100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ - Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ

                                               

Tοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου

                                                 Πατρῶν  κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

            Ἑκατό χρόνια συμπληρώνονται ἐφέτος ἀπό τούς νικηφόρους καί ἐνδόξους γιά τήν Ἑλλάδα Βαλκανικούς Πολέμους, κατά τήν διάρκεια τῶν ὁποίων ἐφάνη γιά μιά ἀκόμη φορά ὁ ἡρωισμός τῶν Ἑλλήνων καί τό μεγαλεῖο τῆς Ἑλληνικῆς ψυχῆς.

            Δέν θά μπορούσαμε νά μή συμπεριλάβωμε στούς ἐφετινούς ἑορτασμούς γιά τόν Ἅγιο Ἀπόστολο Ἀνδρέα, στά «Πρωτοκλήτεια 2013», τήν ἀναφορά μας στήν αἱματοβαμμένη αὐτή περίοδο, ἡ ὁποία ἐδιπλασίασε τήν Ἑλλάδα, καί νά μή ἀποτίσωμε φόρο τιμῆς καί εὐγνωμοσύνης στά ἡρωικά τέκνα τῆς Πατρίδος μας, τά ὁποῖα ἔσπειραν μέ τά κόκκαλά τους τά ἱερά, τά Ἑλληνικά βουνά τῆς Μακεδονίας μας, τῆς Ἠπείρου μας καί ἄλλων περιοχῶν, προκειμένου νά κυματίσῃ καί σ’ αὐτά τά ἐδάφη μας ἡ Γαλανόλευκη καί νά πνεύσῃ ὁ ἄνεμος τῆς ἐλευθερίας.

            Ὁ Α’ Βαλκανικός Πόλεμος ἀνάμεσα στούς συμμάχους, Ἑλλάδα, Σερβία, Μαυροβούνιο καί Βουλγαρία ἀπό τήν μιά μεριά, καί τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία ἀπό τήν ἄλλη, ξεσπᾶ στίς 4 Ὀκτωβρίου 1912. Οἱ πολεμικές ἐπιχειρήσεις, τόσο στήν στεριά ὅσο καί στήν θάλασσα, εἶναι σκληρές καί αἱματηρές. Ὁ Ἑλληνικός στρατός μέ γενναιότητα, ἀποφασιστικότητα καί αὐταπάρνηση μαχόμενος —ὡς ἐπιτάσσει τό ἱστορικό του χρέος καί ὡς οἱ καιροί ἐπιβάλλουν, ἀλλά καί τό μέλλον ἀπαιτεῖ— καταλαμβάνει ἐδάφη τῆς Μακεδονίας καί τῆς Ἠπείρου.

            Οἱ Ἕλληνες ἀνήμερα τοῦ Ἁγίου Δημητρίου (26 Ὀκτ. 1912) ἀπελευθερώνουν τήν Θεσσαλονίκη καί εἰσέρχονται θριαμβευτές στήν πόλη τοῦ Μεγαλομάρτυρος. Ἀλλά καί ἡ ἀπελευθέρωση τῶν Ἰωαννίνων (21 Φεβ. 2013) ἀποτελεῖ μέγιστο τρόπαιο καί πολύ σημαντικό σταθμό στήν ὅλη πορεία καί ἐξέλιξη τῶν ἀγώνων κατά τόν Α’ Βαλκανικό Πόλεμο:

«Τά πήρανε τά Γιάννενα,

                                     μάτια πολλά τό λένε.

   Μάτια πολλά τό λένε,

  ὅπου γελοῦν καί κλαῖνε».

            Παράλληλα ὁ Ἑλληνικός στόλος, μέ ἀπαράμιλλη  ἐπίσης γενναιότητα ἀγωνιζόμενος, κατέλαβε πολλά νησιά τοῦ Βορείου καί Ἀνατολικοῦ Αἰγαίου, ἐνῷ στίς 2 Νοεμβρίου 1912 ἀπελευθέρωσε τό Ἅγιον Ὅρος.

            Στίς 17 Μαΐου 1913, μέ τήν συμμετοχή τῶν Μεγάλων Δυνάμεων, ὑπογράφεται στό Λονδίνο συνθήκη μεταξύ τῶν ἀντιπάλων πλευρῶν. Ὥστόσο, ἡ ρύθμιση τῶν συνόρων ἀνάμεσα στά Βαλκανικά κράτη δημιούργησε προβλήματα. Ἔτσι στίς 16 Ἰουνίου 1913 ξεσπᾷ ὁ Β’ Βαλκανικός Πόλεμος. Αὐτή τήν φορά ἡ Βουλγαρία εἶναι ἀντιμέτωπη μέ τήν συμμαχία Ἑλλάδος καί Σερβίας. Τά Ἑλληνικά στρατεύματα κερδίζουν σημαντικές μάχες καί ἐπιτυγχάνουν σημαντικές νίκες καί ἡ Βουλγαρία ἀναγκάζεται νά ὑποχωρήσῃ.

            Ἡ ὁριστική ρύθμιση τῶν συνόρων γίνεται μέ τήν Συνθήκη τοῦ Βουκουρεστίου, πού ὑπογράφεται στίς 28 Ἰουλίου 1913, μετά τό τέλος τοῦ πολέμου. Τά Βαλκανικά κράτη μέ τούς δύο πολέμους κερδίζουν σημαντικά ἐδάφη καί ἐπεκτείνουν τά σύνορά τους. Ἡ Ἑλλάδα σχεδόν διπλασιάζει τήν ἔκτασή της μέ τήν προσάρτηση μεγάλου μέρους τῆς Ἠπείρου καί τῆς Μακεδονίας, καθώς ἐπίσης τῆς Κρήτης καί τῶν νησιῶν τοῦ Βορειοανατολικοῦ Αἰγαίου.

            Ἡ Ἑλλάδα τό 1907 ἔχει ἔκταση 63.211 τετρ.χλμ. καί πληθυσμό 2.631.952 κατοίκους.

            Τό 1913 ἔχει ἔκταση 120.308 τετρ. χλμ. καί πληθυσμό 4.718.221 (Κων. Σβολόπουλος, «Ἡ Συνθήκη τοῦ Βουκουρεστίου», Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, Τόμ. ΙΔ’, Ἀθήνα 1978, σελ. 354).

·           Ἡ πόλις τῶν Πατρῶν καί ἡ Ἀχαΐα ὁλόκληρη ἀπέστειλαν στήν πρώτη γραμμή τοῦ πολέμου πολλά ἀπό τά παιδιά τους, τά ὁποῖα διεκρίθησαν γιά τόν ἡρωισμό τους καί γιά τό ὑψηλό αἴσθημα εὐθύνης ἔναντι τῆς φιλτάτης πατρίδος. Ἐξ ἄλλου μέ αὐτά τά νάματα εἶχαν γαλουχηθῆ αὐτά τά παιδιά· μέ τά νάματα τῆς πίστεως στόν Θεό καί τῆς ἀγάπης πρός τήν πατρίδα. Ὅλοι ἐγνώριζαν κάτι πού ἴσως σήμερα ἀγνοοῦν, ὄχι μόνο ὡς στίχους, ἀλλά καί ὡς νόημα καί ὡς οὐσία τά Ἑλληνόπουλα:

            «Μητρός τε καί πατρός τε καί τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων, τιμιώτερον ἐστίν ἡ Πατρίς καί σεμνότερον καί ἁγιώτερον». (Σωκράτης)

            Χαρακτηριστικό αὐτῆς τῆς ἀγάπης γιά τήν πατρίδα εἶναι τό γεγονός ὅτι, καί τότε κατά τούς Βαλκανικούς Πολέμους , ἀλλά καί κατά τά ἑπόμενα χρόνια πού ἀκολούθησαν σκληροί ἀγῶνες γιά τήν λευτεριά τῶν σκλαβωμένων ἐδαφῶν τῆς πατρίδος, ἔσπευσαν Ἑλληνόπουλα πού εὑρίσκοντο στήν ξενητειά, χωρίς νά τούς ὑποχρεώσῃ κανείς, παρά μόνο αὐτή ἡ ἀγάπη γιά τήν πατρίδα, ἔσπευσαν λέγω, νά ἐπιστρέψουν τάχιστα, σάν νά εἶχαν φτερά στά πόδια τους, προκειμένου νά ἐνταχθοῦν στίς τάξεις τοῦ ἐνδόξου Ἑλληνικοῦ στρατοῦ γιά νά ἀγωνισθοῦν γιά τήν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος. Ἐγνώριζαν ὅτι ἴσως σκοτωθοῦν, ὅμως ἐθεώρησαν ὑπέρτατο χρέος αὐτή τήν θυσία καί τήν προσφορά τοῦ αἵματος γι’ αὐτή τήν γῆ, γιά τήν μάνα πού τούς γέννησε.

            Αὐτούς σήμερα προβάλλομε ὡς πρότυπα ζωῆς, ἀγώνων καί κατορθωμάτων ἡρωικῶν. Γι’ αὐτό κάνομε αὐτή τήν γιορτή. Ἀφ’ ἑνός μέν γιά νά ἀποτίσωμε φόρο τιμῆς στούς ἥρωές μας, στά Πατρινόπουλα, στά παλληκάρια μας πού πολέμησαν καί σκοτώθηκαν, ἤ ἀπό τίς κακουχίες τοῦ πολέμου καί τά τραύματα ἐτελειώθησαν σέ κάποιο στρατιωτικό νοσοκομεῖο, ἤ γύρισαν στήν Πάτρα καί στά χωριά τους γενόμενοι δεκτοί μέ ἐνθουσιασμό καί μέ τιμές ἥρωος —καί δικαίως— ἀπό τήν οἰκογένειά τους καί τούς συντοπίτες τους.

            Ἀφ’ ἑτέρου δέ γιά νά διδάξωμε στά παιδιά μας τήν ἀξία τῶν ἀγώνων γιά ὑψηλά ἰδανικά, ὥστε νά ἔχουν φρόνημα ζωντανό καί ἀγωνιστικό, νά ἔχουν ἀγάπη γι’ αὐτό τόν αἱματοποτισμένο τόπο καί, ἄν χρειασθῇ, νά θυσιασθοῦν ἀκόμη, προκειμένου νά διαφυλάξουν ὅ,τι παρέλαβαν ἀπό τούς ἡρωικούς καί λεοντόκαρδους προγόνους μας. Γιά νά μυήσωμε τά παιδιά μας καί νά τά ἐμπνεύσωμε, νά ἀγαποῦν βαθειά τήν Ἑλλάδα καί νά εἶναι ἀσυμβίβαστα μέ ὅσους θέλουν μιά πατρίδα ταπεινωμένη καί σέ ξένα συμφέροντα παραδομένη.

            Συγκίνηση αἰσθάνθηκα ὅταν ἀναζητῶντας μέσῳ τοῦ διαδικτύου ὀνόματα Πατρινῶν ἀγωνιστῶν στούς Βαλκανικούς Πολέμους, διεπίστωσα ὅτι προέβαλε ἐνώπιόν μου τό ὄνομα μιᾶς μεγάλης προσωπικότητος τῶν Πατρῶν, τοῦ ἀοιδίμου καί μακαρίου ἀνδρός π. Γερβασίου Παρασκευοπούλου. Ὁμολογῶ πώς ἐδάκρυσα.

            Πρός ἀνεύρεση καί τῶν ὑπολοίπων Πατρινῶν ἀγωνιστῶν, ἡρώων καί μαρτύρων τῶν Βαλκανικῶν Πολέμων ἀναθέσαμε στόν ἀγαπητό μας κ. Ἰωάννη Ἀνδρουτσόπουλο, ὁ ὁποῖος πρόθυμος πάντοτε μᾶς βοηθάει σέ τέτοια θέματα, νά προχωρήσῃ στήν ἔρευνα. Μέσα ἀπό ξενύχτια πολλά, ἀφοῦ δέν ἐπαρκοῦσε ἡ ἡμέρα γιά τήν ἐργασία, ἀνέσυρε ἐκ τῆς ἀφανίας πληθύν ὀνομάτων εὐκλεῶν ἀγωνιστῶν ἐκ τῆς Ἀποστολικῆς καί κλεινῆς τῶν Πατρῶν πόλεως καί τῆς Ἀχαΐας ἁπάσης.

Οἱ λεπτομέρειες εἶναι συγκλονιστικές.

Τά ἀνευρεθέντα στοιχεῖα ἀφοροῦν σέ πατρινούς καί Ἀχαιούς ἀγωνιστές τῶν Βαλκανικῶν πολέμων.

Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Πατρῶν θά ἑτοιμάσῃ καλαίσθητη ἔκδοση, ὥστε νά διασωθοῦν τά στοιχεῖα τῶν ὡς ἄνω Ἡρώων μας, τῶν ἐνδόξων καί τιμημένων παιδιῶν τῆς Πάτρας καί νά παραδοθοῦν στίς ἑπόμενες γενεές, ὡς ἱερά πρόσωπα ζωῆς καί θυσίας.

Εὐχαριστοῦμε τόν ἀναδιφήσαντα στίς δέλτους τῆς ἱστορίας καί στά λησμονημένα Ἀρχεῖα γιά νά ἀνασύρῃ ἐκ τῆς ἀφανείας εἰς τό φῶς, ὀνόματα καί κλέα ἀνδρῶν ἡρώων.

Γιά νά τιμήσωμε ὅμως, ἔτι περαιτέρω ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι εὐκλεῶς ἀγωνίσθηκαν καί ἡρωϊκῶς ἔπεσαν ὑπέρ πίστεως καίπατρίδος κατά τούς Βαλακανικούς Πολέμους γιά τήν λευτεριά τῆς Μακεδονίας μας, τῆς Ἡπείρου καί τῶν ἄλλων ἄλλων ἑλληνικῶν ἐδαφῶν, ἐκαλέσαμε ἀδελφούς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν κλείσει βαθειά στήν καρδιά τους τόν Χριστό καί τήν Ἑλλάδα, προκειμένου ἐκ τῆς ἀγαπώσης βαθειά τήν Ἑλληνορθόδοξη Πατρίδα μας καρδιά τους, νά μᾶς μιλήσουν καί νά μᾶς ξεναγήσουν, ἱστορικά καί μαρτυρικά σέ τόπους αἱματοβαμένους καί μαζί τους νά γονατίσωμε σέ μνήματα πού κρύβουν κόκκαλα ἱερά γενναίων ἀγωνιστῶν, παλληκαριῶν, πού ἄφησαν καί μάνα καί γυναῖκα, μικρά παιδιά καί ὅ,τι ἄλλο προσφιλές καί ἀγαπημένο γιά νά θυσιασθοῦν ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας τῆς Βορείου Ἑλλάδος.

Καί σᾶς ἐρωτῶ. Ἄν δέν εἶναι ὁ εἰδικός γι αὐτά τά θέματα, ὁ Ἰεράρχης πού φυλάει τά σύνορα, ὅπως καί ἄλλοι ἀκρίτες Ἱεράρχαι τῆς Ὀρθοδόξου Πατρίδος μας, ἄν δέν εἶναι εἰδικός νά μιλήσῃ γι αὐτά τά θέματα τῆς Καστοριᾶς ὁ Ἱεράρχης, ὁ ὁποῖος ποιμαίνει τήν χώρα καί ἐπαρχία τοῦ ἀοιδίμου Γερμανοῦ Καραβαγγέλη, τήν γῆ πού κατέστη τό ἱερό κιβώριο τοῦ ἀλησμόνητου παλληκαριοῦ, τοῦ μεγάλου ἥρωα, τοῦ Μακεδονομάχου πού ἔγινε θρύλος, τοῦ Παύλου Μελᾶ, τότε ποιός εἶναι;

Εὐχαριστοῦμε, λοιπόν, τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καστορίας κ. Σεραφείμ, ἀδελφό ἐν Κυρίῳ ἠγαπημένον, ὁ ὁποῖος μέ ἑλληνορθόδοξο φρόνιμα γενναῖο, μέ παρρησία, μέ ζέση καί πύρωμα καρδιᾶς, ποιμαίνει τόν μαρτυρικό καί ἡρωικό τῆς Καστορίας λαό, δίδοντας καθ’ ἡμέραν μαρτυρία, πίστεως στόν Θεό ὡς Ὀρθόδοξος ἱεράρχης καί ἀγάπης θυσιαστικῆς γιά τήν πατρίδα ὡς Ἕλληνας παπάς καί Ἐπίσκοπος.

Ἐπίσης ἐκαλέσαμε τόν γνωστό, τόν πολύ ἀγαπητό καί διακεκριμένο πολιτικό ἐπιστήμονα κ. Κωνσταντῖνο Χολέβα, ὁ ὁποῖος πολλάκις ἔχει, μέ φλόγα ψυχῆς, καί γράψει καί μιλήσει γιά τόν Χριστό καί τήν Πατρίδα μας. Τόν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ἀγωνίζεται γιά νά περάσῃ στίς καρδιές τῶν Νεοελλήνων τό μήνυμα, ὅτι χωρίς τήν ἀμώμητη καί ἁγία πίστη μας ἡ Ἑλλάδα χάνεται καί χωρίς αὐτή τήν ἀγάπη γιά τήν κάθε σπιθαμή αὐτῆς τῆς γῆς δέν μποροῦμε οὔτε στό παρόν νά σταθοῦμε, ἀλλά οὔτε καί στό μέλλον νά προχωρήσωμε.

Ὁ κ. Χολέβας εἶναι γνωστός στήν Πάτρα καί ἀπό ἄλλες ὁμιλίες του. Τόν εὐχαριστοῦμε γιά τήν βοήθεια τήν ὁποία μᾶς παράσχει ὁσάκις τόν καλέσωμε καί γιά τήν σημερινή του ἐνταῦθα παρουσία καί ὁμιλία τήν ὁποία θά ἀναπτύξη.

Ἀδελφοί μου, μέσα σ’ αὐτό τόν χῶρο τοῦ Ἀνωτάτου αὐτοῦ Τεχνολογικοῦ Ἐκπαιδευτικοῦ Ἱδρύματος τῆς πόλεώς μας, τόν ὁποῖο εὐγενῶς παραχώρησε ὁ κ. Πρόεδρος Σωκράτης Καπλάνης, τόν ὁποῖο θερμῶς εὐχαριστοῦμε, ὅπως καί τά παιδιά πού ἐργάζονται ἐδῶ καί ἐργάστηκαν μέ σεβασμό καί ἀγάπη γιά νά γίνῃ αὐτός ὁ ἑορτασμός, μέσα σ’ αὐτό λέγω τόν χῶρο, μακαρίζομε τούς ἥρωες μας καί ἐν ἐνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ εὐχήν ἀναπέμπομε πρός τόν πανάγιο Κύριό μας γιά τήν ἀνάπαυση τῶν μακαρίων ψυχῶν των, διατρανώνοντας ἅμα τήν αὐστηρά μας προσήλωση καί ἄν χρειασθῆ μέχρι θυσίας ἀγάπη στήν ὀμορφότερη γῆ καί χώρα τοῦ κόσμου, στήν Πατρίδα μας, στήν Ἑλλάδα μας.

Ἀπ’ αὐτό τόν χῶρο στέλνομε οἱ Πατρινοί, Κλῆρος καί Λαός, τό μήνυμα, ὅτι ἐδῶ εἶναι Ἑλλάδα καί Ὀρθοδοξία. Μέχρις ἐδῶ τό παραμύθι, πού δηλητηρίαζε τόσα χρόνια τά παιδιά μας. Ζητᾶμε συγγνώμη ἀπό τίς νεώτερες γενηές, γιατί ἀνεχτήκαμε αὐτή τήν ὕβρη τόσα χρόνια. Ὅμως εἶναι καιρός νά σηκώσωμε κεφάλι καί νά ποῦμε ὅτι τά ψέματα τελείωσαν. Ἐδῶ ἀχνίζουν τά αἵματα πού μυρίζουν Χριστό καί λιβάνι. Οἱ ἥρωές μας προχωροῦν καί μᾶς καλοῦν νά τούς ἀκολουθήσωμε. Αἰωνία τους ἡ μνήμη!