Η «Μαύρη Δευτέρα» των Καλαβρύτων και το σταματημένο ρολόι του Μητροπολιτικού Ναού

Οι σελίδες της μεγαλύτερης τραγωδίας που έχουν βιώσει τα Καλάβρυτα στη σύγχρονη ιστορία τους, γράφτηκαν τέτοιες ώρες πριν από 78 χρόνια.

Το μεσημέρι της “Μαύρης Δευτέρας”, όπως έχει μείνει να αποκαλείται η 13η Δεκεμβρίου του 1943, οι πρωτοφανείς θηριωδίες στις οποίες επιδίδονταν από ημέρες τα ναζιστικά στρατεύματα στον ορεινό όγκο της Αχαΐας, κορυφώθηκαν με τη μαζική εκτέλεση εκατοντάδων Καλαβρυτινών, σχεδόν όλων των ανδρών και εφήβων της κωμόπολης.

Η εκτέλεση του ανδρικού πληθυσμού και η ολική καταστροφή που προκάλεσαν οι δυνάμεις κατοχής, έμειναν στην ιστορία ως «Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων». Και η ώρα “μηδέν”, η οποία ταυτίζεται με τον χρόνο της τραγωδίας, έχει μείνει στο ρολόι του Μητροπολιτικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Επί 78 χρόνια οι δείκτες του ρολογιού είναι “κολλημένοι” στις 2:34 μετά μεσημβρίαν.

Μολονότι ο ακριβής αριθμός των σφαγιασθέντων παραμένει άγνωστος, εκτιμάται ότι ήταν πάνω από 700. Οι περισσότεροι εκτελέστηκαν στην αιματοβαμμένη ράχη του Καππή – άνδρες και έφηβοι, ηλικίας άνω των 12 ετών.

Λίγες ώρες νωρίτερα, καθώς ξημέρωνε η “Μαύρη Δευτέρα”, οι στρατιώτες των Ναζί είχαν συγκεντρώσει στο σχολείο των Καλαβρύτων όλους τους κατοίκους της κωμόπολης. Εκεί είχαν εκτυλιχθεί στιγμές φρίκης, καθώς ήταν ο χώρος όπου έγινε ο διαχωρισμός των γυναικόπαιδων και των υπερηλίκων από τους άνδρες και τους εφήβους, οι οποίοι προορίζονταν για εκτέλεση. Εκεί ειπώθηκαν τα τελευταία αντίο ανάμεσα στα μέλη των οικογενειών που έμελλε να χωρίσουν για πάντα…

Όσο η γη στη Ράχη του Καππη βαφόταν κόκκινη από το αίμα εκατοντάδων Καλαβρυτινών, τα γυναικόπαιδα και οι υπερήλικες ήταν κλειδωμένοι μέσα στο σχολείο. Ώρες αργότερα κατάφεραν να διαφύγουν κι ενώ οι φλόγες που κατέκαιαν την κωμόπολη, είχαν αρχίσει να ζώνουν και το κτίριο του σχολείου, το οποίο σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.

Μετά τη θηριωδία, οι δυνάμεις των Ναζί αποχώρησαν από τα Καλάβρυτα, παίρνοντας μαζί τους μεγάλη λεία από τα σπίτια που είχαν λεηλατήσει, προτού τους βάλουν φωτιά.

Σημειώνεται ότι κατά την “Επιχείρηση Καλάβρυτα”, από τις 5 ως τις 15 Δεκεμβρίου, καταστράφηκαν ολοκληρωτικά είκοσι πέντε χωριά, ενώ λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν τα ιστορικά μοναστήρια της Αγίας Λαύρας και του Μεγάλου Σπηλαίου. Μολονότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει αναγνωρίσει δημόσια αυτή τη “ναζιστική αγριότητα”, μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει τιμωρηθεί, καμία αποζημίωση δεν έχει καταβληθεί και καμία “συγγνώμη” δεν έχει ζητηθεί…