Ενορία... - Επισκόπου Διοκλείας Καλλίστου

  Η ενορία, το τοπικό ευχαριστιακό κέντρο, κατέχει μια σπουδαιότητα στη σύγχρονη Ορθοδοξία τέτοια που δεν κατείχε για πολλούς αιώνες. Στο παρελθόν, για όλους σχεδόν τους Ορθοδόξους, η Εκκλησία ήταν ταυτισμένη με το έθνος και το κράτος. Εθνική συνείδηση, μαζί με ηθική σε πολλές περιπτώσεις και οικονομική υποστήριξη από την πολιτική κυβέρνηση, βοηθούσαν την Εκκλησία στην ενίσχυση της ιεραποστολής της. Τώρα πιά αυτό συμβαίνει ολοένα και λιγότερο. Τα εθνικά σύνορα έχουν κλονισθεί σε μεγάλο βαθμό στη Δύση. Ακόμα και μέσα στις παραδοσιακές ορθόδοξες χώρες, η ανάπτυξη του αντικληρικαλισμού σημαίνει ότι  Εκκλησία και έθνος δεν ταυτίζονται. Σχεδόν παντού ο ενοριακός ιερέας δεν μπορεί πιά να στηρίζεται για τη δουλειά του στον τοπικό δάσκαλο και αστυνομικό. Σε μερικούς αυτή η εξασθένηση των εθνικών δεσμών και η μετατόπιση της κρατικής υποστήριξης μπορεί να φανεί αποδυνάμωση΄ άλλοι προτιμούν να την θεωρούν σα μια θεόσταλτη απελευθέρωση. Αυτό που σίγουρα σημαίνει είναι ότι δεχόμαστε την πρόκληση να δούμε πια την Εκκλησία πρωταρχικά όχι κάτω από εθνικούς όρους, αλλά σαν ένα ευχαριστηριακό οργανισμό: όχι σαν προστάτη πολιτιστικών αξιών, αλλά σαν ένα χώρο όπου το ψωμί και το κρασί γίνονται Σώμα και Αίμα Χριστού.

Η εθνική μας κληρονομιά, αν και πολύτιμη, είναι ωστόσο δευτερεύουσα΄ πρώτη έρχεται η καθολικότητα της Εκκλησίας. Μιά λοιπόν και η Θεία Ευχαριστία μπορεί να τελεσθεί μόνο τοπικά, σε ιδιαίτερους χώρους, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μια ανανεωμένη αίσθηση της ζωτικής σημασίας της ενορίας.

 Το ζήτημα αυτό έχει αναπτυχθεί σωστά από τον έλληνα θεολόγο Χρήστο Γιανναρά:
   " Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή η προσωπική μας ύπαρξη πρέπει νάναι αγκυροβολημένη στην τοπική ενορία. Η αλήθεια της Εκκλησίας, η πραγματικότητα της σωτηρίας, η κατάργηση της αμαρτίας και του θανάτου, η νίκη πάνω στο παράλογο της ζωής και της ιστορίας- όλα αυτά για μας τους Ορθοδόξους πηγάζουν από την τοπική ενορία, την πραγματοποίηση του Σώματος του Χριστού και της Βασιλείας του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Η λειτουργική ενότητα του πιστού πρέπει νάναι αφετηρία για όλα τα πράγματα τα οποία ελπίζουμε:  η μεταμόρφωση της απρόσωπης ζωής των μαζών σε μια κοινότητα προσώπων, η αυθεντική και γνήσια (παρά η απλά και μόνο θεωρητική και νομική) τήρηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, η απελευθέρωση της εργασίας από τη δουλεία της απλής ανάγκης και η μεταμόρφωσή της σε μια υποχρέωση προσωπικής συμμετοχής και αδελφοσύνης.
 Μόνο η ζωή της ενορίας μπορεί να δώσει μια ιερατική διάσταση στην πολιτική, ένα προφητικό πνεύμα στην επιστήμη, φιλανθρωπικό περιεχόμενο στην οικονομία, μυστηριακό χαρακτήρα στην αγάπη. Έξω από την τοπική ενορία όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο απο αφηρημένες έννοιες, απλοικός ιδεαλισμός, συναισθηματικός ουτοπισμός. Μέσα όμως στην ενορία υπάρχει ιστορική πραγμάτωση, αληθινή ελπίδα, δυναμική εκδήλωση.
 Οι ενορίες μας σε μεγάλο βαθμό σήμερα αντιπροσωπεύουν ένα κοινωνικοθρησκευτικό ( μερικές φορές εθνικό και σωβινιστικό) φαινόμενο παρά μία εσχατολογική διάσταση".

  Ας θέσουμε λοιπόν στον εαυτό μας μερικές συγκεκριμένες ερωτήσεις:

 Τί είδους ενότητα υπάρχει τοπικά στη δική μου ενορία; Κατά πόσο η ενορία μου είναι ένα ζωτικό, δημιουργικό ευχαριστιακό κέντρο;

 Στην ενορία μου θεωρούμε τη Θεία Λειτουργία, και τις άλλες ενοριακές δραστηριότητες, σαν κάτι που προσφέρεται από τον ιερέα για τους ανθρώπους; Είναι ο ρόλος του λαικού απλά παθητικός; Ή μήπως αντικρύζεται η λειτουργική και ποιμαντική ζωή της ενορίας σαν μια δουλειά μοιρασμένη σ΄όλους, στην οποία  ιερέας και λαικοί έχουν διαφορετικές αρμοδιότητες, αλλά όπου δεν υπάρχουν θεατές, όπου συμμετέχουν όλοι οι  βαπτισμένοι χωρίς εξαίρεση; (Ας θυμηθούμε εδώ την κυριολεκτική σημασία της λέξης "λειτουργία": το έργο του λαού, ένα μοιρασμένο, συνεταιριστικό καθήκον). Σκεφτόμαστε μέσα στην ενορία μας το πνεύμα της συν-υπευθυνότητας;

 Τί δραστηριότητες υπάρχουν στην ενορία μου εκτός από την τέλεση των λειτουργικών ακολουθιών; Υπάρχουν περιπτώσεις όπου προσευχόμαστε όλοι μαζι με χαρακτήρα όχι λειτουργικό;

 Τί είδους υπηρεσίες είναι ιδιαίτερα ελεύθερες στην ενορία μου για τις γυναίκες;

 Και τί συνεισφέρω εγώ προσωπικά για την τοπική ενότητα της ενορίας μου;

Ναυτιλόμενος