ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΔΡΑΚΟΝΤΙΟ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 

ΜΕΓΑΛΟΥ  ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ  ΕΠΙΣΤΟΛΗ  ΠΡΟΣ  ΔΡΑΚΟΝΤΙΟ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

        Επικείμενης της εκλογής αδελφής μοναχής ως Ηγουμένης της Μονής Αγίων Πάντων Σπετσών, παραδίδω σε ευρύτερη ανάγνωση την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για την ώρα Επιστολή του Μ. Αθανασίου προς Ηγούμενο Δρακόντιο ως είχε εκφωνηθεί πριν 20 χρόνια από το Ράδιο «Πειραϊκή Εκκλησία». Με αυτήν ο «ηρωικότερος των αγίων και αγιότερος των ηρώων» διαμηνύει σε κάθε κατεύθυνση ότι χρέος και οφειλή κάθε χριστιανού/νής είναι να αποδεχτεί ταπεινά και να διακονήσει με τον καλύτερο τρόπο το έργο που ζητεί και του αναθέτει η Εκκλησία ! Επί του προκειμένου, η Επιστολή παρατίθεται με την ευχή-προσευχή και ελπίδα, εάν αυτή είναι η βουλή του Θεού, ότι η Αγάπη Του θα βρει τον τρόπο να μιλήσει στην ψυχή της ώστε να άρει αυτό τον ολότελα δικό Του Σταυρό. Ως έπραξε τόσο θαυμάσια η μακαριστή Προηγούμενη Μακρίνα, της οποίας ασφαλώς θα έχει και την κατάφαση και την αδιάλειπτη ευχή-προσευχή !

ΑΝΑΦΟΡΑ  ΣΤΟΥΣ  ΠΑΤΕΡΕΣ

8/26         ..     Απριλ.            2002

ΜΕΓΑΣ  ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  59/26

ΠΡΟΣ ΔΡΑΚΟΝΤΙΟΝ  1

Αγαπητοί Ακροατές Χαίρετε

…………………………………………………………………………………………………………………..

       Συνεχίζουμε πάντα με Μέγα Αθανάσιο. Προχωρούμε σήμερα σε ένα άλλο επίσης πολύ αξιόλογο έργο του την ωραιότατη «Προς Δρακόντιον Επιστολή». Πρόκειται για ένα έργο που καλύπτει πολύ σπουδαίο εκκλησιαστικό θέμα, θέμα που από τότε φαίνεται προκαλούσε πολλές συζητήσεις και πολύ προβληματισμό στην Εκκλησία. Ή για να το πω καλύτερα τότε πιο πολύ προκαλούσε ίσως αυτές τις μεγάλες συζητήσεις, τότε που ο μοναχισμός ξεκινούσε και έκανε τα πρώτα του βήματα καθώς ο ασκητισμός ιδιαίτερα στο πρόσωπο Μεγάλου Αντωνίου είχε φτάσει στην πιο ελκυστική αίγλη, γοητεία και κορύφωση. Ο Μεγάλος Ασκητής και Πατέρας της Ερήμου με την εκπληκτική άσκησή του είχε γοητεύσει και ελκύσει στην ασκητική ζωή πολλούς ! Για βάλετε στο νου σας μόνο τον αριθμό, ογδόντα πέντε χρόνια ασκητής ! Αποσύρθηκε στην έρημο μόλις είκοσι χρονών παλικάρι και κοιμήθηκε στο όνομα του Κυρίου εκατόν πέντε ! Και βέβαια, όταν λέμε ασκήτεψε, εννοούμε ασκήτεψε ! Η λέξη άσκηση και ασκητική ζωή στην περίπτωσή του κρατάει όλη τη σημασία της, κοντά στα άλλα και από άποψη φυσικών ταλαιπωριών και συνακόλουθης δοκιμασίας.

       Η επιστολή αυτή γράφεται το Πάσχα του 354 ή 355. Ο Μεγάλος Γέροντας ζει ακόμα, ο  Αντώνιος είναι στο παρά ένα του θανάτου του, που ήρθε το 356. Θέλω να πω είναι στο ζενίθ η γοητεία του δρόμου του και η συνακόλουθη έλξη που ασκεί στις ψυχές πολλών χριστιανών νέων, αγοριών, και κοριτσιών σε λίγο, το παράδειγμά του ! Είναι επομένως τουλάχιστον και σε σημείο υψηλής και λεπτής αιχμής ο προβληματισμός με τον οποίο όμως δε θα διστάσει, όπως έκανε με τόσα άλλα, να αναμετρηθεί τίμια, ειλικρινά και όντως σύμφωνα με το βαθύ και ουσιαστικό χριστιανικό πνεύμα που εξέφραζε και εκπροσωπούσε ο Μεγάλος στο κάθε τι Ιεράρχης της Αλεξάνδρειας ! Και το ερώτημα είναι, ποιο το αντικείμενο αυτού του προβληματισμού και των σχετικών συζητήσεων, που να προσθέσω εδώ, δε σταμάτησαν στο πέρασμα των αιώνων έως σήμερα ! Κάποιος που αποφάσισε να ακολουθήσει δρόμο ασκητικό, τον ξεκίνησε και τον βαδίζει, οφείλει να τον συνεχίσει μέχρι τέλους ή είναι υποχρεωμένος όταν η Εκκλησία τον καλέσει σε άλλη αποστολή και μάλιστα στην υψηλή αποστολή του επισκοπικού λειτουργήματος, να αποδεχτεί την κλήση της ! Να λοιπόν ποιο είναι το θέμα της «προς Δρακόντιον επιστολής» του Μεγάλου Αθανασίου !

       Να ποιο ήταν φαίνεται και τότε για κάποιους μεγάλο προσωπικό και συνειδησιακό πρόβλημα ! Γιατί ο Δρακόντιος, φίλος εκλεκτός και αγαπητός του Αγίου Αθανασίου και Ηγούμενος μιας Μονής της Αιγύπτου είχε εκλεγεί επίσκοπος και απέφευγε τη χειροτονία του ή για λόγους ταπεινοφροσύνης ή γιατί δεν ήθελε να αφήσει τη Μονή και τους μοναχούς και να εμπλακεί στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζε τότε η Εκκλησία με τους αγώνες εναντίον των Αρειανών ! Ο Αθανάσιος το μαθαίνει αυτό και του στέλνει την επιστολή που θα παρουσιάσουμε, όπου από τις πρώτες λέξεις δείχνει ότι θα επικρίνει και μάλιστα  αυστηρά αυτή τη θέση και στάση του Δρακόντιου. Ελέγχει το φίλο του γιατί έτσι περιφρονεί τις διοικητικές θέσεις και το αντίστοιχο έργο τους στην Εκκλησία. Στη συνέχεια τον συμβουλεύει να δεχτεί να χειροτονηθεί, παρατηρώντας του ότι και πολλοί άλλοι μοναχοί δέχτηκαν αυτό το αξίωμα, αλλά και ο λαός του Θεού περιμένει τον ηγέτη τον άξιο, το συνετό επίσκοπο. Φαίνεται λοιπόν ότι μετά από αυτό το γράμμα   ο Δρακόντιος τελικά πείστηκε να χειροτονηθεί στην επισκοπική θέση που τον κλήρωσε η Εκκλησία. Και αυτό το γνωρίζουμε από το γεγονός ότι το όνομά του αναφέρεται ανάμεσα σε κείνους που υπογράφουν τα πρακτικά συνόδου που συγκλήθηκε το 362 με τον τίτλο, επίσκοπος Ερμουπόλεως.

        «Απορώ τι γράψω ! Άρα γαρ ως παραιτούμενον μέψομαί σε, ή ως τον καιρόν ορώντα και κρυπτόμενον δια τον φόβον των Ιουδαίων»; Με αυτή την αυστηρή γλώσσα αρχίζει την επιστολή στο φίλο του Ηγούμενο Δρακόντιο ο Αθανάσιος. «Με έχουν αφήσει κατάπληκτο αυτά που έμαθα ! Τόσο που δεν ξέρω τι να σου γράψω και πώς να σε ελέγξω !Να σε κατηγορήσω ότι το κάνεις από όχι σωστή αντίληψη για την ταπεινοφροσύνη ή να πω ότι βλέπεις που οι καιροί είναι δύσκολοι και κρύβεσαι για το φόβο των Ιουδαίων» ! Να ξέρεις όμως ότι, είτε το ένα συμβαίνει είτε το άλλο, αυτό που έκανες, αγαπητέ μου Δρακόντιε, είναι αξιοκατάκριτο-«Πλην είτε άλλως είτε ούτως άξιον μέμψεως το παρά σού γεγενημένον,  αγαπητέ Δρακόντιε». Και είναι αξιοκατάκριτο γιατί από τη στιγμή που η Εκκλησία σε τίμησε με αυτή τη χάρη, δεν έπρεπε σε καμιά περίπτωση να κρύβεσαι για να μη τη δεχτείς, και ένας τόσο συνετός άνθρωπος σαν εσένα να δίνει στον καθένα λαβή να σε σχολιάζει για δειλία και φυγή ή τη δικαιολογία και σε άλλους να κάνουν το ίδιο ! Γιατί πολλοί που το έμαθαν σκανδαλίζονται. Και σκανδαλίζονται όχι βέβαια γιατί απλώς δε θέλεις να χειροτονηθείς επίσκοπος, αλλά γιατί το συσχετίζουν αυτό με την ώρα ακριβώς που δε θέλεις, μια ώρα αγώνων και μεγάλης δοκιμασίας της Εκκλησίας ! Και ενώ κρύβεσαι και αποφεύγεις τη χειροτονία σου στο βαθμό του επισκόπου για να σωθείς και να μη βρεθείς στο επίκεντρο της δοκιμασίας της Εκκλησίας, πολύ φοβούμαι ότι κινούμενος έτσι κινδυνεύεις να επικριθείς από τον Κύριο και να τα χάσεις όλα»!

       Φαίνεται καθαρά σε πόσο αυστηρή γλώσσα του γράφει, γιατί συνεχίζοντας του δίνει να καταλάβει ότι λόγω και της θέσης του-Ηγούμενος- και της γνωστής αρετής του, λόγω του ότι με άλλα λόγια δεν είναι ένας απλός ή τυχαίος χριστιανός, αυτό που κάνει δε θα λογιστεί από το Χριστό ένα οποιοδήποτε σκάνδαλο, αλλά ένα μεγάλο σκάνδαλο. «Καθώς, αν εκείνος που τυχόν σκανδαλίσει ένα από τους ελάχιστους αδελφούς του Χριστού, ο Κύριος είπε ότι, είναι προτιμότερο να δέσει στο λαιμό του μια μυλόπετρα και να πέσει στη θάλασσα να πνιγεί», καταλαβαίνεις τι θα έχει να πει για σένα που γίνεσαι έτσι αφορμή να σκανδαλιστούν όχι λίγοι πιστοί ! Γιατί γίνεται φανερό ότι η ενότητα που θα επιτυγχανόταν στην Εκκλησία μας, αν δεχόσουν και συ να χειροτονηθείς επίσκοπος, θα κλονιστεί, στο μέτρο που τη θέση σου θα επιδιώξει να την πάρει ο δεν ξέρω ποιος, που μπορεί και να μην είναι ορθόδοξος. Επίσης είναι και οι γνωστοί σου ειδωλολάτρες, που είχαν υποσχεθεί πως με τη χειροτονία σου θα σπεύσουν να γίνουν χριστιανοί, πράγμα που αμφιβάλλω αν θα πράξουν τώρα, και έτσι η ευλάβειά σου θα έχει γίνει αφορμή μια τέτοια ευλογία να χαθεί»!          ………………………………………………………………………………………

       Να επαναλάβω λοιπόν ότι ο Αθανάσιος χρησιμοποιεί πολύ αυστηρή γλώσσα γράφοντας στο φίλο του Ηγούμενο Δρακόντιο και θα έλεγα όχι αδικαιολόγητα. Μέσα στη δίνη και τον κλύδωνα που αντιμετώπιζε η Εκκλησία και που στο επίκεντρό τους ήταν ο ίδιος, περίμενε με αγωνία να έχει στο πλευρό του κάποιον έμπιστο φίλο, εκλεκτό πνευματικό, υπολογίσιμο στέλεχος της Εκκλησίας ως συνεργάτη και συμμαχητή ! Και κείνος έδειχνε να προτιμά να μείνει στο πλάι, αποτραβηγμένος στη μοναστική ησυχία του ! Αυτό τον πληγώνει βαθύτατα για τούτο ουσιαστικά  γεμάτος πόνο και αγωνία συνεχίζει σε αυστηρή γραμμή να τον ελέγχει και να τον ρωτάει με όλη του την αυστηρότητα ! «Λοιπόν ποια θα είναι η απολογία σου σε όλα αυτά; Τι λόγια θα βρεις για να μπορέσεις να ξεπλύνεις και εξαφανίσεις τη ντροπή που προκαλούν τέτοιες κατηγορίες; Πώς θα θεραπεύσεις αυτούς που εξ αιτίας σου θα έχουν σκανδαλιστεί και θα έχουν πέσει; Ή πώς μετά τη διάσπαση της ενότητας και της ειρήνης θα μπορέσεις να αποκαταστήσεις πάλι τα πράγματα»;

       Και προσέξτε τώρα πόσο καθαρά και όχι λίγο αδελφικά και σε γραμμή στενής προσωπικής σχέσης, αλλά συνάμα και σε γραμμή ελέγχου ο Αθανάσιος βγάζει όλο τον καημό του και τον αφήνει να εννοήσει την μεγάλη αγωνία του και το βασικό λόγο, ή για να το πω πιο απλά, πόσο τίμια και αδελφικά του εξομολογείται τι είναι εκείνο που τον κάνει να κρατάει αυτό τον υψηλό ελεγκτικό τόνο ! «Ω αγαπητέ Δρακόντιε, αντί χαράς λύπην ημίν πεποίηκας, αντί παραμυθίας στεναγμόν» ! Που σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο σημαίνει. «Δρακόντιε, αγαπημένε μου αδελφέ και φίλε, να ήξερες πόσο με λύπησες ! Περίμενα χαρά και μου έφερες λύπη, περίμενα ανακούφιση και παρηγοριά και μου έφερες στεναγμό ! Περίμενα να σε έχω πλάι μου σύμμαχο και συμμαχητή, βασική και αποφασιστική ενίσχυση για μένα και τώρα είναι σαν να με παρατάς και να φεύγεις. Η λύπη μου αδελφέ μου είναι μεγάλη και για έναν άλλο λόγο, γιατί είμαι βέβαιος ότι ο Κύριος που θα κρίνει την πράξη σου θα σε κηρύξει ένοχο, αν βέβαια δε σπεύσεις να προφτάσεις να μετανοήσεις ! Και τότε «ποιος θα βρεθεί να σε λυπηθεί», που λέει κι ο προφήτης Ιερεμίας; Ή ποιος θα πάρει τη θέση σου για να φέρει την ειρήνη, όταν θα βλέπει τους αδελφούς για τους οποίους πέθανε ο Χριστός, όπως γράφει ο Απ. Παύλος, να βλάπτονται εξ αιτίας της φυγής σου; Και τα λέω αυτά και τα γράφω γιατί οφείλεις να γνωρίζεις τούτο και να μην αμφιβάλλεις καθόλου ότι, ως τη στιγμή που η Εκκλησία σε τίμησε εκλέγοντάς σε επίσκοπο, ζούσες για τον εαυτό σου, μετά όμως την εκλογή καλείσαι να ζεις γι αυτούς που εκλέχτηκες και συ το αρνείσαι» !

       Ο Αθανάσιος τώρα προχωρεί σε θεολογικό επίπεδο, ανοίγεται στις εκκλησιαστικές βάσεις της επισκοπικής διακονίας και ανεβάζει το επίπεδο του ελέγχου κλιμακωτά, αλλά ιδιαίτερα έντονα και θα έλεγα φορτισμένα, πάντως όμως σωστά και αληθινά. «Πριν λάβεις την επισκοπική χάρη, συνεχίζει, δε σε ήξερε κανένας, που σημαίνει δεν περίμενε κανένας τίποτα από σένα ! Από τη στιγμή όμως που η Εκκλησία σε κάλεσε να γίνεις επίσκοπος, ο λαός περιμένει από σένα τροφή, την τροφή του λόγου του Θεού που περιέχεται στις Γραφές ! Όταν λοιπόν αυτοί που περιμένουν από σένα τροφή λόγου Θεού, αφήνονται να υποφέρουν από πείνα, και συ περιορίζεσαι να τρέφεις μόνο τον εαυτό σου, και έρθει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και παρευρεθούμε κι εμείς εκεί κοντά του ως μάρτυρες, τι θα έχεις να απολογηθείς, την ώρα που ο ίδιος ο Κύριος θα έχει διαπιστώσει απ’ τα πράγματα ότι άφησες τα πρόβατά του να υποφέρουν από την πείνα; Γιατί αν δεν είχες λάβει τα δηνάρια της επισκοπικής διακονίας, αν δεν είχες εκλεγεί και από τούτο δε θα σε είχε χρεώσει ο Χριστός με την υψηλή αποστολή της επισκοπικής διακονίας του άλλου, δε θα μπορούσε και να σε κατηγορήσει κανένας ! Αφού εκλέχτηκες, είναι σαν να τα έλαβες και να τα έκρυψες όπως εκείνος ο δούλος έκρυψε το δηνάριο του κυρίου του κάτω στη γη. Όταν έρθει λοιπόν θα σε κατηγορήσει και σένα φυσικά με τα ίδια λόγια που κι εκείνον ! Και μακάρι η ευλάβειά σου να έχει αλλάξει γνώμη και στάση και να μη φτάσει τότε ν’ ακούσει από τα χείλη του Κυρίου: «Τότε έπρεπε να βάλεις τα χρήματά μου στην τράπεζα, κι εγώ όταν γυρνούσα πίσω θα τα έπαιρνα με τόκο» ! Σας λέω μόνο τούτο, ότι όλα αυτά που ακούτε αποτελούν συνεχή και αποκλειστική απόδοση σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο αυτών των σοβαρών επισημάνσεων που κάνει ο Μέγας Αθανάσιος  προς το φίλο του Ηγούμενο Δρακόντιο που η Εκκλησία τον τίμησε με το να τον εκλέξει επίσκοπο κι αυτός δε θέλει να αποδεχτεί αυτή τη μεγάλη τιμή !        ………………………………………………………………………………………………………………..            Θα ήθελα τώρα να εξηγήσω πρώτα την κάπως σιβυλλική παρατήρηση που έκανα λίγο πριν το διάλειμμα και να πω ότι, σκόπιμα και πολύ διακριτικά σχεδόν από την αρχή σας παραθέτω σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο βέβαια αποκλειστικά κείμενο του Μεγάλου Αθανασίου. Που σημαίνει δεν παρεμβάλλω δικές μου σκέψεις και στοχασμούς, τουλάχιστον για την ώρα ! Άλλωστε όταν μιλάει τόσο καθαρά και να το πω σε τρέχουσα γλώσσα ένας Άγιος, και τι Άγιος, ένας Μεγάλος Πατέρας, ο κορυφαίος για τη σημασία της ώρας και της παρεμβολής του Μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας, τι μπορεί να πει η να προσθέσει μια ασημαντότητα σαν αυτή που σας ομιλεί ! Ωστόσο παρ’ ότι δεν ξέρει αν έχει το δικαίωμα γι αυτό που θα πει, ωστόσο θα τολμήσει να το πει. Να πει δηλαδή ότι αυτό το κείμενο του Μεγάλου Αθανασίου είναι ένα γραπτό που επιβάλλεται να το διαβάσουν με πολλή προσοχή και θα έλεγα σε ρυθμό σημειωτόν οι επίσκοποι της Εκκλησίας και ασφαλώς πιο πολύ όσοι ευλογήθηκαν να έχουν ενταχθεί στο Σώμα των Μοναχών της. Αυτά δε σημαίνουν ότι τα γραφόμενα δε αφορούν και όσους η Εκκλησία τους κάνει την τιμή να τους αναθέτει και μια απλή ή μικρή έστω διακονία-αν βέβαια κάποια διακονία μπορεί να λογιστεί απλή ή μικρή ! Εκείνα τα περί ποιμνίου που περιμένει άρτο λόγου Θεού, κι αφήνεται να πεινάει, την ώρα που αυτός ο οποίος έχει τιμηθεί με την κλήση να του το προσφέρει, κάθεται κάπου απόμακρα κι αδιάφορα, όσα προσχήματα κι αν επικαλεστεί και το απολαμβάνει ατομικά και με πλησμονή, δεν ξέρω ποιοι, πώς και πόσο έντονα και προσεκτικά οφείλουν να τα μελετήσουν ! Ξέρω όμως ότι ως αυτή την ώρα ο Αθανάσιος έχει δείξει καθαρά δυο, τους επισκόπους και τους μοναχούς !

       Και επειδή το θέμα είναι πολύ σοβαρό και πολύ λεπτό, ας γυρίσουμε πάλι στο Μεγάλο Πατέρα και ας τον ακούσουμε τώρα πώς συνεχίζει. «Παρακαλώ φείσαι σεαυτού και ημών. Σεαυτού μεν ίνα μη κινδυνεύσης ! Ημών δε ίνα μη λυπηθώμεν επί σοι» ! Είναι απλό και όλοι το καταλαβαίνουμε, αλλά δεν παραλείπω όπως πάντα να το αποδώσω σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο για να καταλάβουμε όλοι ότι έχει να πει. «Σε παρακαλώ αδελφέ και φίλε μου Δρακόντιε σκέψου τα αυτά και λυπήσου τον εαυτό σου κι εμάς ! Τον εαυτό σου για να μη διατρέξει τον κίνδυνο να καταδικαστεί από τον Κύριο ! Κι εμάς για να μη λυπηθούμε που δε θα σε έχουμε συμμαχητή» ! Και στη συνέχεια του λέει. «Ενδιαφέρσου για την Εκκλησία, φρόντισε να μη γίνεις αφορμή να σκανδαλιστούν οι ελάχιστοι αδελφοί του Χριστού και άλλοι να μην απογοητευτούν για τον ίδιο λόγο και σηκωθούν να φύγουν ! Γιατί αν φοβήθηκες τα δύσκολα χρόνια που περνάμε και από το φόβο αυτό θέλεις να μείνεις στο πλάι, πρόσεξε γιατί σου λείπει η γενναιότητα που οφείλει να διακρίνει το χριστιανό. Γιατί ακριβώς ιδιαίτερα σε τέτοιους δύσκολους καιρούς οφείλει ο χριστιανός-και πολύ περισσότερο ο μοναχός ή ο Ηγούμενος όπως εσύ, είναι σαν να του λέει-να δείχνει το ζήλο του για το Χριστό, το θάρρος και την παρρησία του για την ομολογία της πίστης. Οφείλει να λέει και να λες και συ με τον Απ. Παύλο ότι, «εμείς όμως βγαίνουμε νικητές μέσα από όλες αυτές τις δυσκολίες» ! Οφείλουμε όλοι να μη σκύβουμε το κεφάλι στις περιστάσεις, αλλά μόνο στον Κύριο, του οποίου να αποδεικνυόμαστε άξιοι δούλοι» !

       Στη συνέχεια έρχεται να εξετάσει το θέμα και από μιαν άλλη σκοπιά και να του πει. «Αν πάλι δε σε βρίσκει σύμφωνο αυτή η εκκλησιαστική διάταξη και εντολή και έχεις την πεποίθηση ότι το λειτούργημα της επισκοπικής διακονίας δεν έχει κανένα όφελος και καμιά αντιμισθία από το Θεό, τότε οφείλω να σου διαμηνύσω ανοιχτά να προσέξεις γιατί κάτι τέτοια αποτελούν ευθεία προσβολή και περιφρόνηση του Σωτήρα μας που τα όρισε-«καταφρονείν του ταύτα διαταξαμένου Σωτήρος πεποίηκας σαυτόν» ! Σου απευθύνω λοιπόν έκκληση και σε παρακαλώ να μη κάνεις τέτοιες σκέψεις ! Μην επιτρέψεις σε κανένα και μην ανεχτείς κανένα να σου δίνει τέτοιες συμβουλές ! Δεν είναι πράγματα αυτά για την πνευματική αξία και το συνακόλουθο επίπεδο ενός Δρακόντιου ! Να είσαι λοιπόν βέβαιος πως εκείνα που όρισε ο Κύριος με τους Αποστόλους του ως βασικές δομές και θεσμούς οργάνωσης της Εκκλησίας, εκείνα είναι τα καλά και σωστά και αιώνια ! Ενώ η δειλία που τυχόν δείχνουν κάποιοι αδελφοί, κάποια στιγμή θα σταματήσει και θα τελειώσει» !

 

ΑΝΑΦΟΡΑ  ΣΤΟΥΣ  ΠΑΤΕΡΕΣ

ΠΡΟΣ  ΔΡΑΚΟΝΤΙΟΝ  2

Αγαπητοί Ακροατές Χαίρετε

 

……………………………………………………………………………………………………………….

       Συνεχίζοντας από την αρχή και αυτής της χρονιάς με Μέγα Αθανάσιο αρχίσαμε την περασμένη εβδομάδα την παρουσίαση ενός άλλου μικρού βέβαια αλλά πολύ αξιόλογου έργου του και τη συνακόλουθη προσέγγισή του. Το έργο αυτό είναι η «Επιστολή προς Δρακόντιον», που όπως ήδη είδαμε ασχολείται με ένα πολύ σοβαρό εκκλησιαστικό πρόβλημα και θέμα, αν είναι σωστό κι αν επιτρέπεται ένας μοναχός ιδιαίτερα, ένας Ηγούμενος να αρνηθεί την τιμή που του κάνει η Εκκλησία να τον εκλέξει επίσκοπο, να του αναθέσει το λειτούργημα της επισκοπικής διακονίας του λαού του Θεού …

       Πριν προχωρήσουμε σήμερα στις παραπέρα σκέψεις του Μεγάλου Πατέρα, αξίζει θαρρώ να θυμηθούμε μια δυο βασικές θέσεις που τον ακούσαμε στην εκπομπή της περασμένης εβδομάδας να διατυπώνει. Και πρώτα ότι ο επίσκοπος είναι ο πνευματικός τροφοδότης του λαού του Θεού με το λόγο του Θεού ! Επομένως δεν μπορεί και δεν έχει το δικαίωμα να τον αφήσει πεινασμένο ! Ύστερα ένας μοναχός, ένας Ηγούμενος που τιμήθηκε από την Εκκλησία να εκλεγεί επίσκοπος, που κατά το προηγούμενο σημαίνει, να γίνει ο πνευματικός τροφοδότης του λαού του Θεού με το λόγο Του, δεν μπορεί και δεν έχει το δικαίωμα, ή καλύτερα αποτελεί πρόκληση να πει ότι εγώ αρνούμαι και δε δέχομαι αυτή την τιμή, αλλά προτιμώ να συνεχίσω να απολαμβάνω στην ησυχία μου και ατομικά την τροφή του λόγου του Θεού σε πλησμονή και υπεραφθονία ! Αυτό μπορούσε να το πει, αν δεν του είχε γίνει αυτή η τιμητική εκλογή και κλήση. Και να επαναλάβω το κλείσιμο της εκπομπής έγινε με προέκταση αυτών των Αθανασιανών θέσεων σε κάθε μέλος που η Εκκλησία θα το τιμήσει με την ανάθεση της όποιας διακονίας. Που σημαίνει, κανένας δεν έχει το δικαίωμα τη στιγμή που είναι μέλος της Εκκλησίας και πιο πολύ όταν του το ζητεί η ίδια η Εκκλησία να αρνηθεί κάποια διακονία των αδελφών του, όλων των ανθρώπων που δεν παύουν ως παιδιά του Θεού να είναι αδελφοί του !

       «Αν λοιπόν έκαναν όλοι τέτοιες σκέψεις ή είχαν ιδέες, σαν κι αυτές που ενδεχομένως σε συμβουλεύουν κάποιοι-να μη δεχτείς την εκλογή, αλλά να συνεχίσεις στην ησυχία της μοναστικής ζωής, γιατί το επισκοπικό αξίωμα δεν έχει να σου προσφέρει τίποτε και καμιά αμοιβή από το Θεό-σε ρωτώ ευθέως, θα μπορούσες εσύ να είχες γίνει χριστιανός, αν δεν υπήρχαν οι επίσκοποι», συνεχίζει τώρα ο Μ. Αθανάσιος ! Και προεκτείνει, «κι αν όσοι έρθουν μετά από μας συνεχίσουν σ’ αυτή τη βάση, τι θα γίνει, πώς θα συνεχίσει να υπάρχει και δε θα διαλυθεί η Εκκλησία; Επομένως όση χάρη δέχτηκες με το βάπτισμα και μετά το βάπτισμα δεν επρόκειτο να τη δεχτείς, αν δεν υπήρχε το επισκοπικό λειτούργημα και από τούτο το λειτούργημα της ιεροσύνης ! Τώρα όμως που δέχτηκες όχι λίγα χαρίσματα από το Θεό, παράτησε αυτούς που σου δίνουν τέτοιες συμβουλές και μην αυταπατάσαι, γιατί κάποτε θα σου ζητήσει λόγο ο Θεός. Ακολούθησε λοιπόν τη συμβουλή του Παύλου που λέει, «μην παραμελείς το χάρισμα που έχεις» ! Ή μήπως δε διάβασες πώς αντάμειψε ο Θεός εκείνον που διπλασίασε τα τάλαντα που του έδωσε και πόσο αυστηρά έλεγξε και καταδίκασε εκείνον που έκρυψε το δικό του ! Εύχομαι να τα κατανοήσεις αυτά και να βρεθείς και συ στη θέση εκείνου που διπλασίασε τα τάλαντα-χαρίσματα που του έδωσε ο Θεός» !

       «Αλλά για πες μου, συνεχίζει ο Μ. Αθανάσιος, έχοντας περάσει τώρα σε μια κάπως διαφορετική ατμόσφαιρα, σε έναν περισσότερο πατρικό παρά επιτιμητικό τόνο, ποιον τάχα θα ήθελαν να μιμηθείς όσοι σου δίνουν τέτοιες συμβουλές; Δεν οφείλουμε όλοι εμείς να ακολουθούμε τον τρόπο της ζωής των αγίων πατέρων και το παράδειγμά τους να μιμούμαστε; Ή δε γνωρίζουμε ότι αν απομακρυνθούμε από το παράδειγμά τους, θα αποξενωθούμε τελείως από τη χριστιανική ατμόσφαιρα, κοινωνία και ζωή; Ποιον λοιπόν θέλουν αυτοί να μιμείσαι; Αυτόν που θέλει να ακολουθήσει, αλλά είναι διστακτικός και ρωτάει τον ένα και τον άλλο, που τον καθοδηγεί όπως νομίζει και όπως τον συμφέρει ή το μακάριο Απ. Παύλο, που μόλις τον κάλεσε ο Κύριος να γίνει Απόστολος και Κήρυκάς του δεν έπιασε να συμβουλεύεται τον ένα και τον άλλο; Και ενώ με ταπείνωση ομολογούσε ότι «δεν είναι άξιος να ονομάζεται Απόστολος», ακριβώς επειδή γνώριζε καλά ποιο χάρισμα έλαβε και δεν αγνοούσε ποιος του το έδωσε-«όμως γινώσκων ο έλαβε, και μη αγνοών τον δεδωκότα»-έγραφε και διακήρυττε, «αλίμονό μου, αν δεν κηρύττω το Ευαγγέλιο» ! Αλλά και θεωρούσε «χαρά και στεφάνι του» όλους τους μαθητές του, όλους όσους είχε κάνει να προσέλθουν στην Εκκλησία, να βαπτιστούν και να γίνουν χριστιανοί ! Για τον ίδιο λόγο και οι Άγιοι έτρεχαν παντού και δίδασκαν το Ευαγγέλιο και σήμερα η Εκκλησία έχει απλωθεί σε όλο τον κόσμο ! Και έχει κάθε δίκιο ο Παύλος να καυχάται ότι «ολοκλήρωσε τον καλό αγώνα που του ανέθεσε ο Κύριος και είναι βέβαιος για το στεφάνι με το οποίο θα τον αμείψει»! Και ασφαλώς δε φαντάζομαι να νομίζεις ότι όλοι αυτοί θα αμειφτούν λίγο από το Χριστό ή θα αμειφτούν όσο και κάποιοι που δε βγήκαν από το καβούκι τους, είναι σαν να του λέει ! Το λοιπόν πες μου σε παρακαλώ Δρακόντιε, ποιον θέλεις να ακολουθήσεις και να μιμηθείς; Εγώ πάντως εύχομαι και σε σένα και στον εαυτό μου να γίνουμε μιμητές του Παύλου και όλων των Αγίων» !

……………………………………………………………………………………….

       «Δε φαντάζομαι, θα συνεχίσει τώρα ο Αθανάσιος, να αληθεύει αυτό που μαθαίνω ότι κάποιοι σε συμβουλεύουν να δεχτείς να χειροτονηθείς, γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς και μετά να κρύβεσαι για να μη παραβείς τάχα τον όρκο μοναχικής ζωής που έχεις δώσει ! Αυτά δείχνουν ότι ούτε από ευλάβεια και αφοσίωση στη μοναχική ζωή έχουν ιδέα, ούτε και από Αγία Γραφή ιδιαίτερα ! Δεν απομένει τώρα παρά να κατηγορήσουν και τον Ιερεμία ή το μεγάλο Μωυσή, ότι δεν άκουσαν τη συμβουλή τους, αλλά από σεβασμό και υπακοή στο Θεό επιτέλεσαν το προφητικό έργο για το οποίο τους είχε καλέσει ! Γιατί κι αυτοί στην αρχή με διάφορες δικαιολογίες, ο ένας ότι ήταν νέος κι ο άλλος ότι ήταν βραδύγλωσσος, δεν ήθελαν να αναλάβουν την αποστολή τους. Αργότερα όμως κατάλαβαν ποιος τους καλεί και ανταποκρίθηκαν !

       Που σημαίνει, συνεχίζει πάντα ο Αθανάσιος, είτε έχει κανείς αδύνατη και χαμηλή φωνή, είτε είναι νέος είτε είναι βραδύγλωσσος οφείλει να ακολουθεί την κλήση εκείνου που τον έπλασε και τον έχει εκλέξει γι αυτό το έργο από την κοιλιά της μάνας του ! Και για την περίπτωσή σου Δρακόντιε σημαίνει ότι όποια υπόσχεση και όρκο μοναχικής ζωής κι αν έδωσες, υπάρχει πάντα κάτι πιο πάνω από αυτά, και τούτο είναι η νέα κλήση που σου απευθύνει ο Θεός με τη Συνοδική απόφαση της Εκκλησίας να αναλάβεις το λειτούργημα της επισκοπικής διακονίας του λαού του Θεού ! Διάβασε με προσοχή τον προφήτη Ιερεμία και θα με καταλάβεις. Είχε φτάσει να ορκιστεί πως δε θα ξαναπιάσει στο στόμα του το όνομα του Θεού. Ύστερα  όμως κατάλαβε ότι η φλόγα του έκαιγε μέσα του και το ξανάπιασε ! Δεν έπιασε να κρυφτεί και να δικαιολογηθεί λέγοντας ότι πριν είχα δώσει όρκο ! Επιτέλεσε στο ακέραιο το έργο στο οποίο τον κάλεσε ο Θεός ! Και δε φαντάζομαι να αγνοείς αγαπητέ μου, τι έπαθε ο Ιωνάς όταν σηκώθηκε να φύγει ! Και φυσικά  ούτε και τι έκανε, το πώς και πόσο ανταποκρίθηκε στην προφητική κλήση του μετά το πάθημά του !

       Μη λοιπόν ακούς άλλες συμβουλές έξω από τούτες ! Κι ο Κύριος γνωρίζει από μας καλύτερα τις δυνατότητές μας και το σε ποιους εμπιστεύεται την Εκκλησία του ! Ελπίζω ότι τα καταλαβαίνεις αυτά και είμαι βέβαιος ότι συγκινείται η ψυχή σου ! Και δε φαντάζομαι πως δεν ενδιαφέρεσαι μη τυχόν χαθούν ψυχές που σου εμπιστεύτηκε ο Θεός ή πως δε σε καίει η φωτιά της συνείδησής σου ! Ή ότι δε φοβάσαι τη μέρα της κρίσης τότε που κανείς από κείνους που σου δίνουν αυτές τις συμβουλές δε θα μπορέσει να σε βοηθήσει ! Γιατί καθένας θα δώσει λόγο για τις ευθύνες που του ανατέθηκαν ! Δεν τον ωφέλησε η δικαιολογία εκείνον που έθαψε το δηνάριο ! Και ούτε τον Αδάμ βέβαια που είπε ότι τον εξαπάτησε η Εύα ! Αγαπητέ μου Δρακόντιε, ακόμα και άρρωστος να ήσουνα εγώ θα σου συνιστούσα να αναλάβεις την επισκοπική σου διακονία για να μη λάβει έκταση η ερήμωση της Εκκλησίας από τους εχθρούς της Αρειανούς αιρετικούς που και θα σε κακολογήσουν για τη φυγή σου και θα επιδιώξουν να καταλάβει τη θέση σου κάποιος από τους δικούς τους ! Είναι απόλυτη ανάγκη ιδιαίτερα σήμερα να ζωστείς ξανά την πνευματική πανοπλία σου για να μη μας αφήσεις μόνους στο αγώνα ! Οφείλεις να μοχθήσεις μαζί μας για να σε αμείψει ο Θεός μαζί με μας όλους !

       «Σπεύδε τοιγαρούν αγαπητέ, μηκέτι βραδύνων, μηδέ ανέχου των σε κωλυόντων, αλλά του δεδωκότος μνήσθητι» ! Βιάσου λοιπόν αγαπητέ μου και μη καθυστερείς άλλο ! Πάψε να ανέχεσαι όσους σε εμποδίζουν και φέρε στο νου σου Εκείνον που σου έδωσε το μεγάλο αυτό χάρισμα της επισκοπικής διακονίας του λαού του Θεού ! Έλα σε μας που σε αγαπούμε και σε συμβουλεύουμε κατά το πνεύμα της Γραφής και δώσε μας τη χαρά να σε εγκαταστήσουμε  στην επισκοπή όπου και να μας μνημονεύεις όταν λειτουργείς» ! Μετά από αυτή την τόσο θερμή και προσωπική έκκληση και τη μνεία των Αγιογραφικών συμβουλών του δε θα παραλείψει ο Άγιος να του θυμίσει ενδεικτικά σειρά όλη οκτώ άλλων μοναχών και Ηγουμένων, ανάμεσα στους οποίους και ο Σεραπίων, γνωστός μας από τις προς αυτόν επιστολές του που παρουσιάσαμε σε παλαιότερες εκπομπές, οι οποίοι δέχτηκαν χωρίς την παραμικρή αντίρρηση το επισκοπικό χάρισμα. Ακολούθησαν το παράδειγμα του προφήτη Ελισσαίου, καθώς τους είχε γίνει μάθημα το πάθημα του προφήτη Ηλία και γνώριζαν τα σχετικά με τους Αποστόλους ! «Αυτοί όλοι, συνεχίζει τώρα, ανέλαβαν την επισκοπική διακονία τους, λειτουργούσαν και δίδασκαν το λαό και δεν έγιναν χειρότεροι από ό, τι ήσαν ως μοναχοί, το αντίθετο μάλιστα. Γιατί σκέψου πόσους ειδωλολάτρες έκαναν χριστιανούς, πόσους έσωσαν από μιαν άσωτη ζωή, πόσους νέους και νέες δε βοήθησαν να γνωρίσουν το Χριστό ή άλλους να αφιερωθούν ολοκληρωτικά σ’ Εκείνον ! Είναι μικρά πράγματα όλα αυτά»;

           …………………………………………………………………………………………………

       Ο Αθανάσιος θα συνεχίσει ως το τέλος της επιστολής τις προς τον Δρακόντιο εκκλήσεις του να βάλει κατά μέρος όλες τις επιφυλάξεις του και τους κακούς συμβουλάτορες που του έχουν δημιουργήσει αυτές τις αναστολές και να μιμηθεί τα παραδείγματα που του προανέφερε οι οποίοι αναδείχτηκαν εξαίρετοι επίσκοποι της Εκκλησίας και τον Απ. Παύλο που αγωνιζόταν όλο και με πιο μεγάλο ζήλο, «προσβλέποντας, όπως γράφει, στο βραβείο της ουράνιας κλήσης του Θεού» και ύστερα πάλι σε προσωπικό τόνο τον ρωτά. «Πότε μαρτύρησε ο Παύλος και στεφανώθηκε από το Θεό; Ασφαλώς όταν στάλθηκε από Εκείνον και έσπευσε στο κήρυγμα ! Πότε ομολόγησε ο Πέτρος; Ασφαλώς όταν βγήκε στο κήρυγμα και έγινε ψαράς των ψυχών των ανθρώπων ! Πότε αναλήφθηκε ο Ηλίας; Φυσικά όταν ολοκλήρωσε την προφητική αποστολή του ! Πότε ο Ελισαίος διπλασίασε τα χαρίσματά του; Όταν εγκατέλειψε τα πάντα και ακολούθησε τον Ηλία ! Και για να τελειώνω, για ποιο λόγο ο Χριστός και Σωτήρας μας διάλεξε τους μαθητές του; Ασφαλώς για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο στον κόσμο» ! 

       «Αυτών όλων το παράδειγμα ακολούθησε, θα του πει τώρα, και μην ακούς αυτούς που λένε ότι η επισκοπή γίνεται αφορμή να πέσει κανείς στην αμαρτία ! Γιατί και ως επίσκοπος μπορείς να πεινάς και να διψάς, όπως ο Παύλος ! Να νηστεύεις, όπως ο Τιμόθεος ! Να χορταίνεις και να ξεδιψάς τους άλλους με το λόγο σου ! Γνωρίζω επισκόπους που νηστεύουν και μοναχούς που καταλύουν και τρώνε ! Γνωρίζω επισκόπους που δε βάζουν στο στόμα τους κρασί και μοναχούς που του δίνουν και καταλαβαίνει ! Γνωρίζω επισκόπους που κάνουν θαυμάσια και θαυμαστά πράγματα και μοναχούς που δεν κάνουν τίποτα ! Πολλοί επίσκοποι σέβονται και τηρούν την αρχή της αγαμίας, ενώ δεν είναι λίγοι μοναχοί που διατηρούν σχέσεις με γυναίκα και έχουν παιδιά απ’ αυτήν ! Αλλά και τα αντίθετα και με επισκόπους και με μοναχούς ! Πέρα και πάνω από όλα αυτά σημασία έχει να αγωνίζεται κανείς στο έργο και στον τόπο που τον έταξε ο Θεός» ! Δεν είναι με άλλα λόγια η ιδιότητα ή η θέση του καθενός το σημαντικό είναι ο τρόπος που ανταποκρίνεται στην κλήση του Θεού ! Με άλλα λόγια δε στεφανώνεται κανείς από το Θεό γιατί έγινε μοναχός ή δεσπότης ή ανέλαβε μιαν άλλη διακονία στην Εκκλησία ή στον κόσμο και στη ζωή, αλλά γιατί όντως ανταποκρίθηκε με πληρότητα σ’ αυτή τη θεία κλήση και διακονία-«και γαρ ο στέφανος ου κατά τόπον, αλλά κατά την πράξιν αποδίδοται» ! Ό, τι πιο υπέροχο και ό, τι πιο αληθινό, «δεν είναι ο τόπος, αλλά ο τρόπος αυτός που αναδεικνύει άξιο της αγάπης του Θεού, άξιο της αγάπης τον κάθε άνθρωπο !

       Και θα κλείσει τώρα ο Μεγάλος Πατέρας την επιστολή με τις τελευταίες του εκκλήσεις να αφήσει τους κακούς συμβούλους και να βιαστεί να προχωρήσει στη χειροτονία του, τώρα μάλιστα «πλησιάζει και η μεγάλη γιορτή του Πάσχα και θα έχεις μεγάλη ευθύνη αν αφήσεις χωρίς την παρουσία σου τους πιστούς ! Γιατί ποιος θα τους ευαγγελιστεί τη μεγάλη χαρά του Πάσχα όταν θα απουσιάζεις εσύ ! Ποιος θα τους αναγγείλει την ημέρα της Ανάστασης, όταν εσύ θα κρύβεσαι ! Ποιος θα τους συμβουλέψει να γιορτάσουν το Πάσχα καθώς πρέπει στη μεγάλη γιορτή όταν εσύ θα το αποφύγεις ! Και για σκέψου επίσης, πόσοι μπορούν να ωφεληθούν αν βρεθείς στη θέση σου και πόσοι ενδέχεται να χαθούν από τη φυγή σου …»

Με «την αγάπην την πρώτην, ην ουκ αφήκα …»

Αθανάσιος Κοτταδάκης