Παράδειγμα ταπεινοφροσύνης - π. Μάρκου Κ. Μανώλη

Παράδειγμα ταπεινοφροσύνης

Ἀρχιμανδρίτου π. Μάρκου Κ. Μανώλη

Ἡ δόξα καὶ τὸ μεγαλεῖο τῆς Παναγίας μας, ἀγαπητοὶ Χριστιανοί, ἐφάνη σ᾽ αὐτὰ τὰ λόγια, ποὺ εἶπε «ἐπέβλεψεν ὁ Κύριος ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ».

Τὸ μεγαλεῖο τῆς Παναγίας μας ὀφείλεται στὴν ἀγάπη καὶ τὴν ταπείνωσί της.

Ἡ ἀπάντησί της «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμα σου» στὸν Ἀρχάγγελο Γαβριὴλ ἦταν αὐτό, ποὺ τὴν ἐδόξασε, ποὺ τὴν ἐτίμησε, ποὺ ἐβοήθησε, ὥστε ἐκ τῶν Παναχράντων αὐτῆς αἱμάτων νὰ γεννηθῆ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, νὰ ἔλθη ἐδῶ στὸν κόσμο ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου καὶ νὰ ἀπολαύσουμε ἐμεῖς ὅλων τῶν ἀγαθῶν τῆς σωτηρίας της.

Ἔτσι λοιπὸν εἶναι δίδαγμα μεγάλο, ἂν θέλουμε νὰ τιμήσουμε ἀξίως τὴν Παναγία μας, ἀλλὰ καὶ ὅλους τοὺς Ἁγίους νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμά τους, νὰ ἀκολουθήσουμε τὰς ἀρετάς τους, μάλιστα δὲ τὴν σπουδαιοτάτη, μεγαλοπρεπεστάτη, θεμελιοδεστάτη ἀρετή τῆς ταπεινοφροσύνης, ποὺ εἶναι τὸ θεμέλιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μας ἔνιψε τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν του καὶ τοὺς εἶπε ὅτι καταλαβαίνετε τί ἔκανα τώρα;

ὑπόδειγμα σᾶς ἔκανα, ὅπως ἀκριβῶς ἔκανα ἐγὼ σὲ σᾶς ἔτσι θὰ κάνετε καὶ σεῖς στὸν κόσμο. Δὲν σᾶς στέλνω στὸν κόσμο ὡς ἐξουσιαστάς.  Δὲν σᾶς στέλνω στὸν κόσμο, γιὰ νὰ τοὺς καταπιέζετε καὶ νὰ τοὺς ταλαιπωρῆτε καὶ νὰ τοὺς βασανίζετε, ἀλλὰ σᾶς στέλνω, γιὰ νὰ τοὺς ὑπηρετήσετε, νὰ διακονήσετε τὸν κόσμο, νὰ δώσετε ἀκόμα καὶ τὴν ζωή σας γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ πλησίον μας.

Ἔτσι λοιπὸν καὶ ἡ Παναγία μας εἶναι πρότυπο, παράδειγμα μεγάλης ταπεινοφροσύνης καὶ ἂν θέλαμε καὶ μεῖς κάπως νὰ τῆς μοιάσουμε θὰ πρέπη νὰ ἀναζητήσουμε καὶ νὰ καταλάβουμε τί πρᾶγμα, τί λογῆς πρᾶγμα εἶναι αὐτό, ποὺ λέγεται ταπεινοφροσύνη, διότι φοβοῦμαι ὅτι στὶς ἡμέρες μας αὐτὸ τὸ ἄνθος, αὐτὴ ἡ ἀρετὴ ἔχει ἐκλείψει.

Καὶ τί ἐπικρατεῖ; ἕνας ἄκρατος ἐγωϊσμός, τὸ δικό μας θέλημα, τὸ ἐγώ, τὸ ἐμὸν καὶ τὸ σόν, τὸ ἐπάρατον αὐτὸ ρῆμα καὶ ἀκριβῶς ἐδῶ ἔγκεινται οἱ συγχύσεις, οἱ ταραχὲς μέσα στὸ σπίτι, στὸν σύζυγο καὶ στὴν σύζυγο, ἀνάμεσα στὰ παιδιά, διότι δὲν προσπαθοῦμε κάπως ἔστω καὶ λίγο νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμα τοῦ Κυρίου μας.

Ἀλλὰ γιὰ νὰ καταλάβουμε ἀκόμη καλλίτερα αὐτὴ τὴν μεγάλη ἀρετὴ τῆς ταπεινοφροσύνης ἂς ἐπιτραπῆ νὰ ἀναφερθοῦμε σ᾽ ἕνα παράδειγμα, τὸ ὁποῖον ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας ἀπόψε καὶ αὔριο. Ποιὸ εἶναι αὐτὸ τὸ παράδειγμα; Εἶναι ἕνα ἄνθος ἀπὸ τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας, γιατὶ ὅπως θὰ ξέρετε ἡ Παναγία μας ἔχει ὑπὸ τὴν προστασία της ἕνα περιβόλι, ποὺ λέγεται Ἅγιον Ὄρος. Καὶ μέσα στὸ Ἅγιον Ὄρος αὐτὸ ἀνέθαλαν καί ἐφύτρωσαν, ἐβγῆκαν λουλούδια πανέμορφα μεγάλης ἀρετῆς. Ἕνα τέτοιο ἄνθος εἶναι καὶ ὁ ἅγιος, ποὺ ἑορτάζουμε αὔριο καὶ ἀπόψε, ὁ Ἅγιος Νήφων Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.

Παράδειγμα μεγάλης ταπεινοφροσύνης, παράδειγμα γιὰ ὅλους μας κληρικοὺς καὶ λαϊκούς. Ἦταν ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ποτὲ δὲν ἔβαλε τὸ ἐγώ του, τὸ δικό του θέλημα, ἀλλὰ εἶναι ἀξιοπαρατήρητο ὅτι ἀπὸ τὰ πρῶτα παιδικά του χρόνια ἐμαθήτευσε κοντὰ σὲ ἁγους πατέρες καὶ ἔβαλε σὰν θεμέλιο τῆς πνευματικῆς του προκοπῆς τὴν ὑπακοὴ στὴν διδασκαλία, στὰ προστάγματα τοῦ Εὐαγγελίου. Γι᾽ αὐτὸ λοιπὸν ἦταν πολὺ ταπεινὸς ἀλλὰ καὶ γι᾽ αὐτὸ ἐπρόκοψε.

Ἡ ταπείνωση ἐκφράζεται μὲ τὴν ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως μᾶς τὴν διατυπώνουν οἱ πατέρες, οἱ σεβάσμιοι. Μάλιστα συνέπεσε καὶ τοῦτο, ἕνας ἀπὸ τοὺς Γέροντάς του, ὁ Ζαχαρίας, νὰ ἐκλεγῆ Ἐπίσκοπος. Καὶ ὅταν ἐξελέγη Ἐπίσκοπος στὰ μέρη τῆς Ἀχρίδος, τότε ἐζήτησε ὁ Ἅγιος Νήφων νὰ πάῃ, νὰ μονάσῃ στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἀλλ᾽ ὅμως τοῦ λέει ὁ Ἐπίσκοπος, ὁ Γέροντάς του, παιδί μου τώρα ἔχομε τὴν ἀνάγκη σου, τώρα ἤθελα νὰ μὲ βοηθήσης, ποὺ ἔγινα Ἐπίσκοπος.

Δὲν ἔκανε ἐπανάστασι, δὲν ταλαιπώρησε τὸν Γέροντά του, ἀλλὰ παρεκάλεσε τὸν Θεὸ νὰ τὸν φωτίσῃ καὶ πράγματι, ἄγγελος Κυρίου παρουσιάστηκε στὸν Γέροντά του, στὸν Ζαχαρία καὶ τοῦ εἶπε, ἄφησε τὸν Νήφωνα νὰ πάη στὸ Ἅγιον Ὄρος, εἶναι σκεῦος ἐκλογῆς. Καὶ ὅταν ἔβαλε ὑπακοὴ στὴν Ἱ. Μονὴ Διονυσίου, ἦταν παράδειγμα ἄκρας ταπεινοφροσύνης καὶ ἀφοσιώσεως.

Ἐκεῖ τὸν ἐπίεσαν νὰ γίνῃ καὶ ἱερεὺς ἀλλ᾽ ἐπ᾽ οὐδενὶ λόγῳ τὸ ἤθελε. Κατόπιν, ὅταν οἱ ἄλλοι ἐπέμεναν τόσο πολὺ καὶ ἔβλεπαν τὶς ἀρετές του ἐχειροτονήθη ἀλληλοδιαδόχως ἀναγνώστης, ὑποδιάκονος, διάκονος καὶ πρεσβύτερος. Κάποτε τὸν εἶδαν κάτοικοι Θεσσαλονικεῖς νὰ ὁμιλῇ, νὰ κηρύττῃ καὶ ἦταν τόσο συναρπαστικός, τόσο εὐφραδὴς ρήτωρ, τόσο γλυκύτατος ὁμιλητής, ὥστε εἶπαν, ἂν ἦταν δυνατὸν νὰ τὸν εἴχαμε καὶ Μητροπολίτη.

Ὅταν ἐκοιμήθη ὁ Μητροπολίτης τῆς Θεσσαλονίκης τὸν πῆραν, πῆγε ἀντιπροσωπεία Ἐπισκόπων καὶ κληρικῶν καὶ τὸν ζήτησαν γιὰ Ἐπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Κλάματα, δάκρυα δὲν ἤθελαν οὔτε οἱ πατέρες οὔτε ὁ ἴδιος νὰ ἀποχωρισθῆ ἀπὸ τοὺς πατέρες. Ἀλλὰ τελικὰ ὁ ἡγούμενος ἐκεῖ ἦταν θεοφώτιστος καὶ λέγει: πήγαινε πάτερ, πήγαινε εἶναι θέλημα Θεοῦ νὰ πᾶς καὶ στὴν ἀποστολή σου αὐτὴ καὶ τότε νὰ μᾶς ἐνθυμῆσαι στὶς προσευχές σου.

Ἔτσι μὲ τὴν ὑπακοὴ καὶ μὲ τὴν παράκληση τῶν ἄλλων ἀνεδείχθη Ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Ἡ μελίρρυτος πάντως διδασκαλία του, ἡ φιλανθρωπία του, τὰ πολλά του θαύματα, ὅλα αὐτὰ τὸν κατέστησαν ἕνα ἀληθῆ Ἐπίσκοπο…

Γι᾽ αὐτὸ τὸ ἔργο τὸν ἔστειλαν καὶ στὴν Κωνσταντινούπολι, ἦταν ἡ ἐποχὴ περίπου, ὅταν ἁλώθηκε ἡ Κωνσταντινούπολι ἀπὸ τοὺς Τούρκους… καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη ὅλοι ἐθαύμασαν τὴν βιοτή του καὶ ὅταν ἐκοιμήθη ἐκεῖ ὁ Πατριάρχης μὲ μία φωνὴ ὅλοι εἶπαν νὰ τὸν κάνουν Πατριάρχη. Καὶ πράγματι ἀνεδείχθη καὶ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.

Ἔμεινε γιὰ λίγο χρονικὸ διάστημα, ἀλλὰ ἡ ζωή του, ἡ ἀκτινοβολία του ἦταν τέτοια, ὥστε νὰ ἑλκύη κοντὰ στὸν Χριστὸ καὶ ἀπίστους καὶ Ἑβραίους καὶ μωαμεθανοὺς καὶ Τούρκους δηλαδή… νὰ τοὺς κάνη χριστιανοὺς Ὀρθοδόξους μέσα στὴν Κωνσταντινούπολι, κάτω ἀπὸ τὴν μύτη, ὅπως θὰ λέγαμε, τοῦ κατακτητῆ, τοῦ Μωάμεθ. Καὶ πάλι γιὰ τὴν ἀλήθεια τὸν διώχνουν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι, τὸν διώχνουν ἀπὸ τὸν θρόνο καὶ ἀπομακρύνεται, γιατὶ θέλει νὰ μείνῃ πιστός.

Μετὰ ἀπὸ δύο χρόνια τὸν φέρνουν πάλι στὸν θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἐν συνεχείᾳ, ἐπειδὴ δὲν ἐτίμησε καλὰ τὸν Τοῦρκο κατακτητή, ποὺ περνοῦσε μιὰ μέρα, προστάσσει ὁ σουλτάνος νὰ τὸν διώξουν ἀπὸ τὸν θρόνο καὶ νὰ τὸν ἐξορίσουν στὴν Ἀνδριανούπολι. Ἐκεῖ ἔρχεται ἕνας ἄρχοντας ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Ρουμανίας, βλέπει τί ἀρετῆς ἄνθρωπος εἶναι, τὸν παρακαλεῖ νὰ τὸν φέρη στὰ μέρη τους καὶ νὰ τοὺς διδάξη καὶ τοῦ εἶπε, ὅ,τι θὰ μᾶς λὲς θὰ κάνουμε καὶ ἀπεδείχθη ἐκεῖ, ἀδελφοί, ἕνας νέος Χρυσόστομος.

Ἐτίμησε τὴν ἱερωσύνη καὶ τὴν ἀρχιερωσύνη, ἐδίδαξε τὰ πλήθη, τοὺς Ἀρχιερεῖς, τοὺς ἱερεῖς καὶ τὸ λαό, αὐτὸν τὸν ἄρχοντα, ποὺ τὸν ἔφερε καὶ τοῦ εἶπε πρόσεξε καλὰ νὰ ἐφαρμόζης καὶ σὺ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιατὶ ὅπως κάνουν οἱ ἄρχοντες ἀκολουθεῖ καὶ ὁ λαός.

Δυστυχῶς ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς δὲν ἐφάνη εἰλικρινὴς καί, ὅταν ἔγινε μιὰ φοβερὴ παρανομία, ὁ Ἅγιος δὲν θέλησε νὰ ὑποχωρήση σ᾽ αὐτὴ τὴν παρανομία· δηλαδὴ ἕνας φίλος τοῦ ἄρχοντος μεγάλος ἄφησε τὴν γυναίκα του καὶ ἐπῆρε τὴν ἀδελφὴ τοῦ ἄρχοντος αὐτοῦ. Ἔλαβε γράμμα ἀπὸ τὴν ἀδικημένη γυναίκα ὁ Πατριάρχης, πῆγε στὸν ἄρχοντα, τοῦ εἶπε ἔτσι καὶ ἔτσι δὲν πρέπει νὰ γίνη αὐτό, ἐκεῖνος ἐπέμενε, ὁ Ἅγιος τοὺς ἔκανε ἕνα ἀφορισμό κατέθεσε καὶ τὸ ὠμοφόριό του στὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ σηκώθηκε καὶ ἔφυγε.

Οἱ ταλαιπωρίες, ποὺ πέρασε, δὲν περιγράφονται· διωγμοί, θλίψεις, πεῖνα. Ἀφοῦ εἶχαν διατάξει οὔτε ψωμὶ νὰ μὴ τοῦ δίνουν καὶ ὅμως ὁ Θεός, ὅπως ἔθρεψε στὴν ἔρημο τὸν Προφήτη Ἠλία μὲ τὸν κόρακα, ἔθρεψε καὶ ἐκεῖνον μὲ κάποιο ἀρχοντόπουλο, τὸν Νέαγκο, ὁ ὁποῖος τὸν ἐσέβετο καὶ ἐτιμοῦσε καὶ κρυφὰ πήγαινε καὶ τοῦ ἔδινε τροφή.

Κατόπιν ὁ ἄρχοντας φοβούμενος μήπως πιάσουν οἱ ἀφορισμοὶ καὶ πάθουν μεγάλο κακό, μὲ κολακεῖες καὶ διάφορα λόγια τὸν παρεκάλεσε νὰ ἄρη τὸν ἀφορισμὸ καὶ νὰ ἐξακολουθῆ νὰ ἔχη τὴν τιμή, ἀλλὰ ὁ Ἅγιος χάριν τῆς θεραπείας, χάριν τῆς πίστεως ἔμεινε πιστὸς καὶ δὲν ὑπεχώρησε σ᾽ αὐτὴν τὴν παρανομία παρὰ ἔφυγε ἐξόριστος μακρυὰ ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Ρουμανίας καὶ ἦλθε στὸ Ἅγιον Ὄρος τὸ ἀγαπημένο.

Ἐπῆγε στὴν Ἱ. Μονὴ Βατοπαιδίου καὶ τελείως ἄγνωστος κατόπιν ἀπὸ τόση δρᾶσι καὶ τόσα ἀξιώματα καὶ τόσες τιμὲς ἐπῆγε νὰ γίνη πάλι μοναχὸς στὴν Ἱ. Μονὴ τῆς μετανοίας του στὴν Ἱ. Μονὴ τοῦ Διονυσίου. Ἐκεῖ τοῦ εἶπαν, γέροντας ἄνθρωπος εἶσαι τώρα, τί μπορεῖς νὰ κάνης; Ὅτι μὲ βάλετε. Ἦταν μία τάξι, νὰ τὸν βάζουν τὸν πρῶτον, ποὺ θὰ πήγαινε ἐκεῖ νὰ εἶναι βοϊδονάρης, δηλαδὴ νὰ μεταφέρη τὰ ζῶα, τὰ ξύλα καὶ νὰ κάνη τίς δουλειὲς τὶς πιὸ ταπεινὲς προκειμένου νὰ δοκιμασθῆ ὁ μοναχός, ἂν ἀξίζη, νὰ γίνη μοναχός.

Μὲ χαρὰ καὶ μὲ προθυμία ὁ Πατριάρχης, ὁ Ἐπίσκοπος ὁ λαμπρός, ὁ Ἅγιος ὁ μοναχός, πηγαίνει καὶ γίνεται βοϊδονάρης. Τί σπουδαῖο, ποὺ εἶναι νὰ εἶσαι ἀξία καὶ νὰ κρύβης τὴν ἀξία.

Συνήθως ἐμεῖς δὲν εἴμαστε τίποτε καὶ θέλουμε νὰ διακηρύξουμε τὰ ἀνύπαρκτά μας χαρίσματα καὶ τὶς ἀνύπαρκτες χάρες. Ἐκεῖνος ἦταν χρυσάφι καὶ ἐταπεινώθηκε τόσο πολύ, ἀλλὰ ὁ Θεὸς τὸν ἐτίμησε πολύ, διότι μιὰ νύκτα, ποὺ ἐφύλαγε σκοπιὰ ὑποχρεωτικῶς μερικοί, ποὺ ξαγρυπνοῦσαν εἶδαν ὅτι αὐτὸς ὁ Γέροντας, ποὺ προσηύχετο ἦταν σὰν μία στήλη πυρός, ἡ προσευχή του ἦταν πύρινη καὶ ἀνέβαινε στὸν οὐρανό, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον εἶπαν στὸν Ἡγούμενο καὶ διερωτῶντο πάντες ποιὸς ἄνθρωπος νὰ εἶναι αὐτός, γιατὶ εἶχαν περάσει λίγα χρόνια, δὲν τὸν ἤξεραν, δὲν τὸν ἐγνώριζαν καὶ ἦταν πραγματικὰ ἕνα μυστήριο.

Τότε παρουσιάστηκε ὁ Τίμιος Πρόδρομος, ποὺ εἶναι προστάτης τῆς Ἱ. Μονῆς καὶ λέει: «πηγαίνετε νὰ ὑποδεχθῆτε τὸν Πατριάρχη, ἀρκετὰ ἐταλαιπωρήθη, ἀρκετὴ εἶναι ἡ ταπείνωσι, ποὺ ἔδειξε μέχρι τώρα» καὶ βγαίνουν ὅλοι μετὰ φανῶν καὶ λαμπάδων καὶ ὅταν ἀνέβαινε ἐκεῖνος μὲ τὰ ζῶα, χωρὶς νὰ ξέρη τίποτα, προσπίπτουν στὰ πόδια του καὶτοῦ ζητοῦν συγχώρησι γιὰ ὅτι τέλος πάντων ἔκαναν, γιὰ ὅλες τὶς ταλαιπωρίες καὶ ἐκεῖνος ἔπεσε στὰ πόδια γονατιστὸς μετὰ δακρύων καὶ ἐζητοῦσε καὶ ἐκεῖνος συγχώρησι γιὰ τὴν ἀγάπη τους.

Νά, ἀδελφοί μου, πῶς δοξάζει ὁ Θεὸς τοὺς ἀνθρώπους, ἀφοῦ ὅμως περάσουν πολλὲς δοκιμασίες. Ἤθελε νὰ φύγη, γιὰ νὰ μὴ τιμᾶται καὶ νὰ μὴ δοξάζεται, ἀλλὰ τὸν παρεκάλεσαν πάρα πολὺ νὰ μείνη. Πολλὲς φορές, ὅταν μάλωναν μεταξύ τους καμμιὰ φορὰ οἱ ἀδελφοὶ ἔβλεπε μὲ τὰ καθαρά του μάτια ὅτι ἦταν ὁ σατανᾶς ἀπὸ πίσω.

Ἔβλεπε δηλαδὴ καὶ στὸν ἕνα καὶ στὸν ἄλλον νὰ ὑπάρχη σατανᾶς καὶ νὰ τοὺς βάζη καὶ πήγαινε καὶ τοὺς ἔλεγε μὴ μαλώνετε παιδιά μου, διότι εἶναι σατανᾶς αὐτὴ τὴ στιγμή, ποὺ σᾶς βάζει.

Ὅταν εἶχαν θαλασσοταραχή, τὸν παρακαλοῦσαν νὰ κάνη προσευχή, γιὰ νὰ γαληνεύη ἡ θάλασσα, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ἐγίνετο καὶ ἐν τέ- λει, ἀφοῦ τοὺς ἐδίδαξε ὅλα ἐκεῖνα τὰ πρὸς σωτηρία, τὸν παρεκάλεσαν νὰ τοὺς τὰ ἀφήση γραπτὰ καὶ τοῦ ζήτησαν καὶ μία χάρι, ὅταν θὰ πεθαίνουν οἱ πατέρες ἐκεῖ στὴν Ἱ. Μονὴ νὰ λειώνουν τὰ κόκκαλά τους, ἐφ᾽ ὅσον βεβαίως κάνουν τὰ καθήκοντά τους τὰ μοναχικά, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο συνεχίζεται μέχρι στιγμῆς, μέχρι τώρα διαβάζουν μαζὶ μὲ τὶς ἄλλες εὐχὲς καὶ τὴν εὐχὴ τοῦ Ἁγίου Νήφωνος καὶ ἔχουν πάρα πολὺ καλὰ ἀποτελέσματα, βγαίνουν πολὺ καθαρὰ τὰ Λείψανα τῶν Πατέρων.

Νὰ λοιπὸν ἕνα παράδειγμα μεγάλης ταπεινοφροσύνης, ποὺ εἶναι μιμητὴς τοῦ Κυρίου μας, μιμητὴς τῆς Παναγίας μας. Ἐὰν κανεὶς ταπεινωθῆ ἐδῶ στὸν κόσμο, θὰ τὸν τιμήση πραγματικὰ ὁ Χριστός. Ἐὰν ὅμως θέλουμε νὰ ὑπερηφανευώμεθα καὶ νὰ κάνουμε ὅτι κάτι εἴμαστε, θὰ ἐπιτρέψη ὁ Κύριος κάποια δοκιμασία.

Ἄκουσα, διότι δὲν παρακολούθησα ὅτι τώρα στοὺς ὀλυμπιακοὺς ἀγῶνες μιὰ δική μας πρωταθλήτρια εἶπε μεγάλο λόγο καὶ εἶπαν αὐτοί, ποὺ τὴν ἄκουσαν τὶς παραμονὲς ὅτι αὐτὸς ἦταν λόγος ὑπερήφανος. Καὶ πραγματικὰ τὴν ἑπομένη ἡ ἀθλήτρια αὐτὴ δὲν κατώρθωσε οὔτε νὰ μπῆ ἔτσι μεταξὺ ἐκείνων, ποὺ θὰ διεκδικοῦσαν οὔτε δηλ. τὴν πρόκρισι δὲν κατώρθωσε νὰ ἐπιτύχη.

Γι᾽ αὐτὸ λοιπὸν νὰ μὴ παρασυρώμεθα ἀπὸ μερικὲς ἴσως ἐπιτυχίες, νὰ μὴ παρασυρώμεθα ἀπὸ τοὺς ἐπαίνους τῶν ἀνθρώπων, νὰ μὴ παρασυρώμεθα ἀπὸ τὰ μάταια καὶ φθαρτὰ τοῦ κόσμου, ἀλλὰ νὰ κοιτᾶμε τὰ ἀληθινὰ καὶ τὰ αἰώνια καὶ τὰ παντοτινὰ καὶ τότε ὁ Κύριος μας, ποὺ θὰ βλέπη, Αὐτὸς θὰ δίνη πολὺ τὴν δύναμί Του καὶ θὰ λέμε καὶ μεῖς αὐτό, ποὺ εἶπε ἡ Παναγία μας, ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῶν δούλων αὐτοῦ.