H τέταρτη διάσταση - Μητροπολίτη Ν. Ιωνίας Γαβριήλ

H τέταρτη διάσταση

  Ας φανταστούμε το μέλλον μας ως έναν λευκό καμβά. Γεμίζει με μορφές και σχήματα ανάλογα με τις πράξεις, τις δράσεις και τις συμπεριφορές μας. Από την παλέτα, μέχρι σήμερα, δεν χρησιμοποιούμε, είναι η αλήθεια, πολύ φωτεινά χρώματα. Περισσότερο κυριαρχούν τα σκοτεινά. Φτώχεια, ανισότητες, ευημερία για λίγους και, δυστυχώς, όχι τους νέους.

Οι παγκόσμιοι ηγέτες, από 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, επιχείρησαν το 2015 να ορίσουν ένα διαφορετικό πλαίσιο για το μέλλον. Έθεσαν στόχους για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Να ζεις ποιοτικά, να ζεις και να προοδεύεις δίκαια, ειρηνικά. Να διαμορφωθεί, εν ολίγοις, ένα πλαίσιο έως το 2030 που θα εξασφαλίζει την ευημερία και ταυτόχρονα την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών.

Κι ένα μικρό παιδί αντιλαμβάνεται πια την επιτακτική ανάγκη για την διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την περιφερειακή και παγκόσμια σταθερότητα, τη διασφάλιση της υγείας του πλανήτη μας, τη δικαιοσύνη και την ευημερία στις οικονομίες και τις κοινωνίες που σχηματίζουμε.

Αυτό που ακόμη αναζητείται είναι ο τρόπος για να κατακτήσουμε όλα τα παραπάνω. Πώς νασυγκεράσουμεκαι να κάνουμε πράξη τις τρεις διαστάσεις αυτής της «βιώσιμης ανάπτυξης», την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική.

Ο πήχης δεν είναι τόσο ψηλά όσο φανταζόμαστε. Απαιτείται κοινή βούληση, μέθοδος και επιμονή. Και ένα ακόμη «συστατικό», κατά την άποψή μου, μία τέταρτη διάσταση: η πνευματική. Οι στόχοι γίνονται πράξη και ουσία μέσα από τη διαμόρφωση μίας στρατηγικής που διαπνέεται πάντοτεκαι από την πνευματική διάσταση.

Δίχως την πνευματικότητα, οι 17 Παγκόσμιοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals – SDGs), που διαμορφώθηκαν μέσα από τη συνεργασία όλων των κρατών μελών του ΟΗΕ, ΜΚΟ αλλά και απλών ανθρώπων δεν αισιοδοξώ ότι μπορούν αυτονόητα να κατακτηθούν.

Η πνευματική αυτή διάσταση ουσιαστικά δίνει ποιοτικό βάθος στις τρεις άλλες. Τις συμπληρώνει, τις δίνει ουσία και τις νοηματοδοτεί. Για να βρούμε την «ατζέντα» της πνευματικότητας δεν χρειάζονται μεγαλειώδεις συνελεύσεις και βαρύγδουπα ανακοινωθέντα. Αρκεί να θυμηθούμε όσα -λίγους μόνον μήνες μετά τις αποφάσεις του ΟΗΕ- αποφάσισαν στην Κρήτη οι Ορθόδοξοι Προκαθήμενοι και αρχιερείς απ’ όλο τον κόσμο. Στην Πανορθόδοξη Σύνοδο που κατέγραψε, ανέλυσε και έφερε ουσιαστικές προτάσεις για σπουδαία οντολογικά και καίρια σύγχρονα ζητήματα. Σε αυτό το κοινό κείμενο συμπερασμάτων μπορούμε να βρούμε αναρίθμητες ταυτίσεις των προτάσεων της Εκκλησίας με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης όπως την οριοθέτησαν οι ηγέτες τούτου του κόσμου.

Προτεραιότητα στους νέους και τις επόμενες γενεές τόνισε ο ΟΗΕ. «Οἱ νέοι δεν ἀποτελοῦν ἁπλῶς τό μέλλον τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά τό δυναμικό καί δημιουργικό παρόν ἐπί τοπικοῦ και οἰκουμενικοῦ ἐπιπέδου», επισήμαναν οι Ορθόδοξοι Προκαθήμενοι και μητροπολίτες στην Κρήτη. «Επικράτηση της ειρήνης» ορίζει η Ατζέντα 2030. Για την «προώθηση τῆς ἀμοιβαίας ἐμπιστοσύνης, τῆς ειρήνης και τῆς καταλλαγῆς» τονίστηκε στην Πανορθόδοξη Σύνοδο, υπογραμμίζοντας πως το θρησκευτικό βίωμα πρέπει να επουλώνει πληγές και να μην αναζωπυρώνει φωτιές του πολέμου. Τέλος στη φτώχεια, καταπολέμηση των ανισοτήτων, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και επένδυση στην ευημερία των νέων. Τα ζητούμενα και από τις δύο πλευρές, τον ΟΗΕ και την Εκκλησία.

Ναι στην τεχνολογία, ναι στην επιστημονική γνώση. Κατακτήσεις που συμβάλουν στην ευημερία των κοινωνιών. Δεδομένα όμως που θα πρέπει να συμβαδίζουν με τη χριστιανική ηθική και την πατερική διδασκαλία για να υπογραμμίζεται πάντοτε η αξιοπρέπεια του ανθρώπου και ο θείος του προορισμός. Για να κινητοποιηθεί η βούληση του ανθρώπου και να απαντώνται τα σοβαρά ηθικά και υπαρξιακά προβλήματα, στην αναζήτηση για το νόημα της ζωής και του κόσμου.

Η Εκκλησία ζητά την καλλιέργεια της συνείδησης για τη λελογισμένη χρήση των φυσικών πόρων και να πειστεί ο άνθρωπος πως είναι «οικονόμος» και όχι κάτοχος της δημιουργίας. Αν μας γίνει αυτή η θεώρηση συνείδηση, τότε αυτόχρημα κατακτούμε και τον στόχο του ΟΗΕ για το περιβάλλον. Στην Πανορθόδοξη Σύνοδο συζητήθηκαν πολλά και υπήρξαν συγκεκριμένες προτάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ουσιαστική βελτίωση της κοινωνίας.

Αν εφαρμόσουμε τον Λόγο του Ευαγγελίου, εστιάσουμε στο πρόσωπο, σεβαστούμε όσα λάβαμε και οφείλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενεές, τότε δεν είναι ίσως δύσκολο να φτιάξουμε μία ανθρώπινη, πνευματική ατζέντα. Μία ατζέντα που για κάποιους δεν κομίζει κάτι καινούργιο και νεωτεριστικό. Κι όμως δεν χρειάζεται να εφεύρουμε κάτι «νέο». Η ατζέντα αυτή υπάρχει χρόνια στις καρδιές των ανθρώπων και στο Ευαγγέλιο. Αρκεί να επιτρέψουμε να γίνουν πυξίδα και να μπολιάσουν την καθημερινή μας «άχρωμη» ζωή.

Δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα κατά πόσο η Ατζέντα 2030 έχει μπει σε σχέδιο εφαρμογής και η θεωρία και οι αυτονόητοι στόχοι πλησιάζουν στο να γίνουν πράξη.

Η κλεψύδρα έχει γυρίσει, πολλά χρόνια τώρα, ανάποδα. Μετρά αντίστροφα σε βάρος των νέων. Σε βάρος των παιδιών μας και όσων θα έρθουν στη ζωή μετά από αυτά. Αν δεν εστιάσουμε σε αυτή την τέταρτη διάσταση, δεν δούμε υπό το πρίσμα της τις 3 υπόλοιπες, οι κόποι θα είναι μάταιοι. Χωρίς να σταθούμε στο πρόσωπο, με μία υλικοκεντρική προσέγγιση και μία προσκόλληση στην ευημερία των αριθμών, θα έχουμε ανοίξει μία τρύπα στον καμβά. Η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. Στο εφικτό όμως δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος να φτάσουμε. Υπάρχει κι εκείνη η διάσταση που πρέπει και πάλι να συναντήσουμε και να βάλουμε στις ζωές μας.

† Ὁ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ Ν.ἸΩΝΙΑΣ και ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΓΑΒΡΙΗΛ

Άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής (14 Ιουλίου 2019)