Ὁ θαυμαστός ἐπίλογος μιᾶς ὑπέροχης ζωῆς - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Πρό τῶν Φώτων

Ὁμιλία εἰς τόν Ἀπόστολον

Ὁ θαυμαστός ἐπίλογος μιᾶς ὑπέροχης ζωῆς

 (Β´Τιμ. δ´5-8)

˜˜˜˜˜˜˜˜

Α΄ «Κακοπάθησον»

Β΄ «Σπονδή» ἱερή

˜˜˜˜˜˜˜˜

  Κλεισμένος στή φυλακή τῆς Ρώμης βρίσκεται ὁ μεγάλος Ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν, ὁ θεῖος Παῦλος. Ἡ ἡμέρα πού θά κλείσει τό γεμάτο ἀπό δραματικές σελίδες βιβλίο τῆς ἡρωϊκῆς ζωῆς του εἶναι χρονικά πολύ κοντά. ῾Ἡ ἐλεύθερη ψυχή τοῦ «ἁλυσοδεμένου ἐλευθερωτοῦ» δίνει ἐντολή στό ἁλύσοδεμένο του χέρι νά πάρει τή γραφίδα καί νά γράψει ὅ,τι θά τοῦ ὑπαγορεύσει ἡ φλεγόμενη ἀπό ἀγάπη στόν Χριστό καρδιά του. Ἡ γραφίδα κινεῖται γοργά στόν πάπυρο κι ἀποτυπώνει τόν ἀπολογισμό τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του. Ἀποδέκτης τῆς ἐπιστολῆς τοῦ μεγάλου πυρπολητῆ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ ἀγαπημένος του Μαθητής Τιμόθεος, Ἐπίσκοπος Ἐφέσου, ἀλλά καί ὅλοι οἱ πιστοί διά μέσου τῶν αἰώνων. Τό κείμενο πού βγῆκε εἶναι ὁ ἀπολογισμός τοῦ ἔργου του. Σύντομος, ἁπλός, ἀλλά καί κοσμοϊστορικός. Εἶναι μιά ὁμολογία.

Ἕνας θρίαμβος ἑνός ἔνδοξου παρόντος, ἑνός ἁγίου παρελθόντος καί ἑνός μακαρίου μέλλοντος.

*****

Α΄ «Κακοπάθησον»

          Στήν ἀρχή τῆς περικοπῆς πού ἀκούσαμε κατά τή Θεία Λειτουργία καί πρίν νά παρουσιάσει τόν ἀπολογισμό τῆς ἔνδοξης ζωῆς του, δίνει νουθεσίες καί συμβουλές. Προβαίνει σέ παροτρύνσεις καί συστἀσεις στόν Τιμόθεο καί τοῦ λέγει: «Παιδί μου, Τιμόθεε, «νῆφε ἐν πᾶσι». Πρόσεχε ἄγρυπνα ὅλα ὅσα σοῦ παρουσιάζει τό ποιμαντικό σου ἔργο. «Κακο­πά­θησον». Κοπίασε, κάνε ἔργο εὐαγγελιστοῦ, ὁλοκλή­ρωσε μέ ἐπιτυχία τή διακονία πού σοῦ ἀνατέθηκε στήν Ἐκκλησία».

          Νήψη λοιπόν, ἐγρήγορση, ἄγρυπνη προσοχή ἀπαιτεῖ ἀπό τόν Μαθητή του ὁ Ἀπόστολος. Μιάν ἀρετή, ἕνα ὅπλο στόν ἀγώνα τόν πνευματικό καί τόν ποιμαντικό γιά τήν ὁποία μᾶς δόθηκε παλαιότερα ἡ εὐκαιρία νά μιλήσουμε. Τώρα θά σταθοῦμε στό δεύτερο ρῆμα τῆς ἀποστολικῆς περικοπῆς τό· «κακο­πάθησον», δηλαδή κοπίασε. Ἡ κακοπάθεια πού θά πρέπει νά διακρίνει τόν ἐργάτη τῆς Ἐκκλησίας. Ἄν ὁποιαδήποτε ἀνθρώπινη προσπάθεια προϋποθέτει διάθεση ἀγωνιστική καί καταβολή κόπων καί θυσιῶν, πολύ μεγαλύτερο ἀγώνα καί πολύ περισσό­τερους κόπους ἀπαιτεῖ τό ἔργο τοῦ Θεοῦ, τό ὁποῖο ἀναλαμβάνουν  νά ὑπηρετήσουν οἱ ποιμένες τῆς Ἐκ­κλησίας. Κακοπάθεια σημαίνει νά σηκώνει ὁ ἐργάτης τῆς ἐκκλησίας μέ γενναιότητα τούς κόπους τοῦ χριστιανικοῦ ἀγώνα, χωρίς νά δειλιάζει ἤ νά κάμ­πτεται οὔτε στό ἐλάχιστο τό ἀγωνιστικό του φρόνη­μα. Νά εἶναι ὁλοκληρωτικά ἀφωσιωμένος στόν Κύρι­ον Ἰησοῦν χριστόν γιά νά καταστεῖ ἄξιος τῆς δεσποτικῆς τιμῆς.

          Ἡ σπουδαία αὐτή προτροπή πρός τόν Τιμόθεο ἰσχύει γιά μᾶς τούς πιστούς τοῦ 21ου αἰώνα. Τό «κακοπάθησον» θά πρέπει νά ἠχήσει ἔντονα μέσα μας. Νά τονώσει τό πεσμένο ἴσως φρόνημά μας. Νά νευρώσει τήν ψυχή μας. Νά μᾶς παρακινήσει νά εἴ­μαστε πιό πρόθυμοι γιά ἀγώνες καί θυσίες γιά τόν Χριστόν μας.

Βέβαια δέν χωρεῖ σύγκριση καί παραλληλισμός μεταξύ μεταξύ τῶν κακοπαθειῶν καί τῶν θυσιῶν στίς ὁποῖες ἐκαλοῦντο οἱ πρῶτοι χριστιανοί καί τῶν ἐλαφρῶν καί ἐλάχιστων δυσκολιῶν πού ἀντιμετω­πίζουμε οἱ σύγχρονοι πιστοί. Καί θά ἦταν ἐντροπή νά παραλληλίζαμε τούς ἑαυτούς μας μέ τούς ἥρωες καί ὁμολογητές χριστιανούς τῶν πρώων αἰώνων. Ὡστόσο ἡ χριστιανική ζωή, ὅταν θέλει κανείς νά τήν ζήσει χωρίς ἀβαρίες, νοθεύσεις καί συμβιβασμούς δέν εἶναι βέβαια περίπατος σέ εὐρύχωρο καί ἄνετο δρόμο. Κοστίζει σ᾽ἐκεῖνον πού ἀκολουθεῖ τόν στενό δρόμο τοῦ καθήκοντος, τῆς θυσίας καί τῆς ταπεί­νωσης γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Καί συνεπάγεται καί σήμερα κάποιες στερήσεις καί δυσχέρειες, ταλαι­πωρίες καί θυσίες.

Ἑπομένως ὁ σημερινός πιστός χριστιανός, ἐάν θέλει νά εὐαρεστεῖ στόν Ἅγιο Θεό ὁ Ὁποῖος τόν ἐστρατολόγησε κάτω ἀπό τήν αἱματοβαμμένη σημαία Του - αἱματοβαμμένη μέ τό τίμιο αἷμα του καί τά αἵματα τῶν μαρτύρων - ὀφείλει νά εἶναι ἕτοιμος νά κακοπαθήσει γιά τόν Χριστό. Νά εἶναι πρόθυμος νά διωχθεῖ καί νά συκοφαντηθεῖ. Ὁ πιστός στό θέλημα τοῦ Θεοῦ οἰκογενειάρχης, ὁ πιστός στό δρόμο τοῦ καθήκοντος ὑπάλληλος, ὁ πιστός στόν εὐαγγελικό νόμο νέος. Νά εἶναι ἀποφασισμένος νά ταλαιπωρηθεῖ οὕτως ἤ ἀλλως καί νά θυσιαστεῖ γιά τόν Κύριο.

Γιά νά φθάσει ὅμως στό σημεῖο αὐτό, πρέπει νά ἀκολουθεῖ τόν Χριστόν, ὅπως ὁ στρατιώτης ἄνευ ὅρων. Μέ αὐταπάρνηση καί φλόγα ψυχῆς. Μέ πίστη καί ἀγάπη τέλεια. Ἀκόμη θά πρέπει νά εἶναι ἐλεύθερος ἀπό πάθη καί στήν καθημερινή του ζωή ἀγωνιστής. Νά ἔχει χαρακτήρα γυμνασμένο καί σκληραγωγημένο. Νά ἔχει ἐπάνω του κάτι ἀπό τήν ἀποφασιστικότητα, τήν πνοή, τόν ἐνθουσιασμό καί τό ἀδούλωτο φρόνημα τῶν μαρτύρων. Καί κυρίως νά παίρνει δύναμη ἀπό τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ.

 Τέλος ὁ Τιμόθεος προτρέπεται νά «πληροφορήσει τή διακονία του». Νά φέρει σέ πέρας, νά ὁλοκλη­ρώσει  τή διακονία πού τοῦ εἶχεν ἀνατεθεῖ. Ἡ ἔννοια τοῦ ρήματος «πληροφορῶ» ἐδῶ ἔχει τήν ἔννοια ἐκπληρώνω, ὁλοκληρώνω. Καί κάθε πιστός καλεῖται νά ἐκπληρώσει κάποια διακονία, κάποιο ἔργο στή ζωή του. Ὁ ἐκπαιδευτικός, ὁ γιατρός, ὁ ὑπάλληλος, ὁ ἔμπορος. Ὅλοι καλούμεθα νά διακονήσουμε τόν συνάνθρωπό μας ἀκόμη καί μέ τό ἐπάγγελμα πού ἀσκοῦμε.

Στή συνέχεια ὁ ἅγιος Ἀπόστολος στρέφει τον λόγο στόν ἑαυτό του. Μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύμα­τος ἔχει τή δυνατότητα νά προβλέπει τόν μαρτυρικό του θάνατο πού ἦταν χρονικά πολύ κοντά. Ἐκφρά­ζοντας τό μυστήριο τοῦ θανάτου του καί τή σημασία αὐτοῦ τοῦ θανάτου χρησιμοποιεῖ δύο εἰκόνες πού τοῦ εἶναι πολύ προσφιλεῖς.

*****

Β΄ «Σπονδή» ἱερή

*****

          Ἡ πρώτη εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς σπονδῆς πού προσφερόταν  στά χρόνια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης κατά τήν ὥρα τῶν θυσιῶν. Ὅπως ἀκριβῶς ἔχυναν πάνω στίς θυσίες σπονδές οἴνου, νεροῦ ἤ λαδιοῦ (Ἐξόδ. κθ´40, Ἀριθμ. ιε´1-10· κη´ 7), ἔτσι καί τό αἷμα τοῦ Ἀποστόλου ἐπρόκειτο νά χυθεῖ σπονδή στόν Ἰησοῦν Χριστόν κατά τήν ὥρα τῆς μαρτυρικῆς του θυσίας. Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος προτιμᾶ νά χρησιμο­ποιήσει τό ρῆμα «σπένδομαι» ἀντί τοῦ «θύομαι». Καί τό κάνει αὐτό γιά τό ρῆμα σπένδομαι εἶναι πιό ταιριαστό ἀπό τό θύομαι, θυσιάζομαι. «Τῆς μέν γάρ θυσίας», λέγει ἕνας ἑρμηνευτής, «μέρος τι μόνο τῷ Θεῷ  ὡς θυμίαμα ἀφιεροῦτο, ἡ δέ σπονδή ἅπασα αὐτῷ  ἀφιέρωτο». Στή θυσία σύμφωνα μέ τόν πα­λαιό Νόμο, ἕνα μόνο  μέρος ἀφιερωνόταν σάν θυ­μίαμα στόν Θεό (ἐπειδή ἕνα μέρος ἀπ᾽αὐτήν ἔπαιρνε καί ὁ ἱερεύς) · ἀντίθετα ἡ σπονδή ἦταν ἀφιερωμένη ὁλόκληρη στόν Θεόν.

          Ἡ δεύτερη εἰκόνα εἶναι ἐκείνη τῆς ἀναχώ­ρησης, καί εἶναι ἴσως ἐμνευσμένη ἀπό τό καράβι πού λύνει τά παλαμάρια καί ξεκινᾶ γιά τό ταξίδι του· ἴσως καί ἀπό τούς στρατιῶτες πού μαζεύουν τίς σκηνές καί διαλύουν τό στρατόπεδό τους γιά νά μετασταθμεύσουν κάπου ἀλλοῦ.

          Μέχρι τώρα, λέγει στόν Τιμόθεο, ἔστω καί ἀπό μακρυά μέ εἶχες σύμβουλο καί καθοδηγητή. Ἀλλά τώρα μέ χάνεις. Τώρα χύνω τό αἷμα μου σπονδή καί προσφέρω τή ζωή μου θυσία στόν Θεό, καί φεύγω ἀπό τόν κόσμο αὐτό. Πλησιάζει ἡ ὥρα τοῦ μαρτυρι­κοῦ μου θανάτου καί φεύγω γιά τήν ἄλλη ζωή.

          Τό αἷμα λοιπόν τῶν μαρτύρων εἶναι θυσία στόν Θεό. Ἄν δέν εἶναι θυσία ἐξιλαστήριος, εἶναι ὅμως θυσία εὐγνώμονος ἀναγνωρίσεως καί εὐχαρι­στίας στή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀλήθειά Του. Βλέπουμε μέ πόση χαρά ὁμιλεῖ γιά τόν ἐπικείμενο θάνατό του. Ἔτσι γίνεται ὅμως μέ κάθε ἀγαθό καί ἐνάρετο ἄνθρωπο. Ὁ θάνατος εἶναι ἀπόλυσή του ἀπό τή φυλακή τοῦ παρόντος κόσμου καί ἀναχώρη­σή του γιά ἄλλο κόσμο. Κόσμο τῆς ἀνάπαυσης καί τῆς χαρᾶς.

          «Ἐγώ γάρ ἤδη σπένδομαι καί ὁ καιρός τῆς ἐμῆς ἀναλύσεως ἐφέστηκεν». Τέρμα ζωῆς. Ἔνδοξο τέρμα ἔνδοξης ζωῆς. Μαρτυρικός θάνατος μαρτυρι­κῆς ζωῆς.

          Ὁ Παῦλος κλήθηκε στόν ἀγώνα καί τόν ἀνέ­λαβε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς του. Μέσα ἀπό ἀναρίθμητους κόπους περιέτρεξε Ἀνατολή καί Δύση καί μέ ἀναρίθμητους θανάτους ἐκήρυξε τό Εὐαγ­γέλιο τοῦ Χριστοῦ. Ἀγωνίσθηκε μέ τόση αὐταπάρ­νηση καί αὐτοθυσία, ὥστε προκάλεσε τόν τρόμο τῶν δαιμόνων καί τόν θαυμασμό τῶν ἀγγέλων. Ὅλο δυσκολίες, ἀντιδράσεις καί πολεμική εὕρισκε στόν δρόμο του ὁ Ἀπόστολος ἀπό ἄπιστους καί πιστούς, ἀπό Ἰουδαίους καί χριστιανούς. Ἀλλά δέν κάμφθηκε. Δέν ὀλιγοψύχησε, οὔτε ὀπισθοχώρησε. Δέν παρέδω­κε τά ὅπλα. Τράβηξε μπροστά ἀποφασιστικά, θαρρα­λέα καί τολμηρά. Κι ἔφθασε στό τέρμα νικητής. Τήρησε τήν πίστη ἀλώβητη. Τήν φύλαξε ἀπό πλάνες καί αἱρέσεις καί νοθεύσεις.

****

Λοιπόν, ἀδελφοί, μπροστά μας βρίσκεται ὁ ἀγώνας μας. Ὁ καλός ἀγώνας τῆς πίστεως. Αὐτόν τόν ἀγώνα νά τόν ἀναλάβουμε μέ ὄρεξη, χωρίς ὑποχωρήσεις καί συμβιβασμούς. Ὁ Ἅγιος Θεός στέκει στό πλευρό μας σύμμαχος καί ὑπερασπιστής. Μή φοβούμεθα τόν ἀγώνα. Μή τρομάζουμε μπροστά στίς δυσκολίες πού παρουσιάζονται στήν προσπάθειά μας νά ἐφαρ­μόσουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.

          Ἄς τόν ἀναλάβουμε τόν καλόν ἀγώνα μέ τή διάθεση καί τή ζωή μας νά θυσιάσουμε. Ἡ ἐποχή μας ἀπαιτεῖ ἡρωϊσμό. Φρόνημα μαρτυρικό. Αὔριο ἴσως ζητήσει καί μαρτύριο ὄχι μόνο συνειδήσεως ἀλλά καί μαρτύριο αἵματος. Αὐτό εἶναι βέβαια ὑπέρτατο προ­νόμιο πού χαρίζεται στούς ἐκλεκτούς τῶν ἐκλεκτῶν τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς δείχνει τό δρόμο τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀφιέρωσης στό Θεό καί τόν Νόμο Του. Μᾶς δίνει τό παράδειγμα τῆς θυσια­στικῆς ἀγάπης στόν Θεό.         

Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἱερός Καθεδρικός Ναός  Ἁγίου Ἰωάννου Λευκωσίας

Κυριακή 03.01.2016