Ημερολόγιο κορωνοϊού - Γιώργος Παππάς

Ημερολόγιο κορωνοϊού, 4 Ιανουαρίου 2024. Υπάρχει κάτι χειρότερο από την μαζική κυκλοφορία του κορωνοϊού (και του ιού της γρίπης) των τελευταίων ημερών; Υπάρχει, η παραπληροφόρηση. 
 
1. Στοιχεία τελευταίας εβδομάδας του 2023, από τον ΕΟΔΥ. Κατά μέσο όρο δηλώθηκαν 6336 κρούσματα ημερησίως. Καθημερινά εισάγονταν 260 άτομα στο νοσοκομείο εξαιτίας κορωνοϊού. Οι εισαγωγές είναι περισσότερες της αντίστοιχης εβδομάδας του 2022. Οι νέες εβδομαδιαίες εισαγωγές σε ΜΕΘ ήταν 31, και οι τρέχοντες νοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ 70. Στην ΜΕΘ νοσηλεύονται και ασθενείς χωρίς υποκείμενα νοσήματα ή μεγάλη ηλικία. 
 
2. Οι εβδομαδιαίοι θάνατοι ήταν 57 (από 62 την προηγούμενη εβδομάδα και 60 την προ-προηγούμενη). Υπήρξαν και θάνατοι ατόμων χωρίς υποκείμενα νοσήματα ή μεγάλη ηλικία. Ναι, ήταν περισσότεροι πέρυσι, την αντίστοιχη εβδομάδα, οι θάνατοι. Για να καλλιεργήσουμε την όποια ατομική ανοσία όμως, που "επιτρέπει" λιγότερους θανάτους, μεσολάβησε ένας χρόνος με τετραψήφιο αριθμό νεκρών. Και τέλος, οι 57 εβδομαδιαίοι θάνατοι εξακολουθούν να αντιστοιχούν σε εκδρομικό λεωφορείο των ΚΑΠΗ, μετά συνοδών, στο γκρεμό, κάθε εβδομάδα. 
 
3. "Ναι, αλλά εγώ άκουσα πανεπιστημιακό να λέει ότι η γρίπη είναι το πρόβλημα, όχι ο κορωνοϊός".  Είναι και η γρίπη πρόβλημα, αλλά: την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε 8 εισαγωγές σε ΜΕΘ από γρίπη, του κορωνοϊού ήταν τετραπλάσιες. Οι θάνατοι από γρίπη ήταν 3 την προηγούμενη εβδομάδα, του κορωνοϊού 19 φορές περισσότεροι. Ακόμη και μια "ήσυχη" καλοκαιρινή εβδομάδα, είχαμε περισσότερους εβδομαδιαίους θανάτους από κορωνοϊό από ό,τι συνολικά από την γρίπη αυτή την περίοδο. Γιατί ο κορωνοϊός δεν είναι εποχικός. Η γρίπη είναι εποχική και μπήκε στο αναμενόμενο δίμηνο υψηλής κυκλοφορίας, τέτοια εποχή ξεκινάει συνήθως. Το στέλεχος που κυκλοφορεί είναι Η1Ν1, το προτιμάμε από το στέλεχος Η3Ν2 που εναλλακτικά κυριάρχησε άλλες χρονιές. Κοινώς, αυτό που σκοτώνει και γεμίζει ΜΕΘ αυτή την στιγμή παραμένει ο κορωνοϊός. 
 
4. "Ναι, αλλά εγώ άκουσα να λένε παντού για μια μελέτη που μιλάει για long γρίπη". Αυτό που λέει επακριβώς η μελέτη είναι ότι τα μεσομακροπρόθεσμα σημαντικά επαγόμενα του κορωνοϊού είναι πολύ συχνότερα αυτών της γρίπης. Μπορεί να διαβάστηκε βιαστικά, ή μπορεί απλώς κάποιοι να θέλουν να ελαχιστοποιήσουν το πραγματικό φορτίο του κορωνοϊού, πέρα από την οξεία νόσο. 
 
5. "Ναι, αλλά εγώ άκουσα άλλον κορυφαίο πανεπιστημιακό να λέει ότι δεν το περιμέναμε, είναι αυτό το νέο στέλεχος". Αν διαβάζαμε τους ειδικούς παγκοσμίως, τους εξελικτικούς βιολόγους/ ιολόγους, θα βλέπαμε ότι προειδοποιούν εδώ και καιρό ότι ο κορωνοϊός δεν έχει μπει σε φάση ηρεμίας, συνεχίζει να προσαρμόζεται τάχιστα στις άμυνές μας. Επίσης, θα είχαμε σημειώσει ότι αυτό το νέο στέλεχος (που δεν είμαστε και βέβαιοι αν είναι το αίτιο της περαιτέρω έξαρσης, μπορεί απλά να έκλεισαν τα παράθυρα λόγω κρύου) έδειξε εδώ και ένα μήνα τάση κυριαρχίας στο εξωτερικό, και έδειξε τάση μερικής διαφυγής από την ανοσία μας εδώ και ένα μήνα επίσης, με μελέτες από τουλάχιστον 3 ειδικά κέντρα του εξωτερικού. Ο ιός συνεχίζει να τρέχει. Εμείς πάμε ασθμαίνοντας πίσω του. 
 
6. "Ναι, αλλά έληξε η πανδημία, τι θες κι εσύ τώρα". Αντιγράφω από tweet της Maria Van Kerkhove, την λες και Νο2 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και ενίοτε φωνή λογικής, 31 Δεκεμβρίου 2023: "Μπαίνουμε στο 5ο έτος της πανδημίας... εξακολουθεί να είναι πανδημία και να προκαλεί υπερβολικά πολλές (επανα)λοιμώξεις, νοσηλείες, θανάτους, και περιπτώσεις long covid....Δεν θα δεχτώ ποτέ ότι υπάρχει αποδεκτό επίπεδο νεκρών....Οι κυβερνήσεις και οι πολίτες δεν πρέπει να εφησυχάζουν...We have to do better". 
 
7. Οπότε τι κάνουμε; Επίπεδο μηδέν: σταματάμε την κυκλοφορία του ιού, την περιορίζουμε έστω. Αυτό είναι το βασικό, το απαραίτητο. Μάσκες, Ν95 κατά προτίμηση. Σε κάθε χώρο όπου συνυπάρχεις με άτομα ή τον αέρα άλλων ατόμων, άγνωστου επιδημιολογικού προφίλ. Σε μέσα μαζικής μεταφοράς και κάθε κλειστό χώρο όπου συναθροίζονται άγνωστοι. Δεν ξέρεις τι έχει ο διπλανός σου στο σινεμά ή το θέατρο. Κάνουμε κάτι για τον καθαρισμό του αέρα των κλειστών χώρων, παίρνουμε πρωτοβουλίες εν ανάγκη. Στα γυμνάσια και τα λύκεια, το να φτιάξουν ένα Corsi-Rosenthal box (που είναι DIY φθηνή και ελεγμένα αποτελεσματική συσκευή καθαρισμού αέρα) θα μπορούσε να είναι εκπαιδευτικό παιχνίδι. Κάνουμε και ξανακάνουμε τεστ αν έχουμε συμπτώματα, μένουμε σπίτι- και θέλει μια ισχυρή σύσταση εδώ προς τις εργοδοσίες, δημόσιες και ιδιωτικές, να μην πιέζουν ασθενείς για ταχεία επάνοδο. 
 
7β.  Έτσι θα σταματήσουμε την κυκλοφορία και των άλλων ιών του αναπνευστικού, το είδαμε στην αρχή της πανδημίας. 
 
8. Οπότε τι κάνουμε; Επίπεδο ένα: εμβολιαζόμαστε. Αν θεωρεί κάποιος ότι η πανδημία έληξε και ο ιός έγινε εποχικός, τότε να κάνει "εποχικά" το εμβόλιο, όπως της γρίπης. Αν κατανοεί ότι η πανδημία δεν έληξε και ο ιός προσαρμόζεται, τότε κατανοεί ότι πρέπει να επικαιροποιούμε τις άμυνές μας. Αν ο γιατρός σας λέει να μην εμβολιαστείτε, τότε να τον ρωτήσετε πού το βασίζει, πώς εξηγεί τους εβδομαδιαίους νεκρούς, ποιες παρενέργειες φοβάται και πού τις είδε γραμμένες. Οι επιστημονικοί σύλλογοι να πάρουν πρωτοβουλίες, η ακαδημαϊκή κοινότητα να βγει επιθετικά στα κανάλια, και οι ειδικοί να δώσουν το παράδειγμα αντί να απαξιώνουν τον εμβολιασμό. 
 
9. Οπότε τι κάνουμε; Επίπεδο δύο: Αν νοσήσουμε και δικαιούμαστε το αντιιικό χάπι, λέμε στον γιατρό μας να ξεκινήσει την διαδικασία για να το πάρουμε. Δεν έχει παρενέργειες σοβαρές, μπορεί να απαιτήσει προσαρμογή για 5 μέρες των άλλων φαρμάκων που παίρνουμε. Αν ο γιατρός μας λέει ότι δεν το χρειαζόμαστε, ρωτάμε και πάλι που το βασίζει, τι φοβάται, τι διάβασε. 
 
 10. Χωρίς το επίπεδο μηδέν, του να περιορίσουμε την κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα, την κυκλοφορία του, τα επίπεδα ένα και δύο είναι ανεπαρκή. Σημαντικότατα αλλά δευτερογενή. 
 
11. Προφανώς και το άνοιγμα των σχολείων από Δευτέρα θα επιφέρει μια μαζική ανάμιξη αυτών των διαφορετικών επιδημιολογικών προφίλ που προαναφέρθηκαν. Οι οδηγίες του ΕΟΔΥ για τα σχολεία που ανακοινώθηκαν σήμερα δεν λύνουν κανένα ζήτημα. Θέλεις περιορισμό της ανταλλαγής αέρα μεταξύ των μαθητών (και των διδασκόντων) βασικά, και μετά λες και για πλύσιμο χεριών. Με τον αέρα θα μεταδοθεί η γρίπη και ο κορωνοϊός κυρίως, πολύ λιγότερο με τις χειραψίες. Και φαίνεται ότι και αυτός ο σχολικός χειμώνας δεν θα δει πρόοδο στον βέλτιστο αερισμό των αιθουσών.
 
12. Περί υποχρεωτικότητας: Έχουν την δυνατότητα περιφερειακοί φορείς να την επιβάλουν. Διοικήσεις νοσοκομείων για παράδειγμα. Όπως έχουν την δυνατότητα οι νέες δημοτικές αρχές να πάρουν πρωτοβουλίες για τα σχολεία. Καινοτομία θα είναι. 
 
13. Περί υποχρεωτικότητας-2: Ακόμη καλύτερη είναι η έναρξη της αποκατάστασης της επικοινωνίας των φορέων της επιστήμης με τον κόσμο. Έχουμε γεμίσει τηλεοπτικές "επιστημονικές" περσόνες που για τα λεπτά δημοσιότητάς τους δεν διστάζουν να λένε αβάσιμα πράγματα, να κάνουν bullying σε ασθενείς με long covid, να αποδίδουν τα πάντα στο φαντασιακό "χρέος ανοσίας" επειδή είχαμε μισοφορέσει μάσκες πριν τρεις χειμώνες, να μην διαβάζουν. Συγγνώμη, αλλά χρέος μας είναι να διαβάζουμε, να κατανοοούμε
 

Γιώργος Παππάς

λοιμωξιολόγος, 

μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας