Δεν μπορώ να συγχωρήσω - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ 

Δεν μπορώ να συγχωρήσω

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Το κομμάτι του Ευαγγελίου, που διαβάσαμε σήμερα, είναι απ’ τα πιο ουσιαστικά για την χριστιανική ζωή. Ο σημερινός κόσμος είναι γοητευμένος με το μυαλό του. Θέλει να είναι, όσο γίνεται, περισσοτέρων και μεγαλυτέρων δυνατοτήτων, το μυαλό του. Και πολλές φορές το καταφέρνει. Το αναπτύσσει με σπουδές, με χίλια δυο, με τις δυνατότητες που δίνει ο σημερινός κόσμος. Μένει όμως, κατά ανάστροφη λογική εντελώς «υπανάπτυκτη», και μικραίνει κιόλας, η καρδιά του! Μεγαλώνει λοιπόν το μυαλό του και μικραίνει η καρδιά του! Στενεύει και δεν χωράει κανέναν άλλον, παρά μόνο τα τρία γράμματα: έψιλον, γάμμα και ωμέγα. Εγώ. Η καρδιά γίνεται ένας τάφος μέσ’ στον οποίον ο άνθρωπος θάβεται πριν πεθάνει, κλεισμένος σ’ έναν αφόρητο εγωισμό, που δεν αφήνει καμιά επικοινωνία.

Σήμερα ο Χριστός έλεγε ότι, σε κάποιον ο Θεός χάρισε ένα πελώριο ποσόν. Μάλλον χρησιμοποιεί μια εικόνα εξωτερική και λέει ότι, σ’ έναν δανειστή κάποιος χρώσταγε ένα εκατομμύριο ευρώ, θα λέγαμε σήμερα. Και επειδή περνούσε ο καιρός και δεν τον πλήρωνε, ο δανειστής τού είπε να επισπεύσει ή θα τον φυλακίσει, θα κάνει ό,τι μπορεί εναντίον του. Εκείνος τον παρεκάλεσε, και τότε ο δανειστής, παρ’ ότι δανειστής, δεν του είπε απλώς ότι θα τον περιμένει, αλλά του παρέγραψε το χρέος. Του διέγραψε το πελώριο χρέος!

Τι μπορεί να γεννήσει στην καρδιά ενός ανθρώπου μια τέτοια κατάσταση; Όταν ξυπνάς και κοιμάσαι με το άγχος του χρέους που έχεις, και ξαφνικά βρίσκεται μπροστά σου ο δανειστής σου, και σου λέει ότι σου παραγράφει το χρέος; Τι μπορεί να γεννηθεί σε κάθε καρδιά από ένα τέτοιο γεγονός; Μια απέραντη χαρά. Η χαρά είναι ένα γεγονός το οποίο εκφράζεται στους άλλους, αλλά επιστρέφει σ’ εμάς. «Όταν η καρδία χαίρει», λέει η Παλαιά Διαθήκη, «το πρόσωπο λάμπει». Όταν ο άνθρωπος έχει κάτι για να είναι χαρούμενος, τότε το εκφράζει σε όλες του τις συμπεριφορές.

Όμως το Ευαγγέλιο, συνεχίζοντας, λέει ότι αυτός ο άνθρωπος, του οποίου του χαρίστηκε το ένα εκατομμύριο, βγαίνοντας συνάντησε κάποιον ο οποίος του χρώσταγε δέκα χιλιάδες. Και τον έπιασε απ’ το λαιμό και του έλεγε «δώσ’ μου ό,τι μου χρωστάς». Είναι φοβερό πράγμα να δει κανείς την αντιστοιχία των δεδομένων. Όχι απλώς του είπε «δώσ’ μου ό,τι μου χρωστάς», αλλά τον έστειλε και στη φυλακή απαιτώντας τα χρεωστούμενα!

Εκπλήσσεται κανείς μπροστά σ’ αυτό το γεγονός: «Δεν χωράει η καρδιά σου τίποτα, μόνον τον εαυτό σου»; Και, αδελφοί μου, πρέπει να το ομολογήσουμε ο καθένας μας, εγώ, εσείς, ότι αν γεμίσει η καρδιά μας απ’ τον εαυτό μας, αποχτάει μια τέτοια πληρότητα που δεν χωράει κανέναν άλλον... Όταν αδειάσει απ’ τον εαυτό μας, χωράει κάθε άλλον. Προσέξτε όμως και κάτι ακόμα χειρότερο. Στην πρώτη περίπτωση, όταν είναι γεμάτη η καρδιά μας απ’ τον εαυτό μας, δεν χωράει ούτε τον Θεό! Ούτε ο Θεός χωράει, γιατί κανένας απολύτως δεν χωράει μέσα στην καρδιά μας. Όταν μάθουμε να βγούμε απ’ τον εαυτό μας, θα χωράμε τα πάντα.

Αυτά τα διαβάζουμε, τ’ ακούμε, και σκέφτεται κανείς: «Αυτός ο άνθρωπος γιατί άραγε δεν μπορούσε να αγαπάει»; Διότι έβλεπε τα λάθη του ως μια υπόθεση που τον θίγει!! Κι Αυτός που του παρέγραψε το λάθος, του ήταν η χειρότερη δυσκολία, η χειρότερη προσβολή. Όσο κι αν δεν μπορεί να το καταλάβει κανείς εξ αρχής και δια μιας, σιγά-σιγά το αντιλαμβάνεται, ότι όταν δεν ξέρω να χάνω, όταν δεν ξέρω πώς να διαχειριστώ τα λάθη μου, όταν δεν καταλαβαίνω τι να κάνω με τα χρεωστούμενά μου, μέσα μου θα χτιστεί, θα τσιμεντώσει μια κατάσταση πολύ περίεργη. Και το τραγικότερο ξέρετε ποιο είναι; Ότι αυτό ισχύει και για τους χριστιανούς. Ο Χριστός απευθύνει την παραβολή στους τότε ακροατές Του, στους Εβραίους, και την απευθύνει κατ’ επέκταση και σ’ όλους εμάς. Είναι οι χριστιανοί αυτοί οι οποίοι δεν μπορούν να χαρούν. Δεν χαίρονται με τίποτα, ατυχώς. Εξομολογούνται για να απαλλαγούν απ’ τα άγχη των ενοχών, για να αισθανθούν καλύτερα· όχι για να αγωνιστούν ώστε να αντισταθούν ευκολότερα. Για να ανακουφισθεί το εγώ τους, όχι να ξεχαστεί. Όχι να αδειάσει ο άνθρωπος απ’ το εγώ του, αλλά να το κάνει ήσυχο!

Μέσα σε μια τέτοια λογική, μπορεί δυστυχώς να περάσει κανείς όλη του τη ζωή μέσα στην Εκκλησία, να μη μάθει να χαίρεται! Να χαίρεται που έχει έναν Πατέρα ο οποίος του λες «συγγνώμη» και σου λέει «σου παραγράφω το χρέος» και δυστυχώς, όπως είπαμε, να μη μπορεί ο ίδιος να παραγράψει κανένα χρέος αλλουνού. Γιατί ξέρετε κάτι. Έχουμε τόσο μεγάλο εγωισμό, που φανταζόμαστε ότι η αξιοπρέπειά μας θίγεται απ’ τη συγχώρεση. Δεν θίγεται η αξιοπρέπειά μας από τη συγχώρεση. Ελευθερωνόμαστε και βγαίνουμε στην απλωσιά του Θεού. Άμα δεν το καταλάβουμε αυτό, θα τυραννιόμαστε. Θα περάσει η ζωή μας, δεν θα καταλάβουμε ποτέ τα λάθη μας, δεν θα μάθουμε να χάνουμε, θα πέφτουμε σε περιδινήσεις όταν χάσουμε κάτι, από πράγματα μέχρι την υγεία μας, μέχρι έναν άνθρωπό μας. Και, ακόμα χειρότερα, θα το φανταζόμαστε προσωπική μας ποιότητα, και αξιοπρέπεια, και θα γίνεται ένας φαύλος κύκλος.

Αδελφοί μου, μέσα στην Εκκλησία οι άνθρωποι μαθαίνουν να μεγαλώνει η καρδιά τους, να ελευθερώνονται απ’ το εγώ τους (να βγαίνουν απ’ το εγώ τους) για να μπορούν να χωρέσουν και το Θεό και τους αδελφούς τους. Άμα δεν μπορώ να βγω απ’ το κλουβί της καρδιάς μου, δεν μπορώ να χωρέσω κανέναν. Άμα δεν μάθω ότι οι ανθρώπινες σχέσεις μπορεί να δημιουργήσουν πληγές, μπορεί να δημιουργήσουν τριβές, μπορεί να δημιουργήσουν χίλια θέματα, άμα δεν μάθω να γυρεύω συγγνώμη, άμα δεν μάθω να ξεχνάω, άμα δεν μάθω να θεωρώ αυτονόητο ότι μπορώ να χάσω, θα μπερδευτώ πάρα πολύ. Και η πνευματική μου ζωή θα γίνει μια χαζή αντίληψη που θα φαντάζεται ότι πρέπει να ικανοποιήσω τον Χριστό με κάποια καμώματα: προσεύχομαι, ανάβω ένα κερί, κάνω κάποιες συνήθειες ευλαβείας. Αυτά δεν είναι συμπεριφορές για να ευχαριστηθεί ο Χριστός. Είναι θεραπευτικά φάρμακα για να γειάνει η καρδιά μας, να βγει απ’ το κλουβί της, να πάψει να σκέφτεται μονάχα «εγώ», «εγώ», «εγώ». «Εγώ είμαι πληγωμένος, εγώ είμαι στεναχωρημένος, εγώ έχω, εγώ είμαι, εγώ μπορώ», και γίνεται όπως είπαμε φαύλος κύκλος. Γιατί, προσέξτε κάτι: Και όταν υποφέρω, και όταν κάνω τους άλλους να υποφέρουν, έχω το τραγικό προσόν να το κάνω «εγώ»· και το ένα, και το άλλο.

ΙΑ’ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Πονηροῦ δούλου
Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον
(Κεφ. ιη’, 23-35) 
 
Ο Κύριος εἶπε τήν ἑξῆς παραβολή:
  - Ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν μοιάζει μέ ἕνα βασιλιά πού θέλησε νά ζητήσει λογαριασμό ἀπό τούς δού­λους του.
          Ἐκεῖ λοιπόν πού ἄρχισε νά ρυθμίζει τούς λογαριασμούς, τοῦ ἔφε­ραν μπροστά του ἕναν ἄνθρωπο πού τοῦ ὤφειλε ἕνα τεράστιο ποσό καί ἐπειδή ἐκεῖνος δέν μπο­ροῦσε νά τό ἐξοφλήσει, διέταξε νά  πουλήσουν τόν ἴδιο καί τήν γυναίκα του καί τά παιδιά του καί ὅλα του τά ὑπάρχοντα, γιά νά πληρωθεῖ τό χρέος.
           Τότε ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἔπεσε στά πό­δια του Κυρίου του, καί τόν προσκυνοῦσε λέγοντας:
          - Κύριε, κάνε λίγη ὑπομονή καί θά σοῦ τά ἐπιστρέψω ὅλα.       
Καί ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐκεῖνου τόν εὐσπλαγχνίσθηκε καί ὄχι μόνο τόν ἄφησε ἐλεύθερο, ἀλλά τοῦ χάρισε καί τό χρέος!
          Ὅταν ὅμως ἐκεῖνος ὁ δοῦλος βγῆκε ἔξω, βρῆκε ἕνα σύνδουλό του, πού τοῦ χρωστοῦσε ἕνα ἐλάχιστο ποσό, καί τόν ἔπιασε καί τόν ἔπνιγε λέγοντας:
          - Ἐπίστρεψέ μου ὅ,τι μοῦ χρωστᾶς.
          Τότε ὁ σύνδουλός του ἔπεσε στά πόδια του καί τόν παρακα-λοῦσε  λέ­γοντάς του:
          - Κάνε λίγη ὑπομονή  καί θά σοῦ τά ἐπιστρέψω.
          Μά αὐτός ὅμως δέν ἤθελε. Ἀντίθετα τόν ἔκλεισε στή φυλακή, μέχρι πού νά τοῦ ἐξοφλήσει τό χρέ­ος.      
Ὅλα αὐτά ἔπεσαν στήν ἀντίληψη τῶν ἄλλων συνδούλων τους καί λυπήθηκαν πολύ. Πῆγαν στόν κύριό τους καί τά εἶπαν ὅλα λεπτο­μερῶς. Τότε τόν κάλεσε ὁ κύριός του καί τοῦ εἶπε:
          - Δοῦλε πονηρέ, σοῦ χάρισα ὅλο ἐκεῖνο τό χρέος, μόνο καί μόνο γιατί μέ παρακάλεσες! Δέν ἔπρεπε νά λυπηθεῖς καί σύ τόν σύνδουλόν σου ὅπως σέ λυπήθηκα καί ἐγώ;
          Καί ὁ κύριός του θύμωσε καί τόν παρέδωσε στούς βασανιστές, μέχρι πού νά ἐξοφλήσει ὁλόκληρο τό χρέος του.
Καί κατέληξε ὁ Χριστός: Μέ τόν ἴδιο τρόπο θά σᾶς φερθῆ ὁ ἐ-που­ράνιος Πατέρας μου, ἄν δέν συγχωρεῖτε μέ ὅλη τήν καρδιά σας, ὁ καθένας τόν ἀδελφό του γιά ὅσα σᾶς ἔχει φταίξει.-