Ἀντιφώνησις τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατά τήν ἐπίσκεψιν εἰς τήν «Βυζαντινήν Οἰκουμένην» (Θεσσαλονίκη, 27 Μαΐόυ 2022)

Ἐξοχώτατε κύριε Ὑφυπουργέ,
Ἐλλογιμωτάτη Δρ κυρία Φλώρα Καραγιάννη, Πρόεδρε τοῦ Σωματείου «Βυζαντινή Οἰκουμένη»,
Ἐκλεκτοί παρόντες,
Χριστός Ἀνέστη!

Μέ πολλήν χαράν, εὑρισκόμεθα εἰς τήν ἕδραν τοῦ Σωματείου «Βυζαντινή Οἰκουμένη», τήν πρωτοβουλίαν τῆς ἱδρύσεως τοῦ ὁποίου ἐπευλογήσαμεν μέ Πατριαρχικόν Γράμμα ἤδη τόν Μάϊον τοῦ ἔτους 2017. Ἡ πορεία του δικαιώνει τήν ἔμπνευσιν, τόν ζῆλον καί τήν ἀποτελεσματικότητα τῶν πρωτεργατῶν του, καθώς καί ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι, διά τῆς δωρεᾶς τῶν Βυζαντινολογικῶν βιβλιοθηκῶν των καί πολυτίμου ἀρχειακοῦ ὑλικοῦ, συνέβαλον εἰς τόν ἐμπλουτισμόν καί τήν ταχεῖαν ἀνάπτυξίν του. Ἡ ὅλη προσπάθεια ἐστηρίχθη γενναιοφρόνως ὑπό τῆς Πολιτείας διά τοῦ πρώην Ὑφυπουργοῦ Βορείου Ἑλλάδος κυρίου Θεοδώρου Καράογλου, καί τοῦ διαδόχου του εἰς τό ἐν λόγῳ Ὑπουργεῖον, Ὑμῶν, Ἐξοχώτατε κύριε Καλαφάτη, ὡς ἐπίσης ὑπό τοῦ Διευθυντοῦ τοῦ Κέντρου Διαχειρίσεως Ἁγιορειτικῆς Κληρονομίας κυρίου Ἠλία Περτσι-νίδη, τοῦ Ἐμπορικοῦ καί Βιομηχανικοῦ Ἐπιμελητηρίου Θεσσαλονίκης καί ἄλλων χορηγῶν. Συγχαίρομεν καί εὐχαριστοῦμεν πάντας τούς συμβα-λόντας εἰς τήν ἵδρυσιν καί τήν ἀνοδικήν πορείαν τῆς «Βυζαντινῆς Οἰκουμένης».

Τό Σωματεῖον δέν ἀπευθύνεται μόνον εἰς τόν Ἑλληνικόν λαόν καί τούς ἄλλους ὁμοδόξους λαούς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τάς πολιτισμικάς καί χριστιανικάς καταβολάς των εἰς τό Βυζάντιον. Ὁ Βυζαντινός πολιτισμός εἶναι κλασικός, αἱ ἀξίαι καί τά ἐπιτεύγματά του ἔχουν παγκόσμιον ἐμβέλειαν. Σαφέστατα, ἀφορᾷ εἰς τούς Δυτικοευρωπαίους, εἴτε αὐτοί ἀναγνωρίζουν τήν συμβολήν του διά τήν διαμόρφωσιν τῆς εὐρωπαϊκῆς ταυτότητος, εἴτε, παρά τάς προόδους εἰς τήν ἔρευναν τοῦ Βυζαντίου, ἐξακολουθοῦν νά πιστεύουν ὅτι αὐτό δέν ἀποτελεῖ στοιχεῖον τοῦ εὐρωπαϊκοῦ γίγνεσθαι, ὅτι ἡ Εὐρώπη ἐκτείνεται πρός ἀνατολάς μέχρι τοῦ σημείου, ὅπου τελειώνει ἡ δυτική Χριστιανοσύνη καί ἀρχίζει ἡ Ὀρθοδοξία, ἡ Βυζαντινή μορφή τοῦ Χριστιανισμοῦ. 

Ἐπαινοῦμεν ὅλας τάς πρωτοβουλίας, αἱ ὁποῖαι συμβάλλουν εἰς τήν καταγραφήν, τήν μελέτην καί τήν ἀνάδειξιν τῆς ἱστορίας καί τοῦ καθ᾽ ἡμᾶς πολιτισμοῦ. Εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι ἡ «Βυζαντινή Οἰκουμένη», μέ ἕδραν τήν κατ᾽ ἐξοχήν Βυζαντινήν πόλιν τῆς Ἑλλάδος, τήν Συμβασιλεύουσαν Θεσσαλονίκην, θά προσφέρῃ πολλά καί ἀξιόλογα εἰς τήν ἔρευναν τοῦ Βυζαντίου, θά ἐμπλουτίσῃ τάς γνώσεις μας καί θά τονώσῃ τό ἐνδιαφέρον διά τήν πολιτισμικήν ταυτότητά του, διά τῆς ἀξιοποιήσεως  τῆς ἐξειδικευ-μένης βιβλιοθήκης της καί τοῦ πλουσιωτάτου ἀρχειακοῦ ὑλικοῦ, διά τῆς συνεργασίας μέ πανεπιστήμια, ἐρευνητικά κέντρα καί ἄλλα πνευματικά ἱδρύματα τῆς ἡμεδαπῆς καί τοῦ ἐξωτερικοῦ, διά τῆς ὑλοποιήσεως ἐρευνητικῶν προγραμμάτων καί τῆς ὀργανώσεως συνεδρίων, διά τῆς προσελκύσεως ἐρευνητῶν, ὥστε ἡ Θεσσαλονίκη νά καταστῇ, μέ ἀξιώσεις, πολυδύναμον κέντρον μελέτης τοῦ Βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ. Θεωροῦμεν ἰδιαιτέρως σημαντικόν, νά εὐαισθητοποιηθῇ ἡ νέα γενεά ἐν Ἑλλάδι καί νά ἀνακαλύψῃ τήν Βυζαντινήν πολιτισμικήν κληρονομίαν, χωρίς τήν ὁποίαν δέν δυνάμεθα νά κατανοήσωμεν τήν ἰδιοπροσωπίαν μας.

Δέν ἀμφιβάλλομεν, ὅτι τό Σωματεῖον «Βυζαντινή Οἰκουμένη» θά συνεχίσῃ τήν δημιουργικήν συνεργασίαν του μετά τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἱδρύματος Πατερικῶν Μελετῶν, τό ὁποῖον καλλιεργεῖ «τό καλλίκαρπον δένδρον τῆς Πατερικῆς σοφίας», πού ἀνήκει εἰς τόν πυρῆνα τοῦ Βυζαντινοῦ πνευματικοῦ πολιτισμοῦ, συμφώνως καί πρός τήν διαπίστωσιν τοῦ ἀειμνήστου Βυζαντινολόγου Steven Runciman: «Ὅ,τι καλλίτερο εἶχε ἡ σκέψη τοῦ Βυζαντίου πῆγε στή θεολογία». Πρόκειται περί μιᾶς θεολογίας, ἡ ὁποία ἐκπροσωπεῖ τήν σύζευξιν καί σύνθεσιν ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πνεύματος καί χριστιανικῆς πίστεως, καί ἐδημιούργησε τό «θαῦμα» τοῦ «ἐκχριστιανισμοῦ» ἤ τοῦ «ἐκκλησιασμοῦ» τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Αὐτό ἀπετέλεσε καθοριστικήν τομήν εἰς τήν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας καί εὐρύτερον τοῦ πνευματικοῦ πολιτισμοῦ.

Κατακλείοντες τόν σύντομον αὐτόν χαιρετισμόν, ἐκφράζομεν ἅπαξ ἔτι τήν ἱκανοποίησιν τῆς ἡμῶν Μετριότητος διά τήν πορείαν τῆς «Βυζαντινῆς Οἰκουμένης» καί μεταφέρομεν τήν εὐλογίαν τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας πρός πάντας ημᾶς, ὑπενθυμίζοντες ὅτι ἐκείνη φυλάσσει ἀνυστάκτως καί ἀμετακινήτως τήν πατρῴαν παρακαταθήκην, τά ὅσια καί τά ἱερά τοῦ Γένους, ὅλας τάς ὑψηλάς ἀξίας, τάς ὁποίας μετουσιώνει εἰς τήν ζωήν καί καλήν μαρτυρίαν, ἀφορῶσα ἐν παντί εἰς τόν Ἀρχηγόν καί τελειωτήν τῆς πίστεως ὑμῶν, τόν λυτρωσάμενον ἡμᾶς διά τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεώς Του ἐκ τῆς «δουλείας τοῦ ἀλλοτρίου» καί ἀνοίξαντα τοῖς πᾶσι παραδείσου τάς πύλας. Ὁ Κύριος τῆς δόξης νά εὐλογῇ τήν «Βυζαντινήν Οἰκουμένην» καί νά δίδῃ δύναμιν εἰς ὅλους μας νά συνεχίσωμεν τόν καλόν ἀγῶνα, ὡς ἄξιοι κληρονόμοι καί συνεχισταί τοῦ «ἐνδόξου μας Βυζαντινισμοῦ».

Εὐχαριστοῦμεν διά τήν προσοχήν σας!