Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού - ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ JUSTIN

 Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ JUSTIN

 
Αριθμοί 21, 4-9 – το χάλκινο φίδι
Φιλιππισίους 2, 6-11
Ιωάννην 3, 13-17

Ευχαριστώ πάρα πολύ τον Επίσκοπο Mike και τον Κοσμήτορα για την πρόσκληση να μιλήσω στην Ακολουθία αυτή.

Όταν ήμουν εφημέριος στο Nuneatom, η γυναίκα μου Καρολίνα περίμενε σ’ ένα κοσμηματοπωλείο ν’ αγοράσει μια καινούργια μπαταρία για ένα ρολόι, και εκείνος που προηγείτο ήθελε ν’ αγοράσει ένα σταυρό για κάποιον. Η κυρία πίσω από τον πάγκο είπε: «Έχουμε δύο είδη σταυρών: τον απλό και έναν με ένα ανθρωπάκι πάνω του.» [Γέλια] Νομίζω ότι η κυρία αυτή είχε χάσει την ουσία.

 Η ουσία είναι ακριβώς το αντίστροφο. Για τους πρώτους τρεις ή περισσότερους αιώνες της χριστιανικής ιστορίας, ο σταυρός ήταν η αιτία που ο κόσμος εδίωκε τη Χριστιανοσύνη. Το παράλογο σκάνδαλο του σταυρού εθεωρείτο ως η πιο εύλογη αφορμή να απορρίψουν τη χριστιανική θρησκεία ως ανοησία. Γιατί; Επειδή σταύρωναν μόνο ανθρώπους πραγματικά κακούς. Αυτοί ήταν που οδηγούνταν στον σταυρό. Και η ιδέα πως θα μπορούσε κανείς να έχει μια πίστη βασισμένη στον κύκλο κάποιου που είχε σταυρωθεί ήταν σαφώς παράλογη. Κι έτσι όταν οι ειδωλολάτρες έγραφαν για ποιο λόγο η χριστιανοσύνη ήταν ανοησία, άρχιζαν, φυσικά, με τον σταυρό. Αυτός ήταν σκάνδαλο.

Και όμως σήμερα ο σταυρός είναι ίσως το αντικείμενο που βρίσκεται στην καρδιά των περισσότερων καλών τεχνών, των περισσότερων αρχιτεκτονημάτων, των περισσότερων τρόπων που σκεπτόμαστε τα πράγματα, τον κόσμο γύρω μας, από οποιοδήποτε άλλο σύμβολο – όχι μόνο στις δικές μας χώρες, στις αρχαίες χριστιανικές παραδόσεις, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Αν θέλει κάποιος να πει ότι τον μεταχειρίστηκαν με ιδιαίτερα κακό τρόπο, λέει πως τον σταύρωσαν. Ο σταυρός είναι το κέντρο του τρόπου με τον οποίον βλέπουμε τα πράγματα. Αυτός εδώ ο καθεδρικός ναός, βεβαίως, είναι χτισμένος στο σχήμα ενός σταυρού. Οι επίσκοποι εδώ φορούν ένα σταυρό, καθένας από εμάς, και, κατά κάποιον μάλλον περίεργο μικρό συμβολισμό, ο αρχιερατικός σταυρός, βεβαίως, για έναν Αρχιεπίσκοπο δεν είναι ένας σταυρός, είναι ένας διπλός σταυρός. Αξίζει πάντα να θυμάται κανείς πως όταν έχει να κάνει με Αρχιεπισκόπους [γέλια]...

Αλλά σε τι οφείλεται το γεγονός ότι ο σταυρός μας εμπνέει να ονομάζουμε αυτή την ημέρα Ημέρα του Τιμίου Σταυρού; Γιατί αυτός είναι το αντικείμενο που τόσο μας σαγηνεύει, τόσο μας συναρπάζει; Τι είναι αυτό που κάνει τους Χριστιανούς να χαράσσουν, να ζωγραφίζουν, να λαξεύουν σταυρούς στα σπίτια τους, στις εκκλησίες τους, ακόμα και στο σώμα τους;

Σε τι οφείλεται η δύναμη αυτού του εμβλήματος να ωθεί αθλητές, στρατιώτες, ιερείς, εξερευνητές, τραγουδιστές να σταυροκοπιούνται πριν από κάθε στιγμή μεγάλης προσπάθειας ή φόβου;

Και γιατί αυτή ακριβώς η μέρα, και στην πραγματικότητα κάθε μέρα, είναι διαφορετική, εξαιτίας αυτών των δύο κομματιών ξύλου που βιαστικά αλλά με ασφάλεια στερεώθηκαν μαζί;

Τα αναγνώσματα που ακούσαμε έχουν μια χρυσή ραφή μεταξύ τους που φωτίζει την πορεία μας καθώς προσπαθούμε ν’ απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα. Κάθε ένα από αυτά έχει ως κύριο θέμα του τον σταυρό του Ιησού Χριστού. Αυτό δεν μας εκπλήσσει, επειδή αυτός ο σταυρός βρίσκεται στο κέντρο των πάντων – στον ουρανό και στη γη. Και δικαίως: γιατί, όπως είπε ο Λούθηρος, ο σταυρός του Χριστού δοκιμάζει τα πάντα.

Ίσως να εκπλαγήκατε ακούγοντάς με να λέω ότι ο σταυρός βρίσκεται στο κέντρο καθενός από όλα τα αναγνώσματά μας. Στο πρώτο ανάγνωσμα, από το βιβλίο των Αριθμών, ήταν μόνο ένα χάλκινο φίδι, υψωμένο στη μέση της ερήμου. Γι’ αυτούς που προσπαθούν να θυμηθούν ποια συγκεκριμένη στιγμή ήταν αυτή μέσα σ’ εκείνη την ιστορία, είναι μία από τις συχνά επαναλαμβανόμενες στιγμές όπου ο λαός του Θεού γόγγυζε. Έτρεχαν, γόγγυζαν και έδειχναν μαλθακή συμπεριφορά στον δρόμο τους επί 40 χρόνια τριγυρίζοντας στην έρημο (αυτή είναι μια σύντομη περίληψη αποσπασμάτων της Πεντατεύχου, αλλά είναι λίγο πολύ ακριβής [γέλια]).

Μπορεί να είχαν ελευθερωθεί από τη δουλεία στην Αίγυπτο, αλλά το ταξίδι προς την ελευθερία δεν ήταν τόσο εύκολο όσο είχαν ποτέ ελπίσει. Ποτέ δεν είναι. Το κακό χειροτερεύει όταν πέφτουν σε μια μάστιγα εχιδνών και τα φίδια συνεχώς τους δαγκώνουν. Ο Θεός συμβουλεύει τον Μωυσή να στερεώσει ένα χάλκινο φίδι σ’ ένα κοντάρι και να το σηκώσει ψηλά, ώστε όποιος ήταν άρρωστος να μπορεί να κοιτάζει σ’ αυτό και να ζει. Οι μελετητές της Παλαιάς Διαθήκης το είδαν ως ένα από τα παλαιότερα μέρη της Παλαιάς Διαθήκης, ένα από τα πιο αυθεντικά μέρη, και έχει συχνά προβληματίσει τους ανθρώπους. Αλλά ο Ιησούς μιλάει γι’ αυτό με διαφορετικό τρόπο, ως σύμβολο όσων επρόκειτο να συμβούν σ’ αυτόν· ότι το σύμβολο του κακού θα μετατραπεί στη δύναμη του καλού.

Είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι όταν ο Ιησούς αναφέρεται στον ‘’Υιό του Ανθρώπου’’ εννοεί τον εαυτό του. Και ο Ιησούς διακηρύσσει πως όταν θα υψωθεί από τη γη, πάνω στον σταυρό, όπως ο όφις, όλοι όσοι στρέφονται προς αυτόν θα πιστεύουν.

Αυτό ήταν και ένα από τα θέματα για μένα αυτών των τριών ημερών σ’ αυτήν εδώ την Επισκοπή. Η ομάδα μας που ήρθε εδώ το επεξεργάστηκε με τρόπο φανταστικό. Ξέρω ότι υπήρξε κάποια κατάπληξη χτες στο Malmesbury σχετικά με το γεγονός ότι βάφτισα ή επικύρωσα το βάπτισμα 19 ανθρώπων σε μια μικρή λίμνη, με λευκούς χιτώνες, στο ύπαιθρο έξω από το Αββαείο του Malmesbury με πλήθος κόσμου τριγύρω. Αφού βάδισα τριγύρω μέσα στα νερά της λίμνης για αρκετή ώρα, και το μικρόφωνο άρχισε μάλλον να παραπονιέται, τότε μπροστά σε όλους επικύρωσα το βάπτισμά τους – και πρέπει να πω πως ήταν μία από τις πιο σύντομες επικυρώσεις βαπτίσματος που έχω κάνει, επειδή ο αέρας άρχισε να γίνεται αρκετά ψυχρός και οι άνθρωποι έτρεμαν... Τότε, φυσικά, έπρεπε να πάω και ν’ αλλάξω, κι έτσι μερικοί φτωχοί άνθρωποι που ζούσαν κοντά στο Αββαείο αισθάνθηκαν ότι έπρεπε ν’ ανεχθούν έναν Αρχιεπίσκοπο που έσταζε το νερό από πάνω του. Και προφανώς προηγουμένως πολύ τους απασχολούσε αν αυτός ήταν ένας κατάλληλος τόπος για ν’ αλλάξει ένας Αρχιεπίσκοπος. (Φαίνεται πως πάντα οι άνθρωποι ανησυχούν σχετικά με το τι είναι κατάλληλο για μένα πολύ περισσότερο απ’ όσο ανησυχώ γι’ αυτό εγώ ο ίδιος)

Αλλά ας δούμε τι είναι κατάλληλο για τον Ιησού. Είναι εκείνος που έρχεται από ψηλά, λέει η Επιστολή προς Φιλιππησίους, ο οποίος ήρθε επειδή δεν θεώρησε την ισότητά του με τον Θεό αποτέλεσμα αρπαγής, αλλά τα απαρνήθηκε όλα. Τίποτα δεν ήταν πρέπον εκτός από το γεγονός ότι ήρθε και έζησε μια πλήρως ανθρώπινη ζωή έτσι ώστε να μπορέσουμε να συναρπαγούμε και να ζήσουμε μια ζωή μαζί με τον Θεό. Ήρθε να γίνει όπως εμείς, ώστε έτσι να έχουμε τη δυνατότητα να γίνουμε όπως εκείνος. Ήταν εξαίρετος στην αγάπη του. Έζησε την πιο λαμπρή από τις ανθρώπινες ζωές –αλλά δεν είναι αυτό το πιο θαυμαστό πράγμα. Διδάσκει τις πιο βαθιές αλήθειες έτσι όπως μόνο ένας αληθινά μεγαλοφυής μπορεί να διδάξει, με τους απλούστερους τρόπους –αλλά αυτό δεν είναι το πιο θαυμαστό πράγμα. Το πιο θαυμαστό πράγμα είναι ότι θεώρησε πρέπον ν’ ανεβεί στον σταυρό.

Διατρέχουμε μια εποχή όπου μοιάζει ότι κάθε μέρα το σκοτάδι βαθαίνει, οι σκιές να πέφτουν, το βάρος του ανθρώπινου κακού μοιάζει να αυξάνει· ακόμα κι εκείνοι που υπερασπίζονται ό,τι είναι καλό βάλλονται απ’ όλες τις μεριές. Όλοι μας σήμερα το πρωί θα ακούσαμε την απάνθρωπη, σκληρή δολοφονία του David Haines. Ήταν στη Μέση Ανατολή για ανθρωπιστική αποστολή. Είχε πάει να υπηρετήσει τον λαό της Συρίας και του Ιράκ, και οι απαγωγείς του τον αιχμαλώτισαν, τον φυλάκισαν, τον ενέπαιξαν με ελπίδες ελευθερίας, κι έπειτα τον σκότωσαν.

Πού είναι, λοιπόν, ο Χριστός μέσα σ’ αυτό; Την Ημέρα του Τιμίου Σταυρού, θυμηθήκαμε πάνω απ’ όλα ότι εκείνος είναι μαζί με τον David Haines, ότι είναι στα βάθη του κακού και στα βάθη του πόνου μας εξαιτίας του σταυρού. Θα προσευχηθούμε για την οικογένεια του Δαβίδ και θα τον θυμόμαστε, αλλά μπορούμε να τον θυμόμαστε με ελπίδα εξαιτίας του σταυρού.

Και θα είναι πολλοί εδώ σήμερα που περνούν μια πορεία σταυρού διαφόρων ειδών· ίσως με τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, με την εργασία και τα χρέη, υποφέρουν από το σαράκι της αρρώστιας ή του φόβου της. Θα υπάρχει πολύς πόνος μέσα σ’ αυτόν τον καθεδρικό ναό αυτό το πρωινό, ως επί το πλείστον αθέατος. Και όλο αυτό ηχεί τόσο θλιβερά αν δεν ήταν το γεγονός ότι την Ημέρα του Τιμίου Σταυρού τα μάτια μαστρέφονται προς τον σταυρό.

Στον καθεδρικό ναό του Κόβεντρυ (όπου εργάστηκα για πέντε χρόνια και όπου είχα εμπλακεί στη διαχείριση συγκρούσεων και συμφιλιωτικής αποστολής, συμπεριλαμβανομένης της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένης μιας επίσκεψης στο Ιράκ, και στους Αγίους Τόπους, περισσότερο στη Νιγηρία και σε άλλα μέρη προχωρημένης και βαθιάς κτηνωδίας) στο ανατολικό άκρο, πλάι στο υψηλό θυσιαστήριο του νέου καθεδρικού ναού, που χτίστηκε μετά την καταστροφή του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, υπάρχει ένα μωσαϊκό, 80 πόδια ύψος, 35 πόδια πλάτος, φτιαγμένο από τον Graham Sutherland και που αναπαριστά τον Χριστό εν δόξη. Και είναι ο αναληφθείς Χριστός στον θρόνο του· είναι ένα θαυμάσιο, βαθύ έργο τέχνης, μεγαλειώδες. Όταν στέκεται κανείς στο πίσω μέρος του ναού, είχε έτσι σχεδιαστεί από τον Basil Spenser ώστε να είναι το μόνο κομμάτι χρώματος που θα μπορούσε κανείς να δει· όλα τα άλλα είναι γκρίζα. Αλλά εκεί στο τέλος είναι εκείνα τα λαμπερά πράσινα και κίτρινα και χρυσά, και ο Χριστός εν δόξη. Και στα πόδια του, ανάμεσα στα πόδια του, επειδή η μορφή είναι 70 πόδια ψηλή, είναι ένας μικρός άνθρωπος· και ακόμα και ο Χριστός εν δόξη, και από τις δύο πλευρές εκείνου του ανθρώπινου όντος, έχει τα σημάδια του σταυρού στα πόδια του, στα χέρια του.

Συνήθιζα να κάθομαι εκεί πριν μερικά από τα πιο επικίνδυνα ταξίδια μου, στο στασίδι μου ως ιερέα μέσα στον καθεδρικό ναό, και να το κοιτάζω στη διάρκεια του Εσπερινού, και να προσεύχομαι, όταν τα νεύρα μου ήταν πράγματι τεντωμένα. Και θυμάμαι ότι πάντα τραβούσε το βλέμμα μου εκείνος ο άνθρωπος και αναγνώριζα πως όπου κι αν πήγαινα, ο Ιησούς είχε πάει μακρύτερα, όσο κι αν θα μπορούσε να είναι το τίμημα για μένα, για κείνον υπήρξε ακόμη μεγαλύτερο, γιατί εκείνος ο άνθρωπος και από τις δύο πλευρές είχε τα σημάδια του σταυρού στα γιγαντιαία πόδια του Χριστού.

Πού βρίσκεται ο Χριστός στα βάθη του δικού μας πόνου; Είναι ο Θεός που έγινε πλήρως άνθρωπος, που μας υποστήριξε, που πήρε μέσα του κάθε ίχνος αμαρτίας και πόνου και κτηνωδίας αυτού του κόσμου, πριν από τότε και μετά, μέσα σε κατάφορη αδικία, την απορρόφησε, την κράτησε, την ξεπέρασε και αναστήθηκε από τους νεκρούς, και είναι ζωντανός και μαζί μας με το Πνεύμα του σήμερα πραγματικά και αληθινά. Και γι’ αυτό ο θάνατος νικήθηκε, η απελπισία ξεπεράστηκε, ό,τι κι αν νιώθουμε, όπου κι αν βρισκόμαστε, όσο αδύνατοι κι αν είμαστε, όσο τρομαγμένοι κι αν είμαστε, σε όποια κατάθλιψη κι αν είμαστε. Μπορεί κάποιους να τους καταβάλλουν οι θλίψεις του κόσμου τούτου -είναι πολλοί, δυστυχώς· η κατάθλιψη τους επιτίθεται και μόνο σκοτάδι μοιάζει να υπάρχει τριγύρω. Κι όμως ο Ιησούς παραμένει φωτεινός, ό,τι κι αν αισθανόμαστε, και μας αγαπά, όσο πολύ κι αν λοξοδρομούμε.

Έτσι αυτός ο σταυρός είναι για όλους μας. Είναι για τον David Haines και για την οικογένειά του. Είναι ο σταυρός των θλίψεων και των πόνων που λέει ότι ο Θεός μας αγάπησε τόσο ώστε να έρθει και να μοιραστεί κάθε ίχνος τους μαζί μας. Χάρη πάνω στη χάρη, αγάπη φανερωμένη σ’ εκείνους που ήταν δίχως αγάπη, ώστε να μπορέσουν να γίνουν αξιαγάπητοι.

Και η ανταπόκριση στην οποία μας καλεί – να εμπιστευτούμε αυτή τη χάρη και την αγάπη με τη ζωή μας. Εκείνος που είναι υψωμένος πάνω στον σταυρό απαιτεί από εμάς κάτι περισσότερο από ένα βλέμμα, περισσότερο από μια βιαστική λοξή ματιά ή θέαση. Μας καλεί να πιστέψουμε, να εμπιστευθούμε, να θεωρήσουμε αυτή την αγάπη του για μας ως το πιο βέβαιο πράγμα στη ζωή μας. Να γίνουμε αυτοί που σηκώνουν τον σταυρό τους και τον ακολουθούν. Αυτοί που θεωρούν πρέπον για μας όχι να ζούμε τη ζωή για τον εαυτό μας, για τη δόξα μας, τη δύναμή μας, γιατί μ’ αυτό τον τρόπο εγκαθίσταται το κακό και το σκοτάδι. Αλλά να ζούμε τη ζωή μας για τους άλλους, θυσιάζοντας τα πάντα. Αυτό ακριβώς σημαίνει να σηκώνουμε τον σταυρό μας, είναι αυτό που είπε ο Ιησούς. Κι όταν το κάνουμε αυτό, προβάλλει η αυγή, το φως γεμίζει τη ζωή μας και την καρδιά μας και τον κόσμο μας.

Και ως λαός του Θεού καλούμαστε να βγούμε έξω και να προσελκύσουμε και άλλους ν’ ανακαλύψουν αυτή την εκπληκτική ζωή που βρίσκεται στον θάνατο του Ιησού Χριστού. Να έχουν τέτοια εμπιστοσύνη, όπως η εκκλησία του, ότι ο Θεός είναι που πέθανε για να μπορέσουμε να ζήσουμε, που έγινε σαν εμάς ώστε να μπορέσουμε να γίνουμε σαν αυτόν – ότι θα μοιραζόμαστε αυτό το άγγελμα, με τον τρόπο που ο Θεός ήρθε σ’ εμάς κι εμείς θα πάμε στους άλλους. Μ’ αυτό τον τρόπο, και μόνο μ’ αυτόν, μέσω της ιστορίας  με την υπέρβαση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας χωρίς η εκκλησία να τραβάει το ξίφος ή να πυροβολεί πάνω από τέσσερεις αιώνες· με την υπέρβαση του Μεσαίωνα μέσα από τις μονές του αγίου Βενέδικτου, και τη διατήρηση της ανθρώπινης μάθησης και την αγάπη της κοινότητας και το κήρυγμα του ευαγγελίου του σταυρού. Μέσω ακόμη και του 20ού αιώνα, του πιο σκοτεινού όλης της ιστορίας, όταν στα σκοτεινότερα από τα πιο σκοτεινά μέρη το φως του Χριστού εξακολουθούσε να φωτίζει. Αν ζούμε όπως έζησε ο Ιησούς, αν μοιραζόμαστε ό,τι μας έδωσε ο Ιησούς, αν κηρύττουμε το ευαγγέλιο του σταυρού, τότε αληθινά το φως υπερνικά το σκοτάδι.

Πηγή: Ενοριακό info