Μνήμη του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά (18 Οκτωβρίου) - Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης

Λουκάς ο θείος Ευαγγελιστής, εκατάγετο μεν από την μεγάλην Αντιόχειαν, ιατρός ων και άκρος κατά την ζωγραφικήν τέχνην. Ήτον δε γυμνασμένος εις το άκρον και όλην την έξωθεν σοφίαν. Και πεπαιδευμένος την εβραϊκήν και την συριακήν διάλεκτον. Ούτος λοιπόν διατρίβωντας εις τας Θήβας της Βοιωτίας και ιατρεύων, κατά τους χρόνους του βασιλέως Τίτου Κλαυδίου εν έτει μβ’ [42], αντάμωσε τον Άγιον Απόστολον Παύλον. Και πιστεύσας εις τον Χριστόν, απέβαλε την πατρικήν πλάνην. Όθεν, από τότε αφήσας την ιατρείαν των σωμάτων, εμεταχειρίζετο την ιατρείαν των ψυχών. Κατά δε υπαγόρευσιν του Αποστόλου Παύλου, συνέγραψε και το εδικόν του άγιον Ευαγγέλιον και απέστειλεν αυτό προς τον ηγεμόνα της Αχαΐας Θεόφιλον, όστις επίστευσεν εις τον Χριστόν.

Έπειτα συνέγραψε και τας Πράξεις των Αποστόλων, και απέστειλεν αυτάς εις τον ίδιον Θεόφιλον. Αφ’ ου δε εχωρίσθη από τον Παύλον, επεριπάτησεν εις όλην την Ελλάδα, κηρύττων το Ευαγγέλιον του Χριστού. Πηγαίνωντας δε πάλιν εις τας Θήβας της Βοιωτίας, ως λέγουσιν, εκεί εν ειρήνη ανεπαύθη, ων ογδοήκοντα χρόνων γέρωντας.

Μετά θάνατον δε, θέλωντας ο Θεός να δοξάση τον θεράποντα και υπηρέτην του τούτον Λουκάν, έβρεξεν επάνω εις τον τάφον του κολλούρια, εις σημείον της ιατρικής τέχνης του. (Κολλούριον δε, είναι ένα ιατρικόν κατεσκευασμένον από ροδόσταγμα και άλλα είδη, βοηθιτικόν εις τους βεβλαμμένους οφθαλμούς.) Όθεν εκ της αιτίας ταύτης, έγινεν ο τάφος του θείου Αποστόλου γνωριμώτερος εις όλους τους ανθρώπους. Ο δε Κωνστάντιος, ο υιός του Μεγάλου Κωνσταντίνου, μετέφερεν από τας Θήβας εις την Κωνσταντινούπολιν το λείψανον του Αποστόλου τούτου, δια μέσου του Αγίου Αρτεμίου του μεγάλου δουκός της Αιγύπτου και Μάρτυρος. Και απεθησαύρισεν αυτό εν τω Ναώ των Αγίων Αποστόλων υποκάτω εις την Αγίαν Τράπεζαν, μαζί με τα τίμια λείψανα Ανδρέου και Τιμοθέου των Αποστόλων. (Η δε των λειψάνων του Λουκά κατάθεσις εορτάζεται κατά την εικοστήν Ιουνίου.)

Λέγουσι δε, ότι ο Λουκάς ούτος, πρώτος εζωγράφησε τρεις εικόνας της Κυρίας Θεοτόκου, φερούσας εν αγκάλαις τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, από κηρί και μαστίχην και χρώματα. Τας οποίας επρόσφερεν εις αυτήν έτι ζώσαν επί της γης. Δια να μάθη ανίσως ήτον αρεσταί εις αυτήν. Η δε Μήτηρ του Κυρίου απεδέξατο αυτάς, και είπεν· «Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών». Ωσαύτως δε εζωγράφησε και τας εικόνας των Αγίων Αποστόλων των Κορυφαίων. Και από τον καιρόν εκείνον, διεδόθη εις τον κόσμον το τοιούτον καλόν και ευσεβές και πάντιμον έργον, το να ζωγραφίζωνται δηλαδή αι των Αγίων εικόνες.

Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης