Καμμιά δοκιμασία για τις χειροτονίες;

Πρόσεχε! Λέει ο Παύλος στο μαθητή του Τιμόθεο και επίσκοπο Εφέσου (Α' Τιμ. ε' 22). Από αυτό το «Πρόσεχε» εξαρτώνται όλα τα «Πρόσχωμεν» της λειτουργικής μας ζωής. Όταν ένα θαυμάσιο εργαλείο το εμπιστεύεσαι στα χέρια ενός παιδιού, ή ακόμα ενός αδιάφορου, ή, το και χειρότερο, στα χέρια ενός «ατζαμή», όχι μόνο δεν θα καλλιτεχνήση, αλλά και θα .. , κατακρεουργήση!
Το εργαλείο, που λέγεται ιερωσύνη, σε ποιόν το εμπιστεύονται; Είναι τρομακτικό ερώτημα. Διότι αυτό το εργαλείο της χάριτος και μεγαλουργεί και καταστρέφει. Και τελετουργεί το μυστήριο της σωτηρίας στις ψυχές των χριστιανών, αλλά και κατακρεουργεί την πίστι και σκοτώνει την ελπίδα.
Η ευθύνη για τις απρόσεκτες χειροτονίες βαρύνουν τον χειροτονούντα, αλλά και τον χειροτονούμενο. 'Όταν ένας καθηγητής π .χ. «τα παίρνη» και χαρίζη πτυχίο ιατρικής σε αστοιχείωτο φοιτητή, δεν φταίει μόνο αυτός. Φταίει κι ο φοιτητής, που προσέτρεξε στον εύκολο τρόπο ν' αρπάξη το πτυχίο. ώστε να πλουτίζη σκοτώνοντας ουσιαστικά τους αρρώστους.

Ο ευκολώτερος τρόπος σήμερα για ένα παιδί να διοριστή αμέσως, να τα «κονομάη», να επιδεικνύεται, να γίνεται «καριερίστας» είναι η χειροτονία! Βρίσκει ένα δεσπότη (κι υπάρχουν δυστυχώς αρχετοί τέτοιοι δεσποτάδες κι εδώ και στα «κλίματα» άλλων τοπικών εκκλησιών) και χειροτονείται στο "τάχα-τάχα". Ο δεσπότης δεν νοιάζεται ούτε για την ηλικία, ούτε για το ήθος και την πνευματική ζωή, ούτε για τη μόρφωσι, ούτε για την ταπείνωσι και το φόβο του Θεού.
Ο νεαρός χειροτονείται. Σε ηλικία 20 ετών παίρνει ένα χαρτί, που λέγεται «χειροτονητήριο» και μ' αυτό διορίζεται αμέσως ... δημόσιος υπάλληλος! Τι; Κορόιδο είναι σαν τον αδελφό του ή το συμμαθητή του, που τρώνε τόσα χρόνια στις σπουδές και θα φτάσουν στα τριάντα χρόνια για ν' αγωνιστούν μεσώ ΑΣΕΠ να διοριστούν; Αυτός είναι ο έξυπνος. Στα 20 του χρόνια δημόσιος υπάλληλος!
Ζημιώνεται φυσικά και το κράτος.
Αλλ’ απείρως περισσότερο ζημιώνεται το έργο της Εκκλησίας. Εμπιστευόμαστε την οικοδομή των πιστών σ' εργάτη «ατζαμή»! Λέει ο ιερός Χρυσόστομος για την εγκληματική εμπιστοσύνη, που δείχνουν μερικοί επίσκοποι σε ανώριμα (το ολιγότερο) παιδάκια: «Πώς ουκ άτοπον, εις μεv οικίαν νεώνητον οικέτην μη πρότερον εγχειρίζεσθαί τι των ένδον, πριν αν δια πολλής της πείρας της αυτού γνώμης πολλά τεκμήρια δω, εις δε την Εκκλησίαν του Θεού έξωθεν εισελθόντα εις τους πρώτους ευθέως κατατάττεσθαι;» (Ε.Π.Ε. 23,292). Μετάφρασις: Ένα σπίτι δεν το εμπιστευόμαστε σε νεοφερμένο υπηρέτη, προτού δοκιμαστή και δώση σημάδια καλού χαρακτήρα. Και στην έκκλησία αφήνουμε να κατατάσσεται στους προεστώτες κάποιος που μόλις τώρα ήρθε στην πίστι;
Φυσικά την πρώτη ευθύνη φέρει ο επίσκοπος. Το κυριώτερο έργο του είναι το «Πρόσχωμεν» των χειροτονιών. Άραγε έλαβε ποτέ στα σοβαρά υπ' όψιν το σχετικό «Πρόσχωμεν» του αποστόλου Παύλου; «Χείρας ταχέως μηδενί επιτίθει, μηδέ κοινώνει αμαρτίαις αλλοτρίαις. Σεαυτόν αγνόν τήρει» (Α' Τιμ. ε' 22). Δηλαδή: «Χέρια να μη βιάζεσαι να επιθέτης σε κανένα για χειροτονία, για να μη γίνεσαι έτσι συμμέτοχος σε ξένες αμαρτίες. Να διατηρής τον εαυτό σου καθαρό»
Ευλαβής επίσκοπος πριν από τριάντα περίπου χρόνια, βρισκόταν στο κρεββάτι του πόνου, αφού είχε παραίτηθη των Μητροπολιτικών του καθηκόντων. Και συχνά τον έβλεπαν να κλαίη. Στην ερώτησι, «γιατί κλαίτε;», απαντούσε: «Δεν ξέρω για ποιες απ' τις χειροτονίες μου με τιμωρεί ο Θεός»!
Ευθύνη έχουν και οι χειρoτoνoύμενoι, που σπεύδουν προς την ιερωσύνη, κινούμενοι από χθαμαλά ελατήρια. Λέει σχετικά ο ιερός Χρυσόστομος: «Μη μοι είπης, ότι ο πρεσβύτερος ήμαρτε, μηδέ ότι ο διάκονος πάντων τούτων επί την κεφαλήν των χειροτονησάντων αι αιτίαι φέρονται ... Ώσπερ τας έξωθεν αρχάς ούτω και τούτων διώκομεν. Ίνα γαρ δοξασθώμεν, ίνα τιμηθώμεν παρά ανθρώποις, απολλύμεθα παρά τω Θεώ» (ΕΠΕ. 15.110). Μετάφρασις: Μη μου πης, ότι ο πρεσβύτερος αμάρτησε η ο διάκονος. Οι κατηγορίες εναντίον όλων αυτών πέφτουν πάνω στην κεφαλή εκείνων που τους χειροτόνησαν ... Δυστυχώς και την ιερωσύνη την βλέπουμε όπως όλες τις άλλες Εξουσίες. Την επιδιώκουμε! Και προκειμένου να δοξαστούμε και τιμηθούμε απ' τους ανθρώπους, χανόμαστε για το Θεό.
Και μόνο, που κάποιος ζητάει να χειροτονηθή, «ελαφρά. τη συνειδήσει», και μόνο γι' αυτό ο επίσκοπος δεν σπεύδει. Δεν χειροτονεί, για να ικανοποίηση το αίτημα υποψηφίου. Ούτε χειροτονεί, γιατί υπάρχουν κενά. Το μεγαλύτερο κενό βρίσκεται στην ύπαρξι του κούφου και κενόδοξου υποψηφίου, που δεν έχει καμιά συναίσθησι του βάρους και της ευθύνης. Στα εφημεριακά «κενά» στέλνουμε τα υπαρξιακά «κενά», για να γίνη ύστερα το κενό στην ενορία ... χάος και γκρεμός!
Ευθύνη έχουν και οι χριστιανοί, που σπεύδουν να δουν ως θέαμα («εφέ»!) μία χειροτονία, να φωνάξουν «Άξιος!», να χειροκροτήσουν και να ... κεραστούν για το γεγονός! Η μετοχή του λαού σε μία χειροτονία είναι τριπλή: Μετέχει ενεργώς στην εκλογή του κληρικού. Προσεύχεται να χαρίζη ο Θεός στην Εκκλησία του αγίους κληρικούς. Συλλειτουργεί ατό μυστήριο και με τη συνειδητή ψήφο εμπιστοσύνης, όπως ουσιαστικά μεταφράζεται το «Άξιος»! Τονίζει ο Χρυσόστομος: «ο μέλλων χειροτονείν και τας των πιστών ευχάς καλεί, και αυτοί επιψηφίζονται και επιβοώσιν άπερ ίσασιν οι μεμυημένοι» (Ε.Π.Ε. 19,484). Μετάφρασις: Εκείνος, που χειροτονεί, ζητάει και τις ευχές των πιστών. Κι αυτοί εγκρίνουν την επιλογή και επιδοκιμάζουν φωναχτά, κάτι, που είναι γνωστό στους μυημένους.
Το όλο θέμα των χειροτονιών το λύνουν δύο λέξεις Φόβος και δοκιμασία.
Από πλευράς υποψηφίου, ο φόβος.
'Από πλευράς επισκόπου, χειροτονούντος, η δοκιμασία. Σε δοκιμασμένους εμπιστεύεται η Εκκλησία το έργο της διακονίας (Β' Κορ. θ' 13).
Υπάρχουν επίσκοποι, που δεν περνoύν τους υποψηφίους κληρικούς ούτε από «χοντρό κόσκινο». Για κανένα προσόν δεν ενδιαφέρονται. Ούτε καν για το ... φυσικό προσόν, που κάθε άντρας έχει! Κάποτε μάλιστα προείδοποιουνται για το πόσο «μαμάκιας» και θηλύφωνος και θηλυπρεπής είναι ο νεαρός, και καμμιά σημασία δεν δίνουν. Δεν «χαμπαρεύουν» τάχατες, η δεν θέλουν να «χαμπαρεύουν»;
Όσοι επίσκοποι έχουν βαθειά συνείδησι της αποστολής τους (και είναι, δόξα τω Θεώ, πολλοί), ας ακούσουν όσα ο ιερός Χρυσόστομος λέει: «Μη εκ πρώτης δοκιμασίας, μηδέ δευτέρας, μηδέ τρίτης, αλλά πολλάκις περισκεψάμενος καί ακριβώς εξετάσας. Ου γαρ ακίνδυνον το πράγμα» (Ε.Π.Ε. 23,408). Μετάφρασις: Να χειροτονής όχι με την πρώτη δοκιμασία, ούτε με τη δεύτερη, ούτε με την τρίτη, αλλ' αφού το σκεφτής πολλές φορές και εξετάσης το πράγμα με προσοχή. Διότι είναι επικίνδυνη η υπόθεσις.

Περιοδικό «Ιωάννης ο Βαπτιστής»