Πανεπιστημιακή Aστυνομία: Ο αντιστασιακός κύριος Νίκος και τα παιδιά με τα μαύρα μυαλά - Του Γιάννη Δοδόπουλου

Πανεπιστημιακή Aστυνομία: Ο αντιστασιακός κύριος Νίκος και τα παιδιά με τα μαύρα μυαλά

Του Γιάννη Δοδόπουλου

Ο πόλεμος του ’40 τον βρήκε 45 ετών. Την ώρα που οι συντοπίτες του ετοίμαζαν φανέλες και δέματα για τα παιδιά τους στο μέτωπο, εκείνος παράγγελνε κιβώτια και μπαούλα για να σώσει τα δικά του παιδιά. 

Φοβόταν όχι τόσο την ξώφαλτση βόμβα, αλλά ότι αργά ή γρήγορα οι σπανιότατες συλλογές της Κοβενταρείου Βιβλιοθήκης Κοζάνης θα γινόταν στόχος των εισβολέων. Και εκείνος, "συλλέκτες" τύπου Έλγιν, όπως έλεγε, δεν επέτρεπε στο σπίτι του.

Ξεκίνησε λοιπόν να κατεβάζει από τα ράφια: αρχέτυπα, χειρόγραφα, δυσεύρετα βιβλία, κειμήλια. Τα συσκεύαζε με ιερά επιμέλεια, τα καπάκωνε μ’ ένα χοντρό γυαλί και τα έστελνε πακεταρισμένα σε έμπιστους συντοπίτες που διέθεταν σπίτια με υπόγεια. 

"Ώσπου να περάσει η θύελλα", έλεγε.

Στην Κατοχή, συνέχισε. Άφοβος. Ξεγλιστρώντας καθημερινά από τα μπλόκα, μετέφερε πολλές ιστορικές συλλογές της Βιβλιοθήκης από το κέντρο της πόλεως στο υπόγειο του Ιερού Ναού Αγίου Λαζάρου.

Η θύελλα κάποτε πέρασε, τα σπάνια χειρόγραφα και τα βιβλία επεστράφησαν. 

Χαμόγελο, εύκολα, δεν άφηνε να του ξεφύγει. 

Μα μέσα του καμάρωνε που τα παιδιά είχαν γυρίσει σπίτι. 

Αυτός, ο αγράμματος 

Γεννημένος τον προ-περασμένο αιώνα, το 1895, ο Νικόλαος Δελιαλής δεν ολοκλήρωσε παρά λίγες μόνον τάξεις του Δημοτικού. Πολέμησε στη Μικρασία, υπέστη διετή αιχμαλωσία στα χέρια των Τούρκων μετά την Καταστροφή. 

Κάπου στα 1930, ζήτησε να γίνει έφορος της Κοβενταρείου Βιβλιοθήκης: "χωρίς καμιάν αποζημίωση".

Εκεί και παρέμεινε για μισό αιώνα. Ταξινομώντας, αρχειοθετώντας, πασχίζοντας και βοηθώντας αόκνως χιλιάδες μελετητές. Εργαζόμενος, κυριολεκτικώς, νυχθημερόν. 

Τόσο που στο τέλος έχασε σχεδόν την όρασή του. Και αφού προηγουμένως είχε ξοδέψει αφειδώς την προσωπική του περιουσία για να επισκεφθεί ο ίδιος οποιονδήποτε τόπο, όπου το -πάντα εξωφρενικά ορθό- ένστικτό του οσφραινόταν σπάνιο τεκμήριο που θα καταύγαζε κάποια άγνωστη ιστορική ψηφίδα της πατρίδας. 

Κάποτε, ο αείμνηστος Βασίλειος Φόρης, σπουδαίος φιλόλογος και μέγας διδάσκαλος, συγγράφοντας μία μελέτη για το βόρειο γλωσσικό μας ιδίωμα, αναζητούσε απεγνωσμένα μίαν εργασία του Γιάννη Ψυχάρη δημοσιευμένη στα γαλλικά.

"Ιά ρα πιδί. Αυτόια είνι;"

Καθισμένος μέσα στην Κοβεντάρειο, ο Φόρης μονολόγησε, απελπισμένος, ότι θα πήγαινε στη Θεσσαλονίκη για να βρει το "Annuaire de l’ Association pour l’ encouragement des études grecques en France".

Το αυτί του Δελιαλή κάτι έπιασε από αυτόν τον γαλλικό σιδηρόδρομο, τον τίτλο δηλαδή του Journal όπου βρισκόταν η μελέτη. 

Δεν μίλησε, απομακρύνθηκε διακριτικά. Έπειτα από τρία λεπτά, επέστρεψε με τη μελέτη ανά χείρας. "Ιά ρα πιδί. Αυτόια είνι;"

Ναι, ήξερε απ’ έξω τους τίτλους σχεδόν όλων των τόμων, από τους 70.000 που διέθετε τότε η βιβλιοθήκη. Απ’ έξω. Ακόμη και τους ξενόγλωσσους. Αυτός, ο "αγράμματος". 

Όταν μάλιστα μαθητές, φοιτητές κι ερευνητές τον ρωτούσαν αν υπάρχει κατάλογος της βιβλιοθήκης, -όπου ειρήσθω εν παρόδω σώζεται ένα από τα ελάχιστα πλήρη αντίτυπα της "Χάρτας" του Ρήγα-, εκείνος ένευε αρνητικά μα σήκωνε το δάκτυλο και το ακουμπούσε στο μυαλό του. Όλα ήταν εκεί. 

Και όλα από εκεί ξεκίνησαν. Αντιστάθηκε στην "αγραμματοσύνη" του αγαπώντας το βιβλίο. Αντιστάθηκε μέσα στην Κατοχή σε ό,τι μπορεί να φθείρει τη γνώση. Αντιστάθηκε κάθε μέρα της ζωής του σε ό,τι μπορεί να εμποδίσει τη διάσωσή της. Αντιστάθηκε στην άγνοια διαβάζοντας με αδηφαγία ό,τι μπορούσε και καταφέρνοντας τελικά να εισφέρει στη βιβλιοθήκη και ο ίδιος, δι’ υπαγορεύσεως(!), μερικές πρωτόλειες έρευνες.

Τον αναγνώρισαν, συν τω χρόνω, μορφές της ελληνικής φιλολογίας και λαογραφίας. Τον ετίμησε η Ακαδημία Αθηνών. 

Ο κύριος Νίκος πέθανε το 1979. Πρόλαβε να διασώσει τα παιδιά του. Διατήρησε άθικτη την κιβωτό του και την εμπλούτισε. Την παρέδωσε, ως όφειλε, στις επόμενες γενιές. Ένας ακούραστος και άδολος "αχθοφόρος της γνώσης", όπως εύστοχα απεκλήθη.

Υστερόγραφο

Τον μνημονεύαμε αρχές καλοκαιριού με μερικούς φίλους, βλέποντας να μαίνεται ο "πόλεμος" για το εάν έχει ή όχι δικαίωμα το ΑΠΘ να καταργήσει ένα παράνομο στέκι με facilities… τεκέ και να δημιουργήσει στη θέση του μια βιβλιοθήκη. 

Καταπληκτικό δίλημμα που μόνο στη Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει δήθεν "πολιτικές" διαστάσεις.

Και τον ξαναθυμήθηκα εχθές βλέποντας όλα αυτά τα έρμα παιδιά να καμώνονται τους αντιστασιακούς αντιδρώντας στην πανεπιστημιακή αστυνομία. Τη δημιουργία της οποίας οι ίδιοι προκάλεσαν με το διαιωνισμένο μπάχαλο που επιβάλλουν ή ανέχονται στα πανεπιστήμια, με τη συνέργεια και καθοδήγηση της ελληνικής "loony left". 

Ούτε που θέλω να φανταστώ τον κύριο Νίκο να κατοπτεύει τους βουτυρόπαιδες με τα ξύλινα ρόπαλα, τα κόκκινα σημαιάκια και τα μαύρα μυαλά, στην κωμική τους απόπειρα να εισπράξουν λίγο ψευδο-αντιστασιλίκι, προκαλώντας τους αστυνομικούς να τους ψεκάσουν. 

Ίσως να απομακρυνόταν διακριτικά και να άρχιζε ξανά να πακετάρει μπαούλα. 

Για να σώσει ξανά τα βιβλία.

"Ώσπου να περάσει η θύελλα...".

 Πηγή: capital