«ΟΥΤΕ ΨΙΧΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΥΤΕ ΦΛΟΙΟ» - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

«ΟΥΤΕ  ΨΙΧΑ  ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ  ΟΥΤΕ  ΦΛΟΙΟ»

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

       «Μετά λύπης μου, από όσους φιλενωτικούς έχω γνωρίσει, δεν είδα να έχουν ούτε ψίχα πνευματική, ούτε φλοιό», έλεγε η παράθεση από Όσιο Παϊσιο, γράφοντα πάλαι ποτέ σε αρχιμανδρίτη, με αφορμή τα Δυτικά ανοίγματα του μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα. Και, είναι λίαν ευδιάκριτο ότι απέβλεπε να περάσει στη συνείδηση κάποιων ορθόδοξων τους φιλενωτικούς στιγματισμένους ως κενούς, επικίνδυνους, και άλλα τινά με υπογραφή επιπέδου ! Κατά προέκταση, πολύ περισσότερο τους εκτός Ορθοδοξίας … αιρετικούς, παπικούς και λοιπούς. Παράλληλα να ενισχύσει κατά έναν ακόμα τόνο την αυτό-δικαίωση ιδιαίτερα των πούρα ορθόδοξων, οποίοι διαβάζοντάς την θα σκέφτονταν ότι, «για να το λέει ο Όσιος, έτσι είναι», και όχι, βέβαια, ότι πολλοί άλλοι φιλενωτικοί, που δεν έτυχε να γνωρίσει ο Όσιος, μπορεί να έχουν «ψίχα πνευματική και φλοιό», ενδεχομένως και καλύτερης ποιότητας, πράγμα που γνωρίζει πολύ καλά μόνο ο Θεός !

       Τα τοιαύτα και παρόμοια ιππεύουν στη γραμμή του: «Εμείς και οι άλλοι» ! Εμείς οι Ορθόδοξοι, μάλιστα, οι πούρα Ορθόδοξοι, οι δικαιωμένοι, οι σωσμένοι κλπ. και, οι κινούμενοι στις παρυφές της Ορθοδοξίας, πιο πολύ εκτός αυτής, οι ξεστρατισμένοι, οι κολασμένοι κ. τ. ο.  Και δείχνουν, όχι δυσδιάκριτα, ότι «έργα και λόγια» του Χριστού σαν αυτά που ακολουθούν ενδεικτικά, διαβάζονται με φακούς μονοδιάστατους ! «Αναγιγνώσκονται, αλλά ου γιγνώσκονται», ή καλύτερα, «αναγιγνώσκονται με τρόπο που βολεύει να … γνωστούν» ! Από, ορθόδοξους με ιδεοληψία παραπλήσια εκείνης των Γραμματέων, Φαρισαίων και λοιπών, που θεωρούσαν εαυτούς σωσμένους ως «τέκνα του Αβραάμ», και αυθεντικούς ερμηνευτές-φύλακες του Μωσαϊκού Νόμου. Και, δεν ήθελαν, όχι να δεχτούν, αλλά ούτε ν’ ακούσουν ότι ο Χριστός κομίζει κάτι το εντελώς άλλο ! Διό και τον ενοχλούσαν, τον ειρωνεύονταν, τον αμφισβητούσαν, τον στιγμάτιζαν, κι έφτασαν να αποτολμήσουν το αποτρόπαιο, να τον σταυρώσουν !

******    ***   ******

      Παραθέτω, λοιπόν, πλάι στην παράθεση από Όσιο Παϊσιο πρώτα μια σειρά από «έργα και λόγια» του Χριστού, και αφήνω όσους έχουν κοινό, νου να πουν ποιο σήμα  και προς ποιους εκπέμπουν.

1.   Τον πεσόντα στους ληστές από Ιερουσαλήμ στην Ιεριχώ, ληστευθέντα από αυτούς και εγκαταλειφθέντα μισοπεθαμένο, προσπέρασαν αδιάφοροι ένας Ιερέας και ένας Λευίτης, και τον φρόντισε με θυσιαστική αγάπη ένας ξεστρατισμένος, και επικατάρατος Σαμαρείτης !

2.   Ασφαλώς δεν είναι τυχαίο, ούτε χωρίς νόημα, που παραπονιέται ο Χριστός ότι, από τους δέκα λεπρούς που θεράπευσε μόνο ένας γύρισε να του πει «ευχαριστώ» ! Και αυτός δεν ήταν Ιουδαίος-γράφε ορθόδοξος-ήταν Σαμαρείτης-γράφε, φιλενωτικός, ετερόδοξος,  αιρετικός κλπ. !

3.   Από τους δυο προσευχόμενους στο Ναό, το Φαρισαίο και τον Τελώνη, δικαιώνεται από το Χριστό, η προσευχή μετανοίας του αρχικλέφτη Τελώνη, όχι εκείνη του υποκριτή και κομπορρήμονα «τέκνου του Αβραάμ», ερμηνευτή-φύλακα του Νόμου, Φαρισαίου !

4.   Με το Χριστό παρακαθήμενο στο τραπέζι του επίσης αρχικλέφτη τελώνη Ζακχαίου, έρχεται η σωτηρία στο σπιτικό του από την οδό της μετάνοιας που του ενέπνευσε η παρουσία Του-«Ιδού τα ημίση των υπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοις πτωχοίς, και ει τινός εσυκοφάντησα, αποδίδωμι τετραπλούν»-Λουκ.19,8. Την ίδια ώρα οι παρόντες Φαρισαίοι σχολιάζουν δηκτικά το Χριστό λέγοντας: «Καλά στο τραπέζι αυτού του αμαρτωλού βρήκε ο Δάσκαλος να παρακαθίσει»;

5.   Με το Χριστό παρακαθήμενο τώρα στο τραπέζι Φαρισαίου, ανθρώπου του σιναφιού τους-Σίμων-και σώζοντα χάρη στα δάκρυα μετανοίας της την κοινή γυναίκα, ο τιμημένος με την παρουσία Του οικοδεσπότης, ως … γνήσιο «τέκνο του Αβραάμ», ερμηνευτής-φύλακας του Μωσαϊκού Νόμου κι αυτός, τον αμφισβητεί, διαλογιζόμενος. «Αν ο άνθρωπος αυτός ήταν προφήτης, θα γνώριζε ποια και τι είδους γυναίκα είναι αυτή που τον αγγίζει, γιατί είναι αμαρτωλή»-Λουκ.7,39.  

        Με άλλα λόγια πολύ απλά και πολύ καθαρά, ο Ιησούς Χριστός μπορεί να έχει άλλη αντίληψη για το ποιος χριστιανός-ορθόδοξος, ρωμαιοκαθολικός, ευαγγελικός-και «ει τις και άλλος», έχει ή δεν έχει «ψίχα πνευματική και φλοιό» ! Μπορεί, δηλαδή, κάποιοι που θεωρείται ότι έχουν ipso jure-ιδίω δικαίω- «ψίχα πνευματική και φλοιό», να μην έχουν, κι άλλοι που θεωρείται ότι δεν έχουν, να έχουν !

*****  ***   ******

       Παραθέτω τώρα πλάι στην παράθεση από το σύγχρονο Όσιο μια άλλη από Όσιο παλιό, και κορυφαίο, τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο. Σ’ αυτήν ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός δια χειρός του Μεγάλου Πατέρα και Οικουμενικού Διδάσκαλου της Εκκλησίας: 1. Προσδιορίζει τα ουσιαστικά συστατικά της «ψίχας πνευματικής και φλοιού». Και με την ευκαιρία, είναι αυτά ακριβώς που θα καταθέσει και φέτος η Εκκλησία στην ψυχή μας από τα Ευαγγελικά Αναγνώσματα των τριών πρώτων Κυριακών του αρχόμενου Τριωδίου-«Τελώνη και Φαρισαίου», «Ασώτου υιού», «Μελλούσης Κρίσεως». Πράγμα που επιβάλλει να προσεχθούν ιδιαίτερα, για τον επί πλέον λόγο ότι, τελευταία και άλλα «στεγάζονται» κάτω από αυτή τη διατύπωση, και προβάλλονται μυθοποιημένα και περιβαλλόμενα οιονεί με θείο γνόφο. Και, 2. Με κριτήριο αυτά αποφασίζει, θετικά ή αντίστοιχα αρνητικά στο πρόσωπο των πέντε φρόνιμων και πέντε μωρών παρθένων, όχι όμως τυχαία, για την, «ψίχα πνευματική και φλοιό», ανθρώπων πρώτης εκκλησιαστικής γραμμής, όπως οι του ασκητικού-μοναστικού χώρου. Αφήνει έτσι να φανεί καθαρά ότι, Αυτός Μόνος μπορεί να εκτιμήσει την, «ψίχα πνευματική και φλοιό» απάντων και ανάλογα να αποφασίσει. Οπότε λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, ας μην αποκλείουμε οι εκτιμήσεις και αποφάσεις Του να κρύβουν εκπλήξεις !

       Η παράθεση προέρχεται από την ομιλία Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου στην «Παραβολή των Δέκα Παρθένων». Την παραθέτω όμως από το ομότιτλο Κοντάκιο-μελοποιημένο ποίημα- Οσίου Ρωμανού του Μελωδού-Οίκοι 17-25 σε νεοελληνική απόδοση. Ο Όσιος Ρωμανός είχε διαβάσει και αυτή την ομιλία του Μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας, είχε ενστερνιστεί τις θέσεις του και είχε συνθέσει αυτό το Κοντάκιο-Ύμνο με έξι Προοίμια, και τριάντα ένα Οίκους, που ψαλλόταν στην Ακολουθία του Νυμφίου της Μεγάλης Δευτέρας !

       

«17.  Στις άμυαλες που έτσι τόλμησαν- -στον Κριτή των όλων να μιλήσουν,- -Ο Χριστός αποκρίθηκε και είπε:- -«Αυτή είναι η ώρα της δίκαιης κρίσης.- -Ο καιρός της φιλανθρωπίας έχει τελειώσει- -η συμπάθεια δεν έχει θέση πια.- -Η θύρα της ευσπλαχνίας είναι για τους ανθρώπους κλειστή,- -δεν είναι ο τόπος της μετάνοιας εδώ.- -Δε δείχνει ο Οικτίρμων συμπάθεια πια,- -Ο Ελεήμων είναι τώρα Κριτής αυστηρός.- -Εσείς στον κόσμο δειχτήκατε άσπλαχνες,- -πώς, λοιπόν, ζητάτε το στεφάνι το άφθαρτο;

18.  Στους αρχάγγελους και όλους τους αγίους μπροστά σας απαριθμώ ,- -τα όσα μου έκαναν αυτές που είναι τώρα μαζί μου καλά.- -Με βρήκαν θλιμμένο και πεινασμένο πολύ,- -και μερίμνησαν να με χορτάσουν.- -Διψασμένο, και πρόθυμες με πότισαν.- -Με είδαν ξένο, και σαν δικό τους με στέγασαν.- -Στη φυλακή κρατούμενος βρέθηκα, κι ήρθαν και με φρόντισαν.- -Όλες τις εντολές μου επακριβώς τήρησαν,- -γι αυτό ήρθαν και βρήκαν το στεφάνι το άφθαρτο.

19.  Τίποτε από αυτά στον κόσμο εσείς δεν κάνατε,- -παρότι τη νηστεία τηρήσατε,- -την παρθενία ασκήσατε, και στα λόγια την αρετή.- -Χωρίς έργα αγάπης τέλεια και ευσεβή μάταια κοπιάσατε.- -Την ανάγκη των ξένων παραβλέψατε,- -καθώς επίσης και των αρρώστων.- -Στους πεινασμένους χέρι βοήθειας ποτέ δεν απλώσατε.- -Η υποκρισία, αυτή μόνη, καλά σας έθρεψε.- -Για την απονιά σας καμαρώνατε.- -Στους φτωχούς που χτυπούσαν την πόρτα σας,- -δεν ανοίγατε, δε βοηθούσατε.- -Πώς ζητάτε το στεφάνι το άφθαρτο;

20.  Γυμνούς και προσήλυτους δε συμπονέσατε,- -ξένους στο σπιτικό σας δε δεχτήκατε να στεγάσετε.- -Σε όσους ήταν σε φυλακές και σκληρά δεσμά,- -κρατήσατε κλειστά τα αυτιά σας ερμητικά.- -Να επισκεφθείτε τους άρρωστους δεν πήγατε,- -βλέμμα καλοσύνης σε ενδεείς και φτωχούς δε ρίξατε,- -πάντα μια απανθρωπία σας διέκρινε,- -την οργή αντί της ευσπλαχνίας σύντροφο είχατε.- -Πώς, λοιπόν,  εσείς. που στη ζωή τέτοια πράξατε,- έρχεστε τώρα και ζητάτε το στεφάνι το άφθαρτο;

21.  Υπεροπτικά τους πάντες βλέπατε,- -τους φτωχούς στην καταφρόνια είχατε,- -σκληρές κι ανελέητες για όλους ήσασταν.- -Όσους σε κάτι έφταιγαν, παθιασμένα κατακεραυνώνατε,- -εσείς που καθημερινά σε πολλά φταίγατε.- -Στους συνανθρώπους σας φερόσασταν απάνθρωπα,- -λες κι εσείς δεν είχατε πλημμελήματα,- -για τις μεγάλες αρετές σας κομπάζατε.- -Απορριγμένους όσους δε νήστευαν, θεωρούσατε,- -μολυσμένους όσους παντρεύονταν λέγατε.- -Μόνο τους εαυτούς σας δικαιώνατε,- -Και όλα αυτά για καιρό πριν την ώρα- -που θα λαβαίνατε το στεφάνι το άφθαρτο.

22.  Σαν απλή αποφυγή κάποιων φαγητών τη νηστεία εφαρμόζατε,- -και παράλληλα τους ανθρώπους λοιδορούσατε,- -ως πρωτοστάτισσες στις συκοφαντίες.- -Αλλά και την αγνότητα καθαρά δεν τηρούσατε,- -με ρυπαρούς λογισμούς τακτικά τη μολύνατε.- -Ποιο όφελος αποφέρει η αγνότητα,- -αν δεν είναι ο λογισμός καθαρός;- -Κάλλιο να τρώει κανείς και να πίνει μετρημένα,- -και να ακολουθεί ζωή συνετή,- -παρά από κάποια φαγητά να απέχει,- -όχι όμως κι από άλλα, που τον βλάπτουν ψυχικά,- -γιατί πώς μπορεί τότε να ζητήσει το στεφάνι το άφθαρτο;

23.  Η άσκηση της νηστείας δεν είναι σωστή,- -αν δεν τα αποφεύγει όλα κανείς,- -και τους άτοπους λογισμούς, και τις βλαβερές πράξεις.- -Και η εγκράτεια αδυνατεί να στεριώσει,- -σε σάρκα που έμαθε ακράτητα να ζει.- -Θεμέλιος λίθος της νηστείας,- -που πάνω του οφείλουμε την πνευματική μας οικοδομή- -να χτίσουμε σαν σε όρμο ασφαλή,- -είναι η ελεημοσύνη, που τη στεριώνει, και την κάνει λαμπρή,- -κι από κοντά η ευσέβεια, που τη δυναμώνει,- -όπως το λίπασμα δυναμώνει το φυτό.- -Αυτές την περιφρουρούν σαν άλλα τείχη- -και αποτελούν τη βάση για το στεφάνι το άφθαρτο.

24.  Κατά τι σας ωφέλησε η αγνότητα και η νηστεία,- -που είχαν μόνιμο συνοδό την αλαζονεία;- -Αρνιόσασταν την πραότητα, στέργατε πάντα το θυμό.- -Όμως ως πράος εγώ και στην καρδιά ταπεινός,- -αγαπώ ιδιαίτερα τους πράους,- -σ’ αυτούς δωρίζω την άφεση των αμαρτιών.- -Αρνούμαι αυτούς που νηστεύουν, μα είναι άσπλαχνοι,- -προτιμώ αυτούς που τρώνε κανονικά,- -και είναι φιλεύσπλαχνοι.- -Μισώ τους παρθένους που είναι απάνθρωποι,- -τιμώ όσους εγγάμους είναι φιλάνθρωποι.- -Τίμιος ο έγγαμος που ακολουθεί σώφρονα βίο,- -και για τούτο κερδίζει το στεφάνι το άφθαρτο.

25.  Ξίφος κατά των αμαρτωλών εγώ δεν ακόνισα,- -μακρόθυμα πάντα τους ανθρώπους έβλεπα.- -Ο Δημιουργός και Πλάστης τους, Εγώ,- -την πόρνη που μετάνιωσε κι έκλαψε,- -δέχτηκα με ευμένεια, και άφεση της έδωσα.- -Τον τελώνη που στέναζε ελέησα, δεν απόδιωξα,- -γιατί βρήκα τη μετάνοιά του ειλικρινή.- -Ως Πατέρας συμπάθεια και αγάπη στους ανθρώπους έδειξα.- -Τον Πέτρο λυπήθηκα, τότε που με αρνήθηκε,- -Τα δάκρυά του να υποφέρω με έκαναν,- -γιατί μετάνιωσε, και τότε ζήτησε το στεφάνι το άφθαρτο».

******   ***    ******

        Σε καιρούς όπως σημερινοί όπου: «Το γαρ μυστήριον ήδη ενεργείται της ανομίας»-«Η μυστική δύναμη της ανομίας είναι ήδη επί το έργον»-2Θεσ.2,7. Το σανίδι κάτω από τα πόδια Ορθόδοξων, Ρωμαιοκαθολικών, Ευαγγελικών έχει αποτραβηχτεί, καθώς με όχι μικρή ευθύνη όλων των χριστιανών ο κόσμος έχει από-χριστιανιστεί. Με διάτρητα άλλοθι εμείς προσπερνάμε το κενό μας σε «ψίχα πνευματική και φλοιό», σαν αυτή που προσδιορίζει ο Χριστός, και συνεχίζουμε «να δαγκάνουμε και να τρώμε ο ένας τον άλλο, αδιαφορώντας μήπως αλληλοεξοντωθούμε»-Γαλ.5,15. Θα γελάει τάχα με αυτά μας «τα καμώματα» ο Χριστός, ή θα μας οικτίρει «περίλυπος έως θανάτου» !