Ποιμαντορική Εγκύκλιος Χριστουγέννων 2017 - Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς

«…Ἑαυτόν ἐκένωσε μορφήν δούλου λαβῶν…» (Φιλιπ. β’, 7).

Ἀγαπητοί πατέρες καί ἀδελφοί,

Ὁ Κύριος καί Θεός μας «…Ἑαυτόν ἐκένωσε μορφήν δούλου λαβῶν…» (Φιλιπ. β’, 7).  Τήν μεγάλη αὐτή ἀλήθεια διακηρύσσει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφοντας πρός τούς Φιλιππησίους. Εἶναι καταπληκτικός ὁ λόγος του αὐτός. Ὁ Χριστός, λέει, δέν θεώρησε τήν ἰσότητά του μέ τόν Θεό Πατέρα ἀποτέλεσμα ἁρπαγῆς, ἀλλά τά ἀπαρνήθηκε ὅλα καί πῆρε μορφή δούλου∙ ἔγινε ἄνθρωπος, καί ὄντας πραγματικός ἄνθρωπος ταπεινώθηκε θεληματικά, ὑπακούοντας μέχρι θανάτου καί μάλιστα θανάτου σταυρικοῦ.

Ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων, τήν ὁποία ἑορτάζουμε καί ζοῦμε, εἶναι ἑορτή ἐκπληκτικῆς συγκαταβάσεως καί ταπεινώσεως τοῦ Θεοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἡ κένωσις τοῦ Λόγου εἶναι συγκατάβασις! «Συγκαταβαίνει τοῖς ἑαυτοῦ δούλοις, συγκατάβασιν ἄφραστόν τε καί ἀκατάληπτον» λέει ὁ ἱερός Δαμασκηνός. Ὁ Θεός, ὁ ἄναρχος καί αἰώνιος, ὁ Παντοδύναμος καί Παντοκράτωρ γιά νά δωρήση στόν πεσμένο ἄνθρωπο τήν ἀνύψωσι καί τήν μέχρι Θεοῦ ἄνοδο, συγκατέβη, ταπεινώθηκε. Ἄφησε τήν δόξα τοῦ οὐρανοῦ καί χωρίς νά παύση νά εἶναι Θεός, περιεβλήθηκε τήν πτωχεία καί τήν ἀδοξία τῆς γῆς.

Ὄντως εἶναι μυστήριο ἡ συγκατάβασις, ἡ ταπείνωσις τοῦ Θεοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Ὁ πλήρης κενοῦται, κενοῦται γάρ τῆς ἑαυτοῦ δόξης ἐπί μικρόν, ἵνα ἐγώ τῆς ἐκείνου μεταλάβω πληρώσεως» σημειώνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.

Ἡ ἄκρα ταπείνωσις τοῦ Κυρίου δέν φαίνεται μόνο στόν σταυρικό θάνατό του, ἀλλά καί στή γέννησί του στό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ. «Τί γάρ εὐτελέστερον σπηλαίου; Τί δέ ταπεινότερον σπαργάνοις;» (Ὑπακοή Χριστουγέννων). «Ὁ προαιώνιος καί ἀπερίγραπτος καί παντοκράτωρ Λόγος ὡς ἀνέστιος, ἄστεγος, ἄοικος ἐν σπηλαίῳ νῦν κατά σάρκα τίκτεται καί ὡς βρέφος ἐπί φάτνης προτίθεται καί ὀφθαλμοίς ὁρᾶται καί χερσί ψηλαφᾶται» ὑπογραμμίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Καί ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος διδάσκει ὅτι ἡ στολή πού ἐνδύθηκε ὁ Χριστός, ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος, ἦταν ἡ στολή τῆς ταπεινοφροσύνης.

Ἡ κένωσί Του, ἡ ταπεινωσί Του δέν συνίσταται στό ὅτι γεννήθηκε πτωχός, ὅτι ἔζησε σέ μία φτωχή οἰκογένεια, ὅτι ἔζησε ἀμέσως μετά τήν γέννησί του, ὡς ἀνθρώπου, τήν προσφυγιά, τόν διωγμό, τήν ταλαιπωρία, ἀλλά κυρίως στό ὅτι προσέλαβε τήν ἀνθρωπίνη φύσι καί μάλιστα τήν θνητή, τήν παθητή. Ντύνεται τήν ἀνθρώπινη σάρκα, τήν ὁποία τόσο ἐμόλυνε ὁ ἄνθρωπος καί τήν ἑνώνει μέ τήν Θεότητά Του, γιά νά ἀνεβάση τόν ἄνθρωπο μέχρι τήν Θεότητα. «Ὁ Θεός ἄνθρωπος γίνεται ἵνα Θεόν τόν ἄνθρωπον ἀπεργάσηται» ἀναφωνεῖ ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ γίνεται υἱός ἀνθρώπου γιά νά γίνη ὑπηρέτης τῶν ἁμαρτωλῶν, τῶν πολεμίων του, τῶν ὑβριστῶν του, τῶν ἐχθρῶν του, ὥστε ἐκεῖνοι, ἐφ’ ὅσον τό θελήσουν, νά μποροῦν νά γίνουν ἅγιοι, νικηταί, κληρονόμοι ζωῆς αἰωνίου, κατά χάριν Θεοί.

Μέ τήν κένωσί του, τήν συγκατάβασί του, τήν ταπείνωσί του, ὁ Κύριος, νίκησε, συνέτριψε τόν διάβολο, ὁ ὁποῖος μέ τήν ὑπερηφάνειά του νόμιζε πώς θά βασιλεύση στόν κόσμο.

Πρό τῆς ἐλεύσεως τοῦ Χριστοῦ μας ὡς ἀνθρώπου στή γῆ, οἱ ἄνθρωποι εἶχαν ἄγνοια τῆς μεγάλης ἀρετῆς τῆς ταπεινώσεως. Ἐγνώριζαν τά ἀντίθετα, τά μικροπρεπῆ. Ἐγνώριζαν ἐπάρσεις, κομπασμούς, ἐπιδείξεις, ὑποκρισίες, ὑπερηφάνειες, ἀλαζονεῖες. Χωρίς ταπείνωσι, δέν ἐγνώριζαν τήν ἀγάπη τή θυσιαστική καί τή διακονία. Εἶχαν πεῖρα, σκληρή καί πικρή, αὐτοκρατόρων, σατραπῶν καί τυράννων, οἱ ὁποῖοι μιμούμενοι τόν ἑωσφόρο ὕψωναν καί θεοποιοῦσαν τόν ἑαυτό τους καί καταδυνάστευαν τούς λαούς.

Ζητοῦσαν οἱ ἄνθρωποι πρό Χριστοῦ νά γνωρίσουν τή δροσιά τῆς συγκαταβάσεως, τήν εὐωδία τῆς ἀληθινῆς ταπεινώσεως, τήν θαλπωρή τῆς ἀγάπης. Καμιά φιλοσοφία ὅμως, κανείς σοφός τῆς ἀρχαιότητος, δέν δίδαξε τήν ἀληθινή συγκατάβασι, τήν ταπείνωσι, τήν θυσιαστική ἀγάπη. Μέ τήν ἐνανθρώπιση τοῦ Χριστοῦ μας, μέ τήν κένωσί Του, μέ τήν συγκατάβασί Του καί τήν ταπείνωσί Του, βιώθηκε καί διδάχθηκε στόν ἄνθρωπο ἡ σώζουσα ταπείνωσι. Αὐτή ἡ ταπείνωσι ἐπιτρέπει στούς πιστούς ὀρθοδόξους χριστιανούς νά δοῦν τόν Χριστό, νά τόν προσκυνήσουν ὡς τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Πατρός.

Ὅπως ἡ ἀπροσμέτρητη ταπείνωσι, πού χαρακτήριζε τήν Παναγία μας τήν ἀξίωσε νά γίνη ἡ «Χώρα τοῦ Ἀχωρήτου», ὅπως ὁ ταπεινός Ἰωσήφ, οἱ ταπεινοί ποιμένες καί οἱ ταπεινοί, παρά τή σοφία τους, μάγοι, ἀξιώθηκαν νά δοῦν καί νά προσκυνήσουν τόν Σαρκωθέντα Θεό, ἔτσι καί οἱ ταπεινοί χριστιανοί ἀπομακρύνοντας τόν ἐγωισμό τους, μποροῦν νά γνωρίσουν, νά κατανοήσουν, τό μυστήριό τῆς Ἐνανθρωπήσεως. Μποροῦν πλέον νά πλησιάσουν τόν Σωτήρα καί Λυτρωτή Κύριο, νά νικήσουν τό διάβολο καί τίς παγίδες του, νά πληρωθοῦν μέ χάρι Θεοῦ, νά ζήσουν συνειδητά τά μυστήρια τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, νά ἑνωθοῦν μέ τόν Σαρκωθέντα, νά φθάσουν στή σωτηρία, τήν κατά χάριν θέωσι.

Ἀγαπητοί πατέρες καί ἀδελφοί,

Στήν ἐποχή μας, ἡ κυρία αἰτία πού βασανίζει τή ζωή μας, τίς ἐπικοινωνίες μας, τίς καλές ἀνθρώπινες σχέσεις μας, ἡ αἰτία πού ταράσσει τήν εἰρήνη μας, πού καταστρέφει τήν ἑνότητά μας, τήν πνευματική ζωή μας, εἶναι τό δαιμονικό πάθος τοῦ ἐγωισμοῦ, τῆς ὑπερηφανείας.

Εἶναι ὄντως φοβερό. Ὁ ἄναρχος Θεός ἐκένωσε ἑαυτόν, συγκατέβη, ταπεινώθηκε τόσο πολύ καί ἐμεῖς, κληρικοί καί λαϊκοί, χάνουμε τά πάντα καί μάλιστα τή σωτηρία μας, γιατί δέν θέλουμε νά ἀπομακρύνουμε τόν ἐγωισμό μας ἀπό τήν καρδιά μας καί τή ζωή μας. Ἀκόμη δέ φοβερώτερο εἶναι ὅτι νομίζουμε πώς δέν ἔχουμε ἐγωισμό.

Ἐμπρός στήν ἁγία Φάτνη τοῦ ταπεινοῦ Χριστοῦ μας, σήμερα Χριστούγεννα, ἄς θελήσουμε νά συναισθανθοῦμε τήν πνευματική πτωχεία μας, τήν ἀδυναμία μας, τήν ἁμαρτωλότητά μας καί νά ταπεινωθοῦμε εἰλικρινά. Μέ τήν ταπείνωσι θά μπορέσουμε νά πλησιάσουμε τόν Τριαδικό Θεό, νά θερμάνουμε τήν ἀδύναμη πίστι καί ὑπακοή μας, στό θέλημα τοῦ Θεοῦ μας.

Ἡ ἀπιστία καί ὀλιγοπιστία γεννιέται στίς ὑπερήφανες ψυχές. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, γεμάτος ὑπερηφάνεια, αὐτάρκεια, ἐμπιστοσύνη στά ἐπιτεύγματά του καί στή λογική του, δέν πιστεύει, δέν προσκυνεῖ τόν Ἐνανθρωπήσαντα Θεό.

Μέ τήν ταπείνωσι θά προλάβουμε τίς ἰδιότροπες, τίς παράξενες ἀπαιτήσεις, τίς ἐπαναστάσεις, τίς διενέξεις, τίς φιλονικίες, τίς διαιρέσεις, τούς θυμούς, τίς ἐχθρότητες μέσα στήν οἰκογένεια. Μέ τήν ταπείνωσι, θά περισώσουμε τήν οἰκογένεια ἀπό τήν διάλυσι, πού ὡς καταιγίδα ἐνέσκυψε στήν εὐλογημένη ἑλληνική οἰκογένειά μας.

Ὁ διάβολος, ἀγαπητοί, ἰδιαιτέρως χρησιμοποιεῖ σήμερα τόν ἐγωισμό μας, τήν ἔπαρσι, τήν κενοδοξία γιά νά σκορπίση τήν φιλονικία καί τήν διαίρεσι ἀνάμεσα σέ κληρικούς καί λαϊκούς, νά ἀπομακρύνει τήν ἀγάπη, τήν ἑνότητα, νά κατακερματίση τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν ἁγία Ἐκκλησία, κάθε ἑνωτική δημιουργική προσπάθεια τῶν Χριστιανῶν, προσπαθεῖ νά φυτέψη τήν ἐχθρότητα, νά ματαιώση τήν σωτηρία μας.

Μέ τόν ἐγωισμό στήν καρδιά μας καί τή ζωή μας εἶναι ποτέ δυνατόν νά μετανοήσουμε, νά σκύψουμε στό πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ μας, νά ἐξομολογηθοῦμε εἰλικρινά; Μόνο οἱ ταπεινοί «τῇ καρδίᾳ» μποροῦν νά ζήσουν τήν μετάνοια, νά ἀνανήψουν, νά μεταμορφωθοῦν.

Ὁ Χριστός μας, ἀγαπητοί, ἐπτώχευσε γιά νά μᾶς πλουτίση. Κατέβηκε στή γῆ γιά νά μᾶς ὑψώση στόν οὐρανό. Ταπεινώθηκε γιά νά μᾶς δοξάση.

Σήμερα, Χριστούγεννα, ἄς τόν μιμηθοῦμε γιά νά ἀνέβουμε κι ἐμεῖς στίς ἀρετές, στόν ἁγιασμό, στήν κατά χάριν Θέωσι, νά κάνουμε αἰώνια Χριστούγεννα. Ἄς εὐχηθοῦμε, μέ τήν ἀληθινή ταπείνωσι, νά ἔχουμε πάντοτε Χριστούγεννα μέσα μας.

Μέ τήν ἀγάπη τοῦ ταπεινοῦ Χριστοῦ μας,

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ  ΚΑΙ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ  ΚΟΣΜΑΣ