ΟΣΙΑΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΑΣ ΜΕΓΑΛΛΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΖΩΗΣ 1 - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 Ελαιογραφία Έργον της ζωγράφου κ. Μάρθας Καπετανάκου-Ξυνοπούλου

ΟΣΙΑΣ  ΓΑΒΡΙΗΛΙΑΣ  ΜΕΓΑΛΛΟΙ  ΣΤΑΘΜΟΙ  ΖΩΗΣ  1

 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 
         Παράθεση σήμερα -ολοκλήρωση ελπίζω την άλλη βδομάδα- μιας αναφορά σε μεγάλους σταθμούς ζωής της Οσίας. Οι «εκλογές» πάλι από το βιβλίο. «Γυναίκες Σταυρικής Αγάπης»- Έκδοση Ι. Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμίου Αργολίδας, 2014, όπου η εκτενής βιογραφική δοκιμή -«Συναξάρι»- της.
       Έτος 1954 η Γαβριηλία έχει επιστρέψει από το Λονδίνο στην Αθήνα με σπουδές στη Φυσικοθεραπεία, πιο ειδικά των κάτω άκρων. Έχει αναλάβει άλλες ωραίες ευθύνες, και ασκεί κάμποσα χρόνια λίαν επιτυχώς τη Φυσικοθεραπευτυική, που της έχει αποφέρει όχι μικρές ή ευκαταφρόνητες προσόδους! Όταν ...
 
7.       Η  Μεγάλη  Έκρηξη
 
        … 24 Μαρτίου του 1954, παραμονή της γιορτής του Ευαγγελισμού, της ημέρας που ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ευαγγελίστηκε στην Παρθένο Μαρία ότι, ο Θεός φύτεψε με άφραστο τρόπο στην αγία μήτρα της το Θεάνθρωπο Χριστό, τον προαιώνιο Υιό και Λόγο του … Η Αυρηλία συγκλονίζεται από δυο γεγονότα, ένα ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο, πλην και έκτακτα οδυνηρό γι αυτήν λόγω του σπάνιου δεσμού τους, ο θάνατος της μητέρας της. Και, σε ώρα θερμής προσευχής, ένα εκπληκτικό, όσο και ανεξήγητο. Ξαφνικά μπροστά στα μάτια της, «ξένον θέαμα, και ξένον άκουσμα», παραπλήσιο μ’ εκείνο που είδε ο Παύλος έξω από τη Δαμασκό. Φως, μεγάλο φως, υπερκόσμιο φως, και στο κέντρο του, ολοζώντανη η εικόνα του Χριστού, ολόχρυση, λουσμένη στο φως, σε πολύ φως, «μονάχα φως, κι ο δρόμος (να) χάνεται στο φως», που λέει ο ποιητής. Αλλά και να μένει στη θέση της πολλή ώρα, και να επιμένει ολονυχτίς. Και μαζί της, το ακόμα πιο εκπληκτικό, ευδιάκριτα στην ακοή της και καθαρή η φωνή: «Ινδία»! Και λίγο αργότερα πάλι τα ίδια, «Ινδία»! Και ύστερα από κάμποση ώρα, πάλι καθαρά: «Ινδία»! Και να νιώθει, πως αλλάζουν όλα μέσα της, πως έρχονται τα πάνω κάτω, πως φεύγει ένας κόσμος παλιός, κι έρχεται ένας κόσμος καινούργιος, αυτός στον οποίο δεν είχε τολμήσει ν’ ανοιχτεί ο νεανίσκος του Ευαγγελίου, επειδή «ην γαρ πλούσιος σφόδρα». Κι εκείνη να νιώθει μια ώθηση ορμητική, και να ’χει την αίσθηση πως, και τόλμησε, και ανοίχτηκε κιόλας! Και όλα αυτά, ούτε όνειρο, ούτε όραμα, ούτε φαντασίωση, αλλά θέα, άμεση και ζωντανή, και ακρόαση ευκρινής, καθαρή και ξάστερη: «Ινδία»! Και συνάμα εκρηκτικό βίωμα, και πάλη, και αντίσταση του λογικού, και μυστική αναφορά απορίας και έκπληξης. Τι είναι αυτό που και ακούω και νιώθω να μου συμβαίνει. «Στην Ινδία; Και τι δουλειά έχω εγώ στην Ινδία», σε μια χώρα που «δεν άκουσα, δεν είδα» …. Παρά ταύτα, φαίνεται, πως η ανατροπή έχει κιόλας συντελεστεί μέσα της από θείο χέρι … Και … την άλλη μέρα άλλος άνθρωπος, θαρρείς, παραδίδεται ολοκληρωτικά στο Χριστό, απλώνει το χέρι της στο δικό του κι ακολουθεί …
      Μεγάλα προσωπικά βιώματα, βιώματα άλλης τάξης, άλλης λογικής, έξω και πέρα από τη λογική των πραγμάτων, αληθινή τρέλα για τους πολλούς, θεία τρέλα για τους ίδιους. «Ψαυέτω μηδαμώς χειρ αμυήτων»! Και η αλήθεια της να γίνεται απτή στη συνέχεια από όλους. Από τη μεγάλη απόφαση, μεγάλη ανατροπή, «μεγάλη έκρηξη», και στη δική της λογική, μια λογική που είχε μάθει να αφουγκράζεται τη λογική του Χριστού. «Ου πάντες χωρούσι τον λόγον τούτον» - δεν ακούν και δεν αντέχουν όλοι το λόγο μιας τέτοιας κλήσης. Τον ακούν και τον αντέχουν, και «χωρούσι» μόνο εκείνοι «οις δέδοται», μόνο οι κλητοί, κάποιοι που τους τιμά στο πέρασμα των αιώνων ο Θεός με αυτό το εκπληκτικό χάρισμα. Η ιστορία αυτή θα μένει πάντα μια μεγάλη απορία, μια μεγάλη έκπληξη, και για τους ίδιους τους εκλεκτούς, πώς και γιατί εγώ, και για τους πολλούς, γιατί όχι εμείς! Δε θα μπαίνει σε γραμμή ερμηνευτικής απλούστευσης, δε θα επιδέχεται οδοστρωτήρα σχολαστικής εξήγησης, ούτε ορθολογιστικής «γυμναστικής του νου», γιατί τότε θα «εκπίπτει» σε κοινοτοπίες, και πεζότητες, και σχήματα για συνηθισμένους ανθρώπους.
      Οι όντως μεγάλες ρήξεις θα είναι πάντα προνόμιο όσων θα βάζει στο σημάδι της η Αγάπη του Θεού, για τους δικούς της ανεξερεύνητους και ανεξιχνίαστους λόγους. «Τις γαρ έγνω νουν Κυρίου, ή τις σύμβουλος αυτού εγένετο» !
    … Στο εκπληκτικό αυτό γεγονός, που σημάδεψε και άλλαξε ριζικά την πορεία της ζωής της στα πενήντα εφτά της χρόνια, έρχεται κι επανέρχεται συχνά στις μαγνητοφωνημένες συζητήσεις της. Κάθε τόσο ανοίγει μια ρωγμή, μια χαραμάδα προσέγγισής του. «Για μένα ιεραποστολή είναι μόνο αυτό, “η στενή οδός”… Ένα πράγμα είπε ο Κύριος, το είπε, δηλαδή, κατηγορηματικά. “Ύπαγε, πώλησον τα υπάρχοντά σου, δος πτωχοίς και ακολούθει μοι”. Τη μεγάλη αλήθεια αυτής της φράσης την κατάλαβα, όταν μου την είπε προσωπικά το 1954… Σου λέει, “πούλησέ τα όλα και δος τα, και ύστερα έλα σε μένα. Εγώ ξέρω πού θα σε πάω. Και με πήγε με το χέρι του». 
    … Δεν έκλεισε προσωρινά τώρα το Θεραπευτήριό της για κάποια αποστολή αγάπης, αλλά το έκλεισε οριστικά, για πάντα κατά την επαγγελματική του διάσταση, και παραδόθηκε οριστικά και για πάντα σ’ Εκείνον, να την οδηγήσει, όπου θέλει, «εις οδόν εθνών», σε χώρα μακρινή, τοπικά και τροπικά. Κράτησε, βέβαια, τη θεραπευτική ειδίκευση, γνώση και τέχνη της στον τομέα του μασάζ, αλλά ως όργανο πια, μέσο και τρόπο «ανάργυρης» κοινωνικής προσφοράς και «δωρεάς» αγάπης. Πέρασε έτσι στο «κατ’ ευθείαν στην καρδιά». Σε άλλη ευκαιρία πάλι ακούγεται να λέει: «Ο αναγεννημένος άνθρωπος, λοιπόν, εκείνος που ξέρει την ώρα και τη στιγμή που πήγε μέσα του ο Χριστός, π.χ. 24 Μαρτίου, παραμονή του Ευαγγελισμού του 1954 ήρθε ο Χριστός και κατοίκησε. Εκείνη τη στιγμή αλλάζει το σύμπαν, δε βλέπεις πια τον παλιό σου άνθρωπο ως ζωντανό, καθόλου, τον βλέπεις σαν νεκρό. Και από εκείνη τη στιγμή… νιώθεις συνέχεια την παρουσία του…». Είναι φανερό ότι αυτά δεν είναι απλές καταγραφές ή ηχητική λεκτικών φθόγγων, είναι βιώματα συγκλονιστικά.
     Στο πνευματικό οδοιπορικό της πάλι, θα συσχετίσει το εκπληκτικό γεγονός, με το θάνατο της μητέρας της και θα πει: «Σαν η μητέρα μου που έφυγε, και μου άνοιγε το δρόμο. Πώς όμως θα πήγαινα στις Ινδίες, ποιον θα συναντούσα, τι θα έκανα εκεί; Θεέ μου, λέω, δος μου ένα σημείο». Ύστερα από το συγκλονισμό ακολουθεί η προσγείωση στην πραγματικότητα, «πώς θα πάω εκεί, ποιον θα συναντήσω, και τι θα κάνω στις Ινδίες». Αλλά η αυτοπαράδοση στο Χριστό, έχει γεννήσει μέσα της την εμπιστοσύνη. «Εσύ, Κύριε, που έβαλες τη φωτιά, δώσε σημάδι, δείξε πώς και τι θα γίνει»!
     Σε ιδιόγραφο σημείωμά της στην Αγγλική γλώσσα, δεύτερη μητρική της πια, σφραγισμένο δια χειρός της με το σύμβολο του Σταυρού, και το νικητήριο ή άγγελμα στο Μ. Κωνσταντίνο: «ΙΣ ΧΣ ΝΙΚΑ», όπως θα το συνηθίζει, βρίσκουμε από τη μια και από την άλλη πλευρά του αντίστοιχα, τις ημερομηνίες 24.3.1954 και 24.3.1964, που οριοθετούν την πρώτη δεκαετία από τη «μεγάλη έκρηξη» της ζωής της. Εκεί, από την πλευρά της οριακής ημερομηνίας, 24.3.1954 καταγράφει: Αθήνα, Ισραήλ, Κύπρος, Λίβανος, Ιορδανία, Συρία, Ιράκ, Ιράν, Πακιστάν, και τέλος ΙΝΔΙΑ. Καταγράφει, δηλαδή, τα μέρη που διάβηκε κατά την πορεία της προς αυτή την αχανή σε έκταση, μυριάριθμη σε πληθυσμό, και παραλλαγές θρησκευτικών αντιλήψεων χώρα, καλύπτοντας τα όχι και λίγα από το Λίβανο και πέρα χιλιόμετρα με τα λεωφορεία της γραμμής σε δέκα μήνες περίπου - Σεπτέμβριος 1954-Μάιος 1955. Και από την πλευρά της 24.3.1964 καταγράφει: Ιορδανία, Ελλάδα, Τουρκία, Γαλλία, Ελβετία, ΗΠΑ, Γαλλία, Βέλγιο, Δανία, Σουηδία, Γερμανία, Ελλάδα, Λίβανος, ΙΝΔΙΑ, τις χώρες που σ’ αυτό το δεκάχρονο διάστημα την «έπαιξαν μπάλα του φουτ-μπωλ οι άγγελοί της» για την αγάπη του Χριστού. Κάτω από αυτά όμως διαβάζουμε κάτι σαν προσωπικό ευχαριστήριο δεκάλογο ομολογίας, που σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο, το πνεύμα του μπορεί να αποδοθεί περίπου ως εξής:
     «ΕΣΥ με γνώρισες με άγνωστους φίλους! ΕΣΥ μου βρήκες θέση σε σπίτια ξένα ως εκείνη την ώρα! ΕΣΥ ένωσες τα «διεστώτα», αδελφώνοντάς με αδιάκριτα με όλους τους ανθρώπους! Νιώθω μέσα μου ακόμα τις αντιστάσεις, τα καταφύγια των παλιών συνηθειών! Νιώθω το παλιό να αντιπαλεύει το καινούργιο. Τώρα όμως υπάρχεις ΕΣΥ! ΕΣΥ με οδηγείς παντού, απ’ όταν γεννήθηκα σ’ αυτόν τον κόσμο, και θα με οδηγείς μέχρι το θάνατο και πέρα απ’ αυτόν! ΕΣΥ, είσαι ο πιο καλός συνοδοιπόρος μου σε τούτη τη ζωή, η αληθινή συντροφιά μου στους αιώνες! ΕΣΥ, που όποιος σε γνωρίσει, το βλέπει, ανοίγουν όλες οι πόρτες! Κάνε την προσευχή μου δυνατή ! Κάνε ποτέ να μη σε χάσω!
    Τώρα, πριν δούμε, αν, και πώς της δόθηκε το σημάδι και σημείο, και πριν την ακολουθήσουμε σ’ αυτή την πεντάχρονη «εις Ινδίας φυγήν», οφείλουμε να σταθούμε σε μερικά χωρία από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, και σε κάποια ωραία αποσπάσματα από έργο του Λιβανέζου - Αραβικής καταγωγής - παγκόσμια γνωστού ποιητή, φιλόσοφου, συγγραφέα και καλλιτέχνη - πρώιμα, μόλις σαράντα οκτώ ετών αποθανόντος - Χαλίλ Γκιμπράν, που βρίσκουμε να καταγράφει στην οριακή ημερομηνία της ζωής της, 24.3.1954, σε ένα ημερολόγιο τσέπης. Είναι κείμενα βασικά, και αληθινά κλειδιά για την κατανόηση του κόσμου και δρόμου στον οποίο αισθανόταν ότι ανοίγεται.
     Και πρώτα από το, Ματθαίου 22,37-40. ‘Οπου ο Κύριος μιλάει για μια αγάπη στο Θεό, που αποδείχνεται με αγάπη στον πλησίον, πράγμα που αποτελεί την ουσία και σύνοψη της όλης χριστιανικής αλήθειας, την καρδιά της χριστιανικής ζωής, αφού «σ’ αυτές τις δυο εντολές συνοψίζεται όλος ο νόμος και οι προφήτες». Ακολουθούν τα χωρία, Ματθαίου 6,5-6. Για την προσευχή μη φαρισαϊκό θεατρινισμό - «πήγαινε στο πιο απόμερο δωμάτιο του σπιτιού σου, και προσευχήσου εκεί κρυφά στον Πατέρα σου» - το 6,34. Για την εμπιστοσύνη στο Θεό και την ολοκληρωτική αυτοπαράδοση στην Αγάπη του - «μην αγωνιάτε για το αύριο, γιατί η αυριανή ημέρα θα έχει τις δικές της φροντίδες. Φτάνουν οι έγνοιες της κάθε μέρας» - το, 7,1-3. Για την αποφυγή της κρίσης, επίκρισης ή κατάκρισης του άλλου, αλλά μόνο του εαυτού σου - «πώς μπορείς και βλέπεις το σκουπιδάκι στο μάτι του αδερφού σου, και δε νιώθεις ένα ολόκληρο δοκάρι στο δικό σου μάτι» - το, 9,13 Για το «έλεος» - αγάπη, ως ελεημοσύνη, που είναι προτιμότερη από τις θυσίες και τις προσευχές, αφού ο Χριστός «ουκ ήλθε καλέσαι δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν», και τέλος, 10,37-38 Για την απόλυτη αγάπη στο Χριστό - «Όποιος αγαπάει τον πατέρα του ή τη μάνα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου».  
      Από τον Χ. Γκιμπράν τώρα-δείγμα της όχι μικρής της  μόρφωσης, αλλά και της ευρύτητας των αντιλήψεών της, σπάνιο πράγμα για τους ανθρώπους του εκκλησιαστικού και μοναστικού χώρου, βρίσκουμε να καταγράφει ένα όχι λίγο θαυμάσιο απόσπασμα για το χρέος της αγάπης σε κάθε άνθρωπο, ιδιαίτερα σ’ αυτόν που από κάποιο λόγο ζει στο περιθώριο: «Αδελφέ μου, η αγάπη που σε ωθεί να δώσεις ένα κομμάτι της ζωής σου σε κάποιον, που πετάχτηκε στο περιθώριο, είναι η μοναδική αρετή που σε κάνει άξιο του φωτός της ημέρας και της ειρήνης της νύχτας. Θυμήσου, αδελφέ μου, ότι η δραχμή που προσφέρεις στο μαραμένο χέρι που σου απλώνεται, αποτελεί το χρυσό κρίκο της αλυσίδας που συνδέει την πλούσια σε αγάπη καρδιά σου με την άπειρης αγάπης καρδιά του Θεού»! Και: «Νιώθω ξένος σε τούτο τον κόσμο, μέχρι που τα λευκά και φιλικά φτερά του θανάτου με φέρουν στην αγαπημένη χώρα, όπου το φως, η ειρήνη, η κατανόηση. Εκεί θα περιμένω τους άλλους ξένους, που θα ξεφύγουν από τη «φιλική» παγίδα του χρόνου, που στήνει αυτός ο στενόχωρος και σκοτεινός κόσμος».
       Επιβάλλεται ίσως στο σημείο αυτό να συσχετίσω τα ανωτέρω με κάποια ελάχιστη παράθεση από Άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο. Δε θα ήθελα όμως να πω, κυρίως για κάποιους που, «παρότι έχουν μάτια, δε βλέπουν, και παρότι έχουν αυτιά δεν ακούν» -Μαρ.8,18- και αφήνουν να βγαίνουν από τα χείλη τους ποικίλες αθλιότητες, ή, κατά π. Ηλία, λίαν επιεικώς, «βλακείες». Στην 3η Ομιλία του για τη Μετάνοια, θεωρώντας την αγάπη, από την οδό της ελεημοσύνης, ανώτερη από κάθε άλλη αρετή γράφει μεταξύ άλλων: «Λέγω δη την ελεημοσύνην, την βασιλίδα των αρετών, την ταχέως ανάγουσαν εις τας αψίδας των ουρανών τους ανθρώπους, την συνήγορον την αρίστην… Έχει μεγάλα φτερά η ελεημοσύνη, διασχίζει τον αέρα, περνάει από το φεγγάρι, ξεπερνάει τον ήλιο, και φτάνει στον ουρανό. Και ούτε εκεί σταματάει… περνάει από τα πλήθη των αγγέλων, και όλων των ανώτερων πνευματικών δυνάμεων … και στέκεται πλάι στο θρόνο του Θεού».
     Και να ολοκληρώσω επισημαίνοντας ότι όλα αυτά είναι απαραίτητα για την προσέγγιση και κατανόηση του δρόμου και του τρόπου ζωής μιας ψυχής παραδομένης ουσιαστικά στο Θεό, το επαναλαμβάνω, προτού γίνει και τυπικά μοναχή, μιας αληθινής χριστιανής του 20ου αιώνα. Όσοι θέλετε προσθέστε και, αληθινά ορθόδοξης, η οποία παρότι ξέρει τις συμβατικότητες αυτού του χώρου, τολμά να τις βάζει στο πλάι, να τις ξεπερνάει, να ανοίγεται στο δικό της δρόμο, να κρατάει καλά, και να δείχνει με ελπιδοφόρα διάθεση και παλμό σχεδόν αποστολικό ζωντανή, θερμή, και ατόφια την προ οπτική μιας αδιάκοπης χριστιανικής άνοιξης !

Αθανάσιος Κοτταδάκης