Τιμώντας τους Κεκοιμημένους: Από το Ψυχοσάββατο μέχρι τις Παραδόσεις της Κίνας - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

 Τιμώντας τους Κεκοιμημένους: Από το Ψυχοσάββατο μέχρι τις Παραδόσεις της Κίνας

Αυτό το Σάββατο, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί συγκεντρώνονται στους ναούς για να τιμήσουν τους κεκοιμημένους συγγενείς και φίλους τους. Είναι το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής, μία ημέρα αφιερωμένη σε προσευχές υπέρ αναπαύσεως όλων των ψυχών. Οι πιστοί προσφέρουν κόλλυβα – βρασμένο σιτάρι με ζάχαρη, σταφίδες, ξηρούς καρπούς και ρόδι – σύμβολο της ανάστασης και της ζωής μετά τον θάνατο. Παράλληλα, μνημονεύονται τα ονόματα των κεκοιμημένων στην εκκλησία, μία πράξη μνήμης, προσευχής και αγάπης.

Παρόμοιες τελετουργίες μνήμης και σεβασμού συναντώνται και σε άλλους πολιτισμούς, όπως στην Κίνα, όπου η τιμή προς τους προγόνους αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πνευματικής και οικογενειακής ζωής. Εκεί, τρεις διαφορετικές εορτές είναι αφιερωμένες στους νεκρούς, διάσπαρτες μέσα στη διάρκεια του έτους.

Η πρώτη είναι το Qingming Festival, που γίνεται κάθε χρόνο μέσα στον Απρίλιο. Τότε, οι οικογένειες επισκέπτονται τους τάφους των προγόνων τους για να καθαρίσουν, να ανάψουν θυμιάματα και να προσφέρουν φαγητό και ποτά — όπως φρούτα, ρύζι, γλυκίσματα και τσάι. Καίνε επίσης χάρτινα «χρήματα» και αντικείμενα, τα οποία πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνται στον άλλο κόσμο. Όλα αυτά γίνονται ως ένδειξη σεβασμού και για να εξασφαλίσουν ευλογίες από τους προγόνους.

Κατά τον έβδομο σεληνιακό μήνα, μέσα στον Αύγουστο, εορτάζεται το Φεστιβάλ των Πεινασμένων Πνευμάτων (Hungry Ghost Festival). Σύμφωνα με την κινεζική παράδοση, αυτή την περίοδο οι ψυχές που δεν έχουν τιμηθεί σωστά επιστρέφουν στον κόσμο των ζωντανών. Οι άνθρωποι αφήνουν φαγητό έξω από τα σπίτια τους, καίνε χάρτινα αντικείμενα και «χρήματα», και οργανώνουν παραστάσεις στην ύπαιθρο — με τις μπροστινές θέσεις κενές, συμβολικά αφιερωμένες στα πνεύματα. Η γιορτή αυτή δίνει έμφαση στη φροντίδα των «ξεχασμένων» ψυχών, προσφέροντας ανακούφιση και ειρήνη.

Τέλος, το φθινόπωρο, τον ένατο σεληνιακό μήνα, Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, εορτάζεται το Φεστιβάλ των Προγόνων (Chongyang Festival ή Double Ninth Festival). Αν και είναι περισσότερο γνωστό ως ημέρα για τους ηλικιωμένους, έχει επίσης σχέση με την τιμή των νεκρών. Οικογένειες συχνά επισκέπτονται τους τάφους για δεύτερη φορά μέσα στο έτος, προσφέροντας κρασί από χρυσάνθεμα και φαγητό, ενώ παράλληλα ανεβαίνουν σε βουνά και λόφους, μια συμβολική πράξη για την υπέρβαση του θανάτου και τη σύνδεση με τον ουρανό και τις θεϊκές οντότητες του Ταοϊσμού.

Ανεξαρτήτως θρησκείας ή γεωγραφίας, φαίνεται πως ο σεβασμός προς τους νεκρούς αποτελεί ένα κοινό ανθρώπινο συναίσθημα. Είτε πρόκειται για κόλλυβα στους χριστιανικούς ναούς είτε για φρούτα στους κινεζικούς τάφους και καύση χάρτινων προσφορών, το ουσιαστικό νόημα παραμένει κοινό: η διατήρηση της μνήμης, η αναγνώριση της συνέχειας ανάμεσα στις γενιές, η πίστη στην μετά θάνατον ζωή.

Σε καιρούς που η καθημερινότητα μάς απορροφά, αυτές οι ημέρες μάς καλούν να σταθούμε με σεβασμό, να θυμηθούμε τους κεκοιμημένους μας, και να προσευχηθούμε για αυτούς.

Καλή Ανάπαυση σε όλους τους κεκοιμημένους. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος