Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΔΙΑΘΗΚΩΝ - π. Δημητρίου Μπόκου

Τί είναι η Παλαιά Διαθήκη; (στ)

Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΔΙΑΘΗΚΩΝ

π.  Δημητρίου Μπόκου

Οι δύο Διαθήκες, Παλαιά και Καινή, δεν αποτελούν δύο στεγανά χωρισμένες, αλλά δύο άρρηκτα ενωμένες ενότητες της μιας, διαχρονικά ενιαίας, Ιεράς Ιστορίας. Το θεανδρικό πρόσωπο του Θεού Λόγου αποτελεί τον πανίσχυρο κρίκο που τις κρατά απόλυτα συνενωμένες μαζί του (βλ. και ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 411, Οκτ. 2017).

Είναι τόσο ισχυρός ο μεταξύ τους σύνδεσμος, ώστε οι θεοφόροι Πατέρες να ομιλούν για δύο αδελφές που έχουν τον ίδιο Πατέρα. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι κατηγορηματικός. «”Αδελφαί γαρ αι δύο Διαθήκαι, εξ ενός Πατρός τεθείσαι”. Γι’ αυτό λένε τα ίδια πράγματα και οι δυό, αφού μοιάζουν σαν δυό αδελφές που έχουν τον ίδιο Πατέρα, τον Θεό. Όπως οι αδελφές που γεννήθηκαν από τον ίδιο πατέρα έχουν όμοια χαρακτηριστικά, έτσι και εδώ. “Επειδή αι δύο Διαθήκαι εξ ενός Πατρός εγεννήθησαν”, μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Μία ρίζα της ευσεβείας τροφοδοτεί και τις δύο. Η ίδια διδάσκει τον παλαιό νομοθέτη (Μωυσή), η ίδια φωτίζει και τον θεολόγο ευαγγελιστή (Ιωάννη)».

Η μεταξύ τους σχέση είναι τέτοια, που η μία προϋποθέτει την άλλη. Η καθεμιά κατανοείται μέσα από την άλλη. Η Παλαιά προλέγει τα όσα θα συμβούν στην Καινή. Και η Καινή με τη σειρά της ερμηνεύει την Παλαιά. Το όλο περιεχόμενο της Παλαιάς, όντας προφητικό, συμβολικό και συνεσκιασμένο, κατανοείται μόνο με την εκπλήρωσή του από την Καινή. Γι’ αυτό και η Παλαιά φανερώνεται καθαρά για πρώτη φορά και ερμηνεύεται ορθά μόνο από την Εκκλησία. Για τον παλαιό Ισραήλ έχει ακόμη κάλυμμα. Παραμένει σκιά, μυστήριο, βιβλίο κλειστό, εσφραγισμένο.

Κατά τον ιερό Χρυσόστομο πάλι, «”δύο Διαθήκαι και δύο παιδίσκαι και δύο αδελφαί τον ένα Δεσπότην δορυφορούσι. Κύριος παρά προφήταις καταγγέλλεται, Χριστός εν Καινή κηρύσσεται”. Δεν λέει καινούργια πράγματα η Καινή, αφού τα προανήγγειλε η Παλαιά. Αλλά και τα παλαιά δεν καταργούνται, αφού ερμηνεύονται από την Καινή». Ο κοινός Δεσπότης που συνενώνει και τις δύο, είναι ο λίθος «ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες», αυτός που περιφρονήθηκε και πετάχτηκε από τους χτίστες, αλλά παρά ταύτα «εγενήθη εις κεφαλήν γωνίας». Έγινε το μεγάλο αγκωνάρι που κρατάει την οικοδομή. «Η γωνία είναι πάντα το συνεκτικό στοιχείο δύο τοίχων. Έτσι και ο αχειρότμητος λίθος Χριστός, ως κεφαλή γωνίας, συνενώνει στον εαυτό του τους δύο λαούς, της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Τους Ιουδαίους και τους εξ εθνών Χριστιανούς».

Η δράση του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου δεν ξεκινάει ξαφνικά με την ενανθρώπηση του Υιού του. Προηγείται ένα μακρό προπαρασκευαστικό στάδιο, όπου λαμβάνει χώρα με πολλούς και διαφόρους τρόπους, «πολυμερώς και πολυτρόπως», η σταδιακή και επί μέρους αποκάλυψη της αρχαίας βουλής του Θεού, του σχεδίου της Θείας Οικονομίας. Ο Χριστός ενεργεί με βάση τα όσα προηγήθηκαν του ερχομού του. Δεν είναι συνεπώς δυνατόν να αγνοείται το προκαταρκτικό αυτό στάδιο της θείας αποκαλύψεως. Η απόρριψή του συνεπιφέρει κατ’ ανάγκην και απόρριψη του Χριστού.

Σε όλη τη μακραίωνη αναδίπλωση του σχεδίου της Θείας Οικονομίας ενεργεί και δρα η κυριαρχική πνοή ενός και του αυτού Αγίου Πνεύματος, που πάντοτε «επεφέρετο επάνω του ύδατος» της ειδωλολατρείας, στο «σκότος επάνω της αβύσσου», φωτίζοντας τους δικαίους άνωθεν (Γεν. 1, 2). Γι’ αυτό και ομολογούμε πίστη σ’ αυτό «το Πνεύμα το Άγιον, το λαλήσαν διά των Προφητών». Ένα και το αυτό Άγιο Πνεύμα «βρύει προφητείας» κατά την προ Χριστού εποχή, αλλά και «συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας» εν συνεχεία, επιφοιτώντας στους αγίους Αποστόλους «εν είδει πυρίνων γλωσσών» κατά την ημέρα της Πεντηκοστής.

Πιστεύουμε λοιπόν, «οι Προφήται ως είδον, οι Απόστολοι ως εδίδαξαν». Η Εκκλησία παρέλαβε και τα δύο. Γι’ αυτό και ψάλλει γεμάτη χαρά: «Προφήτας εξαπέστειλας, Χριστέ, προφητεύσαι σου την παρουσίαν, και αποστόλους κηρύξαι σου τα μεγαλεία· και οι μεν προεφήτευσαν την έλευσίν σου, οι δε τω βαπτίσματι εφώτισαν τα έθνη» (Παρακλητική, Ήχος πλ. β΄ , Αίνοι Σαββάτου).

(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 422, Σεπτ. 2018)

(Συνεχίζεται)