Γυναίκα και πολιτισμός - Η γιορτή της Κοίμησης της Παναγίας - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

 Γυναίκα και πολιτισμός - Η γιορτή της Κοίμησης της Παναγίας 

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Δεκαπενταύγουστος 2022

Ο γνωστός μεγάλος πολιτικός διανοητής Φράνσις Φουκουγιάμα γράφει, στο βιβλίο του «Ταυτότητα», ότι «Οι πολιτισμοί μπορούν να αξιολογηθούν από τον τρόπο μεταχείρισης που επιφυλάσσουν στις γυναίκες»!!
 
Η σημερινή γιορτή της Κοίμησης της Παναγίας είναι ένας ποιοτικά βεβαιωτικός υπομνηματισμός αυτής της επισήμανσης–παρατήρησης. Για την Εκκλησία του Χριστού το επισημότερο και αγιώτερο πρόσωπο είναι μια γυναίκα. Αυτό το πρόσωπο η Εκκλησία δεν το παρουσιάζει για πολιτισμική αξιολόγηση της, αλλά για φανέρωση της ποιότητας, που αξίζει να επισημανθεί και προβληθεί. Η Εκκλησία του Χριστού βγαίνοντας από το κουκούλι της Συναγωγής, στο οποίο ήδη η γυναίκα ήταν έντιμος σύντροφος του ανδρός, αναπόσπαστα συνδημιουργημένη με αυτόν, ελευθέρως αναμειγνυόμενη στον κοινωνικό βίο, συνάντησε την γυναίκα στον τότε πολιτισμό, στην καλύτερη περίπτωση, ως ένα είδος πολυτελείας ή οικιακού κοσμήματος. Αλλά και συνεκδοχικά δούλη και σκεύος ηδονής υπηρέτρια της πανδήμου Αφροδίτης.
 
Πάντως και στους δύο πολιτισμούς, Ιουδαϊκό και ειδωλολατρικό, η προσευχή των πιστών συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων ευχαριστία προς τον Θεό που «δεν με έπλασε ούτε ειδωλολάτρη, ούτε γυναίκα, ούτε αμαθή! Ο Αριστοτέλης ευχαριστούσε επιπλέον γιατί δεν ήταν και δούλος!
 
Ο Χριστός ενσαρκούμενος καθιερώνει την αξία και την ποιότητα της γυναίκας! Ο Ευαγγελισμός είναι η εναρκτήρια καθιέρωση, αφού ο Θεός θέλησε να γεννηθεί από μία γυναίκα! Μέσω της Μαρίας η γυναίκα γίνεται σύμβολο της υγιούς πιστής ψυχής. Στο πρόσωπο της Μαρίας συγκεράζονται η φυσική διαδρομή της γέννησης ενός νέου ανθρώπου και η ισόβια καθιέρωση μιας αφιέρωσης «σώματι και ψυχῇ» απερίσπαστα στον Κύριο. Μήτηρ και Παρθένος καθαγιάζει τα δεδομένα του γάμου, αλλά και της παρθενίας.
 
Ο Θεός καλεί τον καθένα από μας. Μας καλεί άμεσα. Δεν υπάρχει κανένας συμβιβασμός στην κλήση του: Όποιος δεν είναι μαζί μου είναι εναντίον μου... Αν με αγαπάτε, τηρήστε τις εντολές μου... Η Παναγιά ακούει και δέχεται και ξεκινάει την υλοποίηση του καθήκοντος της στιγμής. Το καθήκον της στιγμής είναι αυτό που πρέπει να κάνεις, σε κάθε δεδομένη στιγμή, σε όποιο μέρος σε έχει βάλει ο Θεός. «Γένοιτο μοι κατά τό ρῆμα Σου». Όποιος το προσπαθεί, είναι πάντα εκεί όπου πρέπει να είναι, και δεν αγωνιά να ελκύει ποτέ την προσοχή! Αγωνίζεται να νικήσει την φύση, όχι να την καταπιέσει. Η διαφορά είναι σημαντική. Αν καταπιέζουμε την φύση μας γινόμαστε αφύσικοι, και αυτό που ζητάει από μας ο Χριστός δεν είναι να Του παίζουμε κάθε μέρα θέατρο, αλλά να Τον διακονούμε. Ο Χριστός δεν θέλει να δοκιμάσει την δύναμή μας αλλά την αδυναμία μας.
 
Σ’ αυτή την πορεία της υλοποίησης του καθήκοντος της στιγμής ανακαλύπτουμε τα ελαττώματα μας και την αδυναμία μας. Η Εκκλησία επιφυλάσσει στην Παναγία την υψηλότερη και τιμητικότερη θέση (και μαζί της, εν δυνάμει, και σε κάθε γυναίκα), την οποία θέση όμως η Παναγία την κατέκτησε δικαιωματικά, με τον κόπο της αγάπης της. Και, όπως λέει ο άγιος Αμβρόσιος: Ο Χριστός δε θα μας κρίνει σύμφωνα με αυτά που δώσαμε, αλλά σύμφωνα με αυτά που κρατήσαμε! Συνήθως δίνουμε... ό,τι δεν χρειαζόμαστε και κρατάμε ό,τι πιστεύουμε πως αξίζει. Η φιλαυτία είναι αγάπη των επιθυμιών και των σκέψεών μας. Η Παναγία στο καθήκον της στιγμής προσέφερε τον εαυτό της με την ελεύθερη ουσιαστική (όχι καθωσπρεπίστικη) ανωτερότητα και θυσία.
 
«Ἰδού εἶ καλή, ἡ πλησίον μου, ἰδού εἶ καλή» (Ἁσ. Ασμ. 4,1). «Τι όμορφη που είσαι αγαπημένη μου, τι όμορφη που είσαι»!! Αυτό λέει η Εκκλησία στην Παναγία με όλες τις γιορτές και ειδικά με την ακροτελεύτεια της Κοιμήσεως της.
 
Η ομορφιά της αγάπης της Παναγίας μάς μαθαίνει ότι ερχόμαστε στη γη για να μάθουμε να αγαπάμε. Η αγάπη, όταν δεν είναι απλώς συναίσθημα, είναι γέννημα της πίστης, που είναι η ικανότητα της ψυχής να πάει πιο πέρα από εκεί που μπορεί να δει το μάτι! Η πίστη είναι η ικανότητα της ψυχής να μη φοβάται, γιατί τότε στενεύει ακόμη περισσότερο η μικρή είσοδος της καρδιάς· παγώνει η δύναμη να δίνουμε τον εαυτό μας· και κατ’ επέκτασιν συρρικνώνεται η ικανότητα να αγαπάμε.
 
Ζούμε σε μια εποχή στην οποία η ηδονή έγινε δημόσια επιταγή. Και επειδή είναι φίλαυτο κάτι τέτοιο, συνήθως αυτός που παριστάνει τον άγγελο αναζητώντας ηδονή, καταντάει θηρίο. Σ’ αυτή την εκδοχή όμως περισσεύει ο πόνος, ο πόνος και ο οίκτος, που ωθεί τους ανθρώπους να παραχωρούν ό,τι δεν πρέπει να παραχωρηθεί και να χαϊδεύουν αυτιά, όταν πρέπει να πουν την αλήθεια.
 
Η Παναγία μας διδάσκει ότι το μεγαλύτερο θαύμα που υπάρχει είναι το να δίνει κανείς χαρά σε ένα πονεμένο άνθρωπο. Αυτό είναι το μόνο θαύμα που περιμένει από μας ο Θεός: Η διάδοση της υγιούς χαράς. Αυτήν διαδίδει η Παναγία, γιατί θεωρεί την ύπαρξη της αδύναμη για "μεγαλύτερα" θαύματα! Προτιμάει περισσότερο να είναι αδύναμη ενώπιον του Θεού παρά δυνατή. Ξέρει και μας το διδάσκει ότι ο Θεός παίρνει τους δυνατούς από το χέρι, ενώ τους αδύναμους τους παίρνει στην αγκαλιά Του!
 
Και αυτήν στην αγκαλιά Του την κρατάει, στην εικόνα της Κοιμήσεως, δείχνοντας τι θέση της επιφυλάσσει ο πολιτισμός του Χριστού.
 
Η Παναγιά να μεσιτεύει να βαθαίνουμε στην πίστη και να σταθεροποιούμε τα κριτήρια ζωής που ο Χριστός δείχνει και δίνει και των οποίων αυτή μας διδάσκει την χρήση και υλοποίησή τους.
 

Με αγάπη και ευχές

π. Θεοδόσιος