Αναστάσιος

1 9 4 0

ΕΝΑ ΑΠΌ ΤΑ ΕΝΔΟΞΟΤΕΡΑ «ΟΧΙ» ΤΩΝ  ΕΛΛΗΝΩΝ

 

Του Κωνσταντίνου Χασόγια. Θεολόγου του ΕΚΠΑ.

«Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτέρον εστίν η Πατρίς και σεμνοτέρον και αγιωτέρον και εν μείζονι μοίρα και παρά θεοίς και παρ’ ανθρώποις τοις νουν έχουσιν» Σωκράτης (Πλάτωνος, Κρίτων,51α, 51β). Με αυτά τα διαχρονικά  λόγια ο αρχαίος φιλόσοφος τόνιζε ότι το πολυτιμότερο πράγμα για έναν Έλληνα ήταν η πατρίδα του. Πράγματι, οι Έλληνες στην ιστορική τους πορεία από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας κλήθηκαν πολλές φορές να υπερασπισθούν την ιερή τους γη πολεμώντας για την υπέρτατη αξία της ελευθερίας. Από την μάχη των Θερμοπυλών με το ηρωικό «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» των Σπαρτιατών υπό την ηγεσία του βασιλιά Λεωνίδα απέναντι στους Πέρσες του Ξέρξη, μέχρι τον «μαρμαρωμένο» αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο που αρνήθηκε να παραδώσει την Κωνσταντινούπολη αμαχητί στον Μωάμεθ Β΄, το «ΟΧΙ» είναι μία έννοια που έχει συνδεθεί με το ελληνικό DNA.
Ήταν ακριβώς αυτή η έμφυτη πίστη στα ιδανικά της ελευθερίας και της διαφύλαξης της πατρίδας έναντι κάθε επίδοξου κατακτητή, εκείνη που οδήγησε την Ελλάδα να γράψει χρυσές σελίδες δόξας για άλλη μία φορά κατά το έπος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μόλις ο ήχος του πολέμου έφθασε στο κατώφλι της Ελλάδος, χωρίς δεύτερη σκέψη ο ελληνικός λαός πήρε τα όπλα κι αγωνίσθηκε με αυτοθυσία υπερβαίνοντας εαυτόν με την ενεργή συμμετοχή του στο πλευρό του ελεύθερου κόσμου. Μετά την απόκρουση της ιταμής ιταλικής εισβολής, ακολούθησε η αντεπίθεση του Ελληνικού Στρατού και η ένδοξη νίκη έναντι των ιταλικών στρατευμάτων, η οποία προκάλεσε την έκπληξη και τον θαυμασμό των λαών της Ευρώπης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1940 οι δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία και Ιταλία) επικρατούσαν στα πεδία των μαχών και κατ’ επέκταση είχαν κυριαρχήσει μέχρι τότε στην Ευρώπη. Η μόνη αχτίδα φωτός την περίοδο εκείνη ήταν το μικρό Βασίλειο της Ελλάδος που αντιστέκετο ηρωϊκά, καθώς και οι μακρινές βρετανικές νήσοι του Ηνωμένου Βασιλείου.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το να εκστομίσει η τότε ελληνική ηγεσία το ιστορικό «ΟΧΙ», τα ξημερώματα της 28^ης Οκτωβρίου 1940, ως απάντηση στο ιταλικό τελεσίγραφο, δεν ήταν καθόλου μία εύκολη απόφαση, αλλά όμως ήταν εκείνη την οποία επέβαλλε η μακραίωνη ελληνική ιστορία. Το «Alors, c’est la guerre» δηλ. «Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο» του Στρατηγού Ιωάννη Μεταξά προς τον Ιταλό πρέσβη Εμμανούελε Γκράτσι, ειπώθηκε συνειδητά, με σθένος και γενναιότητα, και πέρασε στις Δέλτους της Ιστορίας ως το νέο «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» που ειπώθηκε αυτήν τη φορά στον Ιταλό εισβολέα. Από αυτήν την ιστορική στιγμή κι έπειτα, τη σκυτάλη του «ΟΧΙ» της ελληνικής Ηγεσίας, την πήραν οι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες του Ελληνικού Στρατού και μετέφεραν τη φλόγα της αντίστασης στα βουνά της Πίνδου. Για μιά τετραετία ο Στρατηγός Μεταξάς εξόπλιζε τη χώρα και προετοίμαζε ψυχολογικά τον ελληνικό λαό ώστε να μπορέσει να αντισταθεί επάξια σε όποια απειλή θα δεχόταν η Πατρίδα. Έτσι η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου βρήκε τις Ένοπλες Δυνάμεις εκπαιδευμένες, εξοπλισμένες και με υψηλό ηθικό, να επανδρώνουν τα οχυρωματικά έργα της Γραμμής Μεταξά σε Μακεδονία και Θράκη και να πολεμούν με γενναιότητα στα βουνά της Ηπείρου κλείνοντας τα περάσματα και καταδιώκοντας τον εισβολέα. Ακολουθώντας την κοινή απόφαση του Ανώτατου Άρχοντα της χώρας Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και του Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά, ο Ελληνικός Στρατός ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει έως εσχάτων. Δίπλα στον ηρωικό Στρατό μας στεκόταν με όλες του τις δυνάμεις το έθνος των Ελλήνων, που ήταν αποφασισμένο να μην αφήσει τον εχθρό να περάσει. Η ομοψυχία και το γενναίο φρόνημα το ελληνικού λαού διακρίνεται και στα ιστορικά πρωτοσέλιδα του τύπου της εποχής. Και το μεγάλο θαύμα ήταν οι γυναίκες των χωριών των Ιωαννίνων, γυναίκες Ηπειρώτισσες, θαυμάσματα της φύσης, οι οποίες αψήφησαν τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες της βαρυχειμωνιάς, αγνόησαν τα εχθρικά πυρά, και προσέφεραν μέγιστη υπηρεσία μεταφέροντας στις πλάτες τους πολεμοφόδια και τρόφιμα στα  μαχόμενα στην πρώτη γραμμή τμήματα του Ελληνικού Στρατού. 
Ενώπιον αυτής της ορμής και της αποφασιστικότητας, οι Ιταλοί απέτυχαν και ντροπιάστηκαν στα βουνά της Ηπείρου. Έτσι, τον Απρίλιο του 1941, έσπευσαν σε βοήθεια τους οι Γερμανοί, με την άψογη πολεμική τους μηχανή, για να εισπράξουν κι εκείνοι ένα δεύτερο ελληνικό «ΟΧΙ», το ίδιο ηρωικό και το ίδιο υπερήφανο όπως και το πρώτο. Παρά την ηρωική αντίσταση των Ελλήνων μαχητών στα οχυρά της «γραμμής Μεταξά» στη Μακεδονία, οι Γερμανοί αφού πρώτα διέρρηξαν τη γιουγκοσλαβική αμυντική γραμμή έπειτα εισήλθαν στην ελληνική επικράτεια με τελική συνέπεια την είσοδο του γερμανικού στρατού στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1941. Ωστόσο, το ελληνικό φρόνημα δεν κάμφθηκε  και  διατρανώθηκε ένα ακόμα «ΟΧΙ»  με τη θρυλική μάχη της Κρήτης.  Ήδη από τις 23 Απριλίου 1941, είχε μεταβή στη μεγαλόνησο ο βασιλέας Γεώργιος Β΄ και η ελληνική Κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Εμμανουήλ Τσουδερό. Κατά τον Γερμανό Αντιπτέραρχο Στούντεντ: «η Κρήτη υπήρξε ο τάφος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών».
Αλλά και μετά την κατάληξη της Κρήτης από τους Γερμανούς η αλληλουχία των «ΟΧΙ» και της ελληνικής αντίστασης δεν σταμάτησε. Η επίσημη Ελληνική κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Β΄ δε συνθηκολόγησε ποτέ με τον εχθρό, αλλά συνέχισε τον πόλεμο  στη βόρειο Αφρική δοξάζοντας τα ελληνικά όπλα (μάχη Ελ Αλαμέιν κλπ). Στο εξωτερικό ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄ ήταν το σύμβολο της νομιμότητας και του συνεχιζόμενου ελληνικού αγώνα στα μέτωπα του πολέμου, ενώ, την ίδια στιγμή, στην κατεχομένη Ελλάδα ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος αρνείτο να ορκίσει την κυβέρνηση δωσιλόγων υπό τον Στρατηγό Τσολάκογλου δηλώνοντας ότι: «Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό, εμείς γνωρίζουμε  ότι τις κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός ή ο Βασιλεύς», με συνέπεια να χάσει τον επισκοπικό θρόνο του.  Επίσης, στα μαύρα χρόνια της τριπλής Κατοχής γενναίοι Έλληνες έδειξαν την αγωνιστικότητά τους στελεχώνοντας οργανώσεις Εθνικής Αντιστάσεως, προκαλώντας με τη δράση τους απώλειες  στους κατακτητές.
Αναντίρρητα το ΟΧΙ του 1940 ήταν  ένα από τα ενδοξοτέρα των  Ελλήνων. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα από τα «ΟΧΙ» των Ελλήνων της γενιάς του 1940 υπήρξαν λαμπρά. Αναγνωρίσθηκε η συμβολή της Ελλάδος στον πόλεμο για την τελική νίκη των Συμμαχικών δυνάμεων τόσο από τους  συμμάχους όσο και από τους εχθρούς. Χάρη στους μαχητές του Έπους των ετών 1940-‘41 κλονίσθηκε ο θρύλος περί του «αήττητου του Άξονα» και δόθηκε ελπίδα στους φοβισμένους λαούς της Ευρώπης. Η εισβολή στην ΕΣΣΔ καθυστέρησε και ο «Στρατηγός Χειμώνας» έπνιξε κυριολεκτικά μέσα στο χιόνι τη γερμανική πολεμική μηχανή που εισέβαλε στις στέπες της Ρωσίας. Το φωτεινό παράδειγμα των τότε Ελλήνων υποδεικνύει στις επόμενες γενιές του Έθνους τον δύσκολο και αιματοβαμμένο δρόμο του χρέους και της αρετής, τον δρόμο του καθήκοντος που είναι ο μόνος που ταιριάζει στον Έλληνα με τη μακραίωνη Ιστορία του. Είθε να σταθούμε και εμείς αντάξιοι τους όταν η πατρίδα μας, μας χρειαστεί.