Η ΙΕΡΟΨΑΛΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ
Φώτιος Μπαρούτας
Με αντικείμενο θέματα της Εκκλησιαστικής και
γενικότερα της Λαϊκής Μουσικής μας Παράδοσης, η στήλη εγκαινιάζεται κάνοντας
μια σύντομη αναφορά στην Ιεροψαλτική Θεία Κλήση και μια μουσική αφιέρωση,
κατάλληλη για τα Ελληνο - Ορθόδοξα πανηγύρια και ... τραπεζώματα!
– Το Ιεροψαλτικό διακόνημα
ανατέθηκε (4ος Αι- ωνας μετά Χριστόν) σε καλλίφωνους και ευσεβείς χριστιανούς
για να ψάλλουν στις Ιερές Ακολουθίες, βοηθώντας το εκκλησίασμα στην κα- τάνυξη
και την προσήλωση για προσευχή! Ευλογημένοι οι ψάλτες, από μικρή ακόμα ηλικία
αισθάνθηκαν μια ξεχωριστή αγάπη προς τα Γράμματα και τα Άσματα της Εκκλησίας,
και επεδίωξαν να καλλιεργήσουν τον ποθητό αυτό σκοπό και να γίνουν επίγειοι
βοηθοί των Αγγέλων!
– Ο ήχος της καμπάνας υπήρξε για
τους επίδοξους μικρούς ψάλτες το χαρμόσυνο προσκλητήριο να τρέξουν στην
εκκλησιά, αφήνοντας ακόμα και το παιδικό τους παιχνίδι. Έπρεπε να προλάβουν τον
Εσπερινό και να διαβάσουν το Τρισάγιο και τον Προοιμιακό!
Στους Όρθρους των
Κυριακών περίμεναν πρώτοι τον νεοκόρο, να ανοίξει τον Ναό, να χτυπήσουν την
καμπάνα, να διαβάσουν τον Εξάψαλμο και να ντυθουν «παπαδάκια»! Μεγαλώνοντας
εμπιστεύτηκαν στο πρόσωπο του παπά και του ψάλτη τον δάσκαλο που θα τους
μάθαινε τα περίεργα εκείνα σημάδια της Βυζαντινής Μουσικής και θα τους δίδασκε
τα βασικά αναγνώσματα και τροπάρια!
– Κάπως έτσι διαγράφεται ο
Ιεροψαλτικός Ζήλος! Θεία Κλήση και Πρώτο Κάλεσμα της Ιερατικής Κλήσης θα
λέγαμε, μιας, που πολλοί Ιερείς μας ασπάσθηκαν την Ιεροσύνη, αφού προηγουμένως
διακόνησαν την Εκκλησία μας και ως Ιεροψάλτες! Διακονία χαριτωμένη, η Ψαλτική
απευθύνεται σε ανθρώπους σοβαρούς και υπεύθυνους και απαιτεί οι καλές γνώ- σεις
της Εκκλησιαστικής Μουσικής και του Τυπικού της Εκκλησίας, να συνοδεύονται από
βίο ευσεβή και ενάρετο! «Οὐχ ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἁμαρτωλοῦ! (Σοφία Σειράχ).
Εξάλλου, παρά τα σημεία των καιρών, ένας σκοπός δεν υπηρετείται σωστά από
ανθρώπους που δεν τον πιστεύουν!
– Η επιτυχία στο Ιεροψαλτικό έργο
δεν περιορίζεται και μόνο στις μουσικές γνώσεις και την καλλιφωνία! Η κατανόηση
των αναγινωσκομένων και των ψαλλομένων αποτελεί βασική ιεροψαλτική υποχρέωση! Η
προετοιμασία στην Ψαλτική είναι απαραίτητη προϋπόθεση! Για παράδειγμα, το
Αποστολικό Ανάγνωσμα, γίνεται συχνά δυσνόητο, επειδή η ανάγνωση (είτε η
απαγγελία) δεν διευκολύνει την κατανόηση του κειμένου!
– Χρήσιμο Ιεροψαλτικό βοήθημα, αποτελεί και η
μελέτη των Πατερικών Κειμένων, καθώς παράλληλα με την ψυχική ωφέλεια φιλοσοφείται
και αναβαθμίζεται και διαμορφώνεται, η όλη ψαλτική στάση και συμπεριφορά!
– Η Ψαλμωδία δεν αποτελεί για τη
Θεία Λατρεία μελωδικό διάκοσμο! Αντίθετα, είναι τρόπος προσευχής και παράγοντας
πνευματικής οικοδομής. Επιδιώκει την μετάβαση της προσευχόμενης ψυχής στον
ουρανό, για να λειτουργηθεί με τους αγίους και τους αγγέ- λους! «Ἐν τῷ ναῷ ἐστῶτες
τῆς δόξης Σου, Κύριε, ἐν τῷ Οὐρανῷ ἑστάναι νομίζομεν» ψάλλει η Εκκλησία μας!
– Μελωδούμενη Θεολογία η Ψαλμωδία
κατά τον Μέγα Βασίλειο, διαμορφώνεται προοδευτικά και ανάλογα με τη φιλομάθεια
και την ψυχική καλλιέργεια των Ιεροψαλτών. Σημαντική, βέβαια, προϋπόθεση η
Μυστηρίακή ζωή! Τα ψαλλόμενα γίνονται τότε βίωμα και ο λόγος «Ψαλῷ τῷ Θεῷ μου»
αποκτά πλατύτερη σημασία! Τότε και οι ψυχές «Ψαλτήριον γίνονται» κατά τον
Μεγάλο Αθανάσιο!
– Ιδεατά τα λεγόμενα, ακόμη και
για τον γράφοντα, επιτρέπουν όμως να διαφανεί, πόσο απαιτητική και δύσκολη
Τέχνη είναι η Ψαλτική! Ωστόσο, ένας επιτυχής εκκλησιασμός δεν εξαρτάται μόνο από
την ιεροψαλτική διακονία! Μερίδιο ευθύνης αναλογεί ακόμη και στα ... μικρόφωνα!
Σκοπός του άρθρου, πάντως, ήταν να αναφερθεί και μόνο στην προσωπικότητα και
την προσφορά του Ιεροψάλτη!
– Δυό με τρείς ψάλτες
αναλαμβάνουν στις εκκλησιές μας, να βοηθήσουν ένα ολόκληρο εκκλησίασμα να
κατανυχθεί και να προσευχηθεί! Μεγάλη η ευθύνη, μεγάλη και η ευλογία και η
τιμή! «Ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω»!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου