Ἡ ἀπιστία καὶ τὰ αἴτιά της - (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης

Ἡ ἀπιστία καὶ τὰ αἴτιά της

Α΄. Τί εἶνε ἀπιστία

«Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (Μᾶρκ. 9,19)

 Ἀκούω, ἀγαπητοί μου, τὰ λόγια αὐτὰ καὶ ἀνησυχῶ, φοβοῦμαι – σεῖς δὲν ἀνησυχεῖτε, δὲν φοβᾶστε; «Γενεὰ ἄπιστος»(Μᾶρκ. 9,19), γενεὰ «διεστραμμένη»(Ματθ. 17,17. Λουκ. 9,41)! Τίνος εἶνε τὰ λόγια αὐτά; Μήπως τοῦ αὐστηροῦ προφήτου Ἠλία, ποὺ «ἐζήλωσε τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι» (Γ΄ Βασ. 19,10) καὶ ἤλεγξε Ἀχαὰβ καὶ Ἰεζάβελ, καὶ ἔσφαξε τοὺς ἱερεῖς τῆς αἰσχύνης; Ὄχι. Εἶνε λόγια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἀκούσαμε σήμερα Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν.

–«Γενεὰ ἄπιστος», ἀνυπόφορη! Εἶνε δυνατὸν νὰ ἐκφράζεται ἔτσι ὁ Κύριος; λένε μερικοί.

Κάνουν ὅμως λάθος. Ὁ Κύριος ναί, εἶνε ὅλος ἀγάπη· ἀλλὰ ἡ ἀγάπη ὡς ἀρετὴ εἶνε συνδεδεμένη μὲ τὴν ἄλλη θεμελιώδη ἀρετή, τὴν δικαιοσύνη. Ὅπου δὲν ὑπάρχει δικαιοσύνη, ἡ ἀγάπη εἶνε ἀσθενής, ἔκφυλη, δὲν διακρίνει μεταξὺ φωτὸς καὶ σκότους, ἀληθείας καὶ ψεύδους.

Ὁ Κύριος, ἀκριβῶς διότι ἀγαποῦσε τὸ πλάσμα του, καυτηριάζει τὴν πλάνη καὶ τὴν ἁμαρτία ποὺ τὸ ἀπειλεῖ· ἔρριξε κεραυνοὺς ἐναντίον τῆς ὑποκρισίας(βλ. Ματθ. 23,13-33), ἅρπαξε φραγγέλλιο κατὰ τῆς ἀσεβείας(βλ. Ἰω. 2,16). Ὅσο ἀγαποῦσε τὸ ἀγαθό, τόσο μισοῦσε τὸ κακό. Καὶ σήμερα ἐκφράζεται ἐναντίον τῆς ἀπιστίας. Ἡ ἀφορμὴ εἶνε γνωστή.

Ὁ Χριστὸς εἶχε ἀνεβῆ στὸ Θαβὼρ καὶ ἐκεῖ μεταμορφώθηκε, ἔλαμψε «ὡς ὁ ἥλιος» καὶ τὰ ἱμάτιά του «ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς»(Ματθ. 17,2). Ὅταν ὅμως κατέβηκε, εἶδε κάτι θλιβερό· ἕνα νέο νὰ σπαράζῃ κάτω ἀπ᾽ τὰ νύχια τοῦ διαβόλου, ἕνα πατέρα νὰ τὸν παρακαλῇ μὲ δάκρυα· εἶδε ἀκόμα τοὺς μαθητάς του σὲ ἀδυναμία καὶ ἀπογοήτευσι· εἶδε καὶ τοὺς γραμματεῖς νὰ χαιρεκακοῦν κατὰ τῶν μαθητῶν, ποὺ δὲν μπόρεσαν νὰ ἐκριζώσουν τὸ δαιμόνιο τὸ ὁποῖο εἶχε φωλιάσει στὸ νέο «παιδιόθεν»(Μᾶρκ. 9,21)· εἶδε τέλος καὶ ἕνα λαὸ γεμᾶτο ἀμφιβολίες καὶ ἐρωτήματα. Τοὺς δίδαξε, τοὺς εὐεργέτησε, ἔκανε μεγάλα θαύματα μπροστά τους· καὶ τὸ ἀποτέλεσμα; ἀπ᾽ ὅλους αὐτοὺς πίστεψαν μόνο 12. Ἀλλὰ καὶ μεταξὺ τῶν 12 ἄρχισε κλονισμός. Λίγο ἀκόμα κι ὁ Ἰούδας θὰ διαπραγματεύεται τὸν Ἀτίμητον· λίγο ἀκόμα καὶ ὁ Πέτρος θὰ τὸν ἀρνηθῇ μὲ ὅρκο· λίγο ἀκόμα καὶ θὰ τὸν ἐγκαταλείψουν ὅλοι. Ὅλα αὐτὰ εἶδε, καὶ στὰ χείλη του ἦρθαν τὰ πικρὰ λόγια «Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (Μᾶρκ. 9,19). Προσέξατε, ἀδελφοί μου, τί λέει ἐδῶ ὁ Χριστός; Ὅτι τὸ νὰ ζῇ κανεὶς μέσα σ᾽ ἕνα περιβάλλον ὅπου οἱ ἄνθρωποι δὲν πιστεύουν ἀλλὰ εἰρωνεύονται, μυκτηρίζουν, βλασφημοῦν, ἑτοιμάζονται νὰ σταυρώσουν τὸν Κύριο, εἶνε πολὺ δύσκολο. Ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, τὸ νὰ παραμένῃ ὁ Κύριος ἀνάμεσα σὲ μιὰ τέτοια γενεὰ ἦταν πιὸ βαρὺ κι ἀπὸ τὸ σταυρὸ ποὺ τοῦ φόρτωσαν στὸν ὦμο.

«Ὦ γενεὰ ἄπιστος…». Ὅταν ἀκούω κάθε χρόνο τὰ λόγια αὐτὰ μὲ πιάνει δέος κι ἀνησυχία. Γιατὶ αὐτὰ δὲν ὑπῆρξαν ἔλεγχος μόνο τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ· μεταφερόμενα στὴ σημερινὴ ἐποχὴ εἶνε ἔλεγχος καὶ τῆς δικῆς μας γενεᾶς. Φοβᾶμαι ὅτι ἁρμόζουν καὶ σ᾽ ἐμᾶς. Δὲν ἐμφανίζουμε κ᾽ ἐμεῖς τὰ συμπτώματα μιᾶς γενεᾶς ἀπίστου καὶ διεφθαρμένης; Ἐὰν ὁ Κύριος ἐρχόταν πάλι στὴ Γῆ, θὰ ἔκρινε ὅλους μὲ δικαιοσύνη, ἀλλὰ δύο λαοὺς νομίζω θὰ τοὺς ἔκρινε αὐστηρότερα. Ὁ ἕνας εἶνε ὁ Ἰουδαϊκός, ὁ ὁποῖος ὕστερα ἀπὸ τὰ θαύματα ποὺ εἶδε καὶ τὴν ἱστορία 20 αἰώνων τοῦ Χριστιανισμοῦ αὐτὸς ἀρνεῖται νὰ προσκυνήσῃ τὸν Ἰησοῦν Χριστόν. Καὶ ὁ δεύτερος εἶνε ὁ Ἑλληνικὸς λαός, ὁ ὁποῖος δέχτηκε ἐξαιρετικὲς εὐλογίες (στὴ γλῶσσα του γράφτηκε τὸ Εὐαγγέλιο, στὴ γῆ του περιώδευσαν ἀπόστολοι καὶ τὴν ἁγίασαν πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅσιοι καὶ μάρτυρες), καὶ ὕστερα ἀπ᾽ ὅλα αὐτά, ἐνῷ δὲν θά ᾽πρεπε νὰ ὑπάρχῃ οὔτε ἕνας ἄπιστος, δυστυχῶς «κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι» (Ψαλμ. 11,9), καὶ ἡ γλῶσσα τους, «ὡσεὶ ξυρὸν ἠκονημένον» (ἔ.ἀ. 51,3), γλῶσσα «ὡσεὶ ὄφεως» (ἔ.ἀ. 139,4), σκορπίζει παντοῦ τὸ δηλητήριο τῆς ἀπιστίας.

Γι᾽ αὐτὸ σήμερα εἶνε ἀνάγκη νὰ μιλήσουμε ἀκριβῶς περὶ ἀπιστίας. Νὰ ἐξετάσουμε δηλαδὴ δύο πράγματα· πρῶτον τί εἶνε ἀπιστία, καὶ δεύτερον ποιά τὰ αἴτια, ποιοί οἱ συντελεσταὶ τῆς ἀπιστίας στὴ σύγχρονη γενεά μας.

* * *

Τί εἶνε, ἀγαπητοί μου, ἀπιστία; Εἶνε ἀσθένεια, νόσος τοῦ πνεύματος, τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ νοῦ. Καὶ ὅπως μιὰ ἀσθένεια ἀρχίζει ἀπὸ ἕνα μικρόβιο, ποὺ μπορεῖ νὰ ἐπιφέρῃ θάνατο, ἔτσι ὑπάρχει καὶ ἕνα «μικρόβιο» ποὺ ἀπειλεῖ τὴν πίστι. Ἂν μποροῦμε νὰ ἐκτιμήσουμε τί ἀγαθὸ εἶνε ἡ πίστις, τότε θὰ φοβηθοῦμε πολὺ τὸ «μικρόβιο» αὐτό. Ξέρετε μὲ τί ἀρχίζει ἡ ἀσθένεια τῆς ἀπιστίας; Μὲ ἕνα λογισμό, ὁ ὁποῖος ἔρχεται καὶ σείει τὴν πίστι καὶ μπορεῖ νὰ τὴ γκρεμίσῃ. Λένε, ὅτι στὴν Αἴγυπτο ὑπάρχουν κάτι μεγάλα μυρμήγκια μέσα στὴ γῆ ποὺ σκάβουν τὸ ἔδαφος, κλονίζουν τὰ θεμέλια σπιτιῶν καὶ τὰ κάνουν νὰ καταρρέουν· κατὰ παρόμοιο τρόπο καὶ μέσα στὴν ψυχὴ οἱ κακοὶ λογισμοί, σὰν τερμῖτες, κάνουν ἔργο καταχθόνιο.

Ἡ ἀπιστία ἀρχίζει – ἀπὸ ποῦ; Τὸ λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο, ἀπὸ ἕνα «ἐάν…»· «Εἴ τι δύνασαι», λέει, «βοήθησον ἡμῖν»(Μᾶρκ. 9,22). «Ἐὰν μπορῇς…»· δὲν πίστευε ὁ πατέρας τοῦ παιδιοῦ στὸ Χριστό, εἶχε μέσα του ἀμφιβολία. Καὶ σήμερα κάποιοι σκέπτονται· Ἆραγε αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κηρύττουν οἱ ἱεροκήρυκες, αὐτὰ τὰ θαύματα ποὺ γράφουν τὰ βιβλία τῆς Ἐκκλησίας, εἶνε ἆραγε ἀληθινά;… Δὲν πρέπει νὰ εἰσχωρῇ μέσα σου ἀμφιβολία. Ἡ πίστι νά ᾽νε ἀκλόνητη· ἢ πιστεύεις ἢ δὲν πιστεύεις. Ὄχι 95%, οὔτε καὶ 99%, ἀλλὰ 100%, τολμῶ νὰ πῶ 101% νὰ πιστεύῃς σ᾽ αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέλιο. «Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος» (Α΄ Τιμ. 1,15 κ.ἀ.). Ἂν ἀρχίσῃ μέσα σου νὰ ὑποβόσκῃ ἡ ἀμφιβολία, αὐτὴ εἶνε τὸ μικρόβιο ποὺ σιγὰ - σιγὰ κυριαρχεῖ καὶ μπορεῖ νὰ ἐπιφέρῃ τὸ θάνατο τῆς ψυχῆς.

Γι᾽ αὐτό, ἀγαπητοί μου, χρειάζεται προσοχὴ στὸ ζήτημα αὐτό. Ὁ σατανᾶς δὲν παύει νὰ βομβαρδίζῃ συνεχῶς τὴν ἀνθρώπινη σκέψι μὲ λογισμούς. Πολλοὶ λογισμοὶ ποὺ μᾶς ἔρχονται δὲν εἶνε δικοί μας – λάθος· εἶνε ξένοι. Ἀπ᾽ αὐτοὺς οἱ πιὸ φοβεροί, ποὺ ὁδηγοῦν σήμερα πολλὲς ψυχὲς στὸν ᾅδη, εἶνε δύο. Εἶνε πρῶτα ὁ λογισμὸς τῆς σαρκός, τοῦ σέξ, τῆς πορνείας καὶ τῆς μοιχείας, ποὺ σὰν σφήγκα κεντᾷ τὴ νεότητα καὶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Κι ἀκόμη χειρότερος εἶνε ὁ λογισμὸς τῆς ἀπιστίας, ποὺ ἀρχίζει μὲ τὴν ἀμφιβολία, τὴν ὁποία ὁ σατανᾶς χύνει μέσα στὶς καρδιές.

Εἶπα, ὅτι ἡ πίστι μας πρέπει νά ᾽νε ἀδίστακτη, βεβαία. Πόσο βεβαία; Νὰ φέρω ἕνα παράδειγμα. Ὅσο εἶνε βέβαιο, ὅτι αὔριο τὸ πρωί, στὴν ὡρισμένη ὥρα ποὺ γνωρίζουν οἱ ἀστρονόμοι καὶ τὸ γράφουν οἱ ἡμεροδεῖκτες - τὰ ἡμερολόγια, θὰ δῆτε νὰ βγαίνῃ ὁ ἥλιος, τόσο βέβαιοι νὰ εἶστε γιὰ ὅλα ἐκεῖνα ποὺ γράφει τὸ Εὐαγγέλιο. Ἢ μᾶλλον –δὲν εἶπα τίποτα–, ἀκόμη πιὸ βέβαιοι πρέπει νὰ εἶστε. Γιατί; Μὴ φανῇ παράδοξο· θὰ ἔρθῃ ἡ ὥρα, ποὺ ἡ βεβαιότητα τῶν φυσικῶν φαινομένων θὰ κλονιστῇ.

Ἐμεῖς τὰ ἀχάριστα ὄντα μὲ τὸν ἥλιο συνεχῶς εὐεργετούμεθα ἀπὸ τὸν Κύριο. Οἱ ἐπίγειες ἑταιρεῖες παραγωγῆς ῥεύματος, μὲ τοὺς μετρητὰς - ῥολόγια ποὺ ἔχουν ἐγκαταστήσει, στέλνουν κάθε μῆνα στοὺς καταναλωτὰς λογαριασμὸ καὶ ζητοῦν λεφτά. Τί εἶνε ὅμως οἱ ἑταιρεῖες αὐτὲς μπροστὰ στὴν τεράστια πηγὴ ἐνεργείας ποὺ ἔχει ἐγκαταστήσει ἐκεῖ στὰ οὐράνια ὁ Θεός; μιὰ τεράστια Δ.Ε.Η. εἶνε ὁ ἥλιος, ποὺ στέλνει δισεκατομμύρια κιλοβὰτ παντοῦ στὸν κόσμο. Ποιός πληρώνει γι᾽ αὐτὴ τὴ δωρεά; Ἄχ, ἀχάριστε ἄνθρωπε! ἐσύ, ποὺ γιὰ λίγο ῥεῦμα πληρώνεις ἀκριβὰ τὴ Δ.Ε.Η., πῶς πληρώνεις τὸν Κύριό σου, ἐκεῖνον ποὺ «τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους»; (Ματθ. 5,45). Τὸν πληρώνεις μὲ …βλαστημίες!

Εἶπα λοιπὸν ὅτι, ὅσο εἶσαι βέβαιος πὼς αὔριο τὸ πρωὶ θ᾽ ἀνατείλῃ ὁ ἥλιος, τόσο κι ἀκόμη περισσότερο νὰ εἶσαι βέβαιος γιὰ τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου. Γιατί; Μὴν παραξενευτῆτε· ἔρχεται ὥρα ποὺ καὶ ἡ φυσικὴ τάξις θὰ διαταραχθῇ. Ὅπως ἐσὺ τώρα μ᾽ ἕνα διακόπτη σβήνεις τὰ φῶτα, ἔτσι θὰ περιμένῃς τὸν ἥλιο νὰ βγῇ κι ὁ ἥλιος δὲν θὰ βγαίνῃ. Θὰ πέσουν μπρούμυτα οἱ ἄνθρωποι καὶ θὰ λένε· Ἥλιε ἀνάτειλε, βγὲς ἥλιε!… Οἱ ἐπιστήμονες λένε, ὅτι στὸν ἥλιο γίνονται συνεχῶς ἐκρήξεις. Κάποτε λοιπὸν θὰ γίνῃ καὶ μιὰ τελευταία ἔκρηξι ποὺ θά ᾽νε τρομακτική. Κατὰ τὴν προφητεία θὰ γίνουν «σημεῖα ἐν ἡλίῳ καὶ σελήνῃ καὶ ἄστροις» (Λουκ. 21,25). «Ὦ γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;»(Μᾶρκ. 9,19).

Ἡ ἀπιστία, ἀδελφοί μου, εἶνε συμφορά. Ἂς ἔχουμε πίστι καὶ βεβαιότητα στὰ λόγια τοῦ Θεοῦ περισσότερο ἀπὸ τὴ βεβαιότητα τῶν φυσικῶν φαινομένων. Τὸ εἶπε ὁ Κύριος καὶ ὁ λόγος του εἶνε ἀληθινός· «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι»(Ματθ. 24,35. Λουκ. 21,33. Μᾶρκ. 13,31. πρβλ. Ἀπ. 20,11).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης