Διέπρεψε σ’ αυτό η ημιμάθεια, η τρομερότερη μάστιγα της ανθρωπότητας - Φιόντορ Μιχάιλοβιτς Ντοστογιέφσκι

Ποτέ δεν τα κατάφερε η λογική να καθορίσει το καλό και το κακό ή τουλάχιστο να χωρίσει το κακό απ’ το καλό, έστω και κατά προσέγγιση. Απεναντίας πάντα τα μπέρδευε επονείδιστα κι αξιολύπητα, όσο για την επιστήμη, έδινε λύσεις χονδροειδέστατες.

Ιδιαίτερα διέπρεψε σ’ αυτό η ημιμάθεια, η τρομερότερη μάστιγα της ανθρωπότητας, χειρότερη απ’ το λοιμό, τον λιμό και τον πόλεμο. Η ημιμάθεια εμφανίστηκε μόλις τώρα στον αιώνα μας. Η ημιμάθεια είναι ένας τύραννος πρωτοφανής στα χρονικά. Ένας τύραννος που έχει τους ιερείς και τους σκλάβους του, ένας τύραννος που τον προσκύνησαν όλοι μ’ αγάπη και τυφλή πίστη - αγάπη και πίστη που ήταν αδύνατο να τη φανταστούμε ως τα τώρα - ένας τύραννος που τρέμει μπροστά του κι η ίδια η επιστήμη και συμβιβάζεται επονείδιστα μαζί του.

Όλα αυτά είναι δικά σας λόγια, Σταυρόγκιν, εκτός απ’ όσα είπα για την ημιμάθεια. Αυτά είναι δικά μου, γιατί και εγώ ο ίδιος δεν είμαι παρά ημιμαθής και για αυτό τη μισώ ιδιαίτερα.

Φιόντορ Μιχάιλοβιτς Ντοστογιέφσκι