Ἀπαραίτητη δευτερολογία - ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

 Ἀπαραίτητη δευτερολογία

ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη 

 Διαβάζοντας τά σχόλια  τά σχετικά μέ τήν πρόσφατη ἀνάρτησή μας,  «Φρένο στήν καταφρόνηση» (anastasios 14.3.22), διερωτήθηκα, ἄν ὅλη αὐτή ἡ «πολεμική» ἐναντίον τῆς συγκεκριμένης νηστείας, εἶναι δεῖγμα ὑγιοῦς, ὀρθοδόξου  πνευματικότητος, ἡ ὁποία ἔχει ὡς κορμό τόν ἀσκητισμό!

  Καλά, εἶναι  τόσο πολύ ἐπιζήμιο,  νά νηστεύει ὁ ὀρθόδοξος χριστιανός, ἀκόμα καί ἑπτά μέρες,  πρό τῆς Θ. Κοινωνίας; Ἔτσι δέν ἔκαναν οἱ παππούδες μας καί οἱ γιαγιάδες μας; «Εἶναι ἀπόψεις ἀκραῖες, πού δέν ἐπικράτησαν ποτέ», ἔγραψε ἕνας   σχολιαστής· καί ἄλλος: «Δέν ἔχω ἀκούσει, οὔτε διαβάσει τέτοιες ἀπόψεις. Μοῦ θυμίζουν κάποιους ἀκραίους μοναχούς τοῦ παλαιοῦ ἑορτολογίου πού λένε ἄρρητα ρήματα. Τό ἀπορρίπτω».

      Μά οὔτε  οἱ Ἅγιοι Κολλυβάδες, πού ἔκαναν ἀγώνα γιά τή συχνή Θ. Κοινωνία, τά «ἔβαλαν» μέ τήν (ἑπταήμερο!)  νηστεία πρό τῆς Θ. Κοινωνίας, προκειμένου τάχα οἱ χριστιανοί νά κοινωνοῦν ἀνεμποδίστως (!) πιό συχνά! Ὁ Κολλυβάς Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, γράφει: «Καί μ'ὅλον ὁποῦ ἀπό τούς θείους  Κανόνες νηστεία πρό τῆς Μεταλήψεως οὐ διορίζεται, οἱ δυνάμενοι δέ νηστεύειν πρό αὐτῆς καί ὁλόκληρον ἑβδομάδα καλῶς ποιοῦσιν!» (Πηδάλιον,Ἀστήρ, 1982, σελ. 230, ὑποσ.). Ναί! Ἐπαινεῖ, ἐπευλογεῖ αὐτό  τό ἄθλημα τῶν χριστιανῶν! Ἐμεῖς γιατί τό πολεμοῦμε; 

Στό ἴδιο  πνεῦμα κινεῖται καί ὁ κορυφαῖος λειτουργιολόγος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Ἅγιος Συμεών Ἀρχιεπίσκοπος Θεσ/νίκης. Ἔδωσε ἐντολή στούς Ἱερεῖς του, ὥστε ὅσοι  κοινωνοῦν ἐκτός σαρακοστῶν,  «εἰς ἀνάγκην δέ ἄς νηστεύωσι καί τρεῖς ἡμέρας μόνον» (Ἅπαντα, σελ. 479). Κάτι πού     ἰσχύει  μέχρι σήμερα στή  Ρωσία, Οὐκρανία Ρουμανία, Σερβία, Βουλγαρία κ.λ.π.,  ἐκτός ἀπό τήν πατρίδα μας!  Εἶναι αὐτό  πρός τιμήν μας;!  Kαί ὅμως «σκοπός τῆς νηστείας εἶναι ἡ ἄξια  συμμετοχή στή Θ. Εὐχαριστία». (Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος P.G. 56:139). 

«Πρό τῆς Θ. Κοινωνίας δέν ὑπάρχει νηστεία. Ἄς μᾶς ὑποδειχθοῦν οἱ Ἱεροί Κανόνες», ἔγραψε  ἄλλος σχολιαστής. Ἡμιμάθεια; Φίλε,  ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας δέν στηρίζεται μόνο στούς Κανόνες, ἀλλά καί στίς ἄγραφες παραδόσεις. Μπορεῖς π.χ. νά φᾶς τό ἀντίδωρο, φαγωμένος καί πιωμένος, ὅπως τρῶς  τό ψωμί; Ὄχι!  Ἀφοῦ δέν ὑπάρχει Κανόνας;!  Ὑπάρχει ἄγραφη παράδοση.

 Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τή νηστεία πρό τῆς Θ. Κοινωνίας.Ὑπάρχει παράδοση ἑπταημέρου νηστείας, ἐξ οὗ καί τό ἐρώτημα, «ἄν φάω ψάρι τῶν Βαϊων, κοινωνῶ τή Μ. Πέμπτη;».  Γι'αὐτό καί τό  σύνολο τῶν χριστιανῶν μας, ὡς τή δεκαετία τοῦ 1980, κοινωνοῦσε  στίς γιορτές πού ἦταν συνδυασμένες μέ νηστεία, Χριστούγεννα, Πάσχα,   «Παναγίας», «Ἀποστόλων»,  καί ὄχι στίς γιορτές  τῶν Φώτων ἤ τῆς Ἀναλήψεως  ἤ τῆς Πεντηκοστῆς κ.λ.π., γιατί ἀκριβῶς δέν προηγεῖτο νηστεία!

 Ὁ σχολιαστής ρωτάει «ἄς μᾶς ὑποδειχθοῦν οἱ Ἱεροί Κανόνες» νηστείας πρό τῆς Θ. Κοινωνίας, ἀλλά καί ἐμεῖς ρωτᾶμε:  «Ἄς μᾶς ὑποδειχθοῦν οἱ Ἱεροί Κανόνες, πού νά ἀπαγορεύουν τή νηστεία πρό τῆς Θ. Κοινωνίας», ὅπως  ἀπαγορεύουν τή νηστεία  Σαββάτου καί Κυριακῆς (ΞΔ΄ Ἁγίων Ἀποστόλων). Ἔ! Δέν ὑπάρχουν! Λοιπόν;  Τί σέ ἐμποδίζει νά νηστέψεις;  Kαί γιατί  ἐπιλέγεις τό φαγοπότι;!

  Τουλάχιστον, τηρεῖς κατά γράμμα τούς Κανόνες πού μιλᾶνε γιά νηστεία;   Τόν Ν΄ Κανόνα τῆς Λαοδικείας, πού  λέει γιά ξηροφαγία  καθόλη τή Μ. Τεσσαρακοστή; Τόν ΞΘ΄ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πού ἐπίσης λέει  γιά ξηροφα­γία  Τετάρτη, Παρασκευή Μεγάλη Τεσσαρακοστή;  (Ἄν δέν ξηροφαγεῖς, δέν ἐπιτρέπεται νά κοινωνήσεις!).  Τηρεῖς τόν ΠΘ΄ τῆς  ΣΤ΄  πού ὁρίζει ἀσιτία  ἀπό τό βράδυ τῆς Μ. Πέμπτης μέχρι καί τά ξημερώματα τοῦ Πάσχα;  Ἄν ὄχι, καί χίλιοι Κανόνες νά ὑπῆρχαν,  πού νά ἔλεγαν νηστεία πρό τῆς Θ. Κοινωνίας, ἡ «τρελή» κοιλία  θά ἔβρισκε  τρόπο,  νά ἀποφύγει  τό «μοιραῖο».

  Τό θέμα, λοιπόν, δέν εἶναι ἄν ὑπάρχει Κανόνας, ἀλλά,  ἄν ὑπάρχει διάθεση  νά νηστέψουμε χάρη τοῦ Μυστηρίου. «Μπορεῖς νά νηστέψεις  δύο-τρεῖς μέρες ἀπό κρέας καί γαλακτομικά;», εἶπα σέ μιά γερόντισσα, πού ζήτησε νά κοινωνήσει. «Τί λές πάτερ μου;!  Γιά τή Θ. Κοινωνία,  νά νηστέψω μιά ἑβδομάδα ἀκόμα καί τό λάδι!», ἦταν ἡ ἀπάντησή της. Φιλότιμο...!

«Σέ κάθε Λειτουργία πρέπει νά κοινωνοῦν οἱ πιστοί, γιατί εἶναι εἰς ἄφεση ἁμαρτιῶν (...)..παρακαλῶ ἀνασκευάστε», ἔγραψε ἄλλος σχολιαστής. Φίλε καί  ἀδελφέ, καί  οἱ νεοφώτιστοι  (!)  Κορίνθιοι κοινωνοῦσαν σέ κάθε «Σύναξη», ἀλλά φεῦ...! Πολλοί   ἀρρώσταιναν  βαριά, καί  πέθαιναν πολλοί...!  (1 Κορ. 11: 30).  Αὐτό τό φοβερό (!) δέν μᾶς προβληματίζει;   Tό θέμα  εἶναι σοβαρό.  Πρόσχωμεν!