Η ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΤΩΝ ΟΧΥΡΩΝ ΤΗΣ «ΓΡΑΜΜΗΣ ΜΕΤΑΞΑ» - Γεώργιος Κουρκούτας

Η ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΤΩΝ ΟΧΥΡΩΝ ΤΗΣ «ΓΡΑΜΜΗΣ ΜΕΤΑΞΑ»

Ποιος θυμάται την 6^η Απριλίου ;

Συχνά οι ημέρες μας κυλούν στο πλαίσιο της ανάμνησης γεγονότων που μας θυμίζει η Ιστορία, για να αντλούμε από αυτά (όσοι μπορούμε) πολύτιμα ή όχι συμπεράσματα, αλλά και πρότυπα συμπεριφοράς (προς αποφυγήν ή προς μίμησιν…). Επειδή μάλιστα η Ελληνική Κοινωνία βιώνει μία παρατεταμένη Κρίση οικονομική και συνακόλουθα κοινωνική (με πλήγματα στην Νεότητα, τον εργασιακό χώρο, αλλά και την τρέχουσα καθημερινότητα) , στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έχει πλέον μία ελεγχόμενη από την γερμανική Πολιτική Ευρωπαϊκή ηγεσία, συχνά βλέπουμε (από το 2010 μέχρι σήμερα) τους παραλληλισμούς που γίνονται από Πολίτες και ΜΜΕ στην σημερινή κατάσταση με την Κατοχή των ετών 1941-1944, όπου πάλι πρωταγωνιστική θέση είχαν οι πρόγονοι των σημερινών Γερμανών.

Ωστόσο πάσχουμε και στο επίπεδο της Μνήμης ως άτομα και ως Κοινωνία, καθώς εύκολα και με αναλώσιμο τρόπο προσεγγίζουμε την πρόσφατη Ιστορία μας. Ακόμη και το ζήτημα των Πολεμικών Αποζημιώσεων και του Δανείου  από τους Γερμανούς κατακτητές το χρησιμοποιούμε ευκαιριακά και με πολιτικάντικο καιροσκοπισμό.

Το θυμούνται αυτό το ζήτημα οι Πολιτικοί μας ηγήτορες σε …ιστορικές επετείους, όταν έρχεται η εποχή των ολοκαυτωμάτων , πχ σε Δίστομο και Καλάβρυτα, και μετά …απόλυτη σιωπή. Και με τους Γερμανούς και τους άλλους, γιατί να ….χαλάσουμε τις καρδιές μας, αφού, ούτως ή άλλως, οι Έλληνες πολίτες ξεχνούν…                                        

Όπως ξεχνούμε και την επέτειο της 6^ηΣ Απριλίου 1941.  Πόσοι θα την θυμηθούν σήμερα;

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΗΣ 6^ΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941

Συμπληρώθηκαν εβδομήντα έξι χρόνια από την 6η Απριλίου 1941, ημερομηνία που σηματοδοτεί την γερμανική εισβολή και την επακόλουθη ξενική κατοχή με όλα τα τεράστια δεινά που αντιπροσωπεύει για την ιστορία μας.
Ουσιαστικά επρόκειτο για μια προσχεδιασμένη κίνηση με την οποία τερματιζόταν η ένδοξη περίοδος του Ελληνοϊταλικού πολέμου στα βορειοηπειρωτικά βουνά, αυτό που τεκμηριωμένα ονομάζεται Έπος του '40.  Η γερμανική παρέμβαση ήταν αναμενόμενη, παρά τις ελπίδες που η ελληνική ηγεσία διατηρούσε ότι θα μπορούσε να αποτραπεί. Καθόλου δεν αιφνιδιάστηκε και οπωσδήποτε είχε πλήρη επίγνωση τι σήμαινε. Όπως έγραψε ο Ραιημόν Καρτιέ στην «Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου», εκείνες τις ημέρες η Ελλάς αντιμετώπιζε μία ολόκληρη ήπειρο, που ήταν κάτω από την κυριαρχία του Άξονος.

Στην ηγεσία της Ελλάδος ήσαν ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄, ο Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής και ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος. Οι νέοι εισβολείς είχαν προνοήσει ώστε τεχνικά να κλείσουν αυτό το μέτωπο κατά το συντομότερο δυνατό. Πράγματι, αυτό που δεν μπόρεσαν οι Ιταλοί να κάνουν, δηλαδή να καταλάβουν την ανθιστάμενη Ελλάδα, εκείνοι το έπραξαν - όχι χωρίς δυσκολίες και πρωτίστως χωρίς τη σθεναρή ελληνική αντίσταση. Μέσα σε τρεις εβδομάδες κατέλαβαν την ηπειρωτική Ελλάδα και μέσα σε ένα μήνα αργότερα ολοκληρώθηκε και η κατάληψη της Κρήτης έπειτα από μια ηρωική αντίσταση. Όπως αναφέρει ο ιστορικός της κατοχικής περιόδου Δημοσθένης  Κούκουνας «η πολεμική βία επικράτησε. Η Ελλάδα πέρασε σε καθεστώς σκληρής κατοχής. Υπέστη βαριές ανθρωπιστικές και οικονομικές καταστροφές. Μάτωσε, πείνασε, δυστύχησε».

Την 6^η Απριλίου 1941 την τιμούν ο Στρατός μας, οι ακριτικοί Δήμοι  και λίγοι πατριώτες, ενώ ακόμη και οι «επαγγελματίες» αντιφασίστες και αντιναζιστές την αγνοούν (πιθανόν διότι τέτοιες εντολές λαμβάνουν από τα κέντρα που τους ενισχύουν παντοιοτρόπως , όπως ΜΚΟ, ΜΜΕ, Σόρος, ξένες Πρεσβείες κλπ).

Η ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΤΩΝ ΟΧΥΡΩΝ

Η  Γερμανία εισέβαλε στην Ελλάδα στις 5.40π.μ. της 6ης Απριλίου 1941 από τα Ελληνογιουγκοσλαβικά και Ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Ήταν τότε που ο Χίτλερ διαπίστωσε ότι ο σύμμαχός του Μουσολίνι δεν είχε καμιά ελπίδα να επικρατήσει στο Αλβανικό μέτωπο, αφού και η πολυθρύλητη εαρινή του επίθεση, συντρίφτηκε πάνω στον «γρανίτη» του Ελληνικού στρατού. Ο συσχετισμός δυνάμεων ήταν φυσικά συντριπτικός υπέρ των Γερμανών. Σε έμψυχο υλικό οι επιτιθέμενες Γερμανικές δυνάμεις ήταν τουλάχιστον τριπλάσιες, αλλά σε άρματα (1.850 περίπου έναντι 27 ελαφρών) και αεροπορία (1.000 αεροσκάφη με κανένα Ελληνικό να υπερασπίζεται τον καταγάλανο ουρανό μας) η υπεροπλία τους ήταν συντριπτική. Στους επιτιθέμενους θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τις δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού, που συμπαρατάσσονταν με τους Γερμανούς. Είναι οι Βούλγαροι, που προσπαθούσαν να πάρουν τη ρεβάνς από την ήττα τους στον Β’ Βαλκανικό πόλεμο, που πάντα εποφθαλμιούν την Μακεδονίας μας.

Εκείνο το πρωινό του Απριλίου του ’41   από την πρώτη ώρα η αρχική Γερμανική επίθεση κατά της «γραμμής Μεταξά», αντιμετωπίζοντας την ισχυρή αντίσταση των Ελλήνων υπερασπιστών των οχυρών, σημείωσε μικρή μόνο επιτυχία. Μία γερμανική αναφορά στο τέλος της πρώτης μέρας των επιχειρήσεων περιγράφει πως η Γερμανική 5η Ορεινή Μεραρχία «απωθήθηκε στο πέρασμα Ρούπελ παρά την ισχυρότατη αεροπορική υποστήριξη, έχοντας σημαντικές απώλειες». Από τα 21 οχυρά που αποτελούσαν τη Γραμμή Μεταξά μόνο δύο έπεσαν την πρώτη ημέρα, και αυτά μόνον αφού καταστράφηκαν ολοσχερώς. Τα περισσότερα οχυρά, συμπεριλαμβανομένων των Ρούπελ, Εχίνος, Καρατάς, Λίσσε και Ιστίμπεη αντιστάθηκαν για τρεις ημέρες.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΡΓΟ  Η ΘΡΥΛΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ «ΜΕΤΑΞΑ»

Ο Πρωθυπουργός του «ΟΧΙ» Ιωάννης Μεταξάς  είχε την διορατικότητα να κατασκευάσει την περίφημη σειρά οχυρωματικών έργων, υπόγειων και επίγειων, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, που έλαβε το όνομά της από τον σχεδιαστή και δημιουργό της: «Γραμμή Μεταξά». Κατασκευάστηκαν με σκοπό την άμυνα της Ελλάδος σε περίπτωση εισβολής κατά τον επικείμενο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο και απετέλεσε τελικά τον κύριο προμαχώνα της. Η «Γραμμή Μεταξά» αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία.

Η οχυρωματική αυτή γραμμή αποτελούνταν κυρίως από είκοσι ένα (21) οχυρά. Τα οχυρά αυτά είχαν κατασκευασθεί, αποκλειστικά από Ελληνικά χέρια, για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδος από βουλγαρική επίθεση.Το κάθε οχυρό αποτελούσε στο σύνολό του ένα περίκλειστο έργο, από ένα ή περισσότερα στεγανά συγκροτήματα, ικανό να αμυνθεί προς κάθε κατεύθυνση. Περιλάμβανε σκέπαστρα, πυροβολεία, πολυβολεία, ολμοβολεία, βομβιδοβολεία, παρατηρητήρια, έργα παραλλαγής και παραπλάνησης, πολλαπλές εισόδους και εξόδους. Οι υπόγειες εγκαταστάσεις κάθε οχυρού περιλάμβαναν διοικητήριο, θαλάμους αξιωματικών, θαλάμους οπλιτών, τηλεφωνικό κέντρο, μαγειρείο, δεξαμενές νερού, χώρους υγιεινής, αποθήκες τροφίμων (για 15 μέρες), χειρουργείο, φαρμακείο, συστήματα αερισμού, φωτισμού (γεννήτριες, λάμπες πετρελαίου, φακούς κ.ά.), αποχέτευση, εξωτερικές θέσεις μάχης, αντιαρματικά κωλύματα, θέσεις αντιαεροπορικών όπλων κ.ά. Πέραν των οχυρών, η αμυντική γραμμή, περιελάμβανε μία τεράστια ανάπτυξη αντιαρματικών τάφρων, ζωνών αντιαρματικών σιδηροπηγμάτων και σκυροδέματος σε διπλές και τριπλές γραμμές ανάσχεσης, που στο σύνολό του για την εποχή του και με τα τότε Ελληνικά δεδομένα αποτέλεσε ένα τιτάνιο έργο.

Οι κατασκευές αυτές ήταν ιδιαίτερα ανθεκτικές, κάποιες εξ αυτών συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα, ενώ κάποιες άλλες έχουν αφεθεί στην ανελέητη φθορά του χρόνου από το σύγχρονο κράτος, που μισεί κάθε τι που κάνει τους Έλληνες υπερήφανους. Το έργο κόστισε 1,5 δισ. δραχμές (ίσο με 58,5 δις € περίπου).

Την υλοποίηση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου ανέλαβε κυρίως ο Στρατός (το Μηχανικό κλπ) αλλά και διάφοροι άλλοι φορείς και Πολίτες όπως το Ε.Μ.Π., Μηχανικοί, πολλές βιομηχανίες Αθήνας και Πειραιά κλπ.   Χρησιμοποιήθηκε εργατοτεχνικό Προσωπικό από πολύ απομακρυσμένες περιοχές, όπως από την Κρήτη, του οποίου η μετάβαση και απομάκρυνση από το έργο γινόταν, σε ορισμένες περιπτώσεις, με κλειστά μάτια. Για την κατασκευή τους απαιτήθηκαν 66.000 τόνοι τσιμέντου και 3.000.000 ημερομίσθια, ενώ κατασκευάσθηκαν συνολικά 24.000 μέτρα υπόγειων στοών και 13.000 μέτρα υπόγειων καταφυγίων – θαλάμων. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει το μέγεθος της κατασκευής και να ξαναζήσει με ιστορικά τεκμήρια το πνεύμα των θρυλικών εκείνων μαχών του Απριλίου του 1941.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας