Εκκλησία και σεξ - π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Εκκλησία και σεξ

π. Αλέξανδρος Σμέμαν

 Η εποχή μας -και αυτό πάνω απ’ όλα αποκαλύπτει τον ριζικό της  αποχριστιανισμό- χαρακτηρίζεται από τις προσπάθειες να απελευθερώσει  το σεξ, να το απελευθερώσει κατά κύριο λόγο από όλες τις ιδέες της αμαρτίας, της ενοχής και της ντροπής. Το σεξ είναι "καλό" επειδή είναι "φυσικό". Με το να είναι καλό, είναι " αθώο". Αυτή είναι η βασική εξίσωση που περιλαμβάνεται στη "σεξουαλική απελευθέρωση" του ανθρώπου.   Αλλά ακριβώς αυτή την εξίσωση απορρίπτει η Εκκλησία, όπως ακριβώς απορρίπτει επίσης  την μανιχαιστική και δυαλιστική  ταύτιση του σεξ με το κακό. Σύμφωνα με την χριστιανική κοσμοθεώρηση, η φύση του ανθρώπου, αν και είναι θεμελιακά ή "οντολογικά" καλή, είναι πεπτωκυία και έχει πέσει όχι μόνο σε μερικά τμήματά της, που θα άφηναν μερικές ιδιότητες του ανθρώπου άθικτες και αθώες, αλλά στην ολότητά της. Και η μοναδικότητα του σεξ είναι ότι, συνδεδεμένο καθώς είναι οργανικά με το υψηλότερο από τα θεϊκά δώρα του ανθρώπου,  το δώρο της αγάπης, γίνεται το ίδιο κέντρο αυτής της τραγικής  αμφιλογίας που βρίσκεται βαθιά μέσα στην πεσμένη φύση του ανθρώπου.

Πράγματι, αφενός το σεξ όχι μόνον είναι έκφραση της αγάπης, αλλά είναι το ίδιο αγάπη. Αφετέρου είναι η έκφραση και ο "τόπος" της παράδοσης του ανυρώπου στη ζωώδη κατάσταση, το ριζικό κομμάτιασμα της  φύσης και της ζωής του ανθρώπου, η απώλεια της ολότητάς του.

 Οι δυό "πόλοι" και "οδηγοί" του σεξ -αγάπη και επιθυμία- είναι αξεδυάλυτα ανακατεμένοι, και είναι αδύνατο να ξεχωρίσεις και να απομονώσεις τον ένα από τον άλλο. Από εδώ πηγάζει και ο αληθινά αντινομικός χαρακτήρας της θεώρησης του σεξ από την Εκκλησία και η αδυναμία της να μειώσει αυτή την αντινομία σε μια απλή "καλοκομμένη" λύση.

 Θα ήταν πράγματι λάθος να νομίσουμε ότι η Εκκλησία, ενώ καταγγέλλει και καταδικάζει το σεξ σαν "κακό" έξω από τον γάμο, απλώς το παραδέχεται σαν "καλό" μέσα στον γάμο. Το ζήτημα είναι ότι το σεξ είτε "έξω" είτε "μέσα" είναι, για όσο χρόνο παραμένει επιθυμία ανήκει ολοκληρωτικά σ'  "αυτόν τον κόσμο", στον κόσμο που "παρέρχεται", και ο οποίος στην παρούσα του "κατάσταση" δεν κληρονομεί την Βασιλεία του Θεού. Και επειδή το σεξ είναι το κέντρο, η έκφραση  "της επιθυμίας των οφθαλμών και της αλαζονείας του βίου", αυτών δηλαδή που σχηματίζουν και καθορίζουν τη ζωή "αυτού του κόσμου", είναι υπό νόμον και όχι υπό χάριν. Το ότι είναι κάτω από τον νόμο δεν σημαίνει ότι καταδικάζεται'   σημαίνει απλώς ότι το να ρυθμίζεται σε σχέση και κάτω από το φως μιας καθολικής θέας της ζωής, το να υποτάσσεται σε αυτή τη θέα και να περιέχεται στα όριά της και στην τάξη, μπορεί τότε να γίνει σ΄ "αυτόν τον κόσμο" η μοναδική προστασία εναντίον των σκοτεινών και άλογων δυνάμεων αυτοκαταστροφής. Εάν το σεξ "απαγορεύεται" έξω από τον γάμο και "επιτρέπεται" μέσα σε αυτόν, είναι επειδή ο γάμος, παρόλη τη φθορά που υφίσταται στον πεσμένο κόσμο μας, ανήκει σε αυτή την υψηλότερη θεώρηση και μπορεί να "εισέλθει" στη Βασιλεία του Θεού, ενώ η απλή ικανοποίηση από τον άνθρωπο των "φυσικών" του ορέξεων και παρόλη την φυσικότητά τους, όχι μόνον δεν ανήκει σε αυτή την θέα, αλλά τελικά τον οδηγεί στην αυτοκαταστροφή του. Έτσι, αυτή η ικανοποίηση φανερώνεται "παρά φύσιν". Ο νόμος δεν μπορεί να μεταμορφωθεί και να λυτρωθεί. Μπορεί όμως, θέτοντας όρια και διατηρώντας μια κάποια τάξη, να σκοπεύσει κάπου πέρα από τον εαυτό του, πέρα απο την πεσμένη φύση, να κάνει τον άνθρωπο να γνωρίσει και να επιθυμήσει μια υψηλότερη θέα ζωής. Κι ακριβώς γι αυτό το λόγο, η Εκκλησία καταδικάζει ως αληθινά δαιμονικές όλες αυτές τις ιδέες και τάσεις που με διάφορους συνδυασμούς προσκαλούν για μια "σεξουαλική απελευθέρωση".  Εάν το "σεξ" - η κατανόηση και η "αξία" που του αποδίνεται- υπήρξε πάντοτε για την Εκκλησία η "λυδία λίθος" κάθε ανθρώπινης ηθικής, δεν είναι εξαιτίας μιας νοσηρής και ένοχης μονομανίας για τη σάρκα, όπως πολλοί άνθρωποι νομίζουν σήμερα. Στην πραγματικότητα μια τέτοια νοσηρότητα, μια τέτοια μονομερής μανία, γίνεται όλο και πιο πολύ το σήμα κατατεθέν του "απελευθερωμένου έρωτα", όλων αυτών των προσπαθειών να κάνουν το σεξ, το μοναδικό "περιεχόμενο" της ανθρώπινης ζωής και της ανθρώπινης αγάπης. Αντίθετα, επειδή η Εκκλησία γνωρίζει την αληθινή φύση του ανθρώπου και την αληθινή του κλήση, γι αυτό γνωρίζει επίσης ότι αυτή η "απελευθέρωση" τελικά οδηγεί στην ολοκληρωτική υποδούλωση του ανθρώπου και στην αυτοκαταστροφή του ως ανθρώπου.

 Στα μάτια της Εκκλησίας, ό,τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος που "τον κόσμον οικεί και σάρκα φορεί", είναι να αποδεχθεί - με ταπείνωση και υπακοή- το νόμο που αποκαλύφθηκε από το Θεό, και ο οποίος, τουλάχιστον ως ένα βαθμό, τον "απελευθερώνει" από τη σκοτεινή και άλογη τυραννία του σεξ - το νόμο που μετατρέπει το, σεξ σε υπηρέτη της αγάπης, οσοδήποτε αμφίλογο κι αν είναι, κι όχι σαν κύριο και μοναδικό περιεχόμενό της. Ο νόμος ούτε "αγιάζει" το σεξ, ούτε το "καταριέται". Αλλά με το να απο, καλύπτει την αλήθεια για το σεξ, για την αξεπέραστη και τραγική αμφιλογία του, βοηθά τον άνθρωπο να διατηρήσει μέσα του το όραμα της αληθινής του φύσης και να αγωνιστεί για την "ολότητά" της  ή, με άλλα λόγια, τον βοηθά να ζητάει τη χάρη.