Μήνυμα Οικουμενικού Πατριάρχη στο Διεθνές Συνέδριο για την Οικολογική Θεολογία & Περιβαλλοντική Ηθική

Μήνυμα Οικουμενικού Πατριάρχη στο Διεθνές Συνέδριο για την Οικολογική Θεολογία & Περιβαλλοντική Ηθική

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Κισάμου καί Σελίνου, ὑπέρτιμε καί ἔξαρχε Ἑσπερίας Κρήτης, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητέ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἀμφιλόχιε, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Ἱερότητι καί εἰρήνη παρά Θεοῦ.

Χαιρετίζομεν τήν πραγματοποίησιν τοῦ 7ου Διεθνοῦς Οἰκολογικοῦ Συνεδρίου τοῦ Ἰνστιτούτου Θεολογίας καί Οἰκολογίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἀκαδημίας Κρήτης μέ θέμα «Οἰκολογική Θεολογία καί Περιβαλλοντική Ἠθική», εἰς τό ὁποῖον συμμετέχουν ἐκπρόσωποι Ἐκκλησιῶν καί Οἰκουμενικῶν θεσμῶν, ἀκαδημαϊκῶν ἱδρυμάτων, περιβαλλοντικῶν ὀργανισμῶν καί ἄλλων φορέων ἐξ Ἑλλάδος καί ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ. Ἐν τῷ προσώπῳ ὑμῶν, ἅγιε ἀδελφέ, συγχαίρομεν τήν Ὀρθόδοξον Ἀκαδημίαν Κρήτην διά τήν συνεχῆ καί σοβαράν ἐνασχόλησιν μέ τό θέμα τῆς Οἰκολογίας καί διά τάς ποικίλας σχετικάς πρωτοβουλίας της.

Κάθε προσπάθεια, ἡ ὁποία συμβάλλει εἰς τήν ἀνάπτυξιν οἰκολογικῆς εὐαισθησίας καί εὐθύνης καί εἰς τήν ἑδραίωσιν ἑνός οἰκοφιλικοῦ πολιτισμοῦ, εἶναι ζωτικῆς σημασίας εἰς τήν ἐποχήν μας, κατά τήν ὁποίαν τό οἰκολογικόν πρόβλημα ἀποκαλύπτεται ὡς ἡ μεγαλυτέρα πρόκλησις μέ τήν ὁποίαν εὑρέθη ἀντιμέτωπος ἡ ἀνθρωπότης καθ᾿ ὅλην τήν μακράν ἱστορικήν της πορείαν. Τό μέγεθος τοῦ προβλήματος τεκμαίρεται ἀπό τό γεγονός ὅτι σήμερον δέν ἀπειλεῖται μόνον ἡ ποιότης τῆς ζωῆς μας, ἀλλά ἡ διατήρησις αὐτῆς ταύτης τῆς ἀνθρωπίνης παρου­σίας εἰς τόν πλανήτην Γῆ.

Ἡ οἰκολογική κρίσις ἀντικατοπτρίζει τήν ἀμφισημίαν τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου καί τάς ἀντιφάσεις τοῦ πολιτισμοῦ του. Παρά τό γεγονός ὅτι εὑρισκόμεθα ἀντιμέτωποι μέ τήν κλιματικήν ἀλλαγήν καί τάς λοιπάς ἐπιπτώσεις τῆς προϊούσης καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ἡ γεωκτονία συνεχί-ζεται, τά δάση ἀποψιλώνονται, ρυπαίνονται ἡ ἀτμόσφαιρα καί αἱ θάλασσαι, λεηλατεῖται ὁ πλανήτης μας ἐν ὀνόματι οἰκονομικῶν συμφερόντων καί τῆς ἀνόδου τοῦ βιοτικοῦ ἐπιπέδου, λόγῳ γεωπολιτικῶν σχεδιασμῶν καί ἄλλων ὑπολογισμῶν, ἐνῷ ταυτοχρόνως διακηρύσσεται ὅτι τό φυσικόν περιβάλλον ἔχει τήν δύναμιν νά ἀνανεώνεται ἀφ᾿ ἑαυτοῦ. Διάχυτος εἶναι ἐπίσης ἡ ἄποψις ὅτι ἡ ἐπιστήμη δύναται νά προσφέρῃ λύσεις καί εἰς αὐτό τό πρόβλημα.

Ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι διαφορετική. Διά νά ἀντιμετωπισθῇ ἡ οἰκολογική καταστροφή ἀπαιτεῖται ἄμεσος πολύπλευρος κινητοποίησις καί κοινή πανανθρωπίνη προσπάθεια. Ἀπαιτοῦνται δεσμευτικαί πολιτικαί ἀποφάσεις,, ἐπιστημονική γνῶσις, δραστηριοποίησις τῆς κοινωνίας τῶν πολιτῶν, οἰκολογική παιδεία, κινητοποίησις ὅλων τῶν δυνάμεων τοῦ πνεύματος. Αὐτή ὑπῆρξεν ἐξ ἀρχῆς ἡ θέσις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τό ὁποῖον εἶναι ὁ πρῶτος πνευματικός θεσμός πού ἀνέδειξε μετ᾿ ἐμφάσεως τήν σοβαρότητα τοῦ οἰκολο­γικοῦ προβλήματος καί ἀπεκάλυψε τάς θρησκευτικάς καί ἠθικάς του ρίζας. Ἡ πρωτοβουλία αὐτή τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας εἶχεν ἀπήχησιν καί ἐκαρποφόρησε δαψιλῶς. Προεβλήθη παγκοσμίως τό οἰκοφιλικόν δυναμικόν τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως, ἡ εὐχαριστιακή χρῆσις τῆς δημιουργίας, ἡ ἰσχύς τοῦ ἀσκητικοῦ ἤθους, ἡ ἐκκλησιαστική ζωή ὡς «ἐφηρμοσμένη οἰκολογία». Ἡ σχετική μέ τήν οἰκολογίαν θεολογική παραγωγή ἀποτελεῖ πολύτιμον κεφάλαιον εἰς τήν σύγχρονον μαρτυρίαν τῆς ἱερᾶς ἐπιστήμης. Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ συνελθοῦσα κατά Ἰούνιον τοῦ ἔτους 2016 εἰς τήν καθ᾿ ὑμᾶς Ὀρθόδοξον Ἀκαδη-μίαν Κρήτης, τονίζει τήν ἀνάγκην προστασίας τῆς δημιουργίας «ἐκ τῶν συνεπειῶν τῆς ἀνθρωπίνης ἀπληστίας, διά μέσου τῆς καλλιεργείας τῆς εὐθύνης τοῦ ἀνθρώ-που ἔναντι τοῦ θεοσδότου περιβάλλοντος καί διά τῆς προβολῆς τῶν ἀρετῶν τῆς ὀλιγαρκείας καί τῆς ἐγκρατείας»καί ὑπεν­θυμίζει ὅτι «ὄχι μόνον αἱ σημεριναί, ἀλλά καί αἱ μελλοντικαί γενεαί ἔχουν δικαίωμα ἐπί τῶν φυσικῶν ἀγαθῶν, τά ὁποῖα μᾶς ἐχάρισεν ὁ Δημιουργός» (Ἐγκύκλιος, § 10). Παραπέμπει ἐπίσης, εἰς τάς «κοινωνικάς διαστάσεις καί τάς τραγικάς ἐπιπτώσεις τῆς καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος» (ὅ.π., § 14).

Ἡ ἐκπαίδευσις ἀφείλει νά ἐνσταλάσσῃ εἰς τήν ψυχήν τῶν νέων τόν σεβασμόν πρός τήν δημιουργίαν, κίνητρα διά τήν δραστηριοποίησιν εἰς τήν προστασίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος καί ἦθος οἰκολογικῆς εὐθύνης. Μία ἐκπαίδευσις χωρίς οἰκολογικόν προσανατολισμόν εἶναι σήμερον παρῳδία παιδείας. Τό πολιτισμικόν ἐπίπεδον μιᾶς κοινωνίας δέν κρίνεται πρωτίστως ἐπί τῇ βάσει τῆς ἀναπτύξεως τῆς τεχνολογίας, τῆς οἰκονομίας καί τῆς κοινωνικῆς ὀργανώσεως, ἀλλά μέ κριτήριον τό ἐάν καί κατά πόσον εἰς τήν κοινωνίαν αὐτήν ὑπάρχῃ σεβασμός πρός τήν ἀξιοπρέπειαν τοῦ ἀνθρώπου καί προστατεύεται τό φυσικόν περιβάλλον.

Ἐν τῇ ἐννοίᾳ ταύτῃ, θεωροῦμεν λίαν εὔστοχον καί ἐπίκαιρον τήν ἐπιλογήν τῆς θεματικῆς τοῦ παρόντος οἰκολογικοῦ συνεδρίου, τό ὁποῖον ὑπενθυμίζει τήν στενήν σχέσιν θεολογίας καί οἰκολογίας καί τήν ἀξίαν τοῦ τόσον ἀναγκαίου σήμερον περιβαλλοντικοῦ ἤθους, πού ἐκφράζει μίαν νέαν ἱεράρχησιν ἀξιῶν, ἐπί κεφαλῆς τῆς ὁποίας εὑρίσκεται ἡ εὐθύνη διά τήν προστασίαν τῆς κτίσεως, ἐν ἀδιασπάστῳ συναφείᾳ μέ τόν σεβασμόν τῆς ἱερότητος τοῦ ἀνθρωπίνου προσώ­που. Ἐάν ἰσχύῃ ὅτι ἡ ἀνευθυνότης ἀπέναντι εἰς τό φυσικόν περιβάλλον γεννᾶται μέσα εἰς τόν νοῦν τοῦ ἀνθρώπου καί ὅτι ἐκεῖ πρέπει νά ἀρχίζῃ ἡ ἀλλαγή στάσεως, τότε ἀποκτοῦν ἰδιαιτέραν σημασίαν ἡ παιδική καί ἡ ἐφηβική ἡλικία ὡς περίοδοι εὐνοϊκαί δι᾿ οἰκολογικήν εὐαισθητοποίησιν καί ἀνάπτυξιν ὑπευθυ­νότητος διά τήν προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος. Ἐν τῇ συναφείᾳ ταύτῃ, ἐπιθυμοῦμεν νά τονί­σωμεν ὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ οἰκοφιλικοῦ καί προσω­ποκεντρικοῦ πολιτισμοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τό πλαίσιον τῆς σχολικῆς θρησκευ­τικῆς ἀγωγῆς, δύναται νά λειτουργήσῃ ὡς εὐκαιρία καί χῶρος παιδείας δεσμευμένης ἐλευθερίας καί οἰκοφιλικῆς συμπεριφορᾶς.

Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, ἐκφράζομεν ἅπαξ ἔτι τήν ἱκανοποίησιν τῆς ἡμῶν Μετριότητος διά τήν ὀργάνωσιν τοῦ παρόντος συνεδρίου καί, εὐχόμενοι ἐπιτυχῆ κατά πάντα τήν διεξαγωγήν του, ἐπικαλούμεθα ἐφ´ὑμᾶς, ἐπί τούς ἐλλογιμω­τάτους εἰσηγητάς καί ἐπί πάντας τούς συμμετέχοντας, τήν σοφόδωρον χάριν καί τό μέγα ἔλεος τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης.

,βκβ’ Ὀκτωβρίου κ’