" Χριστιανικος πολιτισμός;" - Μητροπολιτου Περγάμου Ιωάννου

 Στο ερώτημα αν υπάρχει χριστιανικός πολιτισμός, δηλ. ένας πολιτισμός που να εφαρμόζεται καθολικά στο όνομα του Χριστού, η απάντηση πρέπει να είναι αρνητική. Πολλή ζημιά προξενήθηκε στο Ευαγγέλιο, κάθε φορά που η ιεραποστολή της Εκκλησίας γινόταν όχημα για την προώθηση, και αρκετά συχνά την επιβολή, ενός ορισμένου πολιτισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι για να κηρυχθεί το Ευαγγέλιο πρέπει να είναι εντελώς χωρισμένο από κάθε πολιτιστική μορφή. Μάλλον σημαίνει ότι η ιεραποστολή πρέπει να σέβεται την ελευθερία του λαού να εκφράζει την πίστη με τον τρόπο του, με τον δικό του πολιτισμό, αρκεί η θεμελιώδης προοπτική ή το κοσμοείδωλο να παραμένει αυτό που έφερε το Ευαγγέλιο.

 Γι΄αυτό η πολιτιστική πρόσληψη απαιτεί διάκριση, μιά διάκριση πολύ δύσκολη, που προσφέρει το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή της θεολογίας, της "Ορθοδοξίας" με την αρχική έννοια που έχει αυτός ο όρος. Ο ρόλος της Εκκλησίας σε κάθε πολιτιστική πρόσληψη έχει πολύ μεγάλη σημασία και συνίσταται στο να επιβλέπει και να εξασφαλίζει ότι οι νέες πολιτιστικές μορφές ενσωματώνουν και δεν καταστρέφουν τη βασική υπαρξιακή θεώρηση που το Ευαγγέλιο του Χριστού φέρνει στον κόσμο. Ο πολιτισμός είναι ένα πολύ περίπλοκο ζήτημα και δεν μπορεί πάντοτε να διακριθεί από το κοσμοείδωλο που εκφράζει. Η θεολογία πρέπει να προσφέρει στην Εκκλησία τις θεμελιώδεις κατευθυντήριες γραμμές που θα τις δίνουν τη δυνατότητα να κρίνει σε κάθε συγκεκριμένη  περίπτωση ποιές πολιτιστικές μορφές ενσωματώνουν το Ευαγγέλιο πιστά, και ποιές στην πραγματικότητα εκφράζουν "ένα άλλο ευαγγέλιο". Σε κάθε περίπτωση, η Εκκλησία πρέπει να εφαρμόζει θεολογικά και όχι απλώς ηθικά κριτήρια, που συχνά δεν είναι παρά πολιτιστικά. Ερωτήματα όπως, παραδείγματος χάριν, αν η μαγεία ή η πολυγαμία συνιστούν πολιτισμικά απλώς ζητήματα στο ιδιαίτερο πολιτισμικό πλαίσιο της Αφρικής, ή σχετίζονται με τις βασικές αρχές του Ευαγγελίου, είναι δυνατόν να πάρουν απάντηση μόνο αν γνωρίζουμε σε τί ακριβώς συνίστανται οι αρχέα αυτές. Αυτό είναι το καθήκον και το "λειτούργημα" της θεολογίας στη συνείδηση της Εκκλησίας. 

Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης

 Υάκινθος