Ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς κ. Δημητρίου στήν 44η Διετῆ Κληρικολαϊκή Συνέλευση.

Ὁμιλία 

τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς κ. Δημητρίου 

στήν 44η Διετῆ Κληρικολαϊκή Συνέλευση.

 Ὅλα εἶναι δυνατά γι'αὐτόν πού πιστεύει στόν Χριστό

(πρβλ. Μᾶρκ., 9:23)

Δόξα τῇ ἁγίᾳ καί ὁμοουσίω και ζωοποιῷ καί ἀδιαιρέτῳ Τριάδι, πάντοτε, νῦν καί ἀεί, καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

1. Μέ αὐτή τήν ἔκφραση δοξολογίας καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν Θεό, συγκεντρωθήκαμε καί πάλι γιά τή 44η Διετῆ Κληρικολαϊκή Συνέλευσή μας. Ἑστιάζουμε τήν προσευχή μας στό θέμα αὐτῆς τῆς συνελεύσεως, τό ὁποῖο εἶναι, Ὅλα εἶναι δυνατά γι'αὐτόν πού πιστεύει στόν Χριστό, καθώς προετοιμαζόμεθα νά ἀντιμετωπίσουμε τίς προκλήσεις πού βιώνουμε ὡς Ἑλληνική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία στήν Ἀμερική, ὡς Ἐπαρχία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στή Δύση.

Τό θέμα μας βασίζεται στούς λόγους τοῦ Κυρίου εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι (Μᾶρκ. 9:23), ὁ Ὁποῖος μάλιστα πρόσθεσε, ἀμήν, ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐάν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ· μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ καί μεταβήσεται καί οὐδέν ἀδυνατήσει ὑμῖν (Ματθ. 17:20-21).

Στίς προηγούμενες Κληρικολαϊκές Συνελεύσεις μας ἀπό τό 2000 καί ἐντεῦθεν συγκεντρωθήκαμε στήν Φιλαδέλφεια καί κατόπιν διαδοχικά στό Λός Ἄντζελες, Νέα Ὑόρκη, Νάσβιλ, Οὐάσινγκτον, Ἀτλάντα, Φοίνικα, Φιλαδέλφεια, Νάσβιλ καί τώρα στήν Βοστώνη, μιά πόλη Παιδείας καί Δημοκρατίας.

Ἐκφράζουμε ἐπίσης τίς ὁλοκάρδιες εὐχαριστίες μας στόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη μας κ.κ. Βαρθολομαῖο γιά τή θερμή ἀγάπη του καί τίς ἄφθονες εὐλογίες του, γιά τό ἐμπνευσμένο μήνυμά του τό ὁποῖο μόλις ἀκούσαμε καί γιά τήν ἀποστολή τῶν διακεκριμένων Ἱεραρχῶν: Μητροπολίτου Γέροντος Δέρκων κ. Ἀποστόλου καί Μητροπολίτου Σηλυβρίας κ. Μαξίμου ὡς ἐκπροσώπων του σέ αὐτή τήν συνέλευση. Ἀξίζουν ἐπίσης θερμότατες εὐχαριστίες στόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βοστώνης κ. Μεθόδιο, τόν γενναιόδωρο οἰκοδεσπότη τῆς παρούσης 44ης Συνελεύσεως καί στούς ἀνθρώπους τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς του πού προσφέρουν τήν ὑπέροχη αὐτή φιλοξενία.

2. Στήν περίοδο πού μεσολάβησε μεταξύ τῆς τελευταίας Συνελεύσεώς μας στό Νάσβιλ το 2016 ἕως καί σήμερα ἔλαβαν χώρα πολλά γεγονότα ἄξια μνημονεύσεως, ἀλλά ἐπιτρέψατε εἰς ἐμέ, λόγω συντομίας χρόνου, νά περιορισθῶ πρῶτον στήν ἀναφορά σέ ἀδελφούς καί ἀδελφές ἐν Κυρίῳ πού ἐξεδήμησαν εἰς Κύριον αὐτή τήν περίοδο.

Βιώσαμε τήν ἀπώλεια τριῶν ἐξεχόντων Ἱεραρχῶν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας, ἤτοι τοῦ Μητροπολίτου Σικάγου Ἰακώβου καί τοῦ Μητροπολίτου Μελόης Φιλοθέου ἐνῶ πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες ἀπεβίωσε καί ὁ Ἐπίσκοπος Κατάνης Ἰάκωβος. Ἐπιπροσθέτως ἀπεβίωσαν 29 ἱερεῖς και 24 πρεσβυτέρες τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας. Ἐπίσης ἀντιμετωπίσαμε τήν ἀπώλεια μεγάλου ἀριθμοῦ μελῶν Ἀρχιεπισκοπικῶν ὀργανώσεων τά ὁποῖα μετέστησαν ἀπό τήν στρατευμένη στήν Θριαμβεύουσα Ἐκκλησία.

Ἔτσι, ἔχουμε 4 μέλη ἀπό τό Ἐθνικό Συμβούλιο Κυριῶν Φιλοπτώχου, 53 μέλη τῆς Ἡγεσίας τῶν 100 καί 61 Ἄρχοντας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τοῦ Τάγματος τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου. Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν. Εἴθε νά ἀναπαύονται ἐν εἰρήνῃ καί οὐρανίᾳ χαρᾷ, μετά ἁγίων καί δικαίων.

Κατά τήν ἴδια χρονική περίοδο, εἴχαμε τήν εὐλογία τῆς ἐκλογῆς τοῦ Νέου Μητροπολίτου Σικάγου στό πρόσωπο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ναθαναήλ Συμεωνίδη. Ἐπιπλέον ἔγιναν χειροτονίες διακόνων καί πρεσβυτέρων. Εἴχαμε 30 χειροτονίες διακόνων καί 35 χειροτονίες πρεσβυτέρων. Κατά τήν ἴδια χρονική περίοδο συνταξιοδοτήθηκαν 16 ἱερεῖς μας, 12 κληρικοί ἐντάχθηκαν στήν Ἀρχιεπισκοπή μας ἀπό διάφορες δικαιοδοσίες καί 8 κληρικοί ἔλαβαν ἀπολυτήρια.

3. Ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, τό κύριο γεγονός τό ὁποῖο συνέβη τήν περίοδο αὐτή ὑπῆρξαν οἱ δυσκολίες καί τά προβλήματα στήν Ἀρχιεπισκοπή καί στήν οἰκοδόμηση τῆς Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί Ἐθνικοῦ Προσκυνήματος τοῦ Ἁγίου Νικολάου στό Παγκόσμιο Ἐμπορικό Κέντρο.

Ἐργαζόμεθα ἀπό κοινοῦ καί ἁρμονικά στήν Ἑλληνική Ὀρθόδοξο Ἀρχιεπισκοπή μας ἐπί σχεδόν 20 ἔτη. Στή διάρκεια αὐτῶν τῶν ἐτῶν, καί στήν ἐκτέλεση τοῦ ἱεροῦ ἔργου μας ἔχουμε βιώσει χαρά, ἀγάπη, ἁρμονία, ἐπιτεύγματα καί ὁμόνοια, ἀλλά ἐπίσης λύπη, δυσκολία, ἀπομάκρυνση καί ἀπάθεια. Ὡς μέλη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ (Α΄Κορ. 12:27), ἐργασθήκαμε μέ εἰλικρινῆ ἀφοσίωση μέ σκοπό τήν προαγωγή τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Πίστεως στήν Ἀμερική, καθώς καί τῶν παγκοσμίων ἀξιῶν τῆς Ἑλληνικῆς Παραδόσεως.

Ἔχουμε ἐπίσης τήν μοναδική τιμή νά ἀποτελοῦμε τήν ζωντανή καί δυναμική παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου στό Δυτικό Ἡμισφαίριο. Στό ἴδιο αὐτό χρονικό διάστημα, μέ εὐγνωμοσύνη διαπιστώσαμε τό γεγονός ὅτι ἔχει σημειωθῇ μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ σημαντική καί ἀποδεδειγμένη πρόοδος σέ πολλούς τομεῖς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας.

Παρουσιάσθηκαν ὅμως, ἀπό τήν 43η Κληροκολαϊκή Συνέλευση τό 2016 στό Νάσβιλ καί μετά, ἀπροσδόκητες σοβαρές οἰκονομικές δυσκολίες καί προβλήματα, καί ὀργανωτικές ἀνεπάρκειες γιά τίς ὁποῖες εἰλικρινῶς καί βαθύτατα λυπούμεθα. Δι' ἐμέ προσωπικῶς, ὡς Ἀρχιεπίσκοπο, μετά ἀπό 19 χρόνια ὑπηρεσίας μου ἐδῶ, καί γιά ὁλόκληρο τό πλήρωμα τῶν πιστῶν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, αὐτή ἡ θλιβερή κατάσταση προκάλεσε ἀληθινά ἀφόρητο πόνο.

Αὐτός ὁ πόνος προῆλθε ἀπό τό γεγονός ὅτι παρά τίς εἰλικρινεῖς καί ἀνιδιοτελεῖς ὑπηρεσίες πολλῶν ἀνθρώπων αἰφνιδίως βρεθήκαμε νά ἀντιμετωπίζουμε μιά ἀπειλητική καί ἰδιαζόντως δύσκολη καί ἀληθινά ἀπαράδεκτη κατάσταση. Λυποῦμαι εἰλικρινά καί βαθειά γιά τήν ἀπογοήτευση, τήν λύπη, τήν ἀπόγνωση καί τόν πόνο πού αὐτή ἡ δύσκολη κατάσταση προκάλεσε στόν καθένα καί σέ ὅλα τά μέλη τῆς πολύτιμης καί ἀγαπημένης μας Ἀρχιεπισκοπῆς.

Καί ἐξακολουθῶ νά ἀρνοῦμαι νά ἀποδεχθῶ καί νά δικαιολογήσω τήν παύση τῶν ἐργασιῶν στόν Ἅγιο Νικόλαο. Τό νά σταματήσῃ ἡ ἀνέγερση μιᾶς ἐκκλησίας, ἀληθῶς μνημειώδους καί ἰδιαιτέρου παγκοσμίου συμβολισμοῦ γιά τήν Ὀρθοδοξία, ὅπως εἶναι ὁ Ἁγιος Νικόλαος στό Σημεῖο Μηδέν, εἶναι πραγματικά ἀδιανόητο. Τραγικῶς, αὐτό τό ἀδιανόητο συνέβη.

4. Ἀντιμετωπίζοντας αὐτή τήν κατάσταση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας, ἀρχίσαμε ἀμέσως νά λαμβάνουμε κατάλληλα διορθωτικά μέτρα. Τό πιό σημαντικό μεταξύ αὐτῶν ἦτο ἕνας πλήρης καί εἰς βάθος ἔλεγχος ἀπό εἰδικές ἐξωτερικές ἐταιρεῖες τῶν οἰκονομικῶν καί τῶν πρακτικῶν διοικήσεως τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, ἰδιαιτέρως δέ τῶν οἰκονομικῶν τῶν σχετικῶν μέ τίς δραστηριότητες ἀνοικοδομήσεως τοῦ Ἁγίου Νικολάου.

Ὡς ἀποτέλεσμα αὐτῶν τῶν μέτρων, ἔχουμε ἤδη παρατηρήσει -καί συνεχίζουμε νά βλέπουμε- θετικά ἀποτελέσματα, πού δημιουργοῦν ἔτσι καλύτερες προοπτικές γιά μελλοντικές ἐξελίξεις. Ἕνα πολύ σημαντικό μέρος γιά τή διόρθωση τῶν προηγουμένων ἀνεπαρκειῶν καί ἐλλειμάτων, εἶναι ἡ πολύ καλύτερη ρύθμιση καί συστημική ἐνδυνάμωση τῆς διοικητικῆς καί οἰκονομικῆς διαχειρίσεως τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς. Θά ἀφιερώσουμε εἰδικό χρόνο γιά νά συζητήσουμε ὅλα τά σχετικά ζητήματα στήν γενική συνάντηση (Forum) πού θά ἀκολουθήσῃ αὐτό τό ἀπόγευμα.

Πρίν ὅμως ἀπό αὐτό, θά ἤθελα νά ἐκφράσω δημοσίως τήν εὐγνωμοσύνη μου στά μέλη τῆς Ἐκτελεστικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ Συμβουλίου μας, στούς Μητροπολῖτες καί λαϊκούς μας, καί ἰδιαιτέρως, στούς ἀξιωματούχους τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ Συμβουλίου. Προσέφεραν ἐξαίρετο ἔργο διαθέτοντας τεράστιο ἀριθμό ἡμερησίων καί νυκτερινῶν ὡρῶν γιά νά διασφαλίσουν τήν ἐγκαθίδρυση καταλλήλων διαδικασιῶν καί μέτρων.

Θεωρῶ καθῆκον μου στό σημεῖο αὐτό νά ἀναφέρω τούς τρεῖς ἀξιωματούχους τοῦ Συμβουλίου, δηλ. τόν Ἀντιπρόεδρο Ἄρχοντα Γεώργιο Τσαντίκο, τόν Ταμία Ἄρχοντα Μιχαήλ Ψαρρό καί τήν Γραμματέα Δρ. Cathy Μπουφίδου Walsh. Ἐκτός τῶν τριῶν αὐτῶν, εἰλικρινά εὐχαριστήρια ὀφείλονται στήν Οἰκονομική Ἐπιτροπή τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ Συμβουλίου, τῆς ὁποίας πρόεδρος εἶναι ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βοστώνης κ. Μεθόδιος και συμπρόεδρος ὁ Ἄρχων Lou Kircos, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τήν διαρκῆ συνδρομή τῆς εἰδικῆς σέ θέματα διοικήσεως καί οἰκονομικοῦ ἐλέγχου κας. Elaine Allen, τοῦ Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας Ἐπισκόπου Φασιανῆς Ἀντωνίου, καί τοῦ ἐκτελεστικοῦ οἰκονομικοῦ διευθυντοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας πατρός Σωτηρίου Baroody.

Βαθύτατη εὐγνωμοσύνη ὀφείλεται καί σέ σᾶς κληρικούς καί λαϊκούς, πού ἐπροσωπεῖτε ὅλες τίς ἐνορίες μας. Παρά τήν κακοήθη προπαγάνδα ἐχθρῶν τῆς Ἐκκλησίας μέ σκοπό νά προκαλέσουν τήν διακοπή τῆς κανονικῆς εἰσφορᾶς σας πρός τήν Ἀρχιεπισκοπή, ἐσεῖς ὄχι μόνο συνεχίζετε νά προσφέρετε τήν κανονική εἰσφορά σας ἀλλά ἕνας ἱκανός ἀριθμός ἀπό σᾶς ἐκάλυψε μερικῶς ἤ πλήρως προκαταβολικῶς τήν εἰσφορά γιά ὁλόκληρο τό ἔτος 2018.

Αὐτή ἡ θαυμαστή ἀφοσίωση ἀποκαλύπτει τήν ὑψηλή ποιότητα ἀνθρωπισμοῦ καί πίστεως τῶν ἀνθρώπων μας, ὅπως εἶσθε ἐσεῖς, ἡ ὁποία ριζικά διαφέρει ἀπό τήν ἀποστασιοποίηση, τήν ἀπάθεια ἀκόμη καί ἐχθρότητα τήν ὁποία ἐκφράζουν ὁρισμένα ἄτομα. Εὐχαριστοῦμε ἐπίσης τούς πολυαρίθμους ἀνθρώπους πού προσέφεραν τίς ἀνιδιοτελεῖς καί συνεχεῖς ὑπηρεσίες τους γιά τήν οἰκοδόμηση τοῦ Ἁγίου Νικολάου στό Παγκόσμιο Κέντρο Ἐμπορίου.

Ἔχοντας ὑπ'ὄψιν τήν εἰκόνα αὐτοῦ πού συνέβη καί τά ληφθέντα εἰδικά μέτρα γιά τήν διόρθωση τῆς καταστάσεως, ἄς προχωρήσουμε τώρα στήν ἀναφορά τῶν προκλήσεων τίς ὁποῖες ἀντιμετωπίζουμε, καθώς συνεχίζουμε τήν ἱερά ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου παρουσίας καί μαρτυρίας μας στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες.

5. Οἱ προκλήσεις δέν εἶναι ἄγνωστες στήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική Ἐκκλησία. Παρακαλῶ να θυμηθῆτε τί συνέβη στήν Ἀρχαία Ἐκκλησία στό ξεκίνημά της. Οἱ πρῶτοι Χριστιανοί στήν Ἀποστολική περίοδο ἀποτελοῦσαν μειονότητα τῆς μειονότητος στήν ἐποχή των καί στόν τότε κόσμο. Ὑπῆρχαν μόνο οἱ 12 Ἀπόστολοι μέ ἕνα μικρό ἀριθμό πιστῶν. Δέν διέθεταν σχολεῖα ή θεολογικές σχολές ὅπως συνέβαινε μέ τόν σύγχρονο τότε Ἰουδαϊσμό.

Δέν διέθεταν ἰσχυρά οἰκονομικά ἐφόδια. Ἀντιμετώπισαν, σχεδόν ἀμέσως, διωγμό. Γιά τούς πρώτους τρεῖς αἰῶνες, οἱ πρῶτοι Χριστιανοί δέν ἀντιμετώπισαν μόνο τήν πραγματικότητα τῶν διωγμῶν, ἀλλά καί τήν πρόκληση τῆς ὑπερβάσεως τῆς ἀνάγκης των γιά ἐπιβίωση προκειμένου νά ἐπιτύχουν τήν ἀνάδειξη τοῦ Χριστιανισμοῦ σέ παγκόσμια θρησκεία μέ προορισμό τόν ἐναγκαλισμό ὁλοκλήρου τῆς ἀνθρωπότητος.

Ὅπως γνωρίζουμε, αὐτό πού ἀκολούθησε μετά ἀπό τούς πρώτους τρεῖς αἰῶνες, καί μέ τήν δυνατότητα πού δόθηκε στούς Χριστιανούς νά λατρεύουν ἐλεύθερα τήν πίστη των, ἦτο ἡ ἐκπληκτική ἐπέκταση τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Ἀλλά καί ἐδῶ, παρά τήν θαυμαστή πρόοδο, ἡ Ἐκκλησία ἀντιμετώπισε σοβαρές προκλήσεις μέ τίς αἱρέσεις καί τά σχίσματα.

Οἱ Οἰκουμενικές καί οἱ τοπικές Σύνοδοι, καθώς καί ὁ μοναδικός πλοῦτος τῶν κειμένων τῶν μεγάλων Πατέρων καί θεολόγων τῆς Ἐκκλησίας ἀποτελοῦν εὔγλωττη μαρτυρία τοῦ μεγέθους καί τῆς σοβαρότητος τῶν προκλήσεων. Περιττό νά ἀναφέρουμε ὅτι οἱ διωγμοί ἐναντίων τῶν Χριστιανῶν ἀπετέλεσαν συχνό φαινόμενο μέσα στήν ἱστορία καί οἱ μάρτυρες ἔφθασαν στόν ἀπίστευτο ἀριθμό τῶν 30 ἑκατομμυρίων μόνο στή διάρκεια τοῦ 20οῦ αἰῶνος.

Ἐπειδή εἴμαστε ἀναπόσταστο κομμάτι τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀντιμετωπίζουμε τώρα τό δικό μας μερίδιο προκλήσεων.

6. Πρόκληση 1: Ἡ ἀδιάκοπη ἀλλαγή τῶν πάντων. Εἶναι πασίγνωστο ὅτι ἀλλαγές συνέβησαν σέ ὁλόκληρη τήν ἱστορία. Στή σημερινή ὅμως ἐποχή, δέν συμβαίνουν ἀλλαγές κάθε αἰώνα ἤ κάθε ἔτος, ἤ κάθε μήνα. Συμβαίνουν κάθε ὥρα. Ἡ ἐπικοινωνία, βασική λειτουργία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, ἔχει γίνῃ ὑπόθεση συνεχοῦς ἐξελίξεως ἠλεκτρονικῶν μέσων: ἡ ἀποστολή τηλεφωνικῶν μηνυμάτων (texting) ἔχει ἀντικαταστήσῃ τόν πλήρως ἐκπεφρασμένο διάλογο, ἡ γνώση καί οἱ πληροφορίες ἀποτελοῦν ἀντικείμενα τῶν ἠλεκτρονικῶν ἀναζητήσεων μέσῳ Google, Twitter καί Facebook.

Ὁ βαθμός τῆς ἀνεύθυνης, στρεβλωμένης καί παραποιημένης χρήσεως τῆς γλώσσης καί τῆς ἐπικοινωνίας ἔφθασε σέ τέτοιο σημεῖο ριζικῆς ἀλλαγῆς καί ἀποσυνδέσεως ἀπό τήν ἀλήθεια, ὥστε κοινωνιολόγοι καί ἱστορικοί νά λέγουν ὅτι ἔχουμε εἰσέλθει σέ μιά νέα ἐποχή, τήν ἐποχή μετά τήν ἀλήθεια (post-truth). Βασικοί θεσμοί ὅπως ἡ οἰκογένεια ἔχουν ριζικῶς ἀλλάξει.

Μιά πρόσφατη στατιστική, ἐπί παραδείγματι, λέγει ὅτι σήμερα στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἔχουμε 21 ἑκατομμύρια παιδιῶν σέ ἑνός μόνον γονέα οἰκογένειες. Ἀκόμη καί ὁ τρόπος πού κάνουμε τίς ἀγορές μας διέρχεται θεμελιώδη ἀλλαγή κυριαρχημένη ἀπό τήν Amazon καί ἀπό διαδικτυακές δραστηριότητες. Ὁ τρόπος ζωῆς διαμορφώνεται ὅλο καί περισσότερο ἀπό τόν τρόπο ζωῆς διασήμων προσωπικοτήτων ἀσχέτως βασικῶν ἠθικῶν κανόνων. Ὅλη αὐτή ἡ κατάσταση δημιουργεῖ μία αἴσθηση ἀσταθείας καί ἀδυναμίας διοργανώσεως καί προγραμματισμοῦ, διότι συχνά πρίν κάποιο πρόγραμμα ἀρχίσει νά ὑλοποιεῖται οἱ συνθῆκες πού τό προκάλεσαν ἔχουν ἤδη ἀλλάξει.

7. Πρόκληση 2: Οἰκονομική πίεση καί φτώχεια. Ἡ οἰκονομική πίεση καί ἡ φτώχεια εἶναι παγκόσμια φαινόμενα μέ σοβαρά ἐπακόλουθα τά ὁποῖα δέν μᾶς ξενίζουν. Γιά παράδειγμα, ἡ ἀνάγκη γιά ἐπαρκές εἰσόδημα ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα οἱ ἄνθρωποι νά ἐργάζονται σέ δύο ἐργασίες, οὐσιαστικά δηλαδή, σπρώχνει τήν οἰκογενειακή ζωή στό περιθώριο.

Ἔχουμε τή θλιβερή ἐμπειρία πολλῶν οἰκογενειακῶν προβλημάτων πού πηγάζουν ἀπό οἰκονομικές πιέσεις. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἕχουμε φαινόμενα ὅπως ἡ διακίνηση ἤ δουλεία 35 ἑκατομμυρίων γυναικῶν καί παιδιῶν πού γίνονται ἀντικείμενα καταναγκαστικῆς ἐργασίας καί ἐκμεταλλεύσεως ἀπολαύσεων λόγῳ πρωτοφανῶν συνθηκῶν φτώχειας. Βεβαίως, τήν φτώχεια, μαζί μέ τά συνοδευτικά ἐπακόλουθά της, ἕνα ἀπό τά ὁποῖα εἶναι ἡ βία, δέν μποροῦμε νά τήν ἀγνοήσουμε. Καί βεβαίως, ὁ οἰκονομικός παράγων ἀποτελεῖ τήν κεντρική πρόκληση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας, καθώς ἀντιμετωπίζουμε τίς πολύπλοκες οἰκονομικές δυσκολίες πού βιώσαμε τό τελευταῖο ἔτος.

8. Πρόκληση 3: Ἀπομάκρυνση ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἔχει παρατηρηθῇ ὅτι στήν Ἀμερική, ἀλλά περισσότερο στήν Εὐρώπη, οἱ κύριες Χριστιανικές ὁμολογίες χάνουν μέλη. Ρωμαιοκαθολικές καί Προτεσταντικές κοινότητες, πλήν ὀλίγων ἐξαιρέσεων, βλέπουν τόν ἀριθμό τῶν μελῶν τους νά φθίνῃ. Οἱ ἄνθρωποι δέν γίνονται ἄθεοι ἤ ἀγνωστικιστές, ἀλλά μᾶλλον ἁπλῶς ἀποφασίζουν νά μή συνδέονται πλέον μέ κανένα ὀργανωμένο θρησκευτικό σῶμα.

Καί ἐμεῖς ἐπίσης, ὡς Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἐπηρεαζόμεθα σέ κάποιο βαθμό ἀπ' αὐτό τό φαινόμενο. Ὑπάρχουν ἐνορίες στήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία μας στίς ὁποῖες ἐμφανίζεται αὐτή ἡ τάση ἀπομακρύνσεως. Στή δική μας περίπτωση, αὐτό συμβαίνει ἰδιαιτέρως σ'ἕναν ἀριθμό μεικτῶν γάμων καί μεταξύ νέων ἀνθρώπων. Ἡ ἀπομάκρυνση τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν Ἐκκλησία ἀποτελεῖ ἀνησυχητική πρόκληση τήν ὁποία δέν πρέπει νά παραβλέψουμε. Αὐτή ἡ τάση ἀπομακρύνσεως μαζί μέ διάφορες ἄλλες συνεχῶς μεταλλασσόμενες δημογραφικές συνθῆκες ἐνδέχεται νά ὁδηγήσουν μικρές ἐνορίες σέ ἀφανισμό.

9. Πρόκληση 4: Ἐπιθέσεις ἐναντίον τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως. Οἱ ἐπιθέσεις, συχνά βίαιες, ἐναντίον τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως καί ἡ ἐξάπλωση πολλῶν θρησκειῶν ὅπως τό Ἰσλάμ, ὁ Βουδισμός, ὁ Ἰνδουϊσμός καί ἄλλες κοινωνικο-θρησκευτικές παραλλαγές, ἀποτελοῦν μείζονα πρόκληση. Ὁ ἀθεϊσμός σήμερα δέν εἶναι αὐτό πού ἦταν 30 ἤ 40 χρόνια πρίν.

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, μή Χριστιανικές θρησκεῖες γίνονται περισσότερο μαχητικές καί ἐπιθετικές, καί ὄχι παθητικές καί οὐδέτερες ὅπως στό παρελθόν. Νέοι ἄνθρωποι τῆς Πίστεώς μας συχνά μᾶς λέγουν ὅτι στά κολλέγια καί πανεπιστήμιά των διδάσκονται μαθήματα στά ὁποῖα ἡ παρουσίαση καί προώθηση ἀντι-Χριστιανικῶν ἰδεῶν ἀποτελεῖ συνήθη πρακτική, παραλλήλως πρός τήν προαγωγή ἰδεολογιῶν ἐχθρικῶν πρός τόν Χριστιανισμό καί θρησκειῶν οἱ ὁποῖες ἀντικαθιστοῦν τόν Χριστιανισμό.

Περιττό νά μιλήσουμε γι' αὐτό πού συμβαίνει στόν Τύπο, τά μέσα κοινωνικῆς δικτυώσεως, τήν τηλεόραση, τίς ταινίες καί ἐκπομπές πού παρουσιάζουν ἀνακριβεῖς ἀπόψεις καί στρεβλωμένες πληροφορίες σχετικά μέ θέματα πίστεως, καί πού χρησιμοποιοῦν γιά τόν Χριστιανισμό σαρκαστικούς, ταπεινωτικούς καί ἐξευτελιστικούς ὅρους καί γλῶσσα.

10. Γιά νά ἀντιμετωπίσουμε ἀποτελεσματικά τίς ἀνωτέρω προκλήσεις, πρέπει νά πραγματοποιήσουμε ἕναν ἀριθμό σημαντικῶν ἔργων. Πρῶτον, πρέπει νά συνειδητοποιήσουμε ποῦ εἴμαστε καί ποιοί εἴμαστε. Οἱ ἐνορίες μας σήμερα δέν εἶναι ἴδιες μέ αὐτές πού ἀρχικά ἱδρύθηκαν ἀπό μετανάστες πρώτης γενεᾶς, οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων προέρχονταν ἀπό χωριά καί πόλεις μέ ὁμοιογενεῖς πληθυσμούς, τούς ὁποίους χαρακτήριζε ἡ Ὀρθόδοξη καί Ἑλληνική ταυτότητα.

Οἱ ἐκκλησίες τίς ὁποῖες δημιούργησαν ἐδῶ οἱ πρωτοπόροι πρόγονοί μας ἦταν ἀρχικά ὅμοιες μέ αὐτές πού ὑπῆρχαν στόν τόπο καταγωγῆς των, δηλαδή, ὀρθόδοξα ἐκκλησιαστικά ἱδρύματα πού ἐξυπηρετοῦσαν τίς πρακτικές ἀνάγκες των, δηλαδή, λειτουργίες, βαπτίσεις, γάμους, κηδεῖες, μνημόσυνα, κ.ἄ. Ἐπιπροσθέτως, οἱ ἐνορίες των ἦταν τόποι τεραστίας κοινωνικῆς καί ψυχολογικῆς ὑποστηρίξεως καί δυνάμεως στήν προσπάθεια ἐπιβιώσεως σέ μιά νέα χώρα τῆς ὁποίας τήν γλῶσσα οἱ περισσότεροι δέν γνώριζαν.

Τώρα εἴμαστε στήν 3η, 4η, 5η καί ἀκόμη 6η γενεά. Οἱ παροῦσες συνθῆκες ἀπαιτοῦν οἱ ἐνορίες νά μήν εἶναι περιορισμένες καί κλεισμένες στόν ἑαυτό τους κοινότητες πού ἐξυπηρετοῦν στοιχειώδεις θρησκευτικές ἀνάγκες καί ἁπλῶς ὑποστηρίζουν τήν ἐπιβίωση. Χάρις στήν σκληρή δουλειά τῶν πρωτοπόρων προγόνων μας καί τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, ἔχουμε ἤδη ὑπερβῇ τή γλῶσσα τῆς ἐπιβιώσεως.

Οἱ συνθῆκες τώρα ἀπαιτοῦν μιά μορφή ἐνορίας τῆς ὁποίας τά μέλη, α)ἔχουν δυνατή συνείδηση μιᾶς ὀρθοδόξου ταυτότητος καί ἤθους, ἡ ὁποία τούς διαφοροποιεῖ ἀπό τούς ἄλλους συμπατριῶτες τους Ἀμερικανούς μέ τούς ὁποίους ὅμως, μοιράζονται πλήρως τά μεγάλα ὀφέλη καί προνόμια ὡς πολίτες τῆς εὐλογημένης αὐτῆς χώρας, καί β) εἶναι ἐνήμεροι τοῦ γεγονότος ὅτι καλοῦνται σέ ἀποστολική προσπάθεια διαδόσεως τῆς ἀληθείας, τοῦ φωτός, τῆς χαρᾶς, καί τῆς εἰρήνης τοῦ Εὐαγγελίου σέ μή ὀρθοδόξους ἀνθρώπους μέ τούς ὁποίους ζοῦν στόν ἴδιο τόπο ἤ ἀλλοῦ. Αὐτή ἡ δυνατή συνείδηση τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς ταυτότητος καί πλήρους συνειδητοποιήσεως τῆς ἀποστολικῆς κλήσεως προϋποθέτει κατάλληλη καλλιέργεια, μόρφωση καί μεθοδική ἐξάσκηση.

11. Ἀντιμετωπίζοντας αὐτές τίς σοβαρές καταστάσεις καί εὐθῦνες, χρειαζόμεθα ἐπειγόντως τήν ἀνάπτυξη βασικῶν προγραμμάτων:

α) Πρῶτον, ὑπάρχει ἀνάγκη ἀναπτύξεως προγραμμάτων γιά ἐπαρκῆ μόρφωση ἐνηλίκων σχετικά μέ τήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη. Πόσες ἀπό τίς ἐνορίες μας ἔχουν δημιουργήσει τέτοια προγράμματα; Ὁ μέγας Ἀπόστολος Παῦλος γράφοντας στούς Φιλιππησίους στό τέλος τῆς ζωῆς του δήλωνε ὅτι ὁ ἄμεσος σκοπός του ἦτο νά γνωρίσῃ τόν Χριστό καί τή δύναμη τῆς Ἀναστάσεως Αὐτοῦ καί τήν κοινωνία τῶν παθημάτων Αὐτοῦ (Φιλιπ. 3:10), δηλώνοντας ξεκάθαρα ὅτι δέν ὑπάρχει τέλος στήν γνώση τοῦ ἀνεξάντλητου πλούτου τῆς πίστεως στόν Χριστό. Ἡ γνώση τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ζήτημα συνεχοῦς καί χωρίς ὅρια μορφώσεως. Αὐτό ἀκριβῶς ἔκαναν γιά τούς πιστούς τῆς ἐποχῆς των οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας σέ συνεχῆ, ἀδιάλειπτη καθημερινή βάση.

β) Ἐκτός ἀπό τό νά ἀναπτύξουμε προγράμματα γιά μιά ὀρθόδοξη ἐπιμόρφωση ἐνηλίκων, ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀνάγκη νά ἐξετάσουμε σοβαρά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖον εἰσάγουμε τά παιδιά μας καί τούς νέους μας στήν Ὀρθοδοξία ὡς Πίστη, ὡς τρόπο ζωῆς καί ὡς ὑπέρτατο πολιτισμικό δῶρο.

Ἡ γνωριμία τῶν παιδιῶν μέ τόν Ὀρθόδοξο Χριστιανισμό ἀποτελεῖ γιά μᾶς μεγάλη προτεραιότητα. Καταλλήλως ἀνεπτυγμένα καί ἐφαρμοσμένα σχετικά προγράμματα δέν καλύπτουν μόνο μιά βασική ἀνάγκη, ἀλλά ἀποτελοῦν ἐπίσης ἰσχυρό ἀντίδοτο γιά ὁρισμένες προκλήσεις τίς ὁποῖες ἀναφέραμε προηγουμένως. Εἶναι περιττό νά ποῦμε ὅτι αὐτό πού συμβαίνει συχνά στίς ἐνορίες μας, δηλαδή ἡ προσφορά μαθημάτων εἰσαγωγῆς στήν Πίστη σέ ὥρα πού συμπίπτει μέ τή Θεία Λειτουργία, χρειάζεται ριζική ἀναθεώρηση. Αὐτή ἡ πρακτική ἀποστερεῖ τά παιδιά ἀπό τήν παρακολούθηση τῆς Θείας Λειτουργίας καί δημιουργεῖ ἕνα ἐκκλησίασμα ἄνευ παιδιῶν, πρᾶγμα δηλαδή ὄχι καλό.

Εἶναι φανερό ὅτι στήν Ἐκκλησία μας στήν Ἀμερική οἱ δραστηριότητες καί τά προγράμματα πού σχετίζονται μέ τήν Ὀρθόδοξη θρησκευτική μόρφωση χρειάζονται συνεχῆ ἀναθεώρηση, ἐνδυνάμωση καί ἐμπλουτισμό. Ὅταν, σύμφωνα μέ ἀντικειμενικές στατιστικές, 45% τῶν μελῶν τοῦ Ἑλληνορθοδόξου πληθυσμοῦ μας ἔχουν τουλάχιστον ἕνα πτυχίο ἀπό πανεπιστήμιο ἤ κολλέγιο, δηλαδή διαθέτουν προχωρημένη μόρφωση, δέν νοεῖται νά ἔχουμε περιορισμένη γνώση τῆς πίστεώς μας, ἤ ἀκόμα νά ἐπιδεικνύουμε Ὀρθόδοξη ἀμάθεια.

Ὅταν οἱ γονεῖς εἶναι ἐλλειματικοί σέ θέματα Ὀρθοδόξου πίστεως, τότε τί μπορεῖ νά συμβαίνῃ στά παιδιά τους; Ἡ ἀναγκαιότητα τῆς συστηματικῆς καί ἐντατικῆς ἀντιμετωπίσεως θεμάτων καταλλήλου Ὀρθοδόξου μορφώσεως καί ἐξασκήσεως γιά ἐνήλικες καί παιδιά ἀποτελεῖ ἐπείγουσα προτεραιότητα. Σ' αὐτή τήν περίπτωση σήμερα εἴμαστε σέ πλεονεκτική θέση διότι ἔχουμε διαθέσιμα ἄφθονα μέσα καί Ὀρθόδοξο μορφωτικό ὑλικό. Τό ἐρώτημα εἶναι ἐάν καί πόσο τό χρησιμοποιοῦμε.

12. Μιά ἐξίσου ἐπείγουσα προτεραιότητα εἶναι ἡ ἀντιμετώπιση τῆς προκλήσεως τῆς ἀποσυνδέσεως τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τῆς σταδιακῆς ἀπομακρύνσεως ἤ ἀκόμα καί ἀποκοπῆς αὐτῶν. Ὁ ἀριθμός τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν στήν περίπτωσή μας μπορεῖ νά εἶναι σχετικά μικρός σέ σύγκριση μέ μεγάλες χριστιανικές ὁμολογίες ἐδῶ καί στήν Εὐρώπη. Τό φαινόμενο, ὅμως, δέν μπορεῖ νά ἀγνοηθῇ καί τά θεμελιώδη ἐρωτήματα δέν μποροῦν νά ἀποφευχθοῦν, δηλαδή ποιά εἶναι ἡ αἰτία τῆς ἀπομακρύνσεως καί ἀποσυνδέσεως; Μιά κεντρική ἀπάντηση θά μποροῦσε νά εἶναι τό ἀνικανοποίητο σχετικά μέ τήν ζωή καί τίς δραστηριότητες μιᾶς ἐνορίας, ἤ τό ὅτι ἡ ἐνορία δέν ἔχει τίποτε ἄλλο νά προσφέρῃ σέ ἐπίπεδο ἐνεργοῦ συμμετοχῆς ἐκτός ἀπό τήν Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία. Ἑπομένως, ἐδῶ ἐγείρεται τό ἐρώτημα: τί θά μποροῦσε νά γίνῃ γιά τήν βελτίωση τῆς ζωῆς καί τῶν δραστηριοτήτων μιᾶς ἐνορίας;

Ὑπάρχουν ἐνορίες στίς ὁποῖες παρατηροῦμε μιά συνεχῆ προσπάθεια στό νά ἀπασχολοῦν ὅσο περισσότερους ἐνορίτες μποροῦν σέ διάφορες δραστηριότητες ἤ εἰδικά προγράμματα. Στίς πολυάριθμες ἐπισκέψεις μου σέ ὁλόκληρη τή χώρα, συνήντησα ἐνορίες πού ἔχουν ἀναπτύξει διάφορες δραστηριότητες γιά ἐνορίτες, ἰδιαίτερα γιά νέους ἀνθρώπους.

Πρέπει νά εὐρεθῇ τρόπος γιά τή διάδοση ὅλων τῶν σχετικῶν πληροφοριῶν. Στήν περίπτωση αὐτή φιλανθρωπικά ἔργα μεγάλου φάσματος, εἰδικές πολιτιστικές ἐκδηλώσεις καί εὐκαιρίες γιά νέους, ἐκτός ἀπό τό ἐτήσιο φεστιβάλ, θά μποροῦσαν νά ἀποτελέσουν ἰσχυρά ἐργαλεῖα στή σύνδεση τῶν ἀνθρώπων μέ τήν Ἐκκλησία. Ἡ φροντίδα γιά τήν προσέλκυση καί δραστηριοποίηση μελῶν μεικτῶν γάμων εἶναι ἀκόμα μιά εὐκαιρία μέ μεγάλες δυνατότητες, ἰδιαιτέρως ἐφόσον ἡ ἀποσύνδεση συνήθως συμβαίνει σέ οἰκογένειες μεικτῶν γάμων.

13. Ὑπάρχει ἕνα ἀνοικτό πεδίο πού μᾶς προσκαλεῖ ὅλους νά ἐργασθοῦμε μαζί γιά νά ἀντιμετωπίσουμε ὅλες τίς προκλήσεις καί νά ἀπαντήσουμε στήν κλήση τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος μᾶς λέγει: καθώς ἀπέσταλκέν με ὁ Πατήρ, κἀγώ πέμπω ὑμᾶς (Ἰωάν. 20:21). Αὐτό τό ἱερό ἔργο εἶναι βεβαίως συναρπαστικό ἀλλά ὄχι εὔκολο. Ἤδη οἱ τωρινές μας οἰκονομικές καί διοικητικές δυσκολίες ἀποτελοῦν μεγάλη πρόκληση. Ἐξ ἴσου μεγάλη πρόκληση ἀποτελεῖ καί ἡ ἀνάγκη νά συνεχισθῇ ἀμέσως ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ Ἁγίου Νικολάου.

Ἀλλά δέν εἴμαστε μιά ὀργάνωση, ἕνα κλάμπ, μία ἑταιρεία ἤ ἀκόμη μία ἀδελφότητα. Εἴμαστε οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία Του, εἴμαστε οἱ πιστοί τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Βιβλική βάση τοῦ θέματός μας σ' αὐτή τήν Κληρικολαϊκή Συνέλευση εἶναι Πάντα Δυνατά Τῷ Πιστεύοντι (Μάρκ. 9:23). Ὅλα εἶναι δυνατά σέ μᾶς πού πιστεύουμε στό Χριστό συμπεριλαμβανομένης ὁποιασδήποτε προκλήσεως, ὁποιωνδήποτε κοινωνικῶν, πολιτιστικῶν, ψυχολογικῶν ἤ οἰκονομικῶν προβλημάτων ἤ ἀκόμη καί ἐπιθέσεων τοῦ συγχρόνου κόσμου.

Μέ τήν προϋπόθεση πάντοτε ὅτι ἀκολουθοῦμε τήν πορεία τῆς δράσεως τοῦ Θεοῦ καί Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἄρχισε καί συνέχισε ὡς τό τέλος τήν λυτρωτική διακονία Του κηρύσσων τό Εὐαγγέλιο, διδάσκων καί θεραπεύων (Ματθ. 4:23).

Ἡ διακήρυξη τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ διδασκαλία τῆς ἀληθείας τήν ὁποία ἀποκάλυψε ὁ Χριστός καί ἡ ἵαση τῶν πασχόντων εἶναι ἡ ἀποστολή καί ὁ στρατηγικός προγραμματισμός μας γιά τό παρόν, γιά τό μέλλον, καί γιά πάντα.

Ἔτσι, ἀντιμετωπίζοντας τήν πραγματικότητα εἴμαστε βεβαίως σέ θέση νά ποῦμε μαζί μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο, οἶδα καί ταπεινοῦσθαι, οἶδα καί περισσεύειν· ἐν παντί καί ἐν πᾶσιν μεμύημαι, καί χορτάζεσθαι καί ποινᾶν καί περισσεύειν καί ὑστερεῖσθαι· πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ (Φιλιπ. 4:12-13). Πράγματι, ὅλα εἶναι δυνατά γι'αὐτόν πού πιστεύει στόν Χριστό.