100 χρόνια από την ίδρυση των πρώτων Κατηχητικών Σχολείων στην Ελλάδα

Σαν σήμερα ανήμερα της Ζωοδόχου Πηγής, συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση των πρώτων Κατηχητικών Σχολείων στην Ελλάδα, από τον αοίδιμο διδάσκαλο των Πατρών π. Γερβάσιο Παρασκευόπουλο.

Ο π. Γερβάσιος, ως φλογερός εργάτης του ευαγγελίου, πρόθυμος αγωνιστής και άγρυπνος φρουρός του θείου λόγου, αγαπούσε ιδιαίτερα τα παιδιά. Η διορατικότητά του τον προέτρεπε να στρέψει την προσοχή του στη νηπιακή ηλικία, εκεί που η ψυχή επιδέχεται υγιή καλλιέργεια, προκειμένου να διατηρηθεί άσβεστη η αγάπη στην ορθόδοξη πίστη και στην πατρίδα. Έτσι, ο Άγιος Γέροντας ίδρυσε στις 29 Απριλίου του 1923 το πρώτο οργανωμένο Κατηχητικό Σχολείο της χωράς, θεσπίζοντας την Παρασκευή της Διακαινησίμου, ημέρα μνήμης της Ζωοδόχου Πηγής, ημέρα έναρξης των Κατηχητικών Σχολείων. Ήθελε με αυτόν τον τρόπο να θέσει ως προστάτιδα του Κατηχητικού του έργου την Υπεραγία Θεοτόκο, από την οποία πηγάζει η Ζωή, ο Θείος Λόγος.

Όταν εκείνη την πρώτη Κυριακή χτύπησε η καμπάνα για την έναρξη των κατηχητικών μαθήματων, προσήλθαν στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου 2.500 χιλιάδες παιδιά, ενώ σύντομα ο αριθμός των εγγεγραμμένων μαθητών έφθασε στις 4.000. Στα στήθη των μαθητών φεγγοβολούσε κρεμαστό εγκόλπιο, που με τιμή επιβεβαίωνε τη φοίτησή τους στο Κατηχητικό. Το πλήθος των μαθητών ανάγκασε, ώστε να δημιουργηθούν τμήματα σε όλη την πόλη.

Η διαφορετική ηλικία των φοιτούντων, δημιουργούσε τρεις κύκλους μαθήματων: Α' κύκλος για παιδιά 7-11 ετών, Β' κύκλος για παιδιά 11-15 ετών και Γ' κύκλος για παιδιά 16 ετών και άνω. Επιπλέον υπήρχε διαχωρισμός αγοριών 6-12 ετών και κοριτσιών 6-14 ετών. Θεμέλιος λίθος για τη διδασκαλία του υπήρξε η Αγία Γραφή, η πατερική παράδοση και η εκκλησιαστική βυζαντινή υμνολογία. Μελοποιημένο εμβατήριο στα παιδικά στόματα για 32 συναπτά έτη ήταν αυτούσια τα λόγια του Κυρίου: «ἄφετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρός με καὶ μὴ κωλύετε αὐτά· τῶν γὰρ τοιούτων ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Στο άκουσμα αυτού του ύμνου ο π. Γερβάσιος συνήθιζε να λέει: «Βλέπω τους αγγέλους του ουρανού και ακούω τα άσματά τους».

Κάθε μάθημα άρχιζε με θερμή προσευχή στον Παράκλητο ζητώντας τη θεία φώτιση και ακολουθούσε επανάληψη του προηγούμενου μαθήματος από 2-3 μαθητές. Έπειτα άρχιζε η ανάγνωση και η ερμηνεία 2-3 στίχων της Αγίας Γραφής, που αποτελούσαν και τον χρυσό κανόνα του μαθήματος τον οποίο οι μαθητές αποστήθιζαν. Επισφράγισμα του μαθήματος ήταν η ψαλμωδία εκκλησιαστικών ύμνων και θρησκευτικών ασμάτων.

Χιλιάδες παιδιά πέρασαν από τα Κατηχητικά Σχολεία του αγιασμένου Γέροντα και στα οποία καθώς μεγάλωναν, δεν άργησε να φανεί η ευεργετική επίδραση, που είχαν δεχθεί από τον αείμνηστο π. Γερβάσιο.

Εκτός από το πλούσιο πνευματικό και ποιμαντικό έργο, το οποίο περιλάμβανε συχνές Θείες Λειτουργίες, κηρύγματα και ομιλίες για τους ενήλικες, κατηχητικά για τα παιδιά και ατέλειωτες ώρες εξομολογήσεων, άξιο αναφοράς είναι και το πολυσχιδές κοινωνικό έργο του αγιασμένου π. Γερβασίου. Το 1922 με την Μικρασιατική Καταστροφή έφτασαν στην Πάτρα περίπου 7000 πρόσφυγες, οι οποίοι έγιναν αποδέκτες περιφρόνησης, ρατσισμού και κοινωνικής απομόνωσης από τους γηγενείς. Ο π. Γερβάσιος αγκάλιασε όλους αυτούς τους κατατρεγμένους ανθρώπους με τα γεμάτα παρηγοριά λόγια του, με την έμπρακτη αγάπη του, τις φιλανθρωπίες και τα συσσίτια, ικανοποιώντας και τις βιοτικές του ανάγκες. Στην περιοχή των Προσφυγικών, όπου είχαν εγκατασταθεί οι πρόσφυγες, δημιούργησε έναν πνευματικό χώρο που έφερε το όνομα «Αναπλαστική Σχολή Πατρών» (λειτουργεί μέχρι και σήμερα), μέσα στον οποίο υπήρχαν Σχολή Βιοτεχνίας και Χειροτεχνίας, Σχολή Μητέρων, Σχολή Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής και Νηπιαγωγεία. Έδωσε έμφαση στην πνευματική και ηθική καλλιέργεια κυρίως των νέων γυναικών, προκειμένου να τις προστατεύσει από τα μονοπάτια της ανηθικότητας που ήταν πιθανό να οδηγούνταν εξαιτίας του ξεριζωμού τους, αλλά και για να προετοιμάσει τις μελλοντικές μητέρες, οι οποίες θα δημιουργούσαν ευλογημένες οικογένειες.

Ας γίνει αυτή η εκατονταετηρίδα αφορμή για την αναθέρμανση των Κατηχητικών της χώρας μας, σε μια εποχή που η ελληνική οικογένεια έχει χάσει τον προσανατολισμό της και το ελληνικό σχολείο δεν εμπνέει στα παιδιά τις αξίες και τα ιδανικά της Ρωμιοσύνης!

Νεολαία ΝΙΚΗΣ