Χαιρετισμός. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου κατά τήν Ἐπιστημονικήν Ἡμερίδα «Ὁ ἀπό Ἴμβρου Μητροπολίτης Μηθύμνης Νικηφόρος Γλυκᾶς ὁ Ἴμβριος»

Χαιρετισμός τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου 

κ.κ. Βαρθολομαίου

κατά τήν Ἐπιστημονικήν Ἡμερίδα 

«Ὁ ἀπό Ἴμβρου Μητροπολίτης Μηθύμνης Νικηφόρος Γλυκᾶς ὁ Ἴμβριος» 

(Ἱερά Θεολογική Σχολή Χάλκης 12 Νοεμβρίου 2018)

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Προύσης κύριε Ἐλπιδοφόρε,

Ἐλλογιμώτατοι καθηγηταί,

Ἀγαπητοί φοιτηταί,

Προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ,

Ἀγαλλόμενοι, χαιρετίζομεν τήν Ἐπιστημονικήν Ἡμερίδα «Ὁ ἀπό Ἴμβρου Μητροπολίτης Μηθύμνης Νικηφόρος Γλυκᾶς ὁ Ἴμβριος», ἡ ὁποία τελεῖ ὑπό τήν αἰγίδα τῆς ἡμῶν Μετριότητος, καί διωργανώθη μερίμνῃ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς Χάλκης.

Ἡ ἀπό τεσσαράκοντα καί ὀκτώ ἐτῶν κλειστή ὡς ἀκαδημαϊκόν ἵδρυμα Θεολογική Σχολή Χάλκης δέν ὑπήρξε κατά τό διάστημα αὐτό «σιωπηλή», ἀλλά ἐλειτούργησε καί λειτουργεῖ ὡς χῶρος ποικίλων ἐπιστημονικῶν καί πολιτιστικῶν ἐκδηλώσεων, πνευματικῶν συναντήσεων, καί ὡς πόλος ἕλξεως δι᾽ ἐπισκέπτας καί προσκυνητάς, οἱ ὁποῖοι ἐντυπωσιάζονται ἀπό τό περιβάλλον, τό φυσικόν καί τό πνευματικόν, τῆς Σχολῆς καί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁ ἀριθμός τοιούτων ἐκδηλώσεων καί ἄλλων δραστηριοτήτων ηὐξήθη κατά τήν ἡγουμενίαν ὑμῶν, Ἱερώτατε ἀδελφέ Ἅγιε Προύσης, διό καί δραττόμεθα τῆς εὐκαιρίας, διά νά ἐκφράσωμεν ἅπαξ ἔτι τήν Πατριαρχικήν ἡμῶν εὐαρέσκειαν διά τό πολυδιάστατον ἔργον καί τάς πολλάς πρωτοβουλίας σας, ὡς καί διά τήν προθυμίαν καί εὐχέρειαν μέ τήν ὁποίαν φιλοξενεῖτε τόσον πολλάς καί τόσον σημαντικάς ἐκδηλώσεις εἰς τούς χώρους τῆς Σχολῆς.

Εὐχαριστίας ἀπευθύνομεν, ἐπίσης, ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ καθηγητοῦ κυρίου Χρήστου Ἀραμπατζῆ, πρός τήν Θεολογικήν Σχολήν Θεσσαλονίκης, διά τήν ἀγαστήν συνεργασίαν, τήν συνεχῆ στήριξιν καί τήν συχνήν παρουσίαν καθηγητῶν καί φοιτητῶν ἐξ αὐτῆς εἰς τήν Βασιλεύουσαν.

Ἰδιαιτέραν χαράν καί συγκίνησιν προκαλεῖ εἰς ἡμᾶς ἡ ἀφιέρωσις τῆς παρούσης ἡμερίδος εἰς τόν Νικηφόρον Γλυκᾶν, σάρκα ἐκ τῆς σαρκός τῆς γενετείρας ἡμῶν Ἴμβρου, ἕνα ἐκ τῶν λογιωτέρων κληρικῶν τῆς ἐποχῆς του, ὁ ὁποῖος ὑπηρέτησεν εὐόρκως τήν Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν ὡς ἱερεύς, ὡς ἱεροκῆρυξ καί θεολόγος, ὡς καθηγητής καί Διευθυντής τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς Χάλκης, ὡς Μητροπολίτης Ἴμβρου ἐπί ὀκταετίαν (2 Μαΐου 1873 – 23 Μαρτίου  1881), καί, ἐν συνεχείᾳ, μέχρι τῆς τελευτῆς αὐτοῦ, κατά Φεβρουάριον τοῦ ἔτους 1896, ὡς Μητροπολίτης Μηθύμνης. Διετέλεσεν, ἐπίσης, μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς Ἀναθεωρήσεως τῶν Ἐθνικῶν Κανονισμῶν, Πρόεδρος τῆς Κεντρικῆς Ἐκπαιδευτικῆς Ἐπιτροπῆς καί τακτικόν μέλος τοῦ Ἑλληνικοῦ Φιλολογικοῦ Συλλόγου Κωνσταντινουπόλεως.

Ἀνεκτιμήτους ὑπηρεσίας προσέφερεν ὁ Νικηφόρος Γλυκᾶς εἰς τήν ἰδιαιτέραν του πατρίδα. Ἠγωνίσθη ἐνθέρμως διά τήν ἐξύψωσιν τοῦ μορφωτικοῦ καί πνευματικοῦ ἐπιπέδου τῶν Ἰμβρίων. Εἰς τόν λόγον, τόν ὁποῖον ἀπηύθυνε πρός τούς συμπατριώτας του, μόλις ἔφθασε τόν Αὔγουστον τοῦ 1873 ὡς Μητροπολίτης εἰς τήν ἐπαρχίαν του, διεβεβαίωσεν αὐτούς, ὅτι πρώτιστον μέλημά του θά εἶναι «ἡ μέριμνα περί ἐκπαιδεύσεως καί προαγωγῆς τῆς παιδείας μεταξύ τοῦ ποιμνίου του». Ἐφρόντισε διά τήν λειτουργίαν σχολείων εἰς ὅλα τά χωρία τῆς νήσου. Τό ὄνειρον τοῦ Νικηφόρου ἦτο, ὅμως, αὐτό τό ὁποῖον ὑπῆρξε πάντοτε «ὁ ἐγκάρδιος πόθος» καί «τό διηνεκές μέλημα παντός τοῦ βίου» τῶν διδασκάλων του, Βαρθολομαίου τοῦ Κουτλουμουσιανοῦ καί τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Κυρίλλου, ἤτοι «ἡ σύστασις ἐν Ἴμβρῳ κεντρικῆς σχολῆς τακτικῶς ἐργαζομένης, καί παρεχούσης τροφήν λιπαροτέραν εἰς τούς προσερχομένους τῶν μαθητῶν». Τό ὅραμα ἔγινε ταχέως πραγματικότης. Ἀνηγέρθη τό κτήριον τῆς Κεντρικῆς Σχολῆς εἰς τήν πρωτεύουσαν τῆς νήσου Παναγίαν καί ἤρχισεν ἡ λειτουργία της. Τά ἐγκαίνια τῆς Σχολῆς ἐτελέσθησαν μέ λαμπρότητα κατά τήν ἑορτήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τόν Αὔγουστον τοῦ 1874, ἕν ἔτος ἀκριβῶς μετά τήν ἐγκατάστασιν τοῦ νέου Μητροπολίτου εἰς τήν Ἴμβρον, ὁ ὁποῖος ἀνέλαβε καί τήν διδασκαλίαν ὡρισμένων μαθημάτων εἰς τήν Σχολήν. Ἡ Σχολή ἔκλεισε τάς πύλας της, ὡς γνωστόν, τό 1927, μέ ἀπόφασιν τῆς Τουρκικῆς Κυβερνήσεως (ἄρθρον 14 τοῦ Νόμου 1151).

Ἀντάξιος συνεχιστής τοῦ ἔργου τοῦ Μητροπολίτου Νικηφόρου διά τήν παιδείαν τῆς Ἴμβρου ὑπῆρξε καί ὁ πνευματικός ἡμῶν πατήρ, Μητροπολίτης Ἴμβρου καί Τενέδου Μελίτων. Τό ἔτος 1952, χάρις εἰς τάς ἀόκνους προσπαθείας αὐτοῦ, ἐπανελειτούργησεν ἡ Κεντρική Σχολή Ἴμβρου, ἕξ Δημοτικά Σχολεῖα εἰς τήν Ἴμβρον καί ἕν εἰς τήν Τένεδον, ἐκτίσθησαν, ἐν συνεχείᾳ, νέα ἐπιβλητικά σχολικά κτίρια καί νηπιαγωγεῖα. Ἐπρόκειτο περί πραγματικῆς πολιτιστικῆς ἐκρήξεως. Ἡ γενεά τῶν Ἰμβρίων, ἡ ὁποία ἐφοίτησεν εἰς τήν Κεντρικήν Σχολήν ἀπό τό 1952 μέχρι τό 1964, ὁπότε διελύθη ἡ μειονοτική ἐκπαίδευσις, ἔλαβεν ὅλα τά πνευματικά ἐφόδια διά νά προκόψῃ καί νά ἀναδειχθῇ εἰς ὅλους τούς τομεῖς τῆς ἐπιστήμης, τῆς κοινωνικῆς ζωῆς καί τοῦ πολιτισμοῦ. Καί ἡ ἡμετέρα Μετριότης ὀφείλει πάμπολλα εἰς τήν Κεντρικήν Σχολήν τῆς Ἴμβρου.

Αἱ ψυχαί τῶν μακαριστῶν Μητροπολιτῶν Νικηφόρου καί Μελίτωνος ἀγάλλονται σήμερον, ἀτενίζουσαι τό θαῦμα τῆς ἀνορθώσεως τῆς καθ᾽ ἡμᾶς παιδείας ἐν Ἴμβρῳ, διά τήν ὁποίαν καί ἐκεῖνοι εἰργάσθησαν μετ᾽ ἐνθέου ζήλου εἰς τήν ἐποχήν των. Λειτουργοῦν καί πάλιν τά σχολεῖα μας, Νηπιαγωγεῖον, Δημοτικόν Σχολεῖον, Γυμνάσιον, ἀλλά καί Λύκειον, τό τελευταῖον διά πρώτην φοράν εἰς τήν ἱστορίαν τῆς νήσου. Ἰδιαιτέραν συγκίνησιν προκαλεῖ καί τό γεγονός ὅτι ἀνεκαινίσθη ὁ ναός τῶν Ταξιαρχῶν τοῦ Κουτλουμουσιανοῦ Μετοχίου, παρά τό χωρίον Γλυκύ, ὅπου ἐστεγάσθη τό πρῶτον σχολεῖον τῆς Ἴμβρου, ἱδρυθέν ὑπό τοῦ Βαρθολομαίου τοῦ Κουτλουμουσιανοῦ καί τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Κυρίλλου. Ἐκεῖ ἐφοίτησεν καί ὁ Νικόλαος, ὁ μετέπειτα Νικηφόρος Γλυκᾶς.

Θεωροῦμεν χαρακτηριστικόν καί ἐξόχως σημαντικόν τό γεγονός ὅτι εἰς τήν ἀναγέννησιν τῶν γραμμάτων ἐν Ἴμβρῳ συνέβαλον καθοριστικῶς λόγιοι ἐκκλησιαστικοί ἄνδρες. Τό ἔργον των ὑπενθυμίζει τόν καταλυτικόν ρόλον τῆς Ἐκκλησίας εἰς τήν ἱστορίαν τοῦ Γένους, τήν συμβολήν αὐτῆς εἰς τά γράμματα, εἰς τήν διαμόρφωσιν καί διάσωσιν τῆς ταυτότητος καί τοῦ πολιτισμοῦ μας. Καί σήμερον, εἰς μίαν ἐποχήν κατά τήν ὁποίαν δέν ἀπειλούμεθα πλέον ἀπό τήν ἀμάθειαν, ἀλλά μᾶλλον ἀπό τήν πλημμυρίδα τῶν πληροφοριῶν καί τήν πολλήν γνῶσιν χωρίς πνευματικόν καί ἠθικόν ἔρεισμα, τό Γένος ἔχει ἀνάγκην φωτεινῶν μορφῶν ὡς οἱ διδάσκαλοι τοῦ Γένους Βαρθολομαῖος ὁ Κουτλουμουσιανός καί ὁ ἀδελφός αὐτοῦ Κύριλλος καί προσωπικοτήτων ὡς ὁ Ἴμβρου Νικηφόρος καί ὁ Ἴμβρου καί Τενέδου Μελίτων, διά νά συνεισφέρουν εἰς τόν φωτισμόν τοῦ Γένους, εἰς τήν ἐν Χριστῷ παιδείαν καί εἰς τόν πολιτισμόν τῆς ἀλληλεγγύης.

Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, ἐπευλογοῦμεν τήν παροῦσαν ἐπιστημονικήν ἡμερίδα καί συγχαίρομεν ἐγκαρδίως τοῖς διοργανωταῖς αὐτῆς, εὐχόμενοι δέ σοφάς εἰσηγήσεις καί παραγωγικάς συζητήσεις, ἀπονέμομεν πᾶσι τοῖς μετέχουσι τῆς ὡραίας ταύτης πνευματικῆς συνάξεως ἐν τῇ Ἱερᾷ Θεολογικῇ Σχολῇ τῆς Χάλκης, τάς πατρικάς ἡμῶν εὐχάς καί τήν Πατριαρχικήν ἡμῶν εὐλογίαν, καί ἐπικαλούμεθα ἐφ᾽ ὑμᾶς τόν σοφόδωρον φωτισμόν, τήν ζείδωρον χάριν καί τά ἀμέτρητα ἐλέη τοῦ πανοικτίρμονος καί πανσόφου Θεοῦ.