Σόνια Ιλίνσκαγια 1938-2024 - Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Σόνια Ιλίνσκαγια 1938-2024

Μία σπουδαία Ρωσίδα επιστήμων, με σύνδεση με την Ηλεία

Έφυγε από την ζωή την Παρασκευή 19 Ιανουαρίου 2024, σε ηλικία 86 ετών, η διαπρεπής νεοελληνίστρια, φιλόλογος και μεταφράστρια, καθώς και επίτιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Σόνια Ιλίνσκαγια. Η κηδεία της έλαβε χώρα στο Β΄ Νεκροταφείο Αθηνών, την Τρίτη 23 Ιανουαρίου. Η ίδια ήταν απόφοιτος του Τμήματος Κλασικής Φιλολογίας του Κρατικού Πανεπιστημίου Μ.Β. Λομονόσοφ της Μόσχας Αφιέρωσε μέγα μέρος της ζωής της στην προβολή της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ενώ ήταν σύζυγος του εξ Αμαλιάδος Λογοτέχνη Μήτσου Αλεξανδρόπουλου.

Ο εξ Αμαλιάδος Μήτσος Αλεξανδρόπουλος

Ο γεννημένος στην Αμαλιάδα το 1924 Μήτσος Αλεξανδρόπουλος το 1942 εντάχθηκε στο ΕΑΜ και μετά την Κατοχή, ενώ είχε παρακολουθήσει μαθήματα στην Νομική Σχολή Αθηνών, προτίμησε την λιποταξία από τον Στρατό και την είσοδο του στο αντάρτικο. Μετά την λήξη των πολεμικών γεγονότων κι ενώ είχε τραυματιστεί σε μάχη, κατέφυγε στην Ανατολική Ευρώπη. Στην αρχή στην Ρουμανία και μετά στην Μόσχα, όπου γνώρισε την 20 ετών περίπου Σόνια. Έζησαν και δημιούργησαν μαζί για μισό αιώνα.

Πέρα από την κοινή συμπόρευση στην ζωή, ο Αλεξανδρόπουλος βοήθησε να γίνουν προσιτά μεγάλα, άγνωστα ή αξιόλογα, τμήματα της Ρωσικής Λογοτεχνίας, μέσα από μεταφράσεις, στο ελληνόφωνο κοινό, ενώ το ίδιο έπραξε και η αείμνηστη Σόνια, που μετέφρασε και παρουσίασε έργα νεοελλήνων λογοτεχνών. Πολλούς από τους οποίους τους δίδαξε επί δεκαετίες στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπως τον Κ.Π. Καβάφη, αλλά και τους Ηλείους Γιώργη Παυλόπουλο και Τάκη Σινόπουλο. Όπως ανέφερε σε συζήτηση μαζί της ο δημοσιογράφος Γιώργος Δουατζής, «μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι χάρη στην προσφορά της, ο ρωσόφωνος αναγνώστης σήμερα γνωρίζει τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Ρίτσο και την μεταπολεμική γενιά των Νεοελλήνων  ποιητών».

Το 2008 απεβίωσε ο Αλεξανδρόπουλος, σε ηλικία 84 ετών. Μέγα μέρος του έργου του αφιέρωσε στο να γίνει γνωστή η πλούσια ρωσική λογοτεχνική παραγωγή, με επίκεντρο τους Ρώσους κλασικούς του 19^ου και του 20^ου αιώνα. Κάτι ανάλογο έπραξε η αείμνηστη Σόνια, που πρώτη παρουσίασε στο ρωσικό κοινό τον Α. Κάλβο, τον Κ.Π. Καβάφη, τον Κ. Καρυωτάκη, τον Γ. Ρίτσο, τον Γ. Σεφέρη, τον Ο. Ελύτη, αλλά και την πλούσια μεταπολεμική παραγωγή.

Έκανε γνωστό μέγα μέρος της Λογοτεχνίας μας στην Ρωσία

Η Σ. Ιλίνσκαγια υπήρξε η πρώτη επαγγελματίας φιλόλογος νεοελληνίστρια που ασχολήθηκε με την μετάφραση και έκδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας για το ρωσικό αναγνωστικό κοινό, και για πάνω από 60 χρόνια είχε συνδέσει το όνομά της με την ουσιαστική και γόνιμη μελέτη και παρουσίαση της ελληνικής λογοτεχνίας στη Ρωσία και την πρώην ΕΣΣΔ. Πρωτοπαρουσίασε τον Καβάφη (1967), συστηματοποίησε την παρουσίαση του Ρίτσου, ανθολόγησε ελληνική ποίηση και διηγήματα, παρουσίασε μυθιστορήματα, έγραψε σειρά επιστημονικών έργων (μονογραφίες, άρθρα, επιστημονικές ανακοινώσεις), πάντα με θέμα τη νεοελληνική λογοτεχνία.

Ο γράφων είχε την χαρά και να την έχει καθηγήτρια και να συνεργαστεί μαζί της στην ανάλυση ποιημάτων του Καβάφη. Η ίδια είχε επισκεφθεί την Ηλεία και είχε μιλήσει για την λογοτεχνία. Στην Ελλάδα εξέδωσε ως συγγραφέας και επιμελήτρια πολλά άρθρα και βιβλία, όπως: «Κ.Π. Καβάφης. Οι δρόμοι προς τον ρεαλισμό στην ποίηση του 20ού αιώνα» (Αθήνα 1983), «Μιχαήλ Λυκιαρδόπουλος. Ένας Έλληνας στον χώρο του ρωσικού συμβολισμού» (Αθήνα 1989), «Επισημάνσεις. Από την πορεία της ελληνικής ποίησης του 20ού αιώνα» (Αθήνα 1992), «Ο Κ.Π. Καβάφης και η ρωσική ποίηση του αργυρού αιώνα» (Αθήνα 1995), «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 στον καθρέφτη της ρωσικής ποίησης» (Αθήνα 2001), «Κ.Π. Καβάφης, Άπαντα τα ποιήματα» (Αθήνα 2003), «Ελληνορωσικά συναπαντήματα» (Αθήνα 2004), «Η ρωσική λογοτεχνία στην Ελλάδα. 19ος αιώνας» (Αθήνα 2006). Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με θέματα συγκριτικής ρωσικής και νεοελληνικής λογοτεχνίας. Κατά μερικούς κορυφαίο της έργο υπήρξε η έκδοση του συνόλου του ποιητικού έργου του Κ.Π. Καβάφη στα ρωσικά (ακόμη και των αποκηρυγμένων ή ημιτελών ποιημάτων) το 2009, με βάση την ελληνική έκδοση του 2003. Το έργο της θα παραμείνει πολύτιμο για την ρωσική και την νεοελληνική λογοτεχνία.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Φιλόλογος- συγγραφέας