνημεῖα τῆς Θεσσαλονίκης ἀποτελοῦν ἀνεπανάληπτον πλοῦτον καὶ δόξαν τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, ἀλλὰ καὶ παραδείγματα πρὸς μίμησιν δι᾿ ἡμᾶς τοὺς ἐπιγενομένους καὶ συνεχίζοντας τὴν παράδοσιν τῶν δημιουργῶν καὶ ἐμπνευστῶν των.

Συγχρόνως, τὸ αὐτὸ μαρτυρεῖ καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἀπαραμίλλου κάλλους βυζαντινῶν τοιχογραφιῶν τῆς πόλεως, αἱ ὁποῖαι κοσμοῦν τοὺς Ναοὺς αὐτῆς, ὅπως τὰ ψηφιδωτὰ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας καὶ τῆς Ροτόντας τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, τοῦ Μετοχίου τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς καὶ Σταυροπηγιακῆς Μονῆς τῶν Βλατάδων Ἁγίου Νικολάου τοῦ Ὀρφανοῦ, καὶ τοῦ παρεκκλησίου τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τοῦ πολιούχου Ἁγίου τῆς Συμβασιλευούσης Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου τοῦ Μυροβλύτου, ἵνα περιορισθῶμεν μόνον εἰς αὐτοὺς ὡς πλέον ἐκφραστικούς.

Ἐπὶ πλέον, ἡ μόνιμος καὶ ἀδιάλειπτος ἀνὰ τοὺς αἰῶνας ἐπικοινωνία καὶ ὁ συμπνευματισμὸς τῆς Θεσσαλονίκης, πολυτίμου ἐκκλησιαστικῆς κληρουχίας καὶ Ἐπαρχίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μετὰ τῆς ἡμετέρας Κωνσταντινουπόλεως, ἀλλὰ καὶ ἡ γειτνίασις αὐτῆς πρὸς τὸ Ἅγιον Ὄρος, χώρους ὅπου ἰδιαιτέρως ἤνθισε καὶ ἐμεγαλούργησεν ὁ Ὀρθόδοξος Βυζαντινὸς Πολιτισμός, ὡς καρπὸς μιᾶς μοναδικῆς πνευματικῆς παραδόσεως, ἐγονιμοποίησαν καὶ τὴν καλλιτεχνικὴν καὶ πνευματικὴν παραγωγὴν τῶν Θεσσαλονικέων δημιουργῶν, ὥστε καὶ αὐτὴ νὰ εἶναι ἀπότοκος τῆς ἰδίας πνευματικῆς παραδόσεως, κύριοι ἐκφρασταὶ τῆς ὁποίας τυγχάνουν οἱ δύο μεγάλοι Ἅγιοι καὶ πολιοῦχοι τῆς πόλεως, ὁ μεγαλομάρτυς Δημήτριος, ἡ εὐλάβεια πρὸς τὸν ὁποῖον καὶ τὴν σωτήριον ὑπὲρ τῆς πόλεως αὐτοῦ παρέμβασιν καὶ μεσιτείαν, ἔδωκε μοναδικὴν ὤθησιν εἰς τὴν καλλιτεχνικὴν καὶ πνευματικὴν δημιουργίαν, καὶ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, ὁ Παλαμᾶς, ὁ ὁποῖος, διὰ τῆς θεολογικῆς διδασκαλίας αὐτοῦ, ἀνεκεφαλαίωσεν ἅπασαν τὴν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι παράδοσιν τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν γένει τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ διέκρινε τὴν ἀπρόσιτον καὶ ἀμέθεκτον οὐσίαν τοῦ Θεοῦ ἐκ τῶν προσιτῶν καὶ μεθεκτῶν ἐνεργειῶν Αὐτοῦ. Εἰς τοὺς μεγάλους τούτους Ἁγίους, τὸ καύχημα καὶ τὴν δόξαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, προστίθεται ἀσφαλῶς καὶ τὸ νέφος τῶν λοιπῶν Ἁγίων ἀλλὰ καὶ διακεκριμένων λογίων αὐτῆς, κορυφαῖοι ἐκ τῶν ὁποίων τυγχάνουν οἱ φωτισταὶ τῶν Σλάβων Ἅγιοι Κύριλλος καὶ Μεθόδιος, πρὸς τιμὴν τῶν ὁποίων ναὸν ἀνήγειρεν ὁ μακαριστὸς ποιμὴν τῆς Θεσσαλονίκης Παντελεήμων, ὁ Χρυσοφάκης, καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Εὐστάθιος, ὁ ἀσχοληθεὶς ἰδιαιτέρως μετὰ τοῦ Ὁμήρου, ἵνα ἀναφέρωμεν ἐνδεικτικῶς ἕνα ἐξ αὐτῶν.

Αἱ καταστροφαὶ καὶ ἁλώσεις, τὰς ὁποίας ἡ Θεσσαλονίκη ἐδοκίμασε κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς μακραίωνος ταραχώδους ἱστορίας αὐτῆς, καὶ τὰ βαρέα πλήγματα τὰ ὁποῖα ὑπέστη ὁ πιστὸς καὶ ἀκμάζων ἐν πίστει καὶ εὐλαβείᾳ Ὀρθόδοξος λαὸς αὐτῆς, δὲν ἠμπόδισαν τὴν γενναιόφρονα καὶ ἡρωϊκὴν καθημαγμένην ψυχὴν αὐτοῦ νὰ συνεχίσῃ ἐκ τοῦ μηδενὸς πάντοτε δημιουργοῦσα καὶ μεγαλουργοῦσα, ἐν θαυμαστῇ ἐμμονῇ εἰς ὅσα πατροπαραδότως παρέλαβε καὶ μετ᾿ ἐμπιστοσύνης εἰς τὴν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς τὴν θαυματουργικὴν παρουσίαν καὶ προστασίαν τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ὁ ὁποῖος, θαυμαστῷ τῷ τρόπῳ, διεφύλαξεν αὐτὴν μέχρι σήμερον ἐλευθέραν, Ὀρθόδοξον χριστιανικήν, ἀσινῆ καὶ ἀλώβητον.

Ἡ ἀνάδειξις τοῦ Βυζαντινοῦ μεγαλείου τῆς πόλεως, τοῦ τε θρησκευτικοῦ καὶ τοῦ κοσμικοῦ μνημειακοῦ καὶ κειμηλιακοῦ πλούτου αὐτῆς, τῆς συμβολῆς αὐτῆς εἰς τὴν ἀνάπτυξιν τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων, θύραθέν τε καὶ ἐκκλησιαστικῶν, εἰς μίαν περίοδον κατὰ τὴν ὁποίαν ὁλονὲν καὶ περισσότερον αὐξάνεται τὸ ἐνδιαφέρον τῆς παγκοσμίου κοινότητος περὶ τοῦ μοναδικοῦ καὶ ἀνεπαναλήπτου Βυζαντινοῦ Πολιτισμοῦ, ἀποτελεῖ ὀφειλετικὴν εὐθύνην καὶ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Πολιτείας, καθὼς δύναται νὰ συμβάλῃ τόσον εἰς τὴν πνευματικὴν καλλιέργειαν τῶν νεοελλήνων καὶ τῶν συγχρόνων κατοίκων τῆς Θεσσαλονίκης, ἀλλὰ καὶ τῶν πολυπληθῶν ἐπισκεπτῶν τῆς πόλεως, ὅσον καὶ εἰς τὴν οἰκονομικὴν καὶ εὐρυτέραν ἀνάπτυξιν αὐτῆς κατὰ τὴν συγκυρίαν ἰδιαιτέρως ταύτην στενώσεως καὶ δυσχερειῶν.

Ὡς ἐκ τούτου, ἡ εὐγενὴς καὶ ἐπαινετὴ πρωτοβουλία τῆς καθ᾿ ὑμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, Ἱερώτατε ἅγιε ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε, τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ τῶν λοιπῶν φορέων αὐτῆς, οἱ ὁποῖοι διοργανώνουν ἀπὸ κοινοῦ τὸ τριήμερον τοῦτο Συμπόσιον ὑπὸ τὴν χαρακτηριστικὴν προσωνυμίαν «Βυζαντινὴ Θεσσαλονίκη», τυγχάνει λίαν σημαντικὴ διὰ τὴν Ἑλλάδα, τὸ Γένος καὶ ὁλόκληρον τὴν παγκόσμιον κοινότητα.

Ὅθεν, μετὰ θερμῶν συγχαρητηρίων εὐχῶν χαιρετίζομεν πατρικῶς τὸ ἐπίκαιρον ἀπὸ πάσης ἐπόψεως Συνέδριον τοῦτο, εὐχόμεθα πλήρη ἐπιτυχίαν τῶν ἐργασιῶν αὐτοῦ, καὶ καταστέφομεν ἅπαντας τοὺς ἀγαπητοὺς Συνέδρους καὶ τοὺς συμμετέχοντας εἰς αὐτὸ διὰ τῶν Πατριαρχικῶν εὐλογιῶν τῆς ἡμετέρας Μετριότητος, δεομένης τοῦ παναγάθου Κυρίου ὑπὲρ πλουσιοδώρου εὐλογίας τῶν ἀγαπητῶν Θεσαλονικέων, τέκνων προσφιλῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Ἡ δὲ χάρις τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τῆς κατασκευασάσης τὸν κόσμον καὶ τὰ μνημεῖα αὐτοῦ, ταῖς πρεσβείαις τῶν Ἁγίων Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου καὶ Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, καὶ πάντων τῶν ἐν Θεσσαλονίκῃ ἀπειροπληθῶν Ἁγίων, εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν.

,βις’ Νοεμβρίου α’