«...καί σύ ποτέ ἐπιστρέψας στήριξον τούς ἀδελφούς σου...» - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«...καί σύ ποτέ ἐπιστρέψας 

στήριξον τούς ἀδελφούς σου...»

(Λουκ. 22, 31-32)

Είμαστε στην εποχή που αυτός ο λόγος του Χριστού κυριολεκτεί, στα δεδομένα της καθημερινότητας της ανθρώπινης ζωής. Ο Σατανάς σήμερα πλέον συνθλίβει σε "μυλόπετρες" (κάνοντας δηλαδή... σκόνη!) τους χριστιανούς. Στις "μυλόπετρες" των εξωτερικών θεμάτων (η Δημιουργία, η πίστη στο πρόσωπο του Χριστού και η Βασιλεία των Ουρανών, είναι «τα Τρία Κεφάλαια» με τα οποία συνθλίβονται οι σύγχρονοι χριστιανοί!!) αλλά και διά των εσωτερικών σκανδάλων και ακαταστασιών... απολεπτύνονται σε σκόνη οι χριστιανοί. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι»!

Φυσικά όπως σε κάθε σύλλογο, κοινότητα, φορέα ή οικογένεια, ο υπεύθυνος του χώρου, είναι αυτός που δίνει το στίγμα πλεύσης και δημιουργεί την ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία οι... μέτοχοι (από συνεταίροι... μέχρι οικογενείς και χριστιανοί) υπάρχουν και αναπνέουν. 

Οπωσδήποτε πάντως, όπως οι μη χριστιανοί οι παππούδες μας έλεγαν, «Ἀρχή ἄνδρα δείκνυσι»! Η ανάληψη ευθύνης κάνει φανερή την ποιότητα του προσώπου αυτού που την ανέλαβε. Άλλωστε αναλαμβάνω στα ελληνικά σημαίνει παίρνω στους ώμους μου και έτσι γίνονται κατάδηλες οι αντοχές μου. Αν αυτό που ανέλαβα με ξεπερνά θα με συνθλίψει. Θα φανερώσει την γύμνια μου. Θα δείξει ότι είμαι μικρός και... δεν μπορώ να αναλάβω άλλους στην πλάτη μου! Μόνον ένας μεγάλος μπορεί να γίνει μικρός. Μόνον ο Χριστός ο όντως μεγάλος μάς ανέλαβε όλους στην πλάτη Του.

Αυτές τις μέρες με τις... "εκλογές" («ψηφοφορία είναι, αλλά μη το φωνάζετε») των αρχιερέων, ένας πρεσβύτερος έγραψε «δυο σκέψεις» κάνοντας αναγωγική αναφορά σε δύο κληρικούς, σημαντικές προσωπικότητες για την Εκκλησία μας, θέλοντας να επισημάνει τον κίνδυνο και να πει ότι: «Το νερό της λίμνης όπου άλλοτε πνίγηκε ο Νάρκισσος, έχει δώσει την θέση του στο γυαλί της οθόνης, που είναι εξίσου θολό και παραπλανητικό», θέλοντας να πει ότι δόξες τιμές και... δύναμη αλλοιώνουν μια διακονία στην οποία πρέπει ο υπεύθυνος να είναι... τελευταίος, όπως είπε ο Χριστός «ὁ θέλων πρῶτος εἶναι, ἔστω πάντων ἔσχατος» (Μάρκ. 9, 35) πράγμα που δεν συναρμόζει ούτε "κουμπώνει" με δουλικά προσκυνήματα, μίτρες, θρόνους, μανδύες. Αντιδιέστειλε λοιπόν ο πρεσβύτερος σε αυτά όλα, τα ξένα προς το φρόνημα της Εκκλησίας του Χριστού, δύο κληρικούς. Ο πρώτος των οποίων (π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος) έλεγε ότι η δόξα και η χαρά δεν συμπορεύονται και όταν έχεις χαρά δε χρειάζεσαι την δόξα, ενώ όταν έχεις δόξα δεν έχεις απαραιτήτως χαρά. Αφήστε που η δόξα ευκολότατα μετακυλίεται σε λόξα!! Ο δεύτερος ήταν επίσκοπος (π. Μελέτιος Καλαμαράς) που τον έσυρε κυριολεκτικώς ως εξιλαστήριο θύμα στο Γολγοθά της μητροπόλεως Πρεβέζης (για τους... γνωστούς λόγους!) το γινάτι, το ενδιαφέρον και η αγάπη για την Εκκλησία του μακαριστού μητροπολίτου Κίτρους Βαρνάβα. Και ο π. Μελέτιος επαναλάμβανε στον χειροτονητήριο λόγο του τα λόγια του Χριστού ότι δεν γίνεται να μη πιει το ποτήριο «ὅ δεδωκέ μοι ὁ πατήρ»... μπερδεύοντας τους πατέρες...!!

Με αφορμή αυτό το μικρό κείμενο ένας επίσκοπος [δεν έχει σημασία το ποιος (θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε)· θέματα συζητάμε, δεν κάνουμε προσωπικές επιθέσεις] έγραψε μια "οφειλομένη" κατά την γνώμη του απάντηση στον πρεσβύτερο.

Επειδή η Εκκλησία είναι ελευθερία απέραντη, απάντησης και στον Θεό ακόμα (...ὁδούς σου οἰδέναι οὐ βούλομαι...), θεωρούμε χρήσιμες κάποιες επισημάνσεις στην «οφειλομένη απάντηση» όχι για να αντιδικήσουμε ή να αρχίσουμε διελκυστίνδα (δεν πρόκειται να επανέλθουμε), αλλά για μια πιο... ευρυγώνια θεολογική θέαση στα θέματα που τίθενται.

α. «Γιατί τα έχετε με τους Αρχιερείς και γιατί μιλάτε τόσο υποτιμητικά για όλους;»

Κανείς δεν «τα ‘χει» με τους αρχιερείς (δεν είμαστε πρεσβυτεριανοί προτεστάντες) ούτε θέλει να υποτιμήσει... κανέναν! Πολύ περισσότερο όλους. Η ποιότητα άλλωστε του καθενός, μαζί και των αρχιερέων, είναι προσωπική και όχι συλλογική εκ της ιδιότητας ή του αξιώματος. Και ευτυχώς βέβαια. Υπάρχει ο καλός γιατρός Γ. Παπαδόπουλος και ο κακός γιατρός Θ. Σπυρόπουλος· όχι καλοί (γενικώς) ή κακοί (γενικώς) γιατροί.

β. «Δεν είμαστε αρχιερείς φιλόδοξοι κενόδοξοι γεμάτοι οίηση και εγωισμό... Δεν γίναμε γιατί το θέλαμε εμείς, αλλά γιατί το ήθελε ο Θεός... Δεν είμαστε δεσποτομανείς και δυνάστες κλήρου και λαού».

Καλό θα είναι να μη δίνουμε διαπιστευτήρια προσωπικής ποιότητας... Τις αρετές μας (αν υπάρχουν) τις ξέρει και τις βλέπει πρώτα ο Θεός, μετά το περιβάλλον μας και μετά οι χριστιανοί μας... Ἐπαινείτω σε ὁ πέλας καί μή τό σόν στόμα... λέει ο λόγος του Θεού.

Γίνατε αρχιερείς γιατί το θέλατε και δεν είναι κακό και απαγορευμένο (Απ. Παύλος: εἰ τις ἐπισκοπῆς ὀρέγεται...) όπως δεν είναι απαγορευμένο για κανένα χριστιανό το να θέλει να γίνει κληρικός! Αυτό συζητάει ο απόστολος! ΟΧΙ την σημερινή αρχιερωσύνη! Η Ιερωσύνη άλλωστε είναι ΜΙΑ και έχουν την ίδια ΟΛΟΙ, επίσκοποι και πρεσβύτεροι. Οι επιστολές του Παύλου είναι σαφέστατες. Η... περγαμινή θεολογία μπάζει από πολλές πλευρές. Η εκλογή επισκόπου είναι ανάθεση σκοπιάς, όπως λέει και Προφήτης Αββακούμ: «Ἐπί τῆς φυλακῆς μου στήσομαι». Σκοπός στα στρατόπεδα αναλαμβάνει ένας από τους στρατιώτες. Έτσι για τους επισκόπους (τι όμορφη ταυτολογία: σκοπός-επίσκοπος) είναι εκλογή ενός από το πρεσβυτέριο κάθε τοπικής Εκκλησίας (τό χάρισμα ὅ ἐδόθει σοι δι’ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρεσβυτερίου) και σημαίνει ανάθεση σε ένα πρόσωπο (από τους πρεσβυτέρους), της ευθύνης ελέγχου της ποιότητας της αγίας Ιερωσύνης, προσώπου που θα είναι και ο εκφραστής της πίστεως της τοπικής Εκκλησίας στις Συνόδους. «Το αξίωμα του επισκόπου ταυτίζεται κατ’ ουσίαν με αυτό του πρεσβύτερου» (Χρ. Καρακόλης «Η ιεραρχική διάρθρωση στην πρώϊμη εκκλησία» Σύναξη τευχ. 150 σελ. 17).

Γίνατε λοιπόν γιατί το θέλατε εσείς, και μακάρι να συμφωνεί και ο Θεός! Γιατί μη μου πείτε ότι ο Θεός ρυθμίζει τις εκλογές!! Οι άνθρωποι κάνουν εκλογές. Και γι’ αυτό ευθύνονται ποιον εκλέγουν. Αν ο Θεός εξέλεγε, οι άνθρωποι θα ήταν ανεύθυνοι, και φέρτε λίγο στο νου σας αν υπάρχει ενδεχόμενο να εξέλεξε ο Θεός όλα αυτά τα πρόσωπα, που κατά περιόδους έχουν καταταλαιπωρήσει την Εκκλησία του Χριστού. Ας μην τρελαθούμε...

γ. ΔΕΝ όρισαν οι πατέρες... σάκους, μίτρες, πατερίτσες, μπαστούνια, μανδύες...!! Αυτά είναι επικαθήμενη ανακτορική σκουριά, που οι αδελφοί μας οι Καθολικοί την γλίτωσαν αφού τα ανάκτορα έφυγαν από τη Ρώμη! Δεν χρειάζεται επιχειρηματολογία το πράγμα. Μια ματιά στους ιεράρχες που είναι ζωγραφισμένοι στην κόγχη του Ιερού των Ναών κλείνει τελεσιδίκως το θέμα. Ξεφορτωθείτε τα, πατέρες αρχιερείς. Δε βοηθούν σε τίποτα (αντίθετα σκανδαλίζουν όταν μαζεύεστε σαράντα ή και πλέον αρχιερείς για να χειροτονήσετε ένα συνάδελφο σας). Αν τα αφήσετε στα... τόσα εκκλησιαστικά μουσεία που υπάρχουν, μη φοβάστε, δεν θα απογυμνωθείτε...! Θα αποκτήσετε αντιθέτως την ευπρέπεια των συμβόλων των Παθών του Χριστού, έχοντας πετάξει από πάνω σας ανόητα κοσμήματα. ["Νεεσθάν" Βασιλεύς Έσδρας]

δ. Η διοίκηση δεν είναι... οι δοξολογίες... οι διορισμοί... τα Μητροπολιτικά Συμβούλια... οι παραστάσεις σε κρατικές εκδηλώσεις... οι παρελάσεις... οι αγιασμοί.... οι βασιλόπιττες υπηρεσιών και συλλόγων...!! Δεν είναι αρχιερατικό προσόν «η θαυμαστή σύνεση και οι λεπτοί χειρισμοί των διοικητικών θεμάτων... η ψυχραιμία σε περιπτώσεις αιφνιδιασμού και εντάσεων, το εκκλησιαστικό του ήθος, το αίσθημα δικαίου στη συνεργασία, αξιολόγηση και αντιμετώπιση των ιερέων και των θεμάτων τους, στην δίχως ακρότητες, εντάσεις, εμπάθειες ή μεροληψίες διαχείριση κρίσεων, και φυσικά την σπάνια αξιοπρέπεια και ευγένεια του χαρακτήρος του» (Γραπτή συνηγορία για εκλογή υποψηφίου αρχιερέως).

Διοίκηση είναι το Ευαγγελικό: «...διδόναι αὐτοῖς τό σιτομέτριον...» (Λουκ. 12,40). Αν μας γοητεύουν σφραγίδες, αρμοδιότητες, επιβολή γνώμης, veto, επιλογές, τότε μάλλον  η κατεύθυνση μας αποπροσανατολίσθηκε και κινδυνεύουμε να ακούσουμε το τραγικό... «οὐκ οἶδα ὑμᾶς». Να μην το πει για κανένα κληρικό του ο Χριστός.

Πολλές φορές βραχυκυκλωμένοι δίνετε officio Οικονόμου σε κάποιον χωρίς να σκέπτεσθε: τι είναι αυτό; Μα Οικονόμος ήταν αυτό που δηλώνει η λέξη! Οικονομικός διαχειριστής της τοπικής εκκλησίας, γιατί ο επίσκοπος είχε άλλα σπουδαιότερα να κάνει...

Είχε όπως γράφει και ο μόλις αποθανών Χάρολντ Μπλούμ για τον Σαίξπηρ: «Να μας κάνει να αισθανθούμε οικεία, με τα ξένα τα μακρινά και τα απόκοσμα!!...».

ε. «Γλυκό ψωμί δεν τρώμε από την κούραση, τις αγωνίες, το τρέξιμο, τις στεναχώριες.. Κατοικούμε σε μεγάλα κτήρια αλλά διαιτόμεθα το ίδιο απλά και ταπεινά όπως όλοι σας».

Πατέρες Σεβασμιώτατοι,

Αφουγκραστείτε επιτέλους το ποίμνιό σας! Φυσικά θα ξέρετε την παροιμία που λέει το ποίμνιο σας, γοητευμένο από τον ρυθμό της δικής σας καθημερινότητας! «Αν η δουλειά ήταν καλό, θα δούλευε κι ο δεσπότης»!!

Κληρικαλισμός είναι μία από τις χειρότερες αρρώστιες της Εκκλησίας. Κληρικαλισμός είναι να συγχέεις τον πατρικό ρόλο του ιερέα με τον διαχειριστικό ρόλο του αφεντικού. Γι’ αυτό... Σιγῆ τιμάσθω τά ἄρρητα.

Στις 4 Σεπτεμβρίου 2019, ενθρονίστηκε στο Σιατλ της Αμερικής ο τοπικός καθολικός επίσκοπος Παύλος Etienne. Υπήρχε κι εκεί από το παρελθόν ένα ... Αρχιερέισκαγα παλάτα (που λένε και οι "αδελφοί" μας οι Ρώσοι) πολυτελέστατο. Είπε αυτός ο άνθρωπός: «Είμαι ποιμένας όχι πρίγκιπας. Οι εποχές που οι επίσκοποι ζούσαν με τρόπο "αρχοντικό" και που ήταν πολύ ανώτερος από τον τρόπο ζωής της πλειοψηφίας του λαού, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Θέλω και πρέπει να ζήσω με τρόπο που αντιστοιχεί και μοιάζει με τον τρόπο που ζουν οι χριστιανοί. Στην εποχή μας οι επίσκοποι αντιμετωπίζουμε μία πρόκληση: Να αποκαταστήσουμε και να αναζωογονήσουμε την αξιοπιστία μας».

Για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται απαραιτήτως:

l Απέκδυση των εντυπώσεων (άμφια πολυτελή, μίτρες, μανδύες, πολυχρόνια...).

l Αποπομπή του πειρασμού της εξουσίας (καριέρα ως αυτοϊκανοποίηση, γοητεία εικόνας, κοσμικότητα έστω θρησκευτική).

l Μετοχή στο Σταυρό του Χριστού.

l Διακονία του αδελφού (συμπρεσβυτέρων και χριστιανών) κατά το υπόδειγμα του Πέτρου: «Πρεσβυτέρους τούς ἐν ἡμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος... ποιμάνατε τό ἐν ἡμῖν ποίμνιον τοῦ Θεοῦ, ἐπισκοπούντες μή ἀναγκαστικῶς ἀλλ’ ἐκουσίως. Μηδέ αἰσχροκερδῶς, ἀλλά προθύμως, μηδ’ ὡς κατακυριεύοντες τοῦ κλήρου ἀλλά τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου» (Α’ Πετρ. 5, 1-4).

«Και τότε, αγαπητοί αδελφοί, φεύγουμε από τον κληρικαλισμό, έναν ανώμαλο τρόπο κατανόησης της εξουσίας στην Εκκλησία πολύ συνηθισμένο σε πολλές κοινότητες, η συμπεριφορά των οποίων αποδεικνύεται κατάχρηση εξουσίας, συνείδησης και... σεξουαλικότητας! Ο κληρικαλισμός διαφθείρει την κοινωνία, στο μέτρο που δημιουργεί διάσπαση στο σώμα της Εκκλησίας, πράγμα που ενθαρρύνει και βοηθά την διαιώνιση πολλών κακών. Να λέει κανείς όχι στις καταχρήσεις, είναι σαν να λέει όχι, κατηγορηματικά σε όλες τις μορφές κληρικαλισμού. Συνεπώς μην αισθάνεστε ότι είστε κύριοι του ποιμνίου ( δεν είστε κύριοι του ποιμνίου) ακόμα κι αν άλλοι το έκαναν αυτό ή αν ορισμένα έθιμα του τόπου τους το ευνοούν. Μακάρι ο λαός του Θεού, για τον οποίο έχετε χειροτονηθεί, να σας θεωρεί πατέρες, όχι αφεντικά, στοργικούς πατέρες μάλιστα! Κανείς δεν πρέπει να επιδεικνύει προς εσάς στάση υποταγής. Σε αυτήν την ιστορική συγκυρία συγκεκριμένες τάσεις "’ηγεμονισμού" μοιάζει να επιτείνονται σε διάφορα μέρη. Το να δείχνετε ότι είστε ισχυροί άνδρες, που κρατούν τις αποστάσεις τους από τους άλλους και τους ασκούν εξουσία, μπορεί να φαίνεται βολικό και γοητευτικό, αλλά δεν είναι Ευαγγελικό! Αυτό συχνά προκαλεί ανεπανόρθωτες καταστροφές στο ποίμνιο, για το οποίο ο Χριστός έδωσε την ζωή Του με αγάπη, ταπεινώνοντας και εκμηδενίζοντας τον εαυτό Του. Ως εκ τούτου, να είστε φτωχοί σε αγαθά και πλούσιοι σε σχέσεις, ποτέ σκληροί και γκρινιάρηδες, αλλά ευχάριστοι, υπομονετικοί, απλοί και ανοιχτοί προς όλους!! (Προτροπές ενός σοφού και αγίου σύγχρονου κληρικού).

«Μπήκαμε ανάμεσα» στη συζήτηση ενός πρεσβυτέρου και ενός επισκόπου για να υπομνηματίσουμε τον λόγο του π. Ιωήλ: «Αξίωμα και αξία πρέπει να συμπορεύονται, γιατί αξίωμα χωρίς αξία είναι μέγας όλεθρος και για τον κατέχοντα και για τους χριστιανούς του».

Εύχεσθε. Φιλώ το χέρι και των δύο.

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Πηγή:  Ενοριακό info