"Τίνος είσαι; Από ποιον κατάγεσαι;" - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή Προ των Χριστουγέννων 

 "Τίνος είσαι; Από ποιον κατάγεσαι;"  

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Σήμερα, κατά την ώρα της αναγνώσεως του Ευαγγελίου, ακούσαμε έναν μακρύ κατάλογο με άγνωστα και ακατανόητα εβραϊκά ονόματα. Τα μόνα γνωστά που μπορούσε να ακούσει κανείς, ήταν ο Αβραάμ, ο Δαυίδ, άντε και ο Σολομώντας, το πολύ-πολύ. Όλα τα υπόλοιπα ήταν ονομασίες περίεργες, εβραϊκές, ακατανόητες, άγνωστες.

Είναι μία διαδοχική διαδρομή από τον Αβραάμ μέχρι τον Χριστό, γιατί στον εβραϊκό χώρο αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη καταγωγή από φυλή και από γένος ήσουν ανύπαρκτος. Οπότε ο Ευαγγελιστής, ξεκινώντας το Ευαγγέλιο, καταλογογραφεί τη συγγένεια του Χριστού μέχρι τον Αβραάμ, ούτως ώστε όσοι ήταν Εβραίοι και θα διάβαζαν το κείμενό του (γιατί για Εβραίους έγραψε το Ευαγγέλιο κατ’ αρχάς ο Ματθαίος· πρώτα στα αραμαϊκά και μετά μεταφράστηκε στα ελληνικά), να μη ξενίζονται. Έκανε αυτόν τον κατάλογο για δύο λόγους: αφ’ ενός γι’ αυτό το εξωτερικό κοινωνικό θέμα, αλλά και επειδή εκείνοι ήξεραν ποιοι είναι αυτά τα ονόματα και το γνωρίζανε πολύ καλά! Οι Εβραίοι διάβαζαν τη Γραφή. Στον εβραϊκό χώρο δεν επιτρεπόταν να υπάρχει αναλφάβητος. Ακόμη και οι γυναίκες, που στον υπόλοιπο κόσμο ήταν δεύτερης κατηγορίας πρόσωπα, στον εβραϊκό χώρο έπρεπε να ξέρουν να διαβάζουν τη Γραφή, γιατί στην Συναγωγή μπορούσε να διαβάσει κι ένας άνδρας και μια γυναίκα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήξεραν τι «ποιότητας» ήταν αυτά τα πρόσωπα!

Στον κατάλογο περιλαμβάνονται ήρωες της πίστεως, αλλά και κάποιοι που δεν είχαν την καλύτερη φήμη, ακόμα και πόρνες! Ήξεραν οι τότε ακροατές ότι μερικά απ’ αυτά τα πρόσωπα ήταν κυριολεκτικώς απαίσιοι άνθρωποι. Και από πλευράς ενεργειών και από πλευράς ηθικής ποιότητας. Και έρχεται τώρα ο Χριστός και εντάσσεται σ’ αυτή την αλυσίδα της διαδοχής, η οποία έχει τέτοιου είδους και ποιότητας πρόσωπα!

Διαβάζοντας λοιπόν σήμερα το Ευαγγέλιο αυτό, εν όψει της γιορτής των Χριστουγέννων που έρχεται, ας ξεμπερδέψουμε μέσα στο μυαλό μας κάτι πολύ ουσιαστικό. Ποιο; Το ότι πολλές φορές μπροστά στον μεγαλύτερο αισθανόμαστε υποδεέστεροι. Και ό,τι είναι υπεροχικό, μας κάνει να αισθανόμαστε σφιγμένα. Ακόμα και όταν έρχεται και η περίπτωση του Θεού απέναντί μας, εμείς στο μυαλό μας, Τον φανταζόμαστε ως παντοδύναμο, στη λογική: «Κάνω ό,τι θέλω και δεν δίνω λογαριασμό σε κανέναν»! Ποιο λοιπόν να ξεμπερδέψουμε; Το ότι, οχτακόσια χρόνια πριν γεννηθεί ο Χριστός, είχε πει ο προφήτης Ησαΐας: «Αυτός που θα έρθει και θα μπει στην ανθρώπινη αλυσίδα θα φανερώνει ότι είναι Εμμανουήλ, δηλαδή ότι ο Θεός είναι μαζί μας, ανάμεσά μας, στην ίδια "σειρά" με μας».

Πολλές φορές κουβαλάμε μια λανθασμένη εικόνα για τον Θεό. Τον φανταζόμαστε ως έναν δυνατό, από τον οποίο κινδυνεύουμε. Ότι πρέπει να Τον εξιλεώσουμε, όπως εξιλέωναν οι αρχαίοι Έλληνες τον Δία για να μη τους πετάει κεραυνούς. Γενικότερα, νιώθουμε ότι βρισκόμαστε σε μία σχέση υποτέλειας! Ο Χριστός για να σπάσει αυτή η αντίληψη ήρθε και έγινε άνθρωπος· ενσαρκώθηκε και μπήκε στη σειρά της ανθρώπινης αλυσίδας, διάδοχος όλων αυτών των καθαρμάτων (που ήταν κάποιοι απ’ αυτή την ανθρώπινη αλυσίδα καταγωγής Του), για να μας πει κάτι απλό: Ότι είναι ανάμεσά μας για να μας αναλάβει στην πλάτη Του. «Ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου». Ο μεγαλύτερος μπορεί να πάρει στην πλάτη του τον μικρόν! Ο μικρός δεν μπορεί να πάρει κανέναν στην πλάτη του. Ο Θεός, όντας μεγάλος, σ’ αυτό είναι Παντοδύναμος: Στο να μας αναλάβει στην πλάτη Του.

Αυτό λέει ο προφήτης Ησαΐας, όταν λέει ότι θα ονομάζεται Εμμανουήλ: Θα είναι ο Θεός μαζί μας. Δεν θα είναι απέναντί μας. Άλλωστε, αν είχαμε λίγη σκέψη πιο βαθιά, θα καταλαβαίναμε ότι στη σχέση ανθρώπου και Θεού δεν φεύγει ποτέ ο Θεός. Ο άνθρωπος φεύγει. Κι αυτό φάνηκε κραυγαλέα στο Γολγοθά. Ο Χριστός, έχοντας καρφωμένη την αγκαλιά του ανοιχτή, έμενε εκεί. Οι μαθητές Του έφυγαν, δεν έφυγε Αυτός. Έτσι και στην ανθρώπινη σχέση με τον Θεό, συνήθως ο άνθρωπος φεύγει. Ο Θεός δεν φεύγει.

Φεύγει βέβαια ο άνθρωπος για λόγους τραγικούς. Γιατί δεν θέλει να ακούσει τον τρόπο που θα θεραπευτεί. Γιατί του φαίνεται δύσκολος ο τρόπος αυτός της θεραπείας. Σαν να πάμε σ’ έναν γιατρό, να μας λέει ο γιατρός τον τρόπο θεραπείας απ’ την αρρώστια που έχουμε, κι εμείς να λέμε: «Αυτά μου φαίνονται πολύ δύσκολα και περίεργα κι εγώ δεν τ’ ακούω καθόλου, και σηκώνομαι και φεύγω». Η ίδια σχέση υπάρχει και με τον Θεό. Πολλές φορές κάνουμε αυτή την ανοησία, που θα κάναμε και μ’ ένα γιατρό που θα μας υπεδείκνυε τον τρόπο με τον οποίο θα θεραπευτούμε!

Το κείμενο, μετά τον κατάλογο των ονομάτων και αφού αναφέρει τον Ησαΐα και την προφητεία του, ότι «ο Θεός θα είναι μαζί μας», στη συνέχεια περιγράφει τη Γέννηση του Χριστού, και καταλήγει λέγοντας: «Τον Χριστό, την όγδοη ημέρα από τη γέννησή του, τον ονοματοδότησαν, του έκαναν περιτομή αφιέρωσης στο Θεό και Τον είπαν Ιησού». Η λέξη Ιησούς σημαίνει «ο Θεός σώζει»! Όπως και στα αρχαία ελληνικά, και στα εβραϊκά όλα τα ονόματα είχαν μία έννοια. Δεν ήταν ένας ακατανόητος ήχος, μια προσφώνηση χωρίς νόημα. Δεν είχαν αυτό που είχαν οι Λατίνοι, που τα παιδιά τους τα έβγαζαν με νούμερα· πρώτος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος, πέμπτος. Έτσι, λοιπόν, Ιησούς σημαίνει «ο Θεός σώζει. Είναι μαζί μας και μάς σώζει».

Αυτές οι δύο σχέσεις είναι αυτές που σαρκώνονται στη γιορτή των Χριστουγέννων. Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο πρέπει ο καθένας από μας να ταξινομήσει, να βάλει τον εαυτό του, και να σταθεί απέναντι στον Χριστό που γίνεται άνθρωπος