ΡΩΜΗΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΙ : ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΝΕΟΥΣ (ΜΕΡΟΣ Α΄)

ΡΩΜΗΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΙ

(κατά φύσιν καί κατά μετοχήν στήν Ἑλληνική Παιδεία Ἕλληνες τῆς Κύπρου)

«Πνευματικός διάλογος μέ Ὀρθοδόξους νέους  ἐκ Θεσσαλονίκης»

(ΜΕΡΟΣ Α΄)

Σεβαστοί καί ἐλλογιμώτατοι ἐν Χριστῷ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί νέοι καί νέες ἐκ Θεσσαλονίκης,

Χαίρετε ἐν Κυρίῳ! Χρόνια πολλά νά ζήσετε, καλό Παράδεισο νά  ἔχετε καλές ὑπομονές στούς πειρασμούς τῆς καθημερινῆς σας ζωῆς στήν Θεσσαλονίκη, καλή ἀποκατάσταση στήν Ἑλληνορθόδοξη κοινωνία. Καλά στέφανα, καλλιτεκνία καί πολυτεκνία εὐχόμαστε στούς νέους καί τίς νέες, πού ἐπιθυμοῦν νά δημιουργήσουν μία ἐν Χριστῷ οἰκογένεια, κατ’οἶκον Ἐκκλησία. Καλό, πνευματικό, ἡσυχαστικό, παρθενικό, ἁγνό, μοναχικό βίο εὐχόμαστε στούς νέους καί τίς νέες, πού ἐπιθυμοῦν νά γίνουν μοναχοί καί μοναχές.

Πρίν ἀρκετούς μῆνες, μᾶς θέσατε ὁρισμένα ἐρωτήματα καί ζητούσατε νά σᾶς ἀπαντήσουμε περιεκτικά, πνευματικά, θεολογικά, ὀρθόδοξα, πατριωτικά καί ἑλληνικά.

Γιά νά συντάξουμε τό παρόν κείμενο, βασισθήκαμε στίς κάτωθι ἀρχές.

«Ἐάν εἶσαι θεολόγος, νά προσεύχεσαι ἀληθινά. Ἐάν ἀληθινά προσεύχεσαι, εἶσαι θεολόγος» (Ὅσιος Νεῖλος ὁ ἀσκητής καί ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος). «Πρῶτα νά ἁγιασθεῖς καί μετά νά ἁγιάσεις ἄλλους. Πρῶτα νά καθαρισθεῖς ἀπό τίς ἁμαρτίες, τά πάθη, τόν ἐγωισμό σου καί μετά νά καθαρίσεις ἄλλους. Πρῶτα νά φωτισθεῖς ἐσύ ἀπό τήν ἄκτιστη Θεία Χάρη τῆς Ἁγίας Τριάδος καί μετά νά φωτίσεις ἄλλους. Πρῶτα νά ἁρπάξεις τίς ψυχές τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων ἀπό τόν διάβολο καί μετά νά τίς παραδώσεις στόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ Χριστό καί στό Ἅγιο Σῶμα Του, πού εἶναι μόνο ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία» (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος).

«Ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ Ὀρθοπραξία εἶναι μία συνεχής σχοινοβασία». Πρέπει νά ἀπέχουμε ἀπό τά ἀδιάκριτα ἄκρα τῆς ἐλλείψεως καί τῆς ὑπερβολῆς καί νά ἀκολουθοῦμε τήν μέση, ὀρθόδοξη, βασιλική ὁδό (δρόμο), πού ἀκολουθεῖ τήν μέθοδο τῆς καθάρσεως ἀπό τά πάθη, τοῦ φωτισμοῦ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί γνώσεως τῶν λόγων τῶν ὄντων, δηλαδή τῶν σκοπῶν γιά τούς ὁποίους δημιούργησε ὁ Χριστός τόν κόσμο, τήν κτίση καί τούς ἀνθρώπους, καί τέλος τῆς θείας ἐλλάμψεως, τῆς ἐν Χριστῷ θεώσεως, δηλαδή θέας τοῦ Ἁγίου Προσώπου τοῦ σεσαρκωμένου Θεοῦ Λόγου, τοῦ δευτέρου Προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος (Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως).

Ἄς ἔλθουμε τώρα στίς ἐρωτήσεις σας καί τίς ἀπαντήσεις μας.

Ἐρώτηση 1^η

Οἱ νέοι καί ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πρέπει νά ἔχουν σχέση ἀληθινῆς ἀγάπης ἤ μίσους;

Ἀπάντηση

Ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός μας, «ὁ Πατήρ, δι’Υἱοῦ, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ποιεῖ τά πάντα» (δημιούργησε καί δημιουργεῖ τά πάντα˙ τόν οὐρανό, τήν γῆ, τό σύμπαν, ὅλη τήν κτίση καί στό τέλος τόν ἄνθρωπο, ὅλους ἀνεξαιρέτως τούς ἀνθρώπους), μέ μοναδικό σκοπό, ὅταν θά ἐρχόταν τό «πλήρωμα τοῦ χρόνου», τό δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Θεός Λόγος, νά γινόταν καί ἄνθρωπος τέλειος (ὅπως καί ἡ Θεοτόκος Μαρία συνήργησε σέ αὐτήν τήν πράξη, προσφέροντας στόν Θεό Λόγο ἀπό τήν ἄχραντη φύση της τήν τελεία ἀνθρώπινη φύση τοῦ τελείου κατά πάντα Θεοῦ). Λέγει ἐπ’αὐτοῦ ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Μέγας, Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας : «Ὁ Θεός Λόγος ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν». Λέγει, ἐπίσης, γιά τό ἴδιο θέμα, μέ ἄλλα λόγια, ὁ ἅγιος Γρηγόριος, Ἐπίσκοπος Νύσσης, κατά σάρκα ἀδελφός τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Ἐπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, στήν ἑρμηνεία τῶν Ψαλμῶν τοῦ ἁγίου Δαυΐδ : «Ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε πρός ἐργασίαν τῆς μουσικῆς, δηλαδή γιά νά συντονίζει τήν δοξολογία τοῦ σύμπαντος κόσμου, κτιστοῦ καί πεπερασμένου, πρός τόν Τριαδικόν Θεόν. Ὄχι γιατί ὁ Θεός ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν ἀνθρώπινη δόξα, τιμή καί δουλική ὑπηρεσία, ὄχι γιατί εἶναι ἐγωιστής, καί ὄχι γιατί τάχα θέλει ὁ Θεός νά βασανίζει φρικτά καί μισάνθρωπα τήν Δημιουργία καί τούς ἀνθρώπους. Ἀλλά, ἄν δοξολογοῦμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι τόν Τριαδικό Θεό, ὠφελούμαστε σωτηριολογικά καί πνευματικά ἐμεῖς. Ἀποκτοῦμε, μέ τήν ταπείνωση αὐτή, τήν θεϊκή ἄκτιστη Χάρη τῆς Ἁγίας Τριάδος. Γινόμαστε Θεοκεντρικοί, Ἐκκλησιοκεντρικοί, Ἁγιοπνευματικοί, μέσα στό Σῶμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τήν κοινωνία αὐτή τῆς θεώσεώς μας, ὅπως ἐπαναλαμβάνει τό δέκατο τέταρτο (14^ο) αἰῶνα μ.Χ. ὁ Ἁγιορείτης ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς. Συμφιλιωνόμαστε μέ τόν Θεό, τούς ἀνθρώπους καί τήν Κτίση-Δημιουργία καί δέν θέλουμε μετά νά ἐκμεταλλευτοῦμε τόν Θεό, τούς ἀνθρώπους καί τήν Κτίση ἐγωιστικά, ὑπερήφανα, ὑποκριτικά, αὐτοδικαιωματικά».

Συμπέρασμα : Οἱ σχέσεις τῶν νέων ἀνθρώπων, ἀνδρῶν καί γυναικῶν, μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τό Σῶμα τοῦ ζῶντος Θεοῦ-Χριστοῦ, πού εἶναι καί κοινωνία θεώσεως, πρέπει νά οἰκοδομοῦν τήν θεϊκή καί ἀνθρώπινη ἀγάπη, «ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ», «ἀγαπῶντες ἐν ἀληθείᾳ», πολιτευόμενοι, ζῶντες μέ «ζῆλον κατ’ἐπίγνωσιν», ὡς ζωντανά, συνειδητοποιημένα μέλη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί νά ἀπορρίψουμε τόν «ζῆλον οὐ κατ’ἐπίγνωσιν», προσχωροῦντες εἴτε στόν παναιρετικό Οἰκουμενισμό εἴτε στόν σχισματικό Παλαιοημερολογιτισμό, διότι τό πολυχρόνιο σχίσμα ἐνδέχεται νά καταλήξει σέ σχισματοαίρεση. «Ἡ ἰσχύς ἐν τῇ ἑνώσει». Οἱ νέοι πρέπει νά ἔχουν, ἐξ αἰτίας αὐτῶν, σχέσεις ἀγάπης καί ὄχι μίσους πρός τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γιά τό πνευματικό καί ἐθνικό καλό τους.  

Ἐρώτηση 2^η

Ποιά πρέπει νά εἶναι ἡ σχέση μεταξύ νέων καί πατρίδας; Ποιό εἶναι τό χρέος τῶν νέων καί τῶν νεανίδων πρός ὁποιαδήποτε πατρίδα (ὁ καθένας πρός τήν δική του πατρίδα, ἐν σχέσει πρός τίς ἄλλες πατρίδες καί τοῦ κόσμου ὁλοκλήρου);

 Ἀπάντηση

Ἡ σχέση τῶν νέων καί νεανίδων μέ τήν κατά κόσμον πατρίδα τους πρέπει νά βασίζεται στήν Ἁγία Γραφή, στούς Ἀποστόλους τοῦ Χριστοῦ, στούς ἁγίους Προφῆτες, Δικαίους, Νηστευτές, Εὐαγγελιστές, Μάρτυρες, Ὁσίους, ἁγίους Πατέρες θεολόγους (ὄχι φιλοσοφοῦντες ἀριστοτελικά, ἀλλά θεολογοῦντες ἁλιευτικά, ἀποστολικά, ὄχι διανοητικά, ὄχι σχολαστικά, ὄχι γνωσιολογικά, ὄχι ὑποκριτικά, ὄχι αὐτοδικαιωματικά). Πρέπει νά θέλουμε νά τηρήσουμε τούς μακαρισμούς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στήν ἐπί τοῦ Ὄρους ὁμιλία Του : «Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται». «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν». «Μακάριοι οἱ πεινῶντες καί διψῶντες τήν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοί χορτασθήσονται». «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται». «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοί υἱοί Θεοῦ κληθήσονται». «Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». «Μακάριοι ἐστέ, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσιν ὑμᾶς καί εἴπωσι πᾶν πονηρόν ρῆμα καθ' ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ»^[1].

«Οὐκ ἔχομεν ὦδε μένουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν».

«Ὁ Θεός ἔθεσε σύνορα γιά κάθε ἔθνος, τά ὁποῖα δέν πρέπει νά ἀλλάζουν, ὅποτε τά ἐθνικά ἤ οἰκονομικά ἤ στρατιωτικά ἤ πολιτικά ἤ θρησκευτικά πονηρά μας συμφέροντα θέλουμε ἰμπεριαλιστικά ἤ ἐπεκτατικά, προπαγανδιστικά, ἐγωιστικά, νά ἐφαρμόσουμε στήν γεωστρατηγική μαςπεριοχή ἤ καμμιά φορά σέ πολλές περιοχές τῆς γῆς».

«Ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν, καλῶς ποιῆτε τούς ἐπηρεάζοντας κακῶς ὑμᾶς,... Νά λέτε καλά καί εὐλογημένα λόγια γι' αὐτούς, πού σᾶς καταρῶνται». «Ἄν τά κάνεις αὐτά, τότε τό καλό πού κάνεις, σταματᾶ ὡς ἐκεῖ τό κακό, πού τυχόν σοῦ ἔκαναν κάποιοι ἄλλοι».

Λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως : «Γιά τόν κάθε ἄνθρωπο ξεχωριστά ὑπάρχει, ἔδωσε ὁ  Θεός τήν δική του βιολογική, φυσική μητέρα. Γιά ὅλους, ὅμως, τούς Ὀρθοδόξους χριστιανούς, πού σήμερα κατοικοῦν στήν Ρωμανία (Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία), ἔδωσε ὁ Θεός αὐτές τίς περιοχές ὡς κοινή μητέρα - πατρίδα ὅλων μας».

Συμπέρασμα : Γι'αὐτό, ἄν χρειασθεῖ, πρέπει νά ὑπερασπιζόμαστε τήν Ρωμανία, ὅταν - κρίμασιν οἷς οἶδε Κύριος - προσπαθοῦν διάφορα ἔθνη ἤ ἐπαναστάτες ὑπήκοοι τῆς Ρωμανίας ἤ αἱρετικοί θέλουν νά ἀποσπάσουν σπίτια, χωριά, πόλεις κλπ. ἀπό τίς χῶρες - πατρίδες μας.

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀπορρίπτει τούς ἐπεκτατικούς, ἰμπεριαλιστικούς, προπαγανδιστικούς, οἰκονομικοπολιτικούς πολέμους, τούς ὁποίους θεωρεῖ ὅτι εἶναι ἁμαρτωλοί καί ἱκανοποιοῦν τούς συλλογικούς ἐγωισμούς μας, τόν στεῖρο ἐθνικισμό καί τόν ἀριστερογενῆ ἐθνομηδενισμό. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εὐλογεῖ κατ’οἰκονομίαν, δίδει τήν συγκατάθεσή της γιά πόλεμο παντός εἴδους, μόνο σέ δύο περιπτώσεις :

α) Ὅταν ὁ πόλεμος εἶναι ἀμυντικός καί διεξάγεται ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος, ὑπέρ βωμῶν καί ἐστιῶν, ὑπέρ ἱερῶν καί ὁσίων (π.χ. Ἑλληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941).

β) Ὅταν ὁ πόλεμος εἶναι ἐθνικοαπελευθερωτικός, ὅπως π.χ. τό 1821 μ.Χ. ἀγωνίσθηκαν οἱ Ἕλληνες νά ἀπελευθερώσουν τόν γεωγραφικό χῶρο τοῦ Αἰγαίου Πελάγους, τήν Στερεά Ἑλλάδα (Ρούμελη), τήν Πελοπόννησο (Μωρηά), τήν σκλαβωμένη τότε Θράκη καί Μακεδονία. Ἀπελευθερωτικοί πόλεμοι ἦσαν οἱ Βαλκανικοί πόλεμοι τό 1912-1913 καί ὁ ἀγῶνας τῆς Ἐθνικῆς Ὀργανώσεως Κυπρίων Ἀγωνιστῶν (ΕΟΚΑ Α΄) τοῦ 1955-1959 μ.Χ. γιά τήν ἕνωση τῆς Ἑλληνορθοδόξου Κύπρου μέ τήν μητροπολιτική Ἑλλάδα, ἔχοντας οἱ Ἑλληνοκύπριοι (κατά πάντα φυλετικά καί κατά μετοχήν στήν Ἑλληνική Παιδεία εἴμαστε Ἕλληνες τῆς Κύπρου) τούς παναξίους ἡγέτες ἀγωνιστές, τόν Ἐθνάρχη καί Ἀρχιεπίσκοπο Κύπρου κυρό Μακάριο Γ΄ καί στρατιωτικό ἡγέτη τόν στρατηγό Γεώργιο Γρίβα-Διγενῆ. Ὁ ἀγῶνας βέβαια συνεχίζεται καί στήν Κύπρο καί στήν Ἑλλάδα καί ὅπου ὑπάρχουν ἀπόδημοι Ἕλληνες καί Ἑλληνοκύπριοι. Ὁ Θεός βοηθός μας!

Ἐρώτηση 3^η

Τί πρέπει νά προσέξουν οἱ νέοι καί οἱ νέες, πού σκέφτονται νά δημιουργήσουν μία οἰκογένεια - κατ’οἶκον Ἐκκλησία Ὀρθόδοξη Χριστιανική;

Ἀπάντηση

Οἱ νέοι καί οἱ νέες, πού σκέφτονται νά δημιουργήσουν μία οἰκογένεια - κατ’οἶκον Ἐκκλησία Ὀρθόδοξη Χριστιανική, πρέπει νά ἐφαρμόσουν τά ἑξῆς, γιά νά θεωθοῦν κατά χάριν :

Καθένας ἄνθρωπος, ἤ ἄνδρας ἤ γυναῖκα, εἶναι πλασμένος «κατ’εἰκόνα καί καθ’ὁμοίωσιν Θεοῦ». Εἶναι δηλαδή δυνάμει πρόσωπα καί καλοῦνται νά γίνουν ἐν ἐνεργείᾳ ἅγιες προσωπικότητες, ἱστορικές, μοναδικές καί ἀνεπανάληπτες, ὁ καθένας καί ἡ καθεμιά. Δέν μποροῦν ἕνας ἄνδρας καί μία γυναῖκα νά συμφωνήσουν σέ ὅλα τά ζητήματα ἤ προβλήματα ἤ λύσεις στά ἀδιέξοδα τῆς καθημερινῆς οἰκογενειακῆς ζωῆς ἤ στίς προτιμήσεις ἤ στόν συντονισμό ἐπιθυμιῶν, στόχων καί σκέψεων. Ὅμως, γιά νά «στήσουν, νά κάνουν χωριό», «κατ’οἶκον Ἐκκλησία», πρέπει νά συμφωνήσοιυν στά ἑξῆς σημεῖα :

α) Νά μήν ἔχουν προγαμιαῖες σεξουαλικές σχέσεις πρίν τόν ἐκκλησιαστικό γάμο.

β) Νά ἔχουν κοινό πνευματικό πατέρα, καθοδηγητή ἐξομολόγο, ὁ ὁποῖος θά λειτουργεῖ ὡς πνευματικός διαιτητής καί θά δίνει λύσεις στά ἀδιέξοδα τῆς καθημερινῆς οἰκογενειακῆς ζωῆς.

γ) Νά μήν κάνουν ἐκτρώσεις, διότι εἶναι φόνοι.

δ) Τά παιδιά, πού θά γεννηθοῦν στήν πορεία τῆς οἰκογενείας, νά μεγαλώσουν Ὀρθόδοξα καί Ἑλληνικά, χωρίς φανατισμό καί μισαλλοδοξία.

ε) Νά τηροῦν τίς νηστεῖες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀφοῦ συνεννοηθοῦν μέ τόν πνευματικό καθοδηγητή καί ἐξομολόγο πατέρα τους. Διότι, μπορεῖ νά μήν μποροῦν νά ἐγκρατευθοῦν σεξουαλικά γιά μεγάλο διάστημα, ὅπως π.χ. τίς τεσσαρακοστές τοῦ Πάσχα καί τῶν Χριστουγέννων, ἰδίως οἱ νιόπαντροι, νέοι καί νεάνιδες.

στ) Ὅταν ἀρχίζει νά φαίνεται στόν ὁρίζοντα ἕνας μικροκαυγάς, τότε νά σταματοῦν τήν συζήτηση καί οἱ δύο, ἤ τουλάχιστον ὁ ἕνας νά ὑποχωρεῖ καί νά προσεύχεται γιά τόν ἄλλο. Ὅταν περάσουν δυό-τρεῖς ὥρες σιωπῆς καί προσευχῆς τους, τότε νά ξανασυζητήσουν τό θέμα, πού τούς ἀπασχολεῖ. Διότι, ὁ μικρός καυγάς φέρνει τόν μεγάλο καυγά καί ὁ μεγάλος καυγάς φέρνει τό διαζύγιο.

Αὐτές εἶναι λίγες συμβουλές περί οἰκογενειακῆς ζωῆς τοῦ ἁγίου Γέροντος Παϊσίου Καππαδόκη Ἁγιορείτη. 

Ἐρώτηση 4^η

Ποιά εἶναι ἡ ἀληθινή προσφορά τοῦ Ἁγίου Ὄρους σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἰδίως πρός τούς νέους καί νεάνιδες, πού ἀναζητοῦν τήν πραγματική ἀλήθεια τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ;

Ἀπάντηση

Ἡ ἀληθινή προσφορά τοῦ Ἁγίου Ὄρους σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἰδίως πρός τούς νέους καί νεάνιδες, πού ἀναζητοῦν τήν πραγματική ἀλήθεια τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, περιγράφεται πολύ ἁπλά καί κατανοητά, βαθειά θεολογικά καί μέ πνευματική διάκριση, στό βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ ἁγίου Γέροντος, Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, Ἀρχιμ. π. Γεωργίου Γρηγοριάτη-Καψάνη «Ὀρθόδοξος Μοναχισμός καί Ἅγιον Ὄρος», ἔκδοση Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου, 3^η ἔκδοση, 1998.

Μερικά ἀποσπάσματα ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ π. Γεωργίου Γρηγοριάτη-Καψάνη «Ἡ θεολογική μαρτυρία τοῦ Ἁγίου Ὄρους», σελίδες 29-48, παραθέτουμε ἐδῶ πρός ὠφέλειά μας :

«… Τό Ἅγιον Ὄρος στό σύνολό του, μέ τό παρελθόν καί τό παρόν του, δίδει μαρτυρία Χριστοῦ. Μαρτυρία πίστεως, ἀγάπης, ἐλπίδος. Μαρτυρία ζωῆς αἰωνίου. Μαρτυρία ζωῆς ἀληθινῆς καί εὐαγγελικῆς καί γι’αὐτό μαρτυρία θεολογική. ‘’Τέλος δέ ἀγνείας, θεολογίας ὑπόθεσις’’, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος…».

«… α) Μαρτυρία ἀληθινῆς μετανοίας.

Στό Ἅγιον Ὄρος βιώνεται ἡ μετάνοια, ὡς βάσις τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Ἐρώτησαν κάποτε ἕναν Ἁγιορείτη Γέροντα : ‘’Τί εἶναι τό Ἅγιον Ὄρος;’’ καί αὐτός ἀπάντησε : ‘’Χαρά γίνεται ἐν οὐρανῷ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι’’. Ἐδῶ ἔχουμε πολλούς, πού μετανοοῦν.

Πράγματι τό Ἅγιον Ὄρος εἶναι τόπος μετανοίας. Οἱ μοναχοί του ἦλθαν ἐδῶ, γιά νά ζήσουν τήν ἀληθινή μετάνοια…».

«… Εἶναι ἀλήθεια ὅτι στό Ἅγιον Ὄρος τό ὅλο κλῖμα μᾶς καλεῖ σέ μετάνοια, πνευματικό ἀγῶνα καί βία στόν ἑαυτό μας (ὄχι νά ἀσκοῦμε βία στούς ἄλλους), γιά τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ…».

«… Αὐτή ἡ μετάνοια ἐλκύει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀσφαλίζει τόν μοναχό καί φέρει στήν ψυχή του εἰρήνη καί χαρά πνευματική…».

«… Ἔτσι, τό Ἅγιον Ὄρος κηρύττει σιωπηλά τήν μετάνοια καί ὑπενθυμίζει σέ ὅλους ὅτι ἡ ἀληθινή μετάνοια δέν ἐξαντλεῖται σέ μιά ἠθικιστική καί φαρισαϊκή αὐτοδικαίωση, οὔτε περιορίζεται χρονικά, ἀλλά ἀποτελεῖ ὑπόθεση ὁλοκλήρου τῆς ζωῆς τοῦ Χριστιανοῦ…».

«… β) Μαρτυρία τοῦ ζῶντος Θεοῦ.

Ἔχοντας ὁ μοναχός τήν Χάρι τῆς μετανοίας, γνωρίζει τόν Ἀληθινό Θεό, καί ὄχι κάποια ἰδέα τοῦ Θεοῦ… Δέν εἶναι ὁ ἀπρόσιτος Θεός τῶν φιλοσόφων. Δέν εἶναι ἡ ἀπόλυτος οὐσία τῶν δυτικῶν (Εὐρωπαίων, ἀμερικανῶν, παπικῶν, προτεσταντῶν, ἀθέων, νεοειδωλολατρῶν, καταστροφικῶν σεκτῶν καί λατρειῶν)…».

«… Ἡ διάκρισις, θεοπρεπής καί ἁγία, θείας οὐσίας καί θείων ἐνεργειῶν ἐν τῷ Τριαδικῷ Θεῷ ἐπιστεύετο πάντοτε ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπως φαίνεται στά ἔργα τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου καί τῶν ἄλλων Πατέρων…».

«… Ἡ Ἐκκλησία, μέ μεγάλες Συνόδους στήν Κωνσταντινούπολι (1341, 1347, 1351 μ.Χ. πού ἀποτελοῦν μαζί την ἑννάτη (9^η) Ἁγία καί Οἰκουμενική Σύνοδο), ἐδικαίωσε τόν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ καί ἐδέχθη τήν διδασκαλία του ὡς διδασκαλία τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου εἶναι μεγάλη εὐλογία γιά τόν κόσμο…».

«… Ὁ Θεός, με τις ἄκτιστες ἐνέργειές Του, εἰσέρχεται στον κόσμο, οὐσιώνει, συντηρεῖ και κατευθύνει τον κόσμο. Εἶναι παρών στην Δημιουργία Του.

Ἄν, ὅμως, ὁ Θεός εἶναι μόνο οὐσία, χωρίς θεῖες ἐνέργειες, ἄν ἡ Χάρις εἶναι κτιστή (κτῖσμα), ὅπως λέγουν οἱ δυτικοί, τότε ὁ ἄνθρωπος δέν ἡμπορεῖ νά ἔχει ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, νά βλέπη τόν Θεό, νά γίνεται ὁ ἴδιος Θεός, γιατί κτῖσμα (κτιστή Χάρις) δέν ἡμπορεῖ νά θεώση τό κτῖσμα (κτιστόν δημιουργημένον ἄνθρωπον)…».

«… Τήν ἄκτιστο θεία Χάρι, πού λείπει ἀπό τήν φύσι, πρέπει νά τήν ἀντικαταστήσουν οἱ ἄτεγκτοι φυσικοί νόμοι, ὅπως τήν ἀπουσία τῆς ἀκτίστου Χάριτος ἀπό τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Χριστιανῶν πρέπει νά ἀντικαταστήσει ἕνα ἠθικιστικό καί νομικιστικό σύστημα, μέ κεφαλή τόν ‘’πρῶτο καί ἀλάθητο’’ Πάπα Ρώμης.

Ἕνας Θεός, πού δέν θεώνει τόν ἄνθρωπο, εἶναι ἀδιάφορο γιά τόν ἄνθρωπο, ἄν ὑπάρχει ἤ ὄχι. Ἔτσι νομίζω ἐξηγεῖται τό κῦμα τῆς ἀθεΐας στήν Δύσι καί ἡ οἰκοδόμησι τῆς ἐπιστήμης καί τῆς φιλοσοφίας ἐπάνω στήν ἀθεΐα…».

«… γ) Μαρτυρία Θεανθρωποκεντρικῆς ζωῆς καί ἤθους.

Ἡ μετάνοια καί ἡ γνώσις τοῦ ζῶντος Θεοῦ ἐπιτρέπουν στόν Χριστιανό, καί ἐν προκειμένῳ στόν Ἁγιορείτη, νά προσανατολίση τήν ἐλευθερία του πρός τό πραγματικό κέντρο καί πηγή τῆς ζωῆς καί τοῦ κόσμου, τόν Τριαδικό Θεό.

Νά ζῆ, ὄχι ἀνθρωποκεντρικά, ἀλλά Θεανθρωποκεντρικά. Κέντρο τῆς ζωῆς νά εἶναι ὁ Θεός ἐν Χριστῷ.

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ζῆ Θεναθρωποκεντρικά, ζῆ εὐχαριστιακά. Δηλαδή, δέχεται τούς ἀνθρώπους καί τά πράγματα ὡς δῶρα τοῦ Θεοῦ στήν ζωή του καί ἀνταποδίδει στόν Κύριο τήν εὐχαριστία, ἀντιπροσφέροντας τόν ἑαυτό του στόν Θεό καί στά τέκνα τοῦ Θεοῦ…».

«… Ὁ θυσιαζόμενος καί προσφερόμενος ἐν ἀγάπῃ σέ μᾶς Θεός ἐν Χριστῷ χαριτώνει τόν μετέχοντα στήν Εὐχαριστία χριστιανό καί τόν βοηθεῖ νά ἀποκτᾶ ‘’ὁμοήθειαν Θεοῦ’’, νά συμμερίζεται τήν θυσία Του καί τήν ἀγάπη Του, νά προσφέρεται στούς ἀδελφούς Του.

Ζῶ, λοιπόν, Θεανθρωποκεντρικά σημαίνει ζῶ εὐχαριστιακά, λειτουργικά, ἐκκλησιαστικά, θυσιαστικά…».

«… Δέν αἰσθανόμεθα ὅτι, ἔξω ἀπό τήν Θεία Λειτουργία καί τήν Λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, ὁ κόσμος δέν ἡμπορεῖ νά ἐνωποιηθῆ καί νά μεταμορφωθῆ ἐν καινότητι ζωῆς. Προσπαθοῦμε νά ἀντικαταστήσουμε αὐτό, πού κάνει ὁ Θεός γιά τόν κόσμο μέσα στήν Ἐκκλησία καί στήν λειτουργική ζωή, μέ αὐτό, πού κάνουμε ἐμεῖς γιά τόν κόσμο, εἴτε μέ ἔντονη κοινωνική δρᾶσι, εἴτε μέ πολιτικούς ἀγῶνες.

Ἐπιδιώκουμε ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία νά βοηθῆ καί νά βελτιώνη τόν κόσμο καί ὄχι ὁ κόσμος νά γίνη Ἐκκλησία, δηλαδή νά ἐμβολιασθῆ στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, νά πεθάνη καί νά ἀναστηθῆ…».

«… Φῶς μοναχῶν, ἄγγελοι (ἀγγελική πολιτεία). Φῶς γιά τούς λαϊκούς ἡ μοναχική πολιτεία, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης στήν Κλίμακα. Οἱ χριστιανοί στόν κόσμο δέν ἠμποροῦν βέβαια νά κάνουν ὅ,τι κάνουν οἱ μοναχοί. Ἠμποροῦν, ὅμως, νά ζοῦν κατά τό πνεῦμα καί τά κριτήρια τῆς μοναχικῆς πολιτείας, πρᾶγμα πού τούς βοηθεῖ νά διατηρήσουν μέσα στόν ἀγχώδη καί ταραγμένο κόσμο τήν ἐσωτερική ἑνότητα καί ἰσορροπία…».

«… δ) Μαρτυρία Ὀρθοδόξου κοινωνικῆς ζωῆς.

Τό Ἅγιον Ὄρος μαρτυρεῖ γιά τήν μυστική ἐν Χριστῷ ζωή. Συγχρόνως μαρτυρεῖ καί γιά τόν εὐαγγελικό τρόπο ὀργανώσεως τῆς κοινωνικῆς ζωῆς… Διαβάζουμε στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων : «Πάντες δὲ οἱ πιστεύοντες ἦσαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ εἶχον ἅπαντα κοινά, καὶ τὰ κτήματα καὶ τὰς ὑπάρξεις ἐπίπρασκον καὶ διεμέριζον αὐτὰ πᾶσι καθότι ἂν τις χρείαν εἶχε· καθ᾿ ἡμέραν τε προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ, κλῶντές τε κατ᾿ οἶκον ἄρτον, μετελάμβανον τροφῆς ἐν ἀγαλλιάσει καὶ ἀφελότητι καρδίας, αἰνοῦντες τὸν Θεὸν καὶ ἔχοντες χάριν πρὸς ὅλον τὸν λαόν»^[2]. Μετάφραση : «Ὅλοι δέ οἱ πιστοί ἦταν ἑνωμένοι διά τοῦ αὐτοῦ φρονήματος καί σκοποῦ καί εἶχαν τά πάντα κοινά. Ἀκόμη καί τά κτήματα καί τίς περιουσίες τους ἐπωλοῦσαν καί τά ἐμοίραζαν σέ ὅλους, ἀναλόγως μέ τήν ἀνάγκη καθενός. Καί καθημερινῶς συχνάζοντας μέ ἀκούραστο ζῆλο καί μέ ὁμοψυχία στόν ναό καί τελῶντας τήν Θεία Εὐχαριστία σέ σπίτια, μετελάμβαναν τροφή μέ ἀγαλλίαση καί εἰλικρίνεια ψυχῆς. Καί ἐδόξαζαν τόν Θεό καί ἀπολάμβαναν ἐκτίμηση ἀπό ὅλο τόν λαό…»^[3].

«… Οἱ μοναστηριακές τράπεζες (ἑστιατόρια) στρώνονται καθημερινά μέ ἀγάπη, ὄχι μόνο γιά τούς μοναχούς, ἀλλά καί γιά τούς ἀδελφούς προσκυνητάς καί ἐπισκέπτας, πού κατακλύζουν τά ἱερά σκηνώματα (Μονές, Σκῆτες, Κελλιά). Αὐτό γίνεται μόνο στό Ἅγιον Ὄρος. Γίνεται μέ θυσία καί κόπο τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων…».

«… Πρός αὐτή τήν ἀγάπη, ἑνότητα καί κοινοκτημοσύνη πρέπει νά προσανατολίζωνται καί οἱ χριστιανικές κοινωνίες στόν κόσμο, ἐάν θέλουν νά ἐκπληρώσουν τό Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ…».

«… ε) Μαρτυρία Ὀρθοδόξου Πίστεως.

Ἡ μαρτυρία τοῦ Ἁγίου Ὄρους εἶναι ἐπίσης πολύτιμος ὅσον ἀφορᾶ τά θέματα τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως…

… Σήμερα, ὑπό τήν ἐπίδρασι τῆς ἐκκοσμικεύσεως, παραθεωρεῖται τό δόγμα καί ἡ παραδοθεῖσα Ὀρθόδοξος Ἐκκλησιολογία καί ἐπιδιώκεται ἡ λεγομένη ἀπό μερικούς «ἕνωσις τῶν Ἐκκλησιῶν» ἐπί πρακτικοῦ καί πραγματιστικοῦ ἐπιπέδου, χωρίς νά θεωρῆται ἀναγκαία ἡ ἑνότητα τῆς πίστεως.

Ἁπλά καί σοφά εἶπε ἕνας Ἁγιορείτης Γέροντας (ὁ ἅγιος Παΐσιος Καππαδόκης Ἁγιορείτης) : «Τά ὀρθόδοξα δόγματα καί ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν μπαίνουν στήν Εὐρωπαϊκή Κοινή Ἀγορά (ΕΟΚ, τώρα Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι)»…».

«… Λέγουν ἐπίσης συχνά οἱ Ἁγιορεῖτες Γέροντες : «Ἄν σιωπήσουμε γιά τήν πίστη, πού κνδυνεύει, τότε γιατί καθόμαστε τόσα χρόνια πάνω στά βράχια αὐτά τοῦ Ἁγίου Ὄρους;…».

«… Ὁ πόνος, ἡ ἀνησυχία, οἱ διαμαρτυρίες τοῦ Ἁγίου Ὄρους τελικά εἶναι στοιχεῖα τοῦ ἀγῶνος γιά τό πλήρωμα, τήν καθολικότητα (τήν οἰκουμενικότητα, τήν παγκοσμιότητα τῆς ἀληθείας καί ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ). Νά μήν κενωθῆ ὁ λόγος τοῦ Σταυροῦ (πού ὁδηγεῖ στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ). Νά μή νοθευθῆ, νά μήν ἀλλοιωθῆ τό Εὐαγγέλιο. Νά μή θεολογοῦμε, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ἀριστοτελικά (σχολαστικά, μόνο διανοητικά), ἀλλά ἁλιευτικά (ἀποστολικά)…».

«… Τό Ἅγιον Ὄρος ἀγρυπνεῖ, διακονεῖ, σιωπᾶ, προσεύχεται. Στό Ἅγιον Ὄρος ἀκούγεται ἡ κραυγή τῆς Νύμφης πρός τόν Νυμφίον της Χριστόν : «Καὶ τὸ Πνεῦμα καὶ ἡ νύμφη λέγουσιν· ἔρχου. Καὶ ὁ ἀκούων εἰπάτω· ἔρχου… Ναὶ ἔρχομαι ταχύ. Ἀμήν, ναὶ ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ»^[4]…».

Συμπέρασμα : Ἡ θεολογική μαρτυρία τοῦ Ἁγίου Ὄρους γιά τούς νέους ἀνθρώπους ἀφορᾶ τήν ζωή καί τήν πίστη ἐν Χριστῷ, ἐν Πατρί, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, μέσα στήν Μία, Ἁγία, Καθολική (οἰκουμενική πληρότητα καί ἀγάπη καί ἀλήθεια), Ἀποστολική Ἐκκλησία.

---

[1] Ματθ. 5, 3-12. Ἡ ἐπί τοῦ Ὄρους ὁμιλία, οἱ μακαρισμοί, οἱ χριστιανοί εἶναι ἅλας καί φῶς.

[2] Πράξ. 2, 44 - 46.

[3] ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ, Ἡ Καινή Διαθήκη, κείμενον-ἑρμηνευτική ἀπόδοσις μέ μετάφραση στήν δημοτική, ἐκδ. Σαΐτης, Ἀθήνα 2012, σσ. 542-545.

[4] Ἀποκ. 22, 17, 20.