«…Κοντά στο αόρατο σύνορο μεταξύ ζωής και θανάτου…» - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«…Κοντά στο αόρατο σύνορο μεταξύ ζωής και θανάτου…»

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Δεκαπενταύγουστος 2024

«Τη μια μέρα υπάρχει ζωή

Ένας άνθρωπος, (για παράδειγμα), με θαυμάσια υγεία, ούτε καν γέρος, χωρίς ιστορικό ασθενειών. Όλα είναι όπως ήταν, όπως θα είναι πάντα. Εκείνος ζει μέρα τη μέρα, νοιάζεται μονάχα για τη δουλειά του, ονειρεύεται μονάχα τη ζωή, που απλώνεται μπροστά του. Κι έπειτα, ξαφνικά, επιπίπτει ο θάνατος. Ο άνθρωπος αφήνει έναν αναστεναγμό, σωριάζεται στην καρέκλα του και πεθαίνει.

Το αιφνίδιο του πράγματος δεν αφήνει περιθώρια για σκέψεις, δεν δίνει στο μυαλό την ευκαιρία να αναζητήσει μια λέξη που θα μπορούσε να προσφέρει παρηγοριά. Μένουμε μονάχα με την εμπειρία του αδιαμφισβήτητου γεγονότος της θνητότητας μας. Μπορούμε να δεχτούμε με εγκαρτέρηση τον θάνατο μετά από μα μακρόχρονη αρρώστια. Ακόμα και τον θάνατο από ατύχημα μπορούμε να τον αποδώσουμε στην μοίρα. Αλλά το να πεθάνει ένας άνθρωπος χωρίς προφανή αιτία, να πεθάνει απλώς και μόνο επειδή είναι άνθρωπος, μας φέρνει τόσο κοντά στο αόρατο σύνορο μεταξύ ζωής και θανάτου, ώστε να μην ξέρουμε πλέον σε ποια πλευρά βρισκόμαστε. Η ζωή γίνεται θάνατος, θαρρείς και αυτός ο θάνατος ανέκαθεν κατακυρίευε τούτη τη ζωή. Θάνατος χωρίς προειδοποίηση. Που σημαίνει: η ζωή σταματά. Και μπορεί να σταματήσει ανά πάσα στιγμή».

Paul Auster

Το παραπάνω εναρκτήριο απόσπασμα στο βιβλίο «Η επινόηση της μοναξιάς» (Εκδ. Μεταίχμιο) του μόλις στις 30.4.2024 αποθανόντος Αμερικανού συγγραφέα Πώλ Όστερ μας εισάγει σοκαριστικά, τραβώντας… χειρόφρενο μπροστά στο μεγαλύτερο ανθρώπινο θέμα, τον θάνατο! Εκείνος βίωσε τρεις αιφνίδιους θανάτους: του πατέρα του, της εγγονής του και του γιού του…! Οι οδυνηρές εμπειρίες ισοπεδώνουν…!

Η Εκκλησία έρχεται να γιορτάσει την εμπειρία του θανάτου στο πρόσωπο της αγιότερης ύπαρξης που υπάρχει στους κόλπους της: της Μαρίας Θεοτόκου .

Η Παναγία υπήρξε η «γέφυρα» διάβασης της Θεότητος προς εμάς. Το εργαστήριο της “συγχώνευσης” του Θείου και των ανθρώπινων… υλικών. Ο “κόμπος” που συνάρμοσε τα… διεστώτα! Η “βάρκα” με την οποία πέρασε προς εμάς, Αυτός που μας αγάπησε τόσο, ώστε δέχτηκε (για την αγάπη μας, δηλαδή για να μοιραστεί μαζί μας την πατρική του αγκαλιά και να κάνει την σχέση μας, όχι διανοητική απορία και αγωνία, αλλά υπαρξιακό βίωμα… ανέκφραστο!) δέχθηκε να σαρκωθεί και να πεθάνει (…ακόμα και Αυτός…!) ώστε να μας ελευθερώσει από τον αγωνιώδη ή αγχώδη φόβο του υπερβατικού, μαθαίνοντας μας, ότι ήρθε, όχι για να τιμωρήσει και καταστρέψει, αλλά για να σώσει–αρτιώσει (κάνοντας σώους όλους εμάς) τα συντρίμμια της ζωής μας (Λουκ. 9.56).

Όταν η Μαρία συνέλαβε και γέννησε τον Υιό της, δεν ήρθε σε ύπαρξη κανένα καινούργιο πρόσωπο, αλλά ο αιώνιος Υιός του Θεού, που έγινε άνθρωπος. Το όνομα που της δόθηκε, Θεοτόκος, δεν είναι επιθετικός προσδιορισμός… ποιότητας αλλά μια αναπόφευκτη συνέπεια του ονόματος Θεάνθρωπος! Οι πατέρες με τον προσδιορισμό Θεοτόκος δεν “έπλεξαν” εγκώμιο, αλλά περιέγραψαν την πραγματικότητα, χωρίς κάτι τέτοιο να είναι απλώς και μόνο μια δήλωση του ιστορικού γεγονότος! Και η ίδια η Μαρία χρειαζόταν σωτηρία. Φυσικά ο Θεός ποτέ δεν χρησιμοποιεί τον άνθρωπο σαν να ήταν (ο άνθρωπος) ένα απλό εργαλείο στα χέρια ενός τεχνίτη! Εννοείται επίσης, εκ παραλλήλου, ότι η χριστιανική σκέψη κινείται πάντοτε στο χώρο των προσώπων, όχι στο χώρο των αφηρημένων ιδεών!

Η παρακοή στο θέλημα του Θεού μιας γυναίκας (Εύας με αυταπάτες ισοθεΐας…) αντισταθμίστηκε από την υπακοή (γένοιτο μοι, κατά το ρήμα Σου, δηλαδή θέλω να γίνει, και να γίνω, ό,τι συ ο Δημιουργός μου αξιολογείς ως ωφέλεια και υγεία μου..) μιας άλλης γυναίκας, της Μαρίας. Η Εύα κυοφόρησε θάνατο, η Μαρία γέννησε την Ζωή. Είναι μεγάλο μυστήριο, αφού το ταπεινό “γένοιτο” ήταν όρος sine qua non για την πραγματοποίηση τουπαντοδύναμου “γεννηθήτω” του Θεού. Ο Θεός δεν δραστηριοποιείται χωρίς την συνεργασία μας. Η Μαρία συνεργάστηκε στην Οικονομία της σωτηρίας μας.

Κάνοντας μια μικρή παρένθεση πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η Θεία Μητρότητα της Μαρίας δεν προέκυψε από την μη συμμετοχή της στο προπατορικό αμάρτημα. Τέτοιες αντιλήψεις είναι μια ευγενική προσπάθεια των Δυτικών αδελφών μας, που πατάνε πάνω σε ανεπαρκή διδασκαλία για το προπατορικό αμάρτημα. Κάτι τέτοιο είναι μια περιττή και ανεπιτυχής περιπλοκή, που επισκιάζει την αλήθεια της καθολικής πίστεως! Η Χάρη που είχε η Μαρία αποκτήθηκε από την προσωπική της αγνότητα και διατηρήθηκε από το Πνεύμα του Θεού. Κάτι τέτοιο (γνωστό στους αγίους) δεν ήταν κατάργηση της αμαρτίας! Η αμαρτία καταστράφηκε πάνω στο Ξύλο του Σταυρού, ούτε καν με την ενσάρκωση του Χριστού που ήταν η έναρξη της Νέας Δημιουργίας. Και αυτός ο Δεύτερος άνθρωπος – Αδάμ, ο Χριστός εισέρχεται στην πλήρη δόξα Του μέσω της πύλης του θανάτου.

Όπως όμορφα “παραμυθένια” λέει ο Ασλάν–Χριστός στην Νάρνια του C. S. Lewis «Όλοι οι άνθρωποι πεθαίνουν καθώς ξέρεις. Ακόμα και εγώ!!»

Και ποια μεγαλύτερη συντριβή από τον θάνατο;

• Γιορτάζουμε λοιπόν την Κοίμηση της Θεοτόκου…

1. για να αποδεχτούμε την κοινή ανθρώπινη διαδρομή – μοίρα, σ’ ένα κόσμο που φαντασιώνεται, κατά κυριολεξία, αθανασίες τεχνολογικές και αρνείται να δει τι υπάρχει μπροστά στα μάτια του αυταπατώμενος με υποκατάστατα. ΟΛΟΙ θα πεθάνουμε όπως πέθανε και ο Χριστός και η Θεοτόκος.
2. Η παραδοχή του θανάτου δεν σημαίνει αποδοχή του θανάτου, αλλά προσπάθεια να συνειδητοποιήσουμε πώς θα γίνει «μετάσταση προς την Ζωή» όπως λέει το απολυτίκιο της γιορτής.
3. Για να συνειδητοποιήσουμε ότι τα μεγάλα και θαυμαστά, μας ξεπερνούν χωρίς να μας συντρίβουν! Αντίθετα μας αξιολογούν ως αξία μεγαλύτερη από ό,τι νομίζουμε και γι’ αυτό απαιτούν ποιότητα από εμάς. Αν κάποιον δεν τον εκτιμάς, τι να του γυρέψεις…!;
4. για να “καταλάβουμε” την μέγιστη ταπείνωση της Μαρίας, η οποία προφανώς κατ’ απαίτησή της από τον Χριστό έκρυψε το άγιο Σώμα της από τα «μάτια» μας! Τι σύμπτωση!! Αυτή και ο δεύτερος γιος της, άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος!! Οι ευσεβείς ιστορίες για ανάληψη του σώματος της δεν στοιχειοθετούνται ούτε στη Γραφή ούτε στη παράδοση πριν το 800- 900 μ.Χ. Οι βασιλείς της Κωνσταντινουπόλεως Μαρκιανός και Πουλχερία, 457 μ.Χ. αναζητούσαν περιπαθώς το θεομητορικό σώμα!! Εμείς οφείλουμε να στεκόμαστε «με φόβο και τρόμο» στο κατώφλι του μυστηρίου. Μας φτάνει για πληροφορία το Εξαποστειλάριο «Απόστολοι… κηδεύσατε μου το σώμα… και Συ Υιέ και Θεέ μου παράλαβε μου το πνεύμα».

Μένει σε εμάς κόπος και αγώνας, στην σχέση μας με τον Θεό, να μπορούμε κάποια στιγμή να απαντήσουμε, όπως Εκείνη: Γένοιτο μοι κατά το ρήμα Σου.

Η Παναγία να μας φωτίζει σε μια διαδρομή συνάντησης με τον Χριστό, που θα είναι νίκη Του, καταπάνω και στον δικό μας θάνατο!

Ας την παρακαλούμε ολοχρονίως. Καμιά μάνα δεν απορρίπτει τα παιδιά της. Και την υιοθεσία μας την υπέγραψε στον Σταυρό Του ο Χριστός με το Αίμα Του.

Με αγάπη και ευχές

π. Θεοδόσιος