ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΜΒΑΣ : ΠΥΡΦΟΡΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  ΒΑΜΒΑΣ:  

ΠΥΡΦΟΡΕΣ  ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ  ΚΑΙ  ΩΡΕΣ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

       Ο Αλέξανδρος Βάμβας, θεολόγος της Αδελφότητας της «Ζωής», μεταξύ άλλων, διετέλεσε από το 1966 μέχρι το 1991 που κοιμήθηκε στο όνομα του Κυρίου πνευματικός οδηγός του Ορθόδοξου Ιεραποστολικού Σωματείου «Πειραϊκός Φάρος». Το οποίο, τιμώντας τα 25 χρόνια από την εκδημία του στον Κύριο, οργάνωσε στον Πειραιά σχετική εκδήλωση αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του-Κυριακή 27.11.2016. Ομιλητές ήταν οι, Μητροπολίτης Κυθήρων-Αντικυθήρων  κ. Σεραφείμ, Ιωαν. Μαρκότσης, Γεώργ. Μποροβίλος, Νικόλαος Γαλέτας, Σπυρ. Δρακόπουλος, και ο γράφων, όσα ακολουθούν για τις  απαρχές της ζωής και την παράλληλη δράση του στο πάτριο νησί του, τις Σπέτσες.

     Για το Σπετσιώτη Θεολόγο Αλέξανδρο Βάμβα, πυρφόρο διδάχο της ορθόδοξης αλήθειας, και πνευματικό οδηγό του «Πειραϊκού Φάρου», «και αν ημείς σιωπήσωμεν, οι λίθοι-αυτού του κτηρίου-κεκράξονται» ! Τιμώντας τον σήμερα, εικοσιπέντε χρόνια από την αναχώρησή του για την αιώνια κοινωνία της αγάπης του Χριστού, μετέχουμε στην ουράνια χαρά του, να βλέπει εκείνους που πότισε νάματα του Ευαγγελίου ισάριθμα χρόνια πριν απ’ αυτά, να ιχνηλατούν στη σύσταση του Απ. Παύλου: «Να θυμάστε τους δασκάλους που σας μετέδωσαν το λόγο του Θεού, να βλέπετε πώς τέλειωσαν τη ζωή τους, και να μιμείσθε το παράδειγμά τους»-Εβρ.13,7.

*****  **  *****

       Στο χρόνο που μου αναλογεί, θα αναφερθώ στις πυρφόρες καταβολές της ψυχής του, και, στις ώρες που έζησα κατά τη μακρά συνεργασία μας στο πάτριο νησί του, τις όμορφες Σπέτσες. Όπου, φθάνοντας κανείς κινείται και ζει στην Ελλάδα του 21. Καθώς, οι ανδριάντες Μπουμπουλίνας και Μπαρμπάτση αρχικά, το αρχοντικό της μεγάλης κυράς, του Χατζή-Γιάννη Μέξη, του Μπόταση και άλλα, στέλνουν το νου παρευθύς σε νικηφόρες ναυμαχίες. Ενώ, στου Αγίου Νικολάου τη Μονή, θαρρεί γονατιστούς ακόμα πως θωρεί τους γενναίους Σπετσιώτες να δίνουν τον όρκο της υπέρτατης θυσίας, «Ελευθερία ή θάνατος», και πρώτοι αυτοί--3 Απριλίου 1821, Κυριακή των Βαΐων-να ορμούν στον εθνικό αγώνα.

        Η διαχεόμενη αυτή ατμόσφαιρα εθνικής ανάτασης και ευσέβειας στο νησί που γεννήθηκε το 1926, και μεγάλωσε ο Αλεξ. Βάμβας αποτελεί το κλειδί για την κατανόηση της πνευματικής φλόγας που σφράγισε το χαρακτήρα του. Γιατί, δε γεννήθηκε απλώς και μεγάλωσε στο νησί που, «έχει όνομα, έχει σώμα και θρησκεία», αλλά και σε γενιά πρωταγωνιστών του αγώνα της ελευθερίας. «Του παππού μου ο παππούς, ο καπετάν Κωνσταντής Μπάμπας με το όνομα, κι ο αδερφός του καπετάν Αντώνης, που έσπασε τον αποκλεισμό του Μεσολογγίου, του ’λεγε με κρυφό καμάρι ο πατέρας, διέθεσαν στην πατρίδα και ναυμάχησαν με το καράβι τους που έφερε το όνομα του ξακουστού Θηβαίου στρατηγού Επαμεινώνδα». Πιο κει, η μάνα άναβε ευλαβικά το καντήλι, κι ανασπαζόταν τα εικονίσματα. «Η προτομή αυτού του στρατηγού, ολοκλήρωνε ο πατέρας, η οποία κοσμούσε ως ακρόπρωρο το καράβι τους φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο».

      Εδώ, αν προσθέσουμε και το όνομα του πρόσχαρου, θερμουργού, και ηρωικού την κρίσιμη ώρα παπά-Αναστάση Δραπανιώτη, θα έχουμε ανοίξει διάπλατα την πύλη εισόδου

στην πυρφόρα καρδιά του Αλέξανδρου Βάμβα. Ο οποίος μετά την αναστολή λειτουργίας της «Αναργυρείου Σχολής» την Κατοχή, έρχεται στον Πειραιά και τελειώνει το νυκτερινό Γυμνάσιο του «Πειραϊκού Συνδέσμου». «Νέος με ήθος, και ζήλο θερμό να εργαστεί για το Χριστό», θα πει ο θεολόγος Ιωάν. Τιμαγένης. Και ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωάν. Κορναράκης θα τον θυμάται να επιστρέφει αργά τη νύχτα με τη σάκα στον ώμο στο σπίτι, και να τραγουδά στους κεντρικούς δρόμους του Πειραιά με όλη τη δύναμη βροντερής φωνής του, τον τότε θούριο των Κατηχητικών. «Ο Χριστός Αρχηγός μας, και στρατιώτες εμείς,--στη μεγάλη του κλήση ας μη λείψει κανείς» ! Όσοι έζησαν κοντά του καταλαβαίνουν καλά, τι φλόγα χριστιανική αναπηδούσε από τα στήθη του τόσο νωρίς, και σε τι δίσεκτα χρόνια !

*****

      Προσωπικά τον συνάντησα πρώτη φορά καλοκαίρι 1950 ή 51 στη μικρή Λέσχη των Κατηχητικών της Αγίας Σοφίας σε μετά-κατασκηνωτική συγκέντρωση των ΧΜΟ. Ψηλός, λεβεντονιός, ροδοκόκκινα μάγουλα, ευδιάκριτο υπομειδίαμα μέσα χαράς ! Είχε τελειώσει τη Θεολογία και υπηρετούσε στο ναυτικό. «Είναι Σπετσιώτης», μου είπαν, κι ο νους πέταξε «τους ολοκάφτες των Σπετσών, τ’ ατρόμητα λιοντάρια», του ποιητή Στρατήγη. Μας έκανε πνευματικά «κεντήματα» σε χριστιανικά κατασκηνωτικά συνθήματα ! Δυο χρόνια μετά, φοιτητής της Θεολογίας εγώ, εργαζόμενος όπως και εκείνος στο Τυπογραφείο της υπέρ αιωνόβιας πια «Ζωής», τα λέγαμε αδελφικά. Και, από το 1966 που μετατέθηκα στο Γυμνάσιο-Λύκειο Σπετσών, ως τη στιγμή που ο μακαριστός π. Ανάργυρος Σταματόπουλος, στην είσοδο του «Ευαγγελισμού» με προϊδέασε θλιβερά για το επερχόμενο «ου μετά πολλάς ταύτας ημέρας» τέλος του, συνεργάστηκα μαζί του στενά.

       Γιατί, μπορεί την ίδια εκείνη χρονιά να έριξε δίχτυ Χριστού στον Πειραιά, στον «Πειραϊκό Φάρο», αλλά, δεν αποτράβηξε το αντίστοιχο και την καρδιά του, από το πάτριο νησί. Όπου, νωρίτερα είχε υπηρετήσει ως καθηγητής στο Γυμνασιακό Παράρτημα της Αναργυρείου Σχολής, και, είχε δημιουργήσει ευρεία και δυναμική ζύμωση χριστιανική, για την οποία δεν έπαψε να νοιάζεται ούτε στιγμή. Χειμώνες, και τα καλοκαίρια πιο πολύ, έσπευδε όλα τα ακόλουθα χρόνια με ολιγοήμερες εξορμήσεις τακτικές, να την κρατήσει σε εγρήγορση !

       Για πιο πολλά παραπέμπω στο βιβλίο μου: «Μια φλόγα αγάπης στον Πειραιά», και περνώ στις καλοκαιρινές πνευματικές, και όχι μόνο, πανδαισίες, που οργάνωνε στους «Καλούς Λιμένες», όπως είχε ονομάσει συμβολικά το υπό την σκιά της Μονής των Αγίων Πάντων κτήμα και σπίτι του στην πλαγιά του λόφου, πάνω από τη γραφική παραλία της Αγίας Μαρίνας. Εκεί, στη σκεπαστή βεράντα αυτού, που τον ολόλευκο τοίχο της καλύπτει χαραγμένη πορφυρά η ένδοξη σημαία των Σπετσών, με το περιστέρι, την άγκυρα, το κοντάρι, τον όρκο «Ελευθερία ή Θάνατος», και, το μεγάλο Σταυρό με την ημισέληνο υπό, στηνόταν εργαστήρι συνάμα και πανηγύρι πνευματικό. Με την καταπράσινη φύση ολόγυρα, και το απέραντο γαλάζιο κατέναντι, σε ατμόσφαιρα κοινωνίας αδελφικής, τα τραπέζια της γέμιζαν φοιτητές και νέους επιστήμονες, φλογισμένους χριστιανικά από τον Αλέξανδρο ! Και, οι ενδιαφέρουσες εισηγήσεις σε θέματα ορθόδοξης πίστης, εθνικά, κοινωνικά και ευρύτερα, και, οι ζωηρές συζητήσεις μετά, διαδέχονταν η μια την άλλη κάθε χρονιά. !

       Εμπνευστής και παρών «πυρφόρω τε ψυχή και σώματι», θαλερός κι ακλόνητος όλα τα καλοκαίρια ως και του 1990, που και είχε ορθοπλωρίσει για το τέλος του επίγειου ταξιδιού ! Κι, από τα μάτια του, «θάλασσες και πελάγη» τα δάκρυα ευχαριστίας στο Θεό, κι οι σπίθες χαράς. Ενώ με την αύριο, ημέρα Κυριακή, όλο αυτό το ειρηνικό μελισσολόι, μετά τη Λειτουργία στο Καθολικό της Μονής, γύρω από το μεγάλο μαρμάρινο τραπέζι της, υπό τη σκιά και το θρόισμα των πεύκων, να λούζεται με αύρα ευαγγελικής πνοής. Ο Αλέξανδρος τώρα σε μια έξαρση ιερού ενθουσιασμού, έσπερνε σπόρο, λόγο του Θεού, σε ψυχές ανοιχτές στην αγάπη του Χριστού. Με την εκ βαθέων ελπίδα και ευχή να ευλογηθούν να φέρουν «καρπόν πολύν».

     Τέλος μια τηλεγραφική αναφορά σ’ αυτό που στο βιβλίο ονομάζω, «Αβραμιαία Φιλοξενία», λέει τα εξής. Το κτήμα και σπίτι του, τους «Καλούς Λιμένες», δεν τα είδε ποτέ, ούτε τα έζησε ως ιδιοκτησία ατομική-αποκλειστική. Αλλά μια για πάντα και σταθερά, ως δώρα της αγάπης του Θεού χρεωμένα με α ν τ ι π ρ ο σ φ ο ρ ά ! Σε πολλούς, μικρούς και μεγάλους φίλους και αδελφούς, για ανάπαψη σώματος και ψυχής, συναρτημένα με ανάταση πνευματική. Μέλη των ΧΜΟ, της ΧΦΕ, της ΧΕΕ, της αγαπημένης του ΧΕΕΝ, άλλοι ειδικών αναγκών, πάνω από 500 στον αριθμό, έζησαν κατά καιρούς στιγμές γαλήνης εδώ, ως μαρτυρούν καταγραφές σε πρόχειρο ημερολόγιο. Κατ’ εξαίρεση και τιμητικά αναφέρω ονομαστικά Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας κ. Αναστάσιο, και με νόημα, Νικόλαο Βασιλειάδη, θεολόγο και συγγραφέα, με συνοδεία πολλών. Όλα αυτά επιμαρτυρούν το ανωτέρω λεχθέν, ενώ το επισφραγίζει πανηγυρικά, ότι κληροδότησε το δεκάξι στρεμμάτων κτήμα και την ωραία οικία του στη Μονή των «Αγίων Πάντων», με την παράκληση και προοπτική να συνεχίσουν την ιερή αποστολή !

       Πράγμα στο οποίο  ανταποκρίνεται πρόθυμα και διακονικά ως σήμερα η Μονή. Διαθέτει τους «Καλούς Λιμένες» εις μνήμην και τιμήν αυτού, για φιλοξενία και συνακόλουθους σκοπούς. Αρχικά και για χρόνια αρκετά ο στενός φίλος και πνευματικός συνοδοιπόρος του αείμνηστος Ιωάννης Ζαρταλούδη, κατέφθανε τα καλοκαίρια πιο πολύ με αρκετούς φοιτητές και νέους επιστήμονες, και ακολουθούσαν κυρίες της «Ευσέβειας», με συνοδεία αντίστοιχη. Τελευταία αυτές οι εξορμήσεις έχουν αραιώσει πολύ. Και με την ευκαιρία μεταφέρω πρόσφατη επιθυμία και παράκληση της Μονής να επανεκτιμηθεί το θέμα, και η σχετική αποστολή να ανανεωθεί. Ωστόσο, δεν έπαψαν οι «Καλοί Λιμένες» να συνεχίζουν από άλλη οδό στην ίδια γραμμή. «Εις αγαλλίασιν της ψυχής» Αλεξάνδρου Βάμβα η Μονή διαθέτει τα καλοκαίρια τους «Καλούς Λιμένες» αλληλοδιάδοχα για φιλοξενία, και όχι μόνο, μεταξύ άλλων, σε πολυμελείς οικογένειες, κληρικών και λαϊκών.

****  **  ****

     Κλείνω κάπως πιο προσωπικά. Το σπίτι μας στις Σπέτσες είναι από τους «Καλούς Λιμένες» σε απόσταση βολής. Έτσι, όχι λίγα καλοκαιρινά «προς εσπέρας … και κέκλικεν η ημέρα», τα περάσαμε οι τρεις μας απλά, ανθρώπινα, φιλικά κι αδελφικά ! Βέβαια, εκείνος αποκλίνοντας πιο πολύ στο, «αδελφικά», δεν έπαυε ευφρόσυνα και διακριτικά να πετά και σπινθήρες «άνω» αναφοράς. Ώρες γόνιμες, ώρες αλησμόνητες !

      Και τι παράξενο, μα θα το πω ! Ειδικά αυτό το καλοκαίρι, κατηφορίζοντας με τη βέσπα για μπάνιο στην παραλία της Αγίας Μαρίνας ως εκατό φορές, ισάριθμες ένα πεταχτό βλέμμα δεξιά κατά τους «Καλούς Λιμένες» μαζί με το «αιωνία η μνήμη», έμοιαζε να απηχεί: «Ευχαριστούμε θερμά για κείνες τις ώρες, αδελφέ μας Αλέξανδρε» !