Θα μπορούσε η Γέννηση του Χριστού να συμβεί τον Δεκέμβριο; - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Θα μπορούσε η Γέννηση του Χριστού να συμβεί τον Δεκέμβριο;

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

Κάποιοι υποστηρίζουν πως δεν είναι δυνατόν ο Ιησούς να γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου και γενικά μέσα στον χειμώνα. Επικαλούνται δύο επιχειρήματα: πρώτον, ότι τον χειμώνα οι βοσκοί δεν θα μπορούσαν να φυλάνε τα κοπάδια τους στους αγρούς, και δεύτερον, ότι η απογραφή που διέταξε ο Καίσαρας Αύγουστος δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε περίοδο ψύχους. Επομένως, λένε, η Γέννηση συνέβη την άνοιξη ή το καλοκαίρι. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;

Οι Ποιμένες και ο χειμώνας στην Ιουδαία

Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο (2:8) διαβάζουμε: «Καὶ ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες καὶ φυλάσσοντες φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν».

Η λέξη ἀγραυλῶ σημαίνει «διανυκτερεύω στο ύπαιθρο», παράγωγο των λέξεων ἀγρός και αὐλή. Συνεπώς, το “ἀγραυλούντες” δηλώνει απλώς ότι οι ποιμένες έμεναν έξω τη νύχτα, κοντά στα κοπάδια τους για να τα προστατεύουν. Δεν υπονοεί ότι κοιμούνταν εντελώς απροστάτευτοι στο ύπαιθρο, αλλά ότι βρίσκονταν εκτός κατοικημένων περιοχών.

Η Ιουδαία ήταν κτηνοτροφική περιοχή σε μεγάλο βαθμό. Ο Ιώσηπος Φλάβιος αναφέρει πως υπήρχαν χειμερινά και θερινά καταλύματα, ενώ η Μισνά καταγράφει ότι οι ποιμένες μετέφεραν τα κοπάδια τους αναλόγως του καιρού, αλλά δεν διέκοπταν ποτέ την εργασία τους.

Κοντά στη Βηθλεέμ υπήρχαν κυρίως κοπάδια ζώων τα οποία προορίζονταν για τις θυσίες του Ναού των Ιεροσολύμων· πρόβατα που έπρεπε να είναι χωρίς ελάττωμα και τα οποία φυλάσσονταν καθ’ όλον τον χρόνο. Οι βοσκοί, λοιπόν, ήταν μόνιμα εγκατεστημένοι στην ύπαιθρο των γύρω λόφων. Η φύλαξη τη νύχτα, ακόμη και τον χειμώνα, ήταν αναγκαιότητα.

Αρχαιολογικά ίχνη σε στάβλους της εποχής (όπως στη Βηθσαϊδά και στη Βηρσαβεέ) αποκαλύπτουν ημισπηλαιώδεις κατασκευές που προστάτευαν ανθρώπους και ζώα από βροχή και ψύχος – κάτι που εξηγεί γιατί ήταν εφικτό οι ποιμένες της Βηθλεέμ να φύλαγαν τα κοπάδια στην ύπαιθρο την διάρκεια του χειμώνα.

Οι επιστημονικές μελέτες παλαιοκλίματος δείχνουν πως κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. το κλίμα της Νότιας Παλαιστίνης ήταν παρόμοιο ή ελαφρώς θερμότερο από το σημερινό. Οι θερμοκρασίες στα υψίπεδα της Βηθλεέμ τον Δεκέμβριο κυμαίνονταν γύρω στους 5–12 °C, με ήπιες βροχοπτώσεις και ελάχιστο χιόνι. Οι νύχτες ήταν δροσερές αλλά όχι απαγορευτικές για ανθρώπους ή κοπάδια, ειδικά κοντά σε πρόχειρα καταλύματα ή φωτιές. Αυτό το εύκρατο περιβάλλον επιτρέπει να θεωρηθεί πολύ πιθανή η διανυκτέρευση ποιμένων υπαίθρια ακόμη και σε χειμερινούς μήνες.

Η Απογραφή και ο χειμώνας

Η ένσταση ότι «δεν θα μπορούσε να γίνει απογραφή τον χειμώνα» δεν βρίσκει στήριξη στις ιστορικές πηγές. Ο Ιώσηπος και οι ρωμαίοι ιστορικοί Σουετώνιος και Τάκιτος αναφέρουν πως οι απογραφές γίνονταν όποτε διέταζε η διοίκηση, χωρίς να ληφθεί υπόψη συγκεκριμένος μήνας ή εποχή.

Από την Αίγυπτο διαθέτουμε παπύρους απογραφών που πραγματοποιήθηκαν άλλοτε τον Σεπτέμβριο, άλλοτε τον Ιανουάριο, άλλοτε τον Μάιο. Δηλαδή, οι ρωμαϊκές απογραφές δεν εξαρτιόνταν από τις καιρικές συνθήκες, αλλά από τη διαθεσιμότητα των τοπικών αρχών και των φορολογικών διοικητών. Η Ιουδαία, με κλίμα ήπιο και καλούς δρόμους, δεν αποτελούσε εξαίρεση.

Οι απογραφές του ρωμαϊκού κράτους δεν διενεργούνταν μέσα σε μία μέρα ούτε σε συγκεκριμένη εποχή, αλλά αποτελούσαν χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες που διαρκούσαν συχνά πολλούς μήνες – ακόμη και χρόνια. Οι πολίτες καταχωρίζονταν σταδιακά, ανά περιοχές, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των τοπικών αρχών και την πρόοδο της συγκέντρωσης των φορολογικών στοιχείων. Από σχετικές μαρτυρίες διαπιστώνουμε ότι υπήρχαν διάφορες φάσεις: κατάρτιση μητρώων, μετακινήσεις, έλεγχος, φορολογική τακτοποίηση. Έτσι, μια απογραφή μπορούσε να ξεκινήσει σε ορισμένες επαρχίες το φθινόπωρο και να συνεχιστεί τον χειμώνα ή την άνοιξη χωρίς καμία δυσκολία λόγω καιρού.

***

Could the Birth of Christ Have Occurred in December?

Some claim that it is impossible for Jesus to have been born on December 25—or at any time during winter. They appeal to two main arguments: first, that during the winter shepherds could not have been keeping their flocks outdoors, and second, that the census ordered by Emperor Augustus could not have taken place in cold weather. Therefore, they argue, the Nativity must have occurred in spring or summer. But is that really the case?

The Shepherds and Winter in Judea

In the Gospel of Luke (2:8) we read: “And there were shepherds living out in the fields nearby, keeping watch over their flocks at night.”

The Greek verb ἀγραυλῶ means “to spend the night in the open air” and derives from agros (“field”) and aulē (“courtyard, fold”). The expression ἀγραυλοῦντες therefore simply indicates that the shepherds remained outside at night near their flocks to protect them. It does not imply that they slept completely unprotected, but rather that they stayed outside inhabited areas.

Judea was largely a pastoral region. The Jewish historian Flavius Josephus mentions that shepherds had both winter and summer shelters, while the Mishnah records that they moved their flocks according to the weather but never ceased their work.

Near Bethlehem, most of the herds were animals destined for the Temple sacrifices in Jerusalem—sheep without blemish that were kept under watch throughout the entire year. The shepherds, therefore, lived permanently in the surrounding countryside, and night watch, even in winter, was a necessity.

Archaeological traces of stables from that period (for example, in Bethsaida and Beersheba) reveal semi‑cave structures that sheltered both people and animals from rain and cold—explaining how the shepherds of Bethlehem could feasibly guard their flocks outdoors during the winter season.

Scientific paleoclimate studies indicate that during the first century A.D., the climate of southern Palestine was similar to or slightly warmer than today. Temperatures in the Bethlehem highlands in December ranged around 5–12 °C (41–54 °F), with mild rainfall and very little snow. Nights were cool but not prohibitive for humans or livestock, especially near simple shelters or fires. Such a temperate environment makes it quite plausible that shepherds could spend the night in the open air even during winter months.

The Census and the Winter Season

The objection that “a census could not have been conducted in winter” finds no support in historical sources. Josephus, as well as the Roman historians Suetonius and Tacitus, state that censuses were held whenever the administration ordered them, without reference to a specific month or season.

From Egypt we possess papyri of censuses carried out in September, January, and May alike. In other words, Roman censuses did not depend on weather conditions but on the availability of local officials and fiscal administrators. Judea, with its mild climate and good roads, was no exception.

Roman censuses were neither one‑day events nor confined to a particular season; they were lengthy administrative processes often lasting many months—or even years. Citizens were registered gradually, region by region, according to the progress of record‑keeping and the local authorities’ schedule.

Contemporary evidence shows several stages: compilation of household lists, travel to designated centers, verification procedures, and taxation arrangements. Thus, a census might begin in some provinces in autumn and continue through winter or spring without any difficulty due to weather.