Τρίτη Προπαρασκευαστική Συνάντησις διά την 18ην Ολομέλειαν της Διεθνούς Μεικτής Επιτροπής επί του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Παγκοσμίου Λουθηρανικής Ομοσπονδίας –

Tallinn, Estonia 16-19 November 2023

«Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος»

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Ἡ τρίτη Προπαρασκευαστική Συνάντησις διά τήν 18^ην Ὁλομέλειαν τῆς Διεθνοῦς Μεικτῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῆς Παγκοσμίου Λουθηρανικῆς Ὁμοσπονδίας ἐπραγματοποιήθη μεταξύ 16^ης καί 19^ης Νοεμβρίου 2023 ἐν Ταλλίν, Ἐσθονίας. Ἡ Συνάντησις ἐφιλοξενήθη ὑπό τῆς Παγκοσμίου Λουθηρανικῆς Ὁμοσπονδίας με τήν συμβολήν καί ὀργανωτικήν βοήθειαν τῆς Εὐαγγελικῆς Λουθηρανικῆς Ἐκκλησίας ἐν Ἐσθονίᾳ εἰς τούς χώρους τοῦ Pirita Klooster.

Εἰς τήν Συνάντησιν ἦσαν συμπροεδρεύοντες οἱ Σεβ. Μητροπολίτης Κρήνης καθηγητής Δρ. κ. Κύριλλος (Οἰκ. Πατριαρχεῖον) ἐκ μέρους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί ὁ Ἐπίσκοπος Dr. Johann Schneider (Εὐαγγελική Ἐκκλησία ἐν Κεντρικῇ Γερμανίᾳ) ἐκ μέρους τῆς Παγκοσμίου Λουθηρανικῆς Ὁμοσπονδίας. Τήν Συνάντησιν ἀπησχόλησεν ἡ θεματική: «Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος» καί συγκεκριμένως αἱ ὑποενότητες: α) τό ζήτημα τοῦ Filioque καί β) ἡ Ἐπίκλησις ἐκτός τῶν ὁρίων τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Εἰς τά παραπάνω θέματα σχετικάς εἰσηγήσεις ἐπαρουσίασαν οἱ Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. καθηγητής Δρ. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Rev. Prof. Dr. Jennifer Wasmuth, ὑφηγητής Δρ. Θεόδωρος Ἀλεξόπουλος, Πανιερ. Μητροπολίτης Ταμασοῦ καί Ὀρεινῆς Δρ. κ. Ἠσαΐας, Rev. Prof. Dr. Risto Saarinen καί Dr. Nathan Hoppe.

Αἱ εἰσηγήσεις καί αἱ ἐπακολουθήσασαι συζητήσεις ἐξήτασαν τά παραπάνω θέματα καί ἐπαρουσίασαν τάς κοινάς προσεγγίσεις μεταξύ τῶν δύο παραδόσεων σχετικῶς πρός τήν ἱστορικήν σημασίαν τοῦ ζητήματος τοῦ Filioque καί τῶν συνεπακολουθησασῶν ἐξελίξεων τῆς προσθήκης αὐτοῦ εἰς τήν Λατινικήν Ἐκκλησίαν, καθῶς καί τήν κατανόησιν τῆς δράσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐντός τῆς ἐν γένει λειτουργικῆς προσευχῆς τῆς Ἐκκλησίας. Προέκυψαν ἐρωτήματα, τά ὁποία χρήζουσι περαιτέρω ἐμπεριστατωμένης συζητήσεως. Ἐξαιρέτως κατά τάς συζητήσεις ἔγινε ἀναφορά εἰς τήν διαφοράν μεταξύ ἀϊδίου καί οἰκονομικῆς Τριάδος.

Τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς ἀπήλαυσαν τήν φιλοξενίαν, πού τούς προσέφερον αἱ ἀδελφαί τῆς Μονῆς Pirita. Καθ᾽ ἑκάστην πρωΐαν προηγεῖτο τῶν ἐργασιῶν κοινή προσευχή εἰς τό παρεκκλήσιον τῆς Μονῆς. Ἡ ξενάγησις εἰς τήν παλαιάν πόλιν τοῦ Ταλλίν, ἐπέτρεψεν εἰς τά μέλη τήν γνωριμίαν μετά τῆς ἱστορίας καί τοῦ πολιτισμοῦ τοῦ Ἐσθονικοῦ λαοῦ. Ἐπίσης κατά τό γεῦμα τῆς Παρασκευῆς, 17^ης Νοεμβρίου, οἱ συμμετέχοντες εἰς τήν Συνάντησιν συνεζήτησαν περί τῆς μαρτυρίας καί τῆς εἰρηνικῆς συνεπάρξεως τῶν Χριστιανῶν Ἐκκλησιῶν εἰς τήν χώραν μετά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς Εὐαγγελικῆς Λουθηρανικῆς Ἐκκλησίας ἐν Ἐσθονίᾳ Urmas Viilma, Προέδου τοῦ Συμβουλίου Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Ἐσθονίας.

Λουθηρανοί συμμετέχοντες ἦσαν οἱ Ἐπίσκοπος Dr. Johann Schneider (Συμπρόεδρος), Rev. Prof. Dr. Dirk G. Lange (Συγγραμματεύς, LWF Geneva), Rev. Prof. Dr. Jennifer Wasmuth (Evangelical Lutheran Church of Hanover, Germany) καί Rev. Prof. Dr. Risto Saarinen (Evangelical Lutheran Church in Finland).

Ὀρθόδοξοι συμμετέχοντες ἦσαν οἱ Σεβ. Μητροπολίτης Κρήνης καθηγητής Δρ. κ. Κύριλλος (Συμπρόεδρος), Πανοσιολ. Διάκονος Οἰκουμένιος Ἀμανατίδης, Κωδικογράφος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου (Συγγραμματεύς, Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον), Πανιερ. Μητροπολίτης Ταμασοῦ καί Ὀρεινῆς Δρ. κ. Ἠσαΐας (Ἐκκλησία τῆς Κύπρου), Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. Στέφανος Χρυσάνθου (Ἐκκλησία τῆς Κύπρου), Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. καθηγητής Δρ. Δημήτριος Μπαθρέλλος (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος) καί Dr. Nathan Hoppe (Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας).

Ἡ Ἐπιτροπή ἀπεφάσισεν ὅτι ἡ Γ´ Συνάντησις τῆς Ὁλομελείας τῆς Μικτῆς Θεολογικῆς Ἐπιτροπῆς θά πραγματοποιηθῇ μεταξύ 24^ης καί 31^ης Μαΐου 2024 ὑπό τήν φιλοξενίαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς τό Κάϊρον τῆς Αἰγύπτου. Ἡ Ὁλομέλεια θά ἀσχοληθῇ μέ τό Σχέδιον τοῦ Κοινοῦ Κειμένου, τό ὁποῖον συνετάχθη κατά τήν Ὁλομέλειαν ἐν Βιττεμβέργῃ (Μάϊος 2023) καί κατά τήν Προπαρασκευαστικήν Συνάντησιν ἐν Ταλλίν (Νοέμβριος 2023) περί τοῦ θέματος: «Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος: Δημιουργία, Ἄνθρωπος καί Σωτηρία», ἐπ᾽ εὐκαιρίᾳ τῆς μελλούσης ἐπετείου ἀπό τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐν Νικαίᾳ, τό ἔτος 2025. 

Ταλλίν, 19 Νοεμβρίου 2023