Προσφώνησις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου κατά τήν εἰς Ἐπίσκοπον χειροτονίαν τοῦ Ἐψηφισμένου Μητροπολίτου Ἑλβετίας Μαξίμου

 Προσφώνησις 

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου 

κ. κ. Βαρθολομαίου 

κατά τήν εἰς Ἐπίσκοπον χειροτονίαν τοῦ Θεοφ. 

Ἐψηφισμένου Μητροπολίτου Ἑλβετίας κ. Μαξίμου 

(22 Ἰουλίου 2018)

Θεοφιλέστατε Ἐψηφισμένε Μητροπολῖτα Ἑλβετίας κύριε Μάξιμε,

Ἐπινεύσει τῆς ἡμῶν Μετριότητος, ψήφῳ δέ κανονικῇ τῆς περί ἡμᾶς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, ἐκλεγείς πρότριτα εἰς ἐπίσκοπον καί Μητροπολίτην Ἑλβετίας, λαμβάνεις σήμερον, ἐν τῷ παμφώτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, τήν χάριν τῆς Ἀρχιερωσύνης.

Χαίρει καί ἀγάλλεται ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἐπί τῇ ἐπαξίᾳ προαγωγῇ ἑνός ἀφωσιωμένου καί ἀξίου τέκνου αὐτῆς. Γόνος τοῦ ἱστορικοῦ Ἄργους, μετέβης εἰς Γενεύην πρό τριακονταετίας, νεώτατος, μετά τάς θεολογικάς σου σπουδάς εἰς τό Πανεπιστήμιον Ἀθηνῶν. Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἑλβετίας Δαμασκηνός εἶδεν εἰς σέ ἕνα φέρελπιν, εὐφυῆ καί εὐσεβῆ νέον, καί σέ ἐνέταξε ταχέως εἰς τάς τάξεις τοῦ ἱεροῦ Κλήρου τῆς Μητροπόλεως Ἑλβετίας. Ὁ Γεώργιος ὠνομάσθη Μάξιμος, πρός τιμήν τοῦ σπουδαίου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, μακαριστοῦ Σάρδεων Μαξίμου. Τιμή καί χρέος διά σέ!

Ἔκτοτε προσφέρεις ὑπηρεσίας εἰς τό Ὀρθόδοξον Κέντρον τοῦ Σαμπεζύ καί εἰς τήν Μητρόπολιν Ἑλβετίας. Ὑπῆρξες στέλεχος τοῦ Κέντρου, ὑπεύθυνος διά τό Δελτίον «Ἐπίσκεψις» μέχρι σήμερον, καί συμμετέσχες ἐνεργῶς καί εἰς τάς προσυνοδικάς διαδικασίας. Διηκόνησες τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Ἑλβετίας ἐπί 28 συναπτά ἔτη ὡς κληρικός, ἐξ ὧν τά 25 ὡς πρεσβύτερος, ὑπεύθυνος καί διά τάς κοινότητας Βέρνης, Ὄλτεν καί Λουγκάνο. Ἀπό τοῦ ἔτους 1997, εἶσαι ὁ Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Σήμερον καθίστασαι κανονικός Ἐπίσκοπος καί Μητροπολίτης Ἑλβετίας, εἰς διαδοχήν τοῦ νῦν Ἱερωτάτου Μητροπολίτου Ἀγκύρας κ. Ἱερεμίου, τοῦ πράου καί συνετοῦ, ὁ ὁποῖος ἐπί δεκαπενταετίαν ὅλην ἐποίμανε θεοφιλῶς καί φιλανθρώπως τόν ἐν Ἑλβετίᾳ λαόν τοῦ Θεοῦ. Καλεῖσαι νά κτίσῃς ἐπάνω εἰς τά θεμέλια, τά ὁποῖα ἔθεσεν ἐκεῖνος, καθώς καί ὁ πρό αὐτοῦ, πρῶτος Μητροπολίτης Ἑλβετίας Δαμασκηνός, καί νά συνεχίσῃς τό χριστοτερπές ἔργον αὐτῶν. Γνωρίζεις τό ποίμνιόν σου, τόν ψυχισμόν του, τήν νοοτροπίαν του, τάς μερίμνας καί τά χαρίσματά του. Ἡ μόρφωσίς σου, ἡ εὐλάβεια καί ἡ ἱεροπρέπειά σου, ἡ σοβαρότης σου, ἡ ἀφιέρωσις καί ὁ σεβασμός σου πρός τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν, ὅλα αὐτά, καί ἡ ἐκτίμησις τήν ὁποίαν τρέφουν διά τό πρόσωπόν σου οἱ συνεπίσκοποί σου ἐν Φαναρίῳ καί ὁ Πατριάρχης σου, ἀποτελοῦν ἐχέγγυον διά μίαν καρποφόρον ποιμαντορίαν.

Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Ἑλβετίας ἱδρύθη τό ἔτος 1982, ὡς μνημονεύεται εἰς τόν σχετικόν Πατριαρχικόν Ἱδρυτικόν Τόμον, λόγῳ «τῆς ἰδιαζούσης σημασίας τῆς χώρας αὐτῆς». Ἡ ἕδρα σου εἶναι ἡ Γενεύη, ἡ πόλις τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἡνωμένων Ἐθνῶν, ἄλλων διεθνῶν Ὀργανισμῶν, τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, τῶν εἰρηνευτικῶν πρωτοβουλιῶν, τοῦ Διεθνοῦς Ἐρυθροῦ Σταυροῦ. Ἐδῶ θά δώσῃς τήν μαρτυρίαν σου ὡς ἐπίσκοπος τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τῆς Ἐκκλησίας τοῦ μαρτυρίου καί τῆς μαρτυρίας, τῆς παραδόσεως καί τῆς πρωτοπορίας, τῆς φιλοθεΐας καί τῆς φιλανθρωπίας.

Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἐν τῇ μερίμνῃ αὐτοῦ νά προβάλῃ τήν Ὀρθόδοξον Θεολογίαν, τήν λειτουργικήν παράδοσιν καί ζωήν εἰς τόν δυτικόν κόσμον, ἵδρυσε, τό ἔτος 1966, τό Ὀρθόδοξον Κέντρον ἐν Σαμπεζύ Γενεύης, τό ὁποῖον προσέφερε καί συνεχίζει νά προσφέρῃ πολλά εἰς τάς διορθοδόξους καί τάς διαχριστιανικάς σχέσεις, τόν Οἰκουμενικόν διάλογον καί τήν διαθρησκειακήν συνεργασίαν, ὡς καί εἰς τό πεδίον τῆς συναντήσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ τά σημεῖα τῶν καιρῶν.

Ἐπί πέντε δεκαετίας, ἐδῶ ἐσφυρηλατεῖτο, κατεγράφετο καί διεκηρύττετο ἡ ἑνιαία φωνή τῆς Ὀρθοδοξίας ἀναφορικῶς πρός τά μεγάλα προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ συγχρόνου κόσμου. Ἐδῶ ἐστεγάσθη ἡ Γραμματεία ἐπί τῆς Προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐδῶ καθωρίζετο ἡ πανορθόδοξος πορεία πρός αὐτήν, ἀπό τά πλέον δυναμικά στελέχη τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐδῶ συνῆλθον αἱ Διορθόδοξοι Προπαρασκευαστικαί Ἐπιτροπαί, αἱ Προσυνοδικαί Πανορθόδοξοι Διασκέψεις καί ἡ τελευταία καθοριστική Σύναξις τῶν Ὀρθοδόξων Προκαθημένων. Καί μόνον ἡ συμβολή τοῦ Ὀρθοδόξου Κέντρου εἰς τήν προετοιμασίαν καί σύγκλησιν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου ἐξασφαλίζει εἰς αὐτό μοναδικήν θέσιν εἰς τήν σύγχρονον ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Θεολογίας.

Ἀπό εἰκοσαετίας καί πλέον, στεγάζεται καί λειτουργεῖ εἰς τό καθ᾿ ἡμᾶς Ὀρθόδοξον Κέντρον τό Ἰνστιτοῦτον Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας. Πολύτιμος συνεργός τοῦ Κέντρου, τό Ἰνστιτοῦτον ἔσχεν ἀξιόλογον προσφοράν εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν θεολογίαν. Οἱ 200 περίπου ἀπόφοιτοι αὐτοῦ, διακονοῦν τάς κατά τόπους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας καί τήν Οἰκουμενικήν Ὀρθοδοξίαν ἀπό ὑψηλάς θέσεις εὐθύνης, καί εἶναι φορεῖς τοῦ πνεύματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἐμελέτησαν τήν δυτικήν θεολογίαν, ρωμαιοκαθολικήν καί προτεσταντικήν, εἰς τό Κέντρον τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως καί τῶν Οἰκουμενικῶν διαλόγων, ἀνεκάλυψαν τό πνεῦμα τῆς ἀνοικτοσύνης, τό ὁποῖον ἀπορρέει ἀπό τόν πυρῆνα τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως, καί ἐλπίζομεν ὅτι θά ἔχουν ἐν τῷ μέλλοντι σημαντικήν παρουσίαν καί προσφοράν εἰς τόν χῶρον τῶν διαχριστιανικῶν διαλόγων καί τῆς διορθοδόξου συνεργασίας.

Αὐτήν τήν παρακαταθήκην παραλαμβάνεις καί καλεῖσαι νά τήν προστατεύσῃς καί νά τήν αὐξήσῃς.

Θεοφιλέστατε,

Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, ἀπευθύνομεν εἰς σέ, πατρικῶς, τάς ἑξῆς παραινέσεις:

Πρῶτον: Νά μή λησμονῇς οὔτε στιγμήν ὅτι εἶσαι Ἀρχιερεύς τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ ὁποία διακονεῖ εὐόρκως τήν εὐστάθειαν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἐν πιστότητι πρός τήν δογματικήν καί κανονικήν παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ καί ἐν φυλακῇ ἀνυστάκτῳ ἔναντι τῶν συγχρόνων προκλήσεων διά τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ.

Δεύτερον: Ὡς ἐλέχθη προσφυῶς, «ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει διά νά προσανατολίζει τόν ἄνθρωπον καί τούς λαούς στά καίρια καί ἔσχατα» (Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης) Ἡ μαρτυρία καί ἡ προσφορά τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς μίαν ἐκκοσμικευμένην κοινωνίαν καί εἰς τήν Ὀρθόδοξον Διασποράν ἐν Ἑλβετίᾳ, εἶναι ἡ λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας ὡς ζώσης εὐχαριστιακῆς κοινότητος, ἄνευ σκοπιμοτήτων, αἱ ὁποῖαι εἶναι ἀσύμβατοι μέ τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησιολογίαν. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι σύναξις ἀτόμων, ἀλλά χῶρος τοῦ προσώπου καί κοινωνία προσώπων. Ἡ ἀρχιερατική σου διακονία ὀφείλει νά συμβάλλῃ εἰς τήν σύσφιγξιν τῶν δεσμῶν συνόλου τοῦ ποιμνίου σου ἐν τῇ Θεοσώστῳ Ἐπαρχίᾳ τῆς Ἑλβετίας, μέ τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν, τήν μεριμνῶσαν ἀνυστάκτως διά τά ἁπανταχοῦ τῆς γῆς πνευματικά τέκνα αὐτῆς, ἀνεξαρτήτως ἐκ τῆς πολιτισμικῆς αὐτῶν ταυτότητος.

Τρίτον: Ἡ Θεία Εὐχαριστία θά εἶναι ὁ πυρήν τῆς διακονίας σου καί ἡ πηγή τῆς ἐμπνεύσεώς σου.

Ὁ ἐπίσκοπος εἶναι ὁ προεστώς τῆς εὐχαριστιακῆς συνάξεως καί ἐν τῇ ἰδιότητι αὐτῇ εἶναι ὁ ἄξων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Νά μή λησμονῇς τήν θεολογίαν τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος. Καί ἡ θεολογία σου, ὡς κανών τῆς δράσεώς σου, ἀκριβῶς ἐπί αὐτοῦ τοῦ εὐχαριστιακοῦ θεμελίου ὀφείλει νά εἶναι πάντοτε λειτουργική, ποιμαντική, κηρυγματική, εὐλογημένη συνάντησις τοῦ εὐαγγέλου λόγου μέ τήν ἐλευθερίαν τοῦ ἀνθρώπου.

Τέταρτον: Ἔργον τοῦ Ἐπισκόπου εἶναι νά ἀγωνίζεται διά τήν διαφύλαξιν τῶν πατρῴων παραδόσεων. Νά στραφῇς ἐνθέρμως πρός τήν νέαν γενεάν τῶν Ὀρθοδόξων, νά τούς κινητοποιήσῃς διά τήν καλλιέργειαν τοῦ ἤθους καί τοῦ πολιτισμοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας, διά τήν διάσωσιν τῆς ταυτότητος καί τῶν ὑψηλῶν ἀξιῶν τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων, καί δή εἰς μίαν ἐποχήν προϊούσης καί ἀκατασχέτου ὁμογενοποιήσεως τῶν ἀτόμων καί τῶν λαῶν διά μέσου τῆς ψηφιακῆς καί ὀπτικῆς ἐπαναστάσεως, τῆς παγκοσμιοποιήσεως καί τοῦ δελέατος τοῦ εὐδαιμονισμοῦ. Εἴμεθα φορεῖς καί φύλακες τιμιωτάτων καί τιμαλφῶν παραδόσεων ζωῆς καί ἐλευθερίας. Δέν ἀνήκομεν εἰς τόν ἑαυτόν μας, ἀλλά εἰς τόν Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν Του.

Πέμπτον: Νά εἶσαι ἐκφραστής γνησίου οἰκουμενικοῦ πνεύματος καί εἰς τάς σχέσεις, τάς ἐπαφάς καί τήν συνεργασίαν μέ τούς λοιπούς Χριστιανούς, εἰς ἕνα χῶρον, ὁ ὁποῖος εἶναι, ὡς ἤδη ἐλέχθη, τό κέντρον τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως. Νά συμβάλλῃς διά τῆς μαρτυρίας σου εἰς τήν προβολήν τῆς ἀνοικτοσύνης τῆς Ὀρθοδοξίας, καί νά ἀνθίστασαι εἰς τήν ταύτισίν της, ἐξ ἀγνοίας ἤ ἐξ ἄλλων κινήτρων, μέ ἀντιοικουμενισμόν καί ἐθνοκεντρικά σύνδρομα. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς πιστότητος εἰς τήν Παράδοσιν καί τοῦ διαλόγου. Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδοξίας περιέγραψε σαφῶς τό πλαίσιον καί τόν σκοπόν τῶν διαχριστιανικῶν διαλόγων. Θεοπνεύστως, τό κείμενον «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρός τόν λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» ἄρχεται διά τῶν ἑξῆς: «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, οὖσα ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, ἐν τῇ βαθείᾳ ἐκκλησιαστικῆ αὐτοσυνειδησίᾳ αὐτῆς πιστεύει ἀκραδάντως ὅτι κατέχει κυρίαν θέσιν εἰς τήν ὑπόθεσιν τῆς προωθήσεως τῆς χριστιανικῆς ἑνότητος ἐντός τοῦ συγχρόνου κόσμου» (§ 1). Εἰς δέ τήν Ἐγκύκλιον τῆς Συνόδου σημειοῦνται τά ἀκόλουθα σημαντικώτατα: «Οἱ διαχριστιανικοί διάλογοι ἐλειτούργησαν ὡς εὐκαιρία διά τήν Ὀρθοδοξίαν, διά νά ἀναδείξῃ τό σέβας πρός τήν διδασκαλίαν τῶν Πατέρων, καί διά νά δώσῃ τήν ἀξιόπιστον μαρτυρίαν τῆς γνησίας παραδόσεως τῆς μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ὑπό τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας διεξαγόμενοι διάλογοι οὐδέποτε ἐσήμαιναν, οὔτε σημαίνουν καί δέν πρόκεται νά σημάνουν ποτέ, οἱονδήποτε συμβιβασμόν εἰς ζητήματα πίστεως» (§ 20).

Ἕκτον: Νά ἀγωνισθῇς διά τό Ὀρθόδοξον Κέντρον, ὥστε αὐτό νά λειτουργῇ συμφώνως πρός τόν ἀρχικόν αὐτοῦ προορισμόν. Νά καταστῇ δυναμικός τόπος διαλόγου, συνεδρίων, οἰκουμενικῶν συναντήσεων καί ἄλλων ἐκδηλώσεων εἰς τήν ὑπηρεσίαν τῆς ἑνότητος, τῆς προβολῆς τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ὀρθοδόξου πολιτισμοῦ, διά τῆς ἀναδείξεως καί τοῦ Μουσείου τοῦ Κέντρου. Τό Ὀρθόδοξον Κέντρον ἐν Σαμπεζύ εἶναι χῶρος ἱστορικός καί ἱερός. Ὡς Προϊστάμενος αὐτοῦ τοῦ Κέντρου ἀναλαμβάνεις μεγάλας εὐθύνας. Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος ἐπραγματοποιήθη. Ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας συνεχίζεται καί τό Κέντρον καλεῖται νά διαδραματίζῃ, μέ νέαν πνοήν καί σύγχρονον ὀργάνωσιν, τόν διορθόδοξον, διαχριστιανικόν, διαθρησκειακόν, εἰρηνευτικόν καί διαλογικόν ρόλον του.

Ἕβδομον: Νά στηρίζῃς, μετά τῶν συνεργατῶν σου, τήν λειτουργίαν τοῦ Ἰνστιτούτου Μεταπτυχιακῶν Σπουδῶν Ὀρθοδόξου Θεολογίας, τοῦ ἀξιολόγου αὐτοῦ ἐπιστημονικοῦ φυτωρίου, τό ὁποῖον καταρτίζει φοιτητάς ἐξ ἁπασῶν τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Τό Ἰνστιτοῦτον πρέπει νά συνεχίσῃ νά προσφέρῃ ἀκωλύτως τάς πολυτίμους ὑπηρεσίας του εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί τήν Θεολογίαν, νά διακονῇ ἀποτελεσματικῶς τό οἰκουμενικόν πνεῦμα καί τήν θεολογικήν γνῶσιν. Θεωροῦμεν ἰδιαιτέρως σημαντικόν, τό καθ᾿ ἡμᾶς Ἰνστιτοῦτον νά δύναται νά ἐκπληρώνῃ τήν ἐκκλησιαστικήν καί τήν ἀκαδημαϊκήν ἀποστολήν του ἐν ἀγαστῇ συνεργασίᾳ μετά τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν τῶν Πανεπιστημίων τῆς Γενεύης καί τοῦ Φριβούργου.

Ὄγδοον: Ἐν ἐπιγνώσει ὅτι διακονεῖς τόν λόγον τοῦ Εὐαγγελίου εἰς μίαν ἐκκοσμικευμένην καί πλουραλιστικήν κοινωνίαν, νά προσεγγίζῃς κάθε ἄνθρωπον καλῆς θελήσεως μετ᾿ ἀγάπης καί συμπαθείας, νά προσφέρῃς τό εὐαγγελικόν μήνυμα ὡς προσφοράν ἐλευθερίας, τό ὁποῖον ἀνοίγει εἰς τήν ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν καί τήν αὐτόνομον ἐλευθερίαν της τήν διάστασιν τοῦ βάθους τῆς ἀληθείας καί τήν πύλην τοῦ οὐρανοῦ. Νά μή λησμονῇς ὅτι δι᾿ ἡμᾶς τούς Χριστιανούς τό ἦθος τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης εἶναι τό ὕψιστον ἦθος, ἡ μεγίστη προσφορά, μία ἐμπειρία ζωῆς, τήν ὁποίαν ἡ κοσμική ἠθική ἀδυνατεῖ νά φθάσῃ. Διότι ἡ ἀγάπη θεμελιοῦται εἰς τήν θυσίαν, εἰς τήν παραίτησιν ἀπό τά ἀτομικά δικαιώματα πρός χάριν τοῦ συνανθρώπου.

Ἕνατον: Νά τιμᾶς τήν χώραν καί τά Ἀρχάς, αἱ ὁποῖαι φιλοξενοῦν τήν Μητρόπολιν ἡμῶν καί τό Ὀρθόδοξον Κέντρον, τήν Ἑλβετικήν Συνομοσπονδίαν. Ἡ Ἑλβετία εἶναι τό Κέντρον τῆς Εὐρώπης, ἡ χώρα, μέ τήν ὁποίαν συνδέονται οἰκουμενικαί ἰδέαι, ὅπως ἡ εἰρήνη, ἡ καταλλαγή, ὁ διάλογος, ἡ φιλανθρωπία, τά δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου, ὁ πλουραλισμός κ. ἄ. Νά ἐπιδιώκῃς τήν καλήν συνεργασίαν τῶν ἐνοριῶν τῆς Μητροπόλεώς σου μέ τούς παράγοντας τῆς τοπικῆς αὐτοδιοικήσεως εἰς ὅλην τήν ἐπικράτειαν.

Δέκατον καί τελευταῖον: Νά ἔχῃς πάντοτε κατά νοῦν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος πίστις δέν μαρτυρεῖται μέ λόγους μόνον, ἀλλά ἔργῳ, μέ προσωπικήν βίωσιν καί μετοχήν, μέ ἀγάπην καί φιλανθρωπίαν, ἐν ἀδιαπτώτῳ ἑτοιμότητι «πρός ἀπολογίαν», παντί τῷ αἰτοῦντι «λόγον περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος» (πρβλ, Α’ Πέτρ. γ’, 15). Εἶσαι ἐπίσκοπος διακονικῆς Ἐκκλησίας. Τό ἔργον σου πρέπει νά εἶναι κατάθεσις ψυχῆς. Ἔχεις πεῖραν πνευματικήν, λειτουργικήν, ποιμαντικήν καί διοικητικήν. Εἰς τό ἑξῆς θά συναντᾷς τό ποίμνιόν σου ὡς ὁ Ἐπίσκοπος, θά καλεῖσαι νά ἀντιμετωπίσῃς τάς ποιμαντικάς του ἀνάγκας, νά μεριμνᾷς διά τά πνευματικά προβλήματα καί ἄλλα ὑπαρξιακά θέματά του. Θά ὑπενθυμίζῃς εἰς τόν ἐμπεπιστευμένον εἰς σέ λαόν τοῦ Θεοῦ τόν αἰώνιον προορισμόν τοῦ ἀνθρώπου, τήν ἄφατον φιλανθρωπίαν καί τάς ἀκενώτους δωρεάς τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ.

Καί νῦν, Θεοφιλέστατε, τέκνον καί ἀδελφέ, πρόσελθε ἐν ταπεινώσει. Ἡ Ἐκκλησία σέ καλεῖ. Εἰς τόν Χριστόν, τόν ἱδρυτήν καί κεφαλήν αὐτῆς, ὀφείλομεν ἅπαντες τά πάντα. Εἴσελθε εἰς τά Ἅγια τῶν Ἁγίων διά νά λάβῃς τήν ὑπέρ νοῦν καί λόγον καί ἔννοιαν χάριν, καί τά δωρήματα τοῦ τρίτου βαθμοῦ τῆς ἱερωσύνης.