Μια προσέγγιση στη δημιουργία του ανθρώπου - Υάκινθος

...Θα δούμε πώς αντιλαμβάνεται η παράδοση της Εκκλησίας τη δημιουργία του ανθρώπου. Τη βιβλική διήγηση λίγο πολύ την ξέρουμε όλοι. Εκείνο που πρέπει να σχολιάσουμε είναι γιατί δημιουργείται ο άνθρωπος και πώς δημιουργείται. Θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει μόνο μια λέξη, που τα λέει όλα και ως προς το "γιατί" και ως προς το "πως": τη λέξη "αγαπητικώς". Είναι μέσα από τα κείμενα της λατρείας μας.
Στο βιβλίο της Γενέσεως βλέπουμε να χρησιμοποιείται πληθυντικός αριθμός για να περιγραφεί η ενέργεια του Θεού ως προς τη δημιουργία του ανθρώπου: "Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ΄εικόνα ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν"(Γεν.1,26). Αυτό εισάγει αμέσως μια αντίληψη για σχέση άλλου είδους, μια σχέση που δεν υπάρχει στα άλλα κτίσματα της δημιουργίας. Θα έρθουν αργότερα οι Πατέρες να μας μιλήσουν για την προσωπική σχέση: ο άνθρωπος δεν υπάρχει ως άτομο. Ως άτομο μπορεί να υπήρχε προ της δημιουργίας του. Η δημιουργία του είναι το πέρασμα από την ατομική του φύση στην προσωπική του φύση, σύμφωνα με ένα πρότυπο. Και το πρότυπο αυτό είναι η κοινωνία προσώπων που υπάρχει στην Αγία Τριάδα. Πρέπει λοιπόν ο άνθρωπος να δημιουργηθεί κατά την εικόνα της θεότητας. Κατά τον τρόπο που υπάρχει η θεότητα. Κατά το "πως" της θεότητας. Αν λοιπόν η θεότητα υπάρχει ως αγάπη, ως κοινωνία προσώπων, ο άνθρωπος πρέπει να δημιουργηθεί επίσης ως αγάπη, ως κοινωνία προσώπων- και αυτό είναι ο άνθρωπος. Πριν από την κοινωνία προσώπων δεν υπάρχει ο άνθρωπος.

Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις , ιδίως τους τελευταίους αιώνες μετά την Αναγέννηση, γύρω από τη δημιουργία του ανθρώπου, και τον προπερασμένο αιώνα γύρω από την καταγωγή του ανθρώπου. Αυτό είναι ένα ερώτημα πλαστό για την Εκκλησία. Δεν υπάρχει για τους Πατέρες της Εκκλησίας τέτοιο ερώτημα, και θα σας εξηγήσω το γιατί. Η επιστήμη μπορεί να θέτει τα ερωτήματά της και να κάνει την έρευνά της και να αποφαίνεται για την καταγωγή του ανθρώπου. Την Εκκλησία δεν την αφορά ένα τέτοιο "επιστημονικό " ερώτημα", γι αυτό και δεν ασχολείται (ή, μάλλον, δεν θα έπρεπε να ασχολείται),με τέτοιας φύσεως ερωτήματα. Για την Εκκλησία υπάρχει ένας κόσμος κτιστός, πριν από την εμφάνιση του ανθρωπίνου προσώπου, και υπάρχει επίσης ένας άλλος κόσμος, που εμφανίζεται ως κοινωνία των προσώπων. Δημιουργία του ανθρώπου σημαίνει το πέρασμα απο το άτομο στο πρόσωπο.
Ο άγ. Γρηγόριος ο θεολόγος σε ένα κείμενό του δηλώνει ακριβώς αυτό: "και παρά μεν της ύλης λαβών το σώμα ήδη προυποστάσης"( από την ύλη, που ήδη υφίσταται πριν από την δημιουργία του ανθρώπου, λαμβάνει το σώμα), "παρ’ εαυτού δε πνοήν ενθείς (από τον εαυτό του δε εισάγοντας πνοή). " ό δη νοεράν ψυχήν και εικόνα Θεού είδεν ο λόγος (που σημαίνει νοερή ψυχή και εικόνα Θεού), "οίον τινα κόσμον έτερον, εν μικρώ μέγαν, επί της γης ίστησιν" ορθώνει ένα νέο κόσμο πάνω στη γη, έναν μέγα κόσμο μέσα στον μικρό, έναν άλλο κόσμο).
Θέλω να πω με αυτό ότι ο "χους"( είναι η λέξη που χρησιμοποιεί η Αγία Γραφή), απο τον οποίο προέρχεται ο άνθρωπος , δεν είναι απαραιτήτως το χώμα με την έννοια που εμείς ξέρουμε, αλλά είναι ο προυπάρχων κόσμος, τα προυπάρχοντα έμβια όντα, η προυπάρχουσα οργανική και ανόργανη ύλη. Προετοιμάζεται ένας ολόκληρος κόσμος για να φανερωθεί κάποια στιγμή ο άνθρωπος. Και αυτό που φανερώνεται ως άνθρωπος είναι κοινωνία προσώπων. Μόνο ως κοινωνία προσώπων τον αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο η Εκκλησία και όχι ως άτομο.
Υπάρχουν δύο διηγήσεις για τη δημιουργία του ανθρώπου, λίγο διαφορετικές μεταξύ τους.Στη μία διήγηση, ο άνθρωπος δημιουργείται άνδρας και γυναίκα αμέσως:" και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον... άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς".(Γεν.1,27). Στη δεύτερη διήγηση υπάρχει η δημιουργία πρώτα του άντρα και έπειτα εκ της πλευράς του, της γυναίκας. Στη δεύτερη διήγηση εκείνο που προέχει να υπογραμμιστεί είναι ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε ως σχέση προσώπων. Ο Αδάμ αντιλαμβάνεται ότι ζει όταν συναντάει τη γυναίκα, κι αυτό φαίνεται από την ονομασία που της δίνει- την ονομάζει Ζωή. Τότε ζει ο άνθρωπος, ο οποίος πριν από τη σύναψη σχέσης είναι απλώς χοϊκός, όπως δηλώνει το όνομά του (Αδάμ στα εβραϊκά θα πει χοϊκός). Και ονομάζει το έτερον (μια ετερότητα που έχει απέναντί του και τον κάνει να είναι πρόσωπο ο ίδιος), τη γυναίκα, Ζωή (Εύα, στα εβραϊκά).
Τώρα, γιατί δημιουργείται ο άνθρωπος; Δημιουργείται για να φανερωθεί η δόξα του Θεού ως αγάπη μέσα στη δημιουργία, στην κτίση. Και δημιουργείται για να είναι αγάπη, δηλαδή για να φανερώνει αυτήν την κοινωνία, την οποία ζει η ίδια η θεότητα.
(Από το βιβλίο "Διερχόμενοι δια του Ναού" Δημ. Μαυρόπουλου, εκδ. "ΔΟΜΟΣ",σελ.47-50).

Υάκινθος