Αρχιμανδρίτου Ειρηναίου
Μπουσδέκη
Ένας επίσκοπος εκλέγεται και
χειροτονείται για μια μητρόπολη. Στο μυστήριο της εις επίσκοπον χειροτονίας του
την στιγμή που γίνεται η επίκληση της Θείας Χάριτος ο χειροτονών επίσκοπος μετά
των συλλειτουργών αδελφών του λέγει: «η θεία χάρις,…προχειρίζεται τον
Θεοφιλέστατον Ιερέα Υποψήφιον (τον δείνα) Επίσκοπον και Πρόεδρον της Θεοσώστου
πόλεως (της δείνος)». Έκτοτε αναπόσπαστο στοιχείο με το όνομά του είναι και
η μητρόπολη στην οποία εξελέγη και χειροτονήθηκε.
Τον τίτλο της μητροπόλεώς του
κράτησε μέχρι τό τέλος της ζωής του ο μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος
Νικόδημος.
Ο τίτλος: Αττικής και Μεγαρίδος, παρ’ όλους τούς διωγμούς και τίς ταλαιπωρίες πού υπέστη από μια δράκα ανθρώπων που ασκούσαν τή διοίκηση στην Εκκλησία παρέμεινε αμετάβλητος.
Οι Κανόνες της Εκκλησίας
προβλέπουν να αίρεται αυτός ο δεσμός μεταξύ μητροπολίτη και μητροπόλεώς του
μόνο σε περίπτωση καταδικαστικής αποφάσεως από εκκλησιαστικό δικαστήριο όταν
επιβάλλεται η ποινή της καθαίρεσης (τελεσίδικα) και ο επίσκοπος αποπέμπεται μη
δυνάμενος πλέον να λειτουργεί.
Απόφαση εκκλησιαστικού
δικαστηρίου στην περίπτωσή μας δεν υπάρχει. Δεν είχε καν ποτέ δικαστεί. Στην
περίπτωση που μια εκκλησιαστική διοίκηση αυθαίρετα εκτοπίζει ένα επίσκοπο από
τη μητρόπολή του, αυτό δεν συνεπάγεται την κατάργηση του τίτλου του. Η
συνείδηση της Εκκλησίας διατήρησε τους τίτλους όλων των πατέρων, που
άδικα διώχθηκαν, και κατά τη διάρκεια της ζωής τους αλλά και μετά το θάνατό
τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές περιπτώσεις:
Ο άγιος Αθανάσιος
Αλεξανδρείας διατήρησε τον τίτλο του σε όλη τη ζωή του. Για τα πλήθη
των πιστών της Αλεξάνδρειας, που έβλεπαν τους αγώνες του εναντίον της αίρεσης
(του Αρείου) και τον περιέβαλαν με την αγάπη τους ήταν χωρίς αμφισβήτηση ο
επίσκοπός τους ο Αλεξανδρείας Αθανάσιος. Και μετά τον θάνατό του, στη συνείδηση
του εκκλησιαστικού σώματος παρέμεινε ο πατριάρχης Αλεξανδρείας. Ας
ήταν η σαραντάχρονη αρχιερατεία του γεμάτη διωγμούς. Ας εξορίστηκε πέντε φορές.
Ας πέρασε δεκαέξι με είκοσι χρόνια στην εξορία μακριά από το ποίμνιό του. Ας
κινήθηκαν αυτοκράτορες με λύσσα εναντίον του. Ας συνεδρίασαν σύνοδοι με πολλούς
επισκόπους και προσπάθησαν να τον εξοντώσουν. Παρέμεινε ο Αλεξανδρείας
Αθανάσιος.
Ο άγιος Ιωάννης ο
Χρυσόστομος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, η χαρακτηριστική περίπτωση
επισκόπου που υπέστη μύρια δεινά από μια διεφθαρμένη βασίλισσα και από μια
παράνομη και εχθρική σύνοδο που επιχείρησε μια και δυο φορές να τον εξοντώσει.
Η άδικη εξορία του αμφισβητήθηκε από επισκόπους πρεσβυτέρους και πλήθη πιστών.
Η συνείδηση των πιστών είδε στο πρόσωπό του τον μαρτυρικό επίσκοπο της
Κωνσταντινούπολης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο
Ιννοκέντιος επίσκοπος Ρώμης αναγνώριζε ως αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως και
επικοινωνούσε εκκλησιαστικά, δια γραμμάτων και αντιπροσώπων του, με τον
εξόριστο Χρυσόστομο. Την ίδια στιγμή διέκοψε την επικοινωνία με τους διαδόχους
του Αρσάκιο και Αττικό που απολάμβαναν την κρατική υποστήριξη. Και παρέμεινε
έτσι σταθερός μέχρι όλοι να αποδεχθούν (αυτό έγινε πολλά χρόνια μετά τον θάνατο
του Χρυσοστόμου), ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ακόμα και μετά την
εξορία του μέχρι το θάνατό του ήταν ο Χρυσόστομος.
Ενδεικτικά αναφέρουμε και το
παράδειγμα του Νικηφόρου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως. 9 χρόνια
διακόνησε την ποίμνη της Βασιλεύουσας. Τα επόμενα 13 ήταν μαρτυρικά. Διώχθηκε,
εξορίστηκε, φυλακίστηκε, υπέστη σκληρά βασανιστήρια γιατί υπερασπίστηκε την
πίστη στην προσκύνηση των εικόνων. Έμεινε στο αγιολόγιο της Εκκλησίας μας ως
Νικηφόρος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως.
Να έρθουμε και στον άγιο
του αιώνα μας. Ο άγιος Νεκτάριος επίσκοπος Πενταπόλεως χειροτονήθηκε
επίσκοπος τον Ιανουάριο του 1889. Δεν πέρασε ενάμισης χρόνος (Ιούλιος του 1890)
και αποπέμφθηκε άδικα σκληρά χωρίς την παραμικρή εξήγηση από την Αίγυπτο. Οι
πιο πολλοί (εκκλησιαστικοί) της εποχής του τον αποκαλούσαν «ο σχολάζων
εξ Αιγύπτου». Εκείνος όμως παρέμεινε σταθερός να υπογράφει ως: Ο
Πενταπόλεως Νεκτάριος. (Δείτε –στό βιβλίο «Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΑΝΤΑΠΟΛΕΩΣ -Η
πρώτη αγία μορφή των καιρών μας» Σοφοκλής Δημητρακόπουλος- πλήθος ἐπιστολών του
προς κάθε κατεύθυνση -εκκλησιαστική και μη- πού ο μαρτυρικός επίσκοπος στέλνει
για διάφορους λόγους και υπογράφει: «ο Πενταπόλεως Νεκτάριος»)
Η Εκκλησία μας τον κράτησε στη
μνήμη της με τον τίτλο της μητροπόλεως στην οποία χειροτονήθηκε ως τον Νεκτάριο
Πενταπόλεως.
Πρόσφατο επίσης ιστορικά και το
παράδειγμα του Αθηνών Χρυσανθου. Του Αρχιεπισκόπου που δεν
δέχτηκε να υποδεχτεί τους Γερμανούς κατακτητές στην είσοδο της πόλεως των
Αθηνών και που αμέσως εκτοπίστηκε. Μια μείζων Σύνοδος εξέλεξε αμέσως μετά
Αρχιεπίσκοπο τον Δαμασκηνό Παπανδρέου. Ο Χρύσανθος συνέχισε να υπογράφει ως ο
Αθηνών Χρύσανθος. Όταν όμως κατάλαβε ότι θα ενεπλέκετο και πάλιν σε προστριβές.
Όταν διαπίστωσε ότι ο βασιλεύς θα επεδίωκε με την επιστροφή του να τον ανεβάσει
και πάλιν στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Τότε έκανε την παραίτησή του στο βασιλιά.
(Δεν αποδέχθηκε την άδικη έκπτωσή του από την μητρόπολή του και γιαυτό δεν
έκανε καμιά παραίτηση στη Σύνοδο. Η παραίτηση στο βασιλιά καταδείκνυε ότι δεν
είχε πλέον ενδιαφέρον στη Δύση της ζωής του μετά τα όσα συνέβησαν -και αυτά που
έβλεπε ότι και πάλι θα συμβούν- να αναλάβει ευθύνες διοικητικές).
Ως προς το τι αποτελέσματα
είχε το επιτίμιο της ακοινωνησίας σε σχέση με την
χρησιμοποίηση του τίτλου Αττικής και Μεγαρίδος έχουμε να πούμε τα παρακάτω:
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δυο
φορές διέκοψε την εκκλησιαστική κοινωνία και έβαλε σε ακοινωνησία:
Α) Τον πατριάρχη Ιεροσολύμων
Διόδωρο για τα όσα είχαν συμβεί στην Αυστραλία.
Β) Τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο
κατά την διαμάχη με τις εκλογές στις λεγόμενες Νέες Χώρες.
Και στις δυο περιπτώσεις και οι
δυο επίσκοποι όσο ήσαν σε ακοινωνησία: 1) Λειτούργησαν ως επιχώριοι
μητροπολίτες στις επαρχίες τους. 2) Ο Αρχιεπισκοπος Χριστόδουλος προήδρευσε της
Συνόδου της Ιεραρχίας όλης της ελληνικής Εκκλησίας και κανένας από το σύνολο
των μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν αμφισβήτησε τον τίτλο του ως
Αθηνών, ή την αρμοδιότητά του ως Προέδρου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της
Ελλάδος. 3) Στο διάστημα αυτό και οι δύο υπέγραψαν και επιστολές και επίσημα
χαρτιά με τον τίτλο τους (ο οποίος παρά την ακοινωνησία παρέμεινε ανέπαφος όπως
ακριβώς ήταν και πριν).
Πηγή: Μ. Α&Μ Ν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου