Αναφορά των πάντων στην Βασιλεία του Θεού - π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Ξεφύλλισα και ξαναδιάβασα αυτό το ημερολόγιο. Φαίνεται πως ό,τι με ενδιαφέρει πραγματικά και γνήσια κυλά μέσα του, και ποτέ δεν με καταλαμβάνει εξωτερικά. [...] Πρέπει να αναγνωρίσω πως μοναδική και κύρια ιδέα μου είναι η ιδέα της «αναφοράς» - η αναφορά των πάντων στην Βασιλεία του Θεού, ως αποκάλυψη και περιεχόμενο του Χριστιανισμού. Η «καινούργια ζωή» αρχίζει μ’ αυτή τη σχέση και ολοκληρώνεται σ’ αυτήν. Η αμαρτία πολλών Χριστιανών είναι ο περιορισμένος ορίζοντάς τους – η διακοπή, η διάσπαση αυτής της σχέσης, που τη διασπούν τα είδωλα και οι ειδωλολάτρες. Το βάθος και η καινότητα αυτής της αμαρτίας είναι πως η ίδια η Εκκλησία γίνεται είδωλο, οι ακολουθίες, η θεολογία, η ευσέβεια, η ίδια η θρησκεία. Ακούγεται ίσως σαν φτηνό παράδοξο, αλλά η Εκκλησία είναι αυτή που βλάπτεται πολύ και παρακωλύεται από την ίδια την Εκκλησία, η Ορθοδοξία από την Ορθοδοξία, η Χριστιανική ζωή από την ευσέβεια κ.λπ. Όταν ο Χριστός λέγει πως δεν πρέπει να καλούμε κανένα «πατέρα» ή «καθηγητή» πάνω σ’ αυτή τη γη, (νομίζω) πως εννοεί τα εξής: η Εκκλησία είναι ένα σημείο αναφοράς, έτσι ώστε να γνωρίζουμε αυτό με το οποίο σχετίζονται τα πάντα, αυτό που αποκαλύπτει την αλήθεια για τα πάντα, αυτό που είναι το περιεχόμενο της ζωής μας. Μόλις η Εκκλησία γίνει ένα από τα συστατικά του κόσμου τούτου (Εκκλησία, πολιτεία, πολιτισμός, ηθική, et tutti quanti), μόλις η Εκκλησία πάψει να είναι σημείο αναφοράς, που σημαίνει μόλις πάψει ν’ αποκαλύπτει και να κρίνει με βάση αυτή την αποκάλυψη, να μεταστρέφει και να μεταμορφώνει, τότε γίνεται η ίδια ένα είδωλο. Εδώ αρχίζει και εδώ πρέπει να τελειώνει κάθε διδασκαλία για την Εκκλησία. Η προτροπή προς την Εκκλησία είναι: «να είσαι η εικόνα...». Αλλά η Εκκλησία εδώ και καιρό έχει αρχίσει να ζει για τον εαυτό της, να μεγαλώνει για χάρη της, και όχι «εν Θεώ», να συζητά για την αποστολή και την κλήση της – αντανακλώντας συνεπώς αυτόν τον κόσμο και αποφεύγοντας να συσχετίσει τα πάντα με τη Βασιλεία του Θεού –για να σωθεί έτσι ο κόσμος. Η δυσκολία είναι η εξής: λαμβάνουμε τη γνώση για τη Βασιλεία του Θεού από την Εκκλησία, φθάνουμε να γνωρίσουμε την Εκκλησία μέσα από την γνώση της Βασιλείας, η οποία έχει ληφθεί μόνο από την Εκκλησία. Εδώ βρίσκεται η ουσιώδης κατανόηση της Εκκλησίας ως Μυστήριο.

Πέμπτη, 12 Μαΐου, 1977

π. Αλέξανδρος Σμέμαν

 

Επιλογή: τ.δ.ι.