Οικουμενικός Πατριάρχης: Όσο η υγειονομική κρίση συνεχίζεται, πρέπει να τηρούμε τα προστατευτικά μέτρα, τα οποία επιβάλλουν οι υπεύθυνες αρχές

 
 Ο Παναγιώτατος απηύθυνε Μήνυμα στην Χριστουγεννιάτικη Διαδικτυακή Γιορτή των όπου γης Κωνσταντινουπολίτικων, Ιμβριακών καί Τενεδιακών Σωματείων
Την προτροπή προς όλους να τηρούν τα προστατευτικά μέτρα που επιβάλλουν οι αρμόδιες αρχές, για όσο διάστημα διαρκεί η πανδημία, απηύθυνε η Α. Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, σε μήνυμά του, το Σάββατο, 19 Δεκεμβρίου 2020, κατά τη διάρκεια Χριστουγεννιάτικης Διαδικτυακής Γιορτής των όπου γης Κωνσταντινουπολίτικων, Ιμβριακών καί Τενεδιακών Σωματείων, που συνδιοργάνωσαν ο Σύνδεσμος Υποστήριξης Ρωμαίϊκων Κοινοτικών Ιδρυμάτων (ΣΥΡΚΙ) και η Οικουμενική Ομοσπονδία Κωνσταντινουπολιτών (ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ).
“Είμαστε συγκλονισμένοι από τον πόνο που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλή η πανδημία του κορωνοιού. Μας εντυπωσίασε όμως η αυτοθυσία των γιατρών και των νοσηλευτών που με κίνδυνο της ζωής τους στέκονται στο πλευρό των ασθενών. Απεκαλύφθη επίσης ότι τα προβλήματά μας είναι παγκόσμια και κοινά, και ότι για την αντιμετώπισή τους απαιτείται συνεργασία και αλληλεγγύη. Όσο η υγειονομική κρίση συνεχίζεται, πρέπει να τηρούμε τα προστατευτικά μέτρα, τα οποία επιβάλλουν οι υπεύθυνες αρχές. Και να έχουμε πίστη και ελπίδα, ότι η θλίψη και το κακό, σε οποιαδήποτε μορφή, δεν έχουν τον τελευταίο λόγο στην ιστορία. Ο Πατριάρχης σας προσεύχεται να βγούμε όλοι μας μέσα από αυτή τη δοκιμασία, έχοντας ανακαλύψει τη δύναμη της χάριτος και της φιλανθρωπίας του Θεού”. 
Ο Παναγιώτατος συνεχάρη τους διοργανωτές για το συνολικό έργο τους, και ιδιαιτέρως για την πρωτοβουλία της διαδικτυακής εορταστικής συνάντησης που, όπως είπε, έδωσε τη δυνατότητα “να ζήσουμε τη Χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα και να στείλουμε, με μια φωνή, ένα μήνυμα συμπαράστασης και ελπίδας προς την ανθρωπότητα, η οποία δοκιμάζεται από την φονική πανδημία του κορωνοιού Covid-19”. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη σημασία που έχουν οι εορτές για τους ανθρώπους, επισημαίνοντας ότι  “η γιορτή είναι καιρός δοξολογίας και ευχαριστίας προς τον Θεό”, και, υπενθύμισε, ότι μαζί μας συνεορτάζουν πάντοτε και “οι ψυχές των αγαπημένων μας προγόνων, στους οποίους οφείλουμε το ζην και το ευ ζην”.   
“Το πως γιορτάζουμε έχει άμεση σχέση με το τι είμαστε, πως βλέπουμε τον εαυτό μας και τη σχέση μας με τον κόσμο. Τι άνθρωπο αποκαλύπτει άραγε η μετατροπή των Χριστουγέννων από εορτή της Σαρκώσεως του Λόγου του Θεού σε καταναλωτικό πανηγύρι, σε επίδειξη κοσμικότητας και αβροφροσύνης, σε «Χριστούγεννα χωρίς Χριστό»; Πως έχει αντικατασταθή ο Μέγας Βασίλειος, ο ουρανοφάντωρ, ο ασκητικός και φιλάνθρωπος, από τον γνωστό μας ευτραφέστατο «Αι-Βασίλη» με τα κόκκινα; Ο χριστοπρεπής εορτασμός των Χριστουγέννων είναι σήμερα πράξη αντίστασης σε αυτή την αλλοτρίωση της μεγάλης γιορτής. Η Ορθόδοξη πίστη μας, με το ήθος και τον πολιτισμό της, με τις γιορτές και την κοινωνικότητά της, με τα ήθη και τα έθιμά της, είναι γεμάτη φως, μας στρέφει στην αλήθεια που ελευθερώνει, στην διάσταση της αιωνιότητας.       
Οι Κωνσταντινουπολίτες, οι Ίμβριοι και οι Τενέδιοι είμαστε υπερήφανοι, γιατί διασώζουμε την παρακαταθήκη των πατέρων μας, γιατί επιμένουμε σε αυτά που παρελάβαμε και τα μεταδίδουμε από γενιά σε γενιά. Μας ενώνουν η κοινή ιστορία, οι κοινές εμπειρίες και οι περιπέτειες που σημάδεψαν την πορεία μας. Πέτρινα χρόνια, πόνος και προσφυγιά. Αλλά και επιμονή, σιγουριά γι᾿ αυτό που εκπροσωπούμε και δεν πρέπει να χαθή. Όσοι έφυγαν, πήραν μαζί τους όλα αυτά, το υψηλό φρόνημα, την εργατικότητα, την τιμιότητα, την πίστη στην πρόνοια του Θεού. Και όχι μόνον επιβίωσαν, αλλά πρόκοψαν παντού και σε όλους τους χώρους, στο εμπόριο και την επιχειρηματικότητα, στην εκπαίδευση και στην επιστήμη, στη διακονία της Εκκλησίας. Διακρίθηκαν ως καλοί γονείς και οικογενειάρχες, ως υπεύθυνοι και νομοταγείς πολίτες, ως άνθρωποι με φιλότιμο. Δεν έσβησε ούτε στιγμή μέσα τους ο νόστος, ο πόθος της επιστροφής, δεν ελησμόνησαν την πατρώα γη, τα αγιασμένα χώματα, τους ναούς και τα σχολεία τους, τους τάφους των προγόνων, τον Βόσπορο και το Αιγαίο.
Όσοι έμειναν στην πατρική γη, έδειξαν απαράμιλλη καρτερία και δύναμη ψυχής. Χάρη σε αυτούς, τους «ολίγους και αμέτρητους», δεν χάθηκε η ελπίδα. Χάρη σε αυτούς, όποιος ομογενής επισκέπτεται την Πόλη βρίσκει τα σχολεία μας ανοικτά και στις εκκλησίες μας ακούει το «Ευλογημένη η Βασιλεία…», το «Χριστός γεννάται» ή το «Χριστός ανέστη!». Αυτοί κρατούν τις κοινότητες και τα κοινοτικά καταστήματα σε λειτουργία, από τα χείλη τους βγαίνει η πατρογονική μας λαλιά. Αν δεν ήταν αυτοί, δεν θα είχε επανασυσταθή η ομογενειακή εκπαίδευση στην Ίμβρο. Ούτε τα χωριά μας θα υπήρχαν. Τους τιμούμε όλους, τους ευγνωμονούμε, γιατί φύλαξαν τις γνήσιες παραδόσεις μας ως κόρην οφθαλμού, φύλαξαν Θερμοπύλες, γιατί παρέμειναν δεμένοι με την γη τους σαν το παιδί με την μάνα του. Χάρη σε αυτούς, διάφοροι νέοι Τούρκοι διανοούμενοι ανακάλυψαν τον πολιτισμό μας. Τον μελετούν, τον προβάλλουν, δημοσιεύουν άρθρα και βιβλία για την παρουσία μας και για την συμβολή μας”.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στο μήνυμά του, απευθύνθηκε ιδιαιτέρως προς τις νέες και τους νέους.
Εσείς, πολύ αγαπητά μας παιδιά, θα κληθήτε να υπερασπισθήτε τις παραδόσεις και τις ζωτικές αξίες του Γένους. Πίσω από αυτές βρίσκεται ο τιτάνιος αγώνας των προγόνων μας. Βρίσκονται φωτεινές μορφές διδασκάλων του Γένους, με αυτοθυσία και αγωνιστικότητα, αγάπη για τον τόπο και τον ημέτερο τρόπο του βίου, αντοχή στις δυσκολίες, ακατανίκητη ελπίδα για το μέλλον. Πρέπει να γνωρίζετε το χθες, για να κατανοήσετε το σήμερα και για να εργασθήτε για το αύριο. Αυτό απαιτεί να σφυρηλατήσετε δυναμικό χαρακτήρα, να αναπτύξετε τις δημιουργικές σας δυνάμεις, να πιστεύσετε στην αποστολή σας.
Οι αξίες της «πονεμένης Ρωμιοσύνης» έχουν πανανθρώπινη εμβέλεια. Είναι γεμάτες ανθρωπιά, ομορφιά, εμπιστοσύνη στην θεία φιλανθρωπία και στη θεία Πρόνοια και στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης και ελευθερίας. Σε όλο τον κόσμο, όπου κι αν βρίσκεσθε, από την Πόλη, την Ίμβρο και την Τένεδο, την Ευρώπη και την Αμερική, την Ασία, την Αφρική και την Αυστραλία, παντού πρέπει να αγωνίζεσθε για την ανάδειξη αυτής της πολύτιμης κληρονομιάς. Αν δεν το πράξετε εσείς, ποιος άλλος θα ενδιαφερθή γι᾿ αυτό;
Θα ήθελα να σας δώσω, αγαπητοί νέοι και νέες, από το Κέντρο της Ορθοδοξίας, από την Πόλη, όπου, όπως έγραφε ο μακαριστός πατήρ Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος, «πλάστηκε ο Ρωμηός κι η πίστη του, τα δόγματα, οι παραδόσεις του, η ιστορία του», να σας δώσω, λέγω, δύο συμβουλές: Σε ένα κόσμο, όπου κυριαρχεί ο εαυτοκεντρισμός και το «ατομικό δικαίωμα», το ζητούμενο είναι να διαφυλάξουμε το κοινοτικό πνεύμα, τον «πολιτισμό του προσώπου». Αυτή είναι η παράδοση της Ορθοδοξίας, της μήτρας του Γένους. Όταν ο άνθρωπος ασχολήται μόνον με τον εαυτό του και τις ατομικές του ανάγκες, τότε συρρικνώνεται η ύπαρξή του, η ζωή του μετατρέπεται σε μια άγονη έρημο.
Η δεύτερη παρότρυνση είναι συγγενής με την πρώτη: Να διασώσουμε τον ευλογημένο θεσμό του χριστιανικού γάμου και της οικογένειας, το «μέγα μυστήριον» της Εκκλησίας μας, το ζωτικό κύτταρο της κοινωνίας, τον κατ᾿ εξοχήν χώρο δεσμευμένης ελευθερίας και αφειδώλευτης προσφοράς. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο ηρωικός προκάτοχός μου στον αποστολικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, απεκάλεσε την οικογένεια «εκκλησίαν μικράν». Ναί, είναι εκκλησία η οικογένεια”.
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό του, ο Παναγιώτατος τόνισε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι στο πλευρό των Κωνσταντινουπολίτικων, Ιμβριακών και Τενεδιακών Σωματείων, “τα οποία αγωνίζονται δυναμικά για τα δίκαιά μας και μεταδίδουν στη νέα γενεά την αγάπη για τα πάτρια”, και στηρίζει κάθε πρωτοβουλία, που προβάλλει τον πνευματικό πλούτο της παράδοσής μας. 
Ο Πατριάρχης προέτρεψε όλους να προσεύχονται “ο Θεός της αγάπης να κρατύνη την διακονία του σεπτού Πατριαρχείου μας”, και ευχήθηκε Καλά Χριστούγεννα, εὐλογημένο Δωδεκαήμερο καί Καλή Χρονιά. 
“Το 2021 να είναι για εσάς και τους οικείους σας υγιεινό και δημιουργικό, χωρίς τον εφιάλτη του κορωνοιού, ο οποίος σκόρπισε πόνο και θάνατο και αναστάτωσε τη ζωή μας. Ο Θεός μαζί σας!”
Την προτροπή προς όλους να τηρούν τα προστατευτικά μέτρα που επιβάλλουν οι αρμόδιες αρχές, για όσο διάστημα διαρκεί η πανδημία, απηύθυνε η Α. Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, σε μήνυμά του, το Σάββατο, 19 Δεκεμβρίου 2020, κατά τη διάρκεια Χριστουγεννιάτικης Διαδικτυακής Γιορτής των όπου γης Κωνσταντινουπολίτικων, Ιμβριακών καί Τενεδιακών Σωματείων, που συνδιοργάνωσαν ο Σύνδεσμος Υποστήριξης Ρωμαίϊκων Κοινοτικών Ιδρυμάτων (ΣΥΡΚΙ) και η Οικουμενική Ομοσπονδία Κωνσταντινουπολιτών (ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ).
“Είμαστε συγκλονισμένοι από τον πόνο που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλή η πανδημία του κορωνοιού. Μας εντυπωσίασε όμως η αυτοθυσία των γιατρών και των νοσηλευτών που με κίνδυνο της ζωής τους στέκονται στο πλευρό των ασθενών. Απεκαλύφθη επίσης ότι τα προβλήματά μας είναι παγκόσμια και κοινά, και ότι για την αντιμετώπισή τους απαιτείται συνεργασία και αλληλεγγύη. Όσο η υγειονομική κρίση συνεχίζεται, πρέπει να τηρούμε τα προστατευτικά μέτρα, τα οποία επιβάλλουν οι υπεύθυνες αρχές. Και να έχουμε πίστη και ελπίδα, ότι η θλίψη και το κακό, σε οποιαδήποτε μορφή, δεν έχουν τον τελευταίο λόγο στην ιστορία. Ο Πατριάρχης σας προσεύχεται να βγούμε όλοι μας μέσα από αυτή τη δοκιμασία, έχοντας ανακαλύψει τη δύναμη της χάριτος και της φιλανθρωπίας του Θεού”. 
Ο Παναγιώτατος συνεχάρη τους διοργανωτές για το συνολικό έργο τους, και ιδιαιτέρως για την πρωτοβουλία της διαδικτυακής εορταστικής συνάντησης που, όπως είπε, έδωσε τη δυνατότητα “να ζήσουμε τη Χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα και να στείλουμε, με μια φωνή, ένα μήνυμα συμπαράστασης και ελπίδας προς την ανθρωπότητα, η οποία δοκιμάζεται από την φονική πανδημία του κορωνοιού Covid-19”. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη σημασία που έχουν οι εορτές για τους ανθρώπους, επισημαίνοντας ότι  “η γιορτή είναι καιρός δοξολογίας και ευχαριστίας προς τον Θεό”, και, υπενθύμισε, ότι μαζί μας συνεορτάζουν πάντοτε και “οι ψυχές των αγαπημένων μας προγόνων, στους οποίους οφείλουμε το ζην και το ευ ζην”.   
“Το πως γιορτάζουμε έχει άμεση σχέση με το τι είμαστε, πως βλέπουμε τον εαυτό μας και τη σχέση μας με τον κόσμο. Τι άνθρωπο αποκαλύπτει άραγε η μετατροπή των Χριστουγέννων από εορτή της Σαρκώσεως του Λόγου του Θεού σε καταναλωτικό πανηγύρι, σε επίδειξη κοσμικότητας και αβροφροσύνης, σε «Χριστούγεννα χωρίς Χριστό»; Πως έχει αντικατασταθή ο Μέγας Βασίλειος, ο ουρανοφάντωρ, ο ασκητικός και φιλάνθρωπος, από τον γνωστό μας ευτραφέστατο «Αι-Βασίλη» με τα κόκκινα; Ο χριστοπρεπής εορτασμός των Χριστουγέννων είναι σήμερα πράξη αντίστασης σε αυτή την αλλοτρίωση της μεγάλης γιορτής. Η Ορθόδοξη πίστη μας, με το ήθος και τον πολιτισμό της, με τις γιορτές και την κοινωνικότητά της, με τα ήθη και τα έθιμά της, είναι γεμάτη φως, μας στρέφει στην αλήθεια που ελευθερώνει, στην διάσταση της αιωνιότητας.       
Οι Κωνσταντινουπολίτες, οι Ίμβριοι και οι Τενέδιοι είμαστε υπερήφανοι, γιατί διασώζουμε την παρακαταθήκη των πατέρων μας, γιατί επιμένουμε σε αυτά που παρελάβαμε και τα μεταδίδουμε από γενιά σε γενιά. Μας ενώνουν η κοινή ιστορία, οι κοινές εμπειρίες και οι περιπέτειες που σημάδεψαν την πορεία μας. Πέτρινα χρόνια, πόνος και προσφυγιά. Αλλά και επιμονή, σιγουριά γι᾿ αυτό που εκπροσωπούμε και δεν πρέπει να χαθή. Όσοι έφυγαν, πήραν μαζί τους όλα αυτά, το υψηλό φρόνημα, την εργατικότητα, την τιμιότητα, την πίστη στην πρόνοια του Θεού. Και όχι μόνον επιβίωσαν, αλλά πρόκοψαν παντού και σε όλους τους χώρους, στο εμπόριο και την επιχειρηματικότητα, στην εκπαίδευση και στην επιστήμη, στη διακονία της Εκκλησίας. Διακρίθηκαν ως καλοί γονείς και οικογενειάρχες, ως υπεύθυνοι και νομοταγείς πολίτες, ως άνθρωποι με φιλότιμο. Δεν έσβησε ούτε στιγμή μέσα τους ο νόστος, ο πόθος της επιστροφής, δεν ελησμόνησαν την πατρώα γη, τα αγιασμένα χώματα, τους ναούς και τα σχολεία τους, τους τάφους των προγόνων, τον Βόσπορο και το Αιγαίο.
Όσοι έμειναν στην πατρική γη, έδειξαν απαράμιλλη καρτερία και δύναμη ψυχής. Χάρη σε αυτούς, τους «ολίγους και αμέτρητους», δεν χάθηκε η ελπίδα. Χάρη σε αυτούς, όποιος ομογενής επισκέπτεται την Πόλη βρίσκει τα σχολεία μας ανοικτά και στις εκκλησίες μας ακούει το «Ευλογημένη η Βασιλεία…», το «Χριστός γεννάται» ή το «Χριστός ανέστη!». Αυτοί κρατούν τις κοινότητες και τα κοινοτικά καταστήματα σε λειτουργία, από τα χείλη τους βγαίνει η πατρογονική μας λαλιά. Αν δεν ήταν αυτοί, δεν θα είχε επανασυσταθή η ομογενειακή εκπαίδευση στην Ίμβρο. Ούτε τα χωριά μας θα υπήρχαν. Τους τιμούμε όλους, τους ευγνωμονούμε, γιατί φύλαξαν τις γνήσιες παραδόσεις μας ως κόρην οφθαλμού, φύλαξαν Θερμοπύλες, γιατί παρέμειναν δεμένοι με την γη τους σαν το παιδί με την μάνα του. Χάρη σε αυτούς, διάφοροι νέοι Τούρκοι διανοούμενοι ανακάλυψαν τον πολιτισμό μας. Τον μελετούν, τον προβάλλουν, δημοσιεύουν άρθρα και βιβλία για την παρουσία μας και για την συμβολή μας”.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στο μήνυμά του, απευθύνθηκε ιδιαιτέρως προς τις νέες και τους νέους.
Εσείς, πολύ αγαπητά μας παιδιά, θα κληθήτε να υπερασπισθήτε τις παραδόσεις και τις ζωτικές αξίες του Γένους. Πίσω από αυτές βρίσκεται ο τιτάνιος αγώνας των προγόνων μας. Βρίσκονται φωτεινές μορφές διδασκάλων του Γένους, με αυτοθυσία και αγωνιστικότητα, αγάπη για τον τόπο και τον ημέτερο τρόπο του βίου, αντοχή στις δυσκολίες, ακατανίκητη ελπίδα για το μέλλον. Πρέπει να γνωρίζετε το χθες, για να κατανοήσετε το σήμερα και για να εργασθήτε για το αύριο. Αυτό απαιτεί να σφυρηλατήσετε δυναμικό χαρακτήρα, να αναπτύξετε τις δημιουργικές σας δυνάμεις, να πιστεύσετε στην αποστολή σας.
Οι αξίες της «πονεμένης Ρωμιοσύνης» έχουν πανανθρώπινη εμβέλεια. Είναι γεμάτες ανθρωπιά, ομορφιά, εμπιστοσύνη στην θεία φιλανθρωπία και στη θεία Πρόνοια και στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης και ελευθερίας. Σε όλο τον κόσμο, όπου κι αν βρίσκεσθε, από την Πόλη, την Ίμβρο και την Τένεδο, την Ευρώπη και την Αμερική, την Ασία, την Αφρική και την Αυστραλία, παντού πρέπει να αγωνίζεσθε για την ανάδειξη αυτής της πολύτιμης κληρονομιάς. Αν δεν το πράξετε εσείς, ποιος άλλος θα ενδιαφερθή γι᾿ αυτό;
Θα ήθελα να σας δώσω, αγαπητοί νέοι και νέες, από το Κέντρο της Ορθοδοξίας, από την Πόλη, όπου, όπως έγραφε ο μακαριστός πατήρ Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος, «πλάστηκε ο Ρωμηός κι η πίστη του, τα δόγματα, οι παραδόσεις του, η ιστορία του», να σας δώσω, λέγω, δύο συμβουλές: Σε ένα κόσμο, όπου κυριαρχεί ο εαυτοκεντρισμός και το «ατομικό δικαίωμα», το ζητούμενο είναι να διαφυλάξουμε το κοινοτικό πνεύμα, τον «πολιτισμό του προσώπου». Αυτή είναι η παράδοση της Ορθοδοξίας, της μήτρας του Γένους. Όταν ο άνθρωπος ασχολήται μόνον με τον εαυτό του και τις ατομικές του ανάγκες, τότε συρρικνώνεται η ύπαρξή του, η ζωή του μετατρέπεται σε μια άγονη έρημο.
Η δεύτερη παρότρυνση είναι συγγενής με την πρώτη: Να διασώσουμε τον ευλογημένο θεσμό του χριστιανικού γάμου και της οικογένειας, το «μέγα μυστήριον» της Εκκλησίας μας, το ζωτικό κύτταρο της κοινωνίας, τον κατ᾿ εξοχήν χώρο δεσμευμένης ελευθερίας και αφειδώλευτης προσφοράς. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο ηρωικός προκάτοχός μου στον αποστολικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, απεκάλεσε την οικογένεια «εκκλησίαν μικράν». Ναί, είναι εκκλησία η οικογένεια”.
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό του, ο Παναγιώτατος τόνισε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι στο πλευρό των Κωνσταντινουπολίτικων, Ιμβριακών και Τενεδιακών Σωματείων, “τα οποία αγωνίζονται δυναμικά για τα δίκαιά μας και μεταδίδουν στη νέα γενεά την αγάπη για τα πάτρια”, και στηρίζει κάθε πρωτοβουλία, που προβάλλει τον πνευματικό πλούτο της παράδοσής μας. 
Ο Πατριάρχης προέτρεψε όλους να προσεύχονται “ο Θεός της αγάπης να κρατύνη την διακονία του σεπτού Πατριαρχείου μας”, και ευχήθηκε Καλά Χριστούγεννα, εὐλογημένο Δωδεκαήμερο καί Καλή Χρονιά. 
“Το 2021 να είναι για εσάς και τους οικείους σας υγιεινό και δημιουργικό, χωρίς τον εφιάλτη του κορωνοιού, ο οποίος σκόρπισε πόνο και θάνατο και αναστάτωσε τη ζωή μας. Ο Θεός μαζί σας!”