Λόγος περί αγιοκατατάξεων - Κ. Νούσης

Λόγος περί αγιοκατατάξεων

Η χαρά όλων μας είναι μεγάλη για τις πρόσφατες αγιοκατατάξεις εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ωστόσο θα πρέπει να εκφρασθούν και κάποιες ενστάσεις, οι οποίες φυσικά δεν αφορούν τους Αγίους που έχουν ήδη καταγραφεί στο ορθόδοξο αγιολόγιο. Δεν θα φτάσουμε εξάπαντος στα άκρα των ζηλωτικών φωνών, που προσπαθούν να εξισώσουν την πρόσφατη “βροχή” αγιοκατατάξεων με την τακτική της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Εκεί το πράγμα έχει χάσει προ πολλού κάθε έννοια αξιοπιστίας και με τον τρόπο των διαδικασιών και με τα πρόσωπα που “διατάσσουν” τις όποιες αγιοποιήσεις – εκεί τωόντι πρόκειται για τέτοιες και όχι για αγιοκατατάξεις.

Επιστρέφουμε στα καθ’ ημάς. Από το 2013, αν δεν απατώμαι, που πρώτος αγιοκατετάγη ο όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, βλέπουμε μια “βιασύνη” και μια “πληθωρική” προσπάθεια πλήρωσης του ορθόδοξου αγιολογίου, συνήθως με αγίους των ημερών μας. Είναι γεγονός πως για περιπτώσεις Αγίων, όπως οι όσιοι Παΐσιος, Πορφύριος και Ιάκωβος, για τους οποίους η εκκλησιαστική συνείδηση “πίεζε” εντονότατα προς την αναγνώρισή τους, δεν έχουμε να προσάψουμε κάτι αρνητικό στην ταχύτατη προς τούτο ενέργεια του Πατριαρχείου.

Από την άλλη όμως, βλέπουμε και περιπτώσεις που θα μπορούσαν να “περιμένουν” για πολλούς λόγους, όπως   ας πούμε της ύπαρξης κάποιων αμφισβητήσεων – όχι κατ΄ανάγκην εύστοχων και καλοπροαίρετων – για παράδειγμα η περίπτωση της οσίας Γαβριηλίας Παπαγιάννη. Επίσης είναι αξιοπερίεργο που παλαιότεροι άγιοι και μεγάλες πνευματικές μορφές μπαίνουν στην αναμονή, αν θα μπορούσαμε να το πούμε έτσι. Ενδεικτικά αναφέρομαι στον όσιο Φιλόθεο Ζερβάκο, στον π. Τύχωνα τον αγιορείτη και τον πασίγνωστο Χατζηγεώργη. Μεγάλη μορφή κατά τη γνώμη μου και ο μακαριστός αρχιμανδρίτης θεολόγος Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος.

Το πράγμα σηκώνει και άλλη ένσταση. Γιατί μονάχα ρασοφόροι; Λαϊκούς αγίους δεν αναδεικνύει το Άγιο Πνεύμα; Ποιο ακριβώς μήνυμα περνάει η Εκκλησία προβάλλοντας μονάχα ιερωμένους και μονάζοντες αγίους; Ότι οι λαϊκοί χριστιανοί και οι έγγαμοι είναι “κατώτερου επιπέδου”; Μέσα σε όλα αυτά προστίθεται και κάτι ακόμα: είναι τελικά τόσο εύκολο πράγμα η αγιότητα; Δεν χάνεται κάπου η αίσθηση της αξίας και του βαθμού δυσκολίας του αγιαστικού αγώνα των πιστών, βλέποντας την αθρόα καταγραφή χριστιανών στο αγιολόγιο και μάλιστα πολλών εξ αυτών ζώντων προ ολίγων ετών ανάμεσά μας; Δεν λέω, είμαστε στην εποχή του διαδικτύου και η ταχύτητα μάς έχει παρασύρει όλους και σε μερικά πράγματα αυτό είναι καλό. Ας μην αγνοούμε όμως και την παράδοση της Εκκλησίας μας, που μέχρι πρότινος έδινε “γύρω στον αιώνα” μέσο όρο για την επίσημη αγιοκατάταξη κάποιου.

Εκείνο που προσωπικά με ενοχλεί περισσότερο είναι η υποψία πως κάποια πρόσωπα θα στερηθούν ίσως της επίσημης αγιοκατάταξης για λόγους “θρησκευτικής πολιτικής”. Αυτό το ζούμε ήδη σε μάρτυρες, όπως ο Αθανάσιος Διάκος. Θα κλείσω με κάτι ακόμα που προβληματίζει κάπως τον γράφοντα: κάποιες οσιακές μορφές δεν “προωθούνται” λόγω της αδράνειας των τοπικών επισκόπων. Ούτε αυτό είναι ωραίο. Από την άλλη, ξέρουμε ότι ο Θεός όταν θελήσει να αναδείξει κάποιον άγιο, θα βάλει και τις πέτρες να το φωνάξουν. Και το σημαντικότερο όλων είναι η διαχρονική “ποίησις” αγίων εν Πνεύματι Αγίω μέσα στην Εκκλησία, έστω και αν δεν τους γνωρίσουμε ποτέ στον παρόντα αιώνα...

Κ. Νούσης

Λάρισα, 17/11/2023